Door Marc van OostendorpIk geloof dat het onderzoek naar een circusaap dat biologen van de Universiteit van Amsterdam vorige week presenteerden heel belangrijk is. Het laat zien dat apen wel kunnen praten als ze maar willen. En het roept dus maar weer eens de dringende vraag op waarom ze dat niet doen.De aap, een orang-oetan met de naam Tilda, blijkt klinkers en … [Lees meer...] overCircusaap kan mensentaal imiteren
Wat een dappere ridder!
Door Marc van Oostendorp John Rabou en Ingrid Biesheuvel. Ferguut. De ridder met het witte schild. Rijswijk: De vier windstreken. Meer informatie bij de uitgever.Website John Rabou … [Lees meer...] overWat een dappere ridder!
Hoezo de liefde?
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (2)Het eerste Nederlandse sonnet bestaat dit jaar 450 jaar. Hoe is het de taal sindsdien vergaan?Door Marc van OostendorpToegegeven, als het bij het allereerste sonnet was gebleven, was er weinig vreugde in de moderne tijd geweest. Maar Lucas de Heere was gelukkig niet de enige dichter die rond het midden van de zestiende … [Lees meer...] overHoezo de liefde?
‘Allez, moeder, het is te hopen dat je goed slaapt’
Door Marc van Oostendorp Een jaar of vijftien geleden had ik een heel fraai sluitende theorie, die moest verklaren waarom er in Nederland wél films, popliedjes en stripverhalen in het dialect gemaakt werden en in Vlaanderen niet. Waar het noorden Wilde mossels, Skik en Haagse Harry had, kon je in het zuiden geen cd'tje persen en geen pagina drukken … [Lees meer...] over‘Allez, moeder, het is te hopen dat je goed slaapt’
Wat we nog niet weten over het werkwoord (4)
Door Marc van OostendorpSommige werkwoorden zijn promiscu in hun onderwerpskeuze. Neem de volgende voorbeelden:Ik rijd met mijn auto op de weg.Deze auto rijdt snel / lekker.Deze weg rijdt snel / lekker.Het onderwerp van rijden kan degene zijn die rijdt (eerste zin), maar ook waarmee gereden wordt (tweede zin) en de plaats waarop gereden wordt (derde zin). Die laatste twee … [Lees meer...] overWat we nog niet weten over het werkwoord (4)
Goede boeken doodslaan
Door Marc van OostendorpHoe moet je je als lezer door de rijstebrijberg van boeken en teksten op de sociale media heen eten? De maagd Marino van Yves Petry heb ik wel een paar jaar geleden gekocht, maar na een paar bladzijden weer terzijde gelegd. Maar ik heb niet stilgezeten want de volgende tweet had ik dan weer in detail bestudeerd:Nee, geen goede keuze, Petry. … [Lees meer...] overGoede boeken doodslaan
Taalklanken: meer Lego dan Playmobiel
Door Marc van OostendorpHoe leren kinderen de klanken van hun taal? Als Nederlands kind moet je bijvoorbeeld in ieder geval de volgende medeklinkers leren: p, b, t, d, k, f, v, s, z, g, h, m, n, ng, r, l, j, w. Je moet die klanken leren herkennen én met je tong en lippen leren maken, en dit alles zonder dat je daar veel instructie voor je krijgt (ja, je tante die gehurkt … [Lees meer...] overTaalklanken: meer Lego dan Playmobiel
Mannentepels van de taal
Door Marc van Oostendorp Dit jaar ga ik af en toe met video's bloggen. Ik denk op zondagen. Maar het bewerken en uploaden van deze ene video naar YouTube kostte me gisteren zoveel tijd dat ik hem naar vandaag heb verplaatst.Hier is het artikel uit de Volkskrant over Leufkens' onderzoek. Sterre Leufkens' eigen korte samenvatting van en toelichting op haar … [Lees meer...] overMannentepels van de taal
450 jaar naarvolging
Een geschiedenis van het Nederlands aan de hand van 196 sonnetten (1) Door Marc van Oostendorp Het Nederlandse sonnet viert dit jaar zijn 450e verjaardag! Het is daarmee ongeveer even oud als de taal zelf. Althans, wanneer we met het Nederlands de moderne standaardtaal bedoelen, kunnen we het begin ergens in het midden van de zestiende eeuw plaatsen. Dat was ook de … [Lees meer...] over450 jaar naarvolging
Persoonlijk ontwikkeltraject
Het nieuwe jaar begint griezelig met ons managersfeuilleton De verleden tijd van lijken.Door Marc van OostendorpJoop, de specialist in middelnederlandse voegwoorden, niesde. Er waren sinds oudejaarsavond van 2014 138 nieuwe berichten gekomen, vrijwel allemaal afkomstig van leden van het vierhoofdige management team van de opleiding Nederlandse taal- en letterkunde.Hij ging … [Lees meer...] overPersoonlijk ontwikkeltraject
Goede voornemens!
De redactie van Neder-L is voortdurend op zoek naar al dan niet gediplomeerde neerlandici om de, overigens behoorlijk anarchistisch georganiseerde en door niets of niemand betaalde, redactie te komen versterken. Heb je zin om af en toe, of heel vaak, berichten te plaatsen op ons weblog op het gebied van de neerlandistiek (nieuwsberichten, aankondigingen, recensies, … [Lees meer...] overGoede voornemens!
Waar moet het heen met de taalwetenschap?
Door Marc van OostendorpIn 's levens eindeloze reeks bespiegelingen over de vraag 'waar moet het heen?' presenteren we op deze nieuwjaarsdag vandaag: de taalwetenschap.Een dag of tien geleden verscheen namelijk op het internet een interessant van een verslag van een discussie tussen enkele vooraanstaande wetenschappers over dit onderwerp (Quo vadis linguistics in the 21st … [Lees meer...] overWaar moet het heen met de taalwetenschap?
Het meisje kreeg de sleutels overhandigd
Wat we nog niet weten over het werkwoord (3) Door Marc van Oostendorp De lijdende vorm, wie is er niet groot mee geworden? Alleen ging het op school voor zover ik me herinner nooit over de krijgen-passief. De gebruikelijkste lijdende vorm is die met worden: van Joost slaat Henkie maak je Henkie wordt door Joost geslagen. In het omvangrijke, binnenkort te … [Lees meer...] overHet meisje kreeg de sleutels overhandigd
Onvoorwaardelijk vertrouwen in de wetenschap
Door Marc van OostendorpDe discussie over de Wetenschapsvisie 2025 blijkt steeds meer te gaan over de academische vrijheid. Waar is die eigenlijk goed voor? Is het wel verantwoord om wetenschappers van belastinggeld zomaar vertrouwen te schenken? Moeten zij zich niet net als iedereen verantwoorden?Dit weekeinde schreef de Groningse psychologe Trudy Dehue er een … [Lees meer...] overOnvoorwaardelijk vertrouwen in de wetenschap
De Frans Timmermans van de zeventiende eeuw
Door Marc van Oostendorp Talen spreken is niet in de mode. Natuurlijk, wanneer je toevallig met wat vrienden in Tocharië bent, waarderen zij het wanneer jij een rondje in het Tochaars bestelt, maar verder kun je in de meeste gezelschappen maar niet aankomen met de genoegens van Catalaanse les, of met een mooi spreekwoord in het Swahili. Afgezien van Frans Timmermans spreekt … [Lees meer...] overDe Frans Timmermans van de zeventiende eeuw
Wat we nog niet weten over het werkwoord (2)
Krijgen als lijdende vormDoor Marc van OostendorpHet Nederlands is een van de best onderzochte talen ter wereld, en toch is er van alles en nog wat dat we niet begrijpen. Neem het werkwoord krijgen, bijvoorbeeld in de volgende zin:- Marc krijgt een pdf'je (van Hans). [1]Marc is in die zin het onderwerp, toch? Ja, volgens de schoolgrammatica wel. Maar volgens … [Lees meer...] overWat we nog niet weten over het werkwoord (2)
Wat we nog niet weten over het werkwoord (1)
Door Marc van Oostendorp2015 wordt het jaar van het Nederlandse werkwoord. Ergens in de komende maanden verschijnt Hans Broekhuis' indrukwekkende, vijftienhonderd pagina's dikke Verbs and verb phrases, het nieuwe deel van zijn Syntax of Dutch.Vijftienhonderd pagina's over werkwoorden, waarschijnlijk de uitvoerigste beschrijving ooit gemaakt voor enige taal, en nog is lang niet … [Lees meer...] overWat we nog niet weten over het werkwoord (1)
Een plan van aanpak
Bij wijze van kerstcadeau eindelijk een nieuwe aflevering van ons gruwelfeuilleton De verleden tijd van lijken.Door Marc van Oostendorp"Rie!", riep prof. dr. W. Pieterse met collegiale stem toen hij zijn medewerkster eindelijk aan de telefoon kreeg. "Waar zit je? Heb je een vrije middag genomen?"Rie Veld, de specialiste in de Geschiedenis van de neerlandistiek voor 1800, … [Lees meer...] overEen plan van aanpak
De kerstdag dat ik lekker ging indringers keuren
Door Marc van Oostendorp Een bijzin is als een collegezaal en werkwoorden zijn als eerstejaarsstudenten: ze willen allemaal achterin zitten. Vandaar dat je zegt dat je Piet Josje de kinderen wel had willen helpen leren zwemmen: vijf werkwoorden op een kluitje. In Nederland slaagt slechts een enkel woordje erin dat geklit van die werkwoorden te doorbreken; een … [Lees meer...] overDe kerstdag dat ik lekker ging indringers keuren
Hoe moeilijk is Vondel?
Door Marc van Oostendorp Ergens, diep in de krochten van het internet, staat het verzameld werk van Joost van den Vondel (1587-1679) elektronisch stof te verzamelen. In de jaren twintig van de vorige eeuw is zijn verzameld werk voor het laatst in een publiekseditie uitgegeven. Volgens de neerlandica Agnes Sneller is het werk inmiddels echter "zo goed als onbereikbaar": "Je … [Lees meer...] overHoe moeilijk is Vondel?
Jammer dat er niemand heeft gedraaid
Door Marc van Oostendorp Je stoel draaien is belangrijk in het tv-programma The Voice of Holland. Als de kandidaten auditie doen voor deze zangwedstrijd, zitten de coaches met hun gezicht van ze af. Pas als een coach vindt dat iemand voldoende kwaliteit heeft, drukt hij op zijn knop en draait zijn stoel. Wat heeft hij dan gedaan? Volgens veel internetgebruikers, … [Lees meer...] overJammer dat er niemand heeft gedraaid
De verscheurdheid van de professionele lezer
Door Marc van OostendorpDe retoricus Longinus beschreef de kracht van goede toespraken zonder dat hij er blijk van gaf dat hij ooit naar een redenaar geluisterd had. Zijn voorbeelden waren mensen als Demosthenes – die was toen hij schreef allang dood. Hij had dus gewerkt met een afgeleide – de geschreven teksten.Piet Gerbrandy haalt dit detail een paar keer aan in zijn … [Lees meer...] overDe verscheurdheid van de professionele lezer
Italiaanstalig Holland in de 17e eeuw
Door Marc van Oostendorp Lodewijk Meyer (1629-1681) was taalgeleerde in een tijd dat het vak ertoe deed. Geïnspireerd door revolutionaire nieuwe ideeën van Spinoza en Descartes werd hij een vertegenwoordiger van wat de 'radicale Verlichting' genoemd wordt, een groep Europese intellectuelen die kritisch stonden tegenover het geloof en hun hoop hadden gesteld op de wetenschap. … [Lees meer...] overItaliaanstalig Holland in de 17e eeuw
De betekenis (van ’tussen haakjes’)
Door Marc van OostendorpWat betekent het als je iets tussen haakjes zet? Ik probeerde deze week literatuur te vinden over deze belangwekkende kwestie, maar ik kon niets vinden. Misschien heeft er ooit weleens iemand over geschreven, maar een bloeiende tak van wetenschap lijkt de leestekenkunde niet te zijn.Leestekens zijn de stiefkinderen van het taalonderzoek. Ze horen bij de … [Lees meer...] overDe betekenis (van ’tussen haakjes’)
De maantalen en zonnetalen zijn al door Abram de Swaan ontdekt
Door Marc van OostendorpIk moest deze week vaak aan Abram de Swaan denken. Dat kwam doordat er een nieuw artikel verscheen in het wetenschappelijk tijdschrift PNAS, waar onder andere NRC Handelsblad uitgebreid aandacht aan besteedde.Het artikel is niet van De Swaan en er wordt ook in het geheel niet naar hem verwezen; maar het geeft een uitwerking aan een theorie … [Lees meer...] overDe maantalen en zonnetalen zijn al door Abram de Swaan ontdekt
