Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (35)Het Nederlandse sonnet bestaat 450 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan?Door Marc van OostendorpErgens in de zeventiende eeuw wordt het schrijven van sonnetten een huiselijke aangelegenheid. Je doet het niet langer om te laten zien wat een groot humanist je bent en hoezeer je op de hoogte bent van de laatste … [Lees meer...] overNiet, weerde Vrijenden, om mijn selfs te stellen schrapp
Online seks blijkt pornografisch
Door Marc van Oostendorp Cyberseks is natuurlijk wel een interessant onderwerp, maar ik vind niet dat Chrystie Myketiak er veel van maakt in haar artikel The co-construction of cybersex narratives, dat onlangs verscheen in het tijdschrift Discourse & Society. Het uitgangspunt is interessant: wanneer twee mensen elkaar in een online spel of een chatbox … [Lees meer...] overOnline seks blijkt pornografisch
Horen jullie nog een verschil tussen vee en fee?
Door Marc van OostendorpEen van de eigenaardige aspecten van talen is dat ze de hele tijd veranderen, terwijl die verandering mogelijkerwijs allerlei verwarring teweeg brengt. Ooit waren de ei en de ij verschillende klanken, zodat je nog verschil kon horen tussen eis en ijs. Hoe en waarom hebben we dat verschil ooit losgelaten?Wanneer je dat soort vragen wilt … [Lees meer...] overHoren jullie nog een verschil tussen vee en fee?
Is onze taal niet toe aan groot onderhoud?
Onverwachte taalvragen aan de Nationale Wetenschapsagenda (10)Door Marc van OostendorpZou het verschijnsel van het gezonken cultuurgoed ook in de natuurwetenschappen bestaan? Dat je inzichten moet bestrijden die honderd jaar geleden inderdaad gebruikelijk waren, maar dat inmiddels onder onderzoekers niet meer bestaan? Je hebt natuurlijk mensen die de evolutietheorie ontkennen, … [Lees meer...] overIs onze taal niet toe aan groot onderhoud?
Max Havelaar was een laffe dhimmi
Door Marc van OostendorpOnder de vele dingen die ik vorige week geleerd heb tijdens het Colloquium Neerlandicum was dit misschien het verrassendst: dat Max Havelaar een laffe dhimmi was.Een van de grote inzichten van de eenentwintigste eeuw is dat het laf is om tegemoetkomend te zijn aan mensen die de andere wereld zien dan jij. Er was onlangs weer sprake van … [Lees meer...] overMax Havelaar was een laffe dhimmi
Waar was Geert?
Door Marc van OostendorpJet Bussemaker vindt het werk van neerlandici heel belangrijk. (Foto: Matthias Hüning)Er was in menig huisgezin al weken naar uitgezien – het Grote Taalunie-Gala dat de Internationale Vereniging voor Neerlandistiek (IVN) – afgelopen vrijdag organiseerde. Dit voorjaar is er een voor ons zo vredige wereldje ongekend hevige clash geweest tussen de … [Lees meer...] overWaar was Geert?
Hoe staat het met het Afrikaans?
Door Marc van OostendorpMijn zondagochtendminicollege wordt vandaag gegeven door prof. Wannie Carstens, hoogleraar Afrikaanse taalkunde in Potchefstroom. Ik interviewde hem de afgelopen week, tijdens het Colloquium Neerlandicum in Leiden.Lees ook het artikel 'Engels beste vir onderrig' dat verscheen na dit interview. … [Lees meer...] overHoe staat het met het Afrikaans?
Keert niet van verdriet tot losse dartelheit
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (34)Het Nederlandse sonnet bestaat 450 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan?Door Marc van OostendorpIn één traditie in de Nederlandse letteren is het dichten vooral vertoon van virtuositeit – laten zien wat een ingewikkelde regels jij aankunt en dan nog steeds iets zinnigs zeggen. Die traditie is zeker al ouder dan … [Lees meer...] overKeert niet van verdriet tot losse dartelheit
In memoriam Shlomo Berger (1953-2015)
Door Marc van OostendorpDe laatste keer dat ik de gisterenochtend overleden Israëlische Jiddische en Hebreeuwse filoloog Shlomo Berger sprak was in december. Na afloop van het symposium Yiddish in Dutch / Dutch in Yiddish dat Berger georganiseerd had, gingen we met een klein groepje naar zijn favoriete restaurant in Amsterdam, Lucius.Hij domineerde de avond met zijn anekdotes … [Lees meer...] overIn memoriam Shlomo Berger (1953-2015)
700 milliseconden voor je ‘nee’ zegt
Door Marc van OostendorpIn de categorie Kleine bevindingen die desalniettemin grote bevrediging schenken vandaag een onderzoekje dat Sandra Bögels en een aantal andere Nijmeegse onderzoekers volgende week op een congres in Göteborg presenteren, en waaruit onomstotelijk is aangetoond dat mensen een schokje in hun hoofd krijgen als op een vriendelijk verzoek onmiddellijk … [Lees meer...] over700 milliseconden voor je ‘nee’ zegt
Sinds iemand 18 is
Door Marc van OostendorpLaat mensen een invuloefening doen en de vreemdste resultaten komen naar boven. De lerares Odile Verberkmoes liet haar cursisten, die het Nederlands als vreemde taal leerden, een woord invullen op de volgende puntjes:... iemand in Nederland 18 is, heeft hij stemrecht.Sommige mensen kozen voor als en anderen voor zodra: dat is allebei goed. Maar er … [Lees meer...] overSinds iemand 18 is
Witmang (m/v)
Door Marc van Oostendorp Het is misschien maar goed dat de neerlandistiek geen radiostation is. Het soort kritiek dat de rapper Fresku spuit op Radio 3FM, zou je net zo goed op ons vak van toepassing kunnen verklaren: lang niet alle groepen krijgen evenredige aandacht. … [Lees meer...] overWitmang (m/v)
Een lekker grillige canon
Door Marc van Oostendorp De leeslijst is het soort boek waardoor je zin krijgt je baan op te geven. Wie het uit heeft, wil niets anders dan onderdak vinden bij een weldoener en dan alleen nog maar lezen: middeleeuwse kluchten, zeventiende-eeuwse klassiekers, achttiende-eeuwse toneelstukken, negentiende-eeuwse realistische romans, twintigste-eeuwse dichtbundels. In het boek … [Lees meer...] overEen lekker grillige canon
Ondertitelaars gezocht
Door Marc van OostendorpVandaag door omstandigheden – er is iets met de batterij van mijn camera – geen nieuw zondagochtendcollege! Wel heeft de Universiteit Leiden inmiddels alle video's van onze Engelstalige inleiding taalwetenschap op YouTube gezet.Ik heb contact met een leraar van een Leids gymnasium die wil proberen dit materiaal geschikt te maken voor middelbare scholen. … [Lees meer...] overOndertitelaars gezocht
Bedroeft die ’t missen moet
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (33)Het Nederlandse sonnet bestaat 450 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan?Door Marc van OostendorpAnna Roemersdochter Visscher (1583-1651) werd ook wel de 'wijze Anna' genoemd omdat ze in haar jonge jaren vrome en vermanende gedichten had geschreven. Iedere gelegenheid om de medemens aan te sporen tot inkeer te … [Lees meer...] overBedroeft die ’t missen moet
Verrassende personages zijn niet geloofwaardig
Door Marc van OostendorpVandaag ga ik jullie een verhaaltje vertellen. Sam en Anne houden van elkaar, hun liefde groeit iedere dag, hun harten raken steeds inniger aaneengeklonken. Het is dinsdag. Sam maakt ontbijt voor Anne zoals ze dat iedere ochtend doet. Nadat ze de wentelteefjes heeft uitgeserveerd en er kaneel over heeft gestrooid, loopt ze terug naar de keuken, … [Lees meer...] overVerrassende personages zijn niet geloofwaardig
Zijn plaatsnamen liever niet te kort?
Door Marc van OostendorpNu de vakantie weer voorbij is, zorgde een bericht op Language Log meteen voor enige opwinding op Facebook: Victor Mair merkte er op dat Chinese plaatsnamen eigenlijk nooit uit één karakter bestaan. De reden zou volgens hem kunnen zijn dat één lettergreep te snel leidt tot misbegrip: je hoeft alleen die ene lettergreep te missen en je weet al niet … [Lees meer...] overZijn plaatsnamen liever niet te kort?
Bestaat er iets voor taal wat vergelijkbaar is met het getal nul voor de wiskunde en exacte wetenschap?
Onverwachte taalvragen aan de Nationale Wetenschapsagenda (9)Door Marc van OostendorpSommige onderzoekers wezen er in de aanloop naar de Nationale Wetenschapsagenda op dat de initiatiefnemers van die agenda uitgingen van een verkeerd idee: dat onderzoekers er zijn om vragen te beantwoorden. Een belangrijk deel van hun werk bestaat er juist uit om de goede vragen te … [Lees meer...] overBestaat er iets voor taal wat vergelijkbaar is met het getal nul voor de wiskunde en exacte wetenschap?
Een taalkundige klassieker wordt 50 jaar
Door Marc van Oostendorp Dit jaar vieren we de vijftigste verjaardag van een taalkundige klassieker: het boek Aspects of the Theory of Syntax van de Amerikaan Noam Chomsky. De auteur was op het moment dat hij dit boek schreef al de beroemdste taalkundige ter wereld, maar het is waarschijnlijk niet overdreven om te stellen dat hij in dit boek de belangrijkste lijnen van zijn … [Lees meer...] overEen taalkundige klassieker wordt 50 jaar
Bedoeling
Door Marc van OostendorpWanneer de feiten te duidelijk zijn, kun je altijd over bedoelingen discussiëren. De Zandvoortse strandtent stuurde Pieter Steinz, een ALS-patiënt, weg, omdat hij niet kon eten, drinken of praten, maar wel in de zon wilde wachten terwijl zijn vrouw ging zwemmen. NRC Handelsblad schreef erover en tekende het volgende op uit de mond van de … [Lees meer...] overBedoeling
Het verschil tussen klinkers en medeklinkers bij baby’s
Door Marc van OostendorpMijn zondagochtendminicollege gaat vandaag over het verschil tussen klinkers en medeklinkers en de vraag of dit verschil algemeen-menselijk is. … [Lees meer...] overHet verschil tussen klinkers en medeklinkers bij baby’s
Sieraat
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (32) Het Nederlandse sonnet bestaat 450 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp Wat betekent het als de ene vrouw de andere een sieraad noemt? Kunnen we conclusies verbinden aan het feit dat Katherina Lescailje (1649-1711) haar vriendin Sara de Cajoncle zo noemde in het volgende … [Lees meer...] overSieraat
Een precaire situatie
In ons managershorrorverhaal De verleden tijd van lijken.Door Marc van OostendorpAngstig keek de boomlange voormalige promovenda Sophie om zich heen. Ze had zojuist een app-je gekregen met de tekst 'HELP' van haar baas, van Wouter. En het rare was: er stond geen enkele emoji bij.Wat was hier aan de hand? Hoe was het mogelijk dat Wouter ineens berichten schreef zonder emoji's? … [Lees meer...] overEen precaire situatie
Hoe kan de populariteit van nieuw doch irritant taalgebruik worden voorspeld?
Onverwachte vragen aan de Nationale Wetenschapsagenda (8)Door Marc van OostendorpSoms – misschien niet heel vaak, maar wel een enkele keer – zou je willen dat taalkundigen meer zouden samenwerken met bijvoorbeeld economen of marketingtypes. Dat zou vermoedelijk interessante inzichten kunnen opleveren in vragen zoals de volgende, gesteld aan de Nationale Wetenschapsagenda:Hoe … [Lees meer...] overHoe kan de populariteit van nieuw doch irritant taalgebruik worden voorspeld?
Is het Limburgs de ‘grondlegger’ van het Nederlands?
Door Marc van OostendorpNou was ik dit weekeinde ineens zomaar een argument in Het Betoog van de Week! Althans, dat stuk had in juli al in de ingezondenbrievenrubriek van NRC Handelsblad gestaan, maar de redactie van het onvolprezen radioprogramma De Taalstaat riep het deze week uit tot de indrukwekkendste redenering van de afgelopen week .En daarin speelde ik dus een … [Lees meer...] overIs het Limburgs de ‘grondlegger’ van het Nederlands?
