Door Marc van Oostendorp Hoe noem je woorden die je maar een paar keer op Google tegenkomt – vaker dan eens (want dan zijn het typefouten), maar minder dan een keer of tien? Het zijn woorden die kennelijk af en toe nodig zijn, en dan spontaan gemaakt kunnen worden. Troostkleren is zo'n woord. Ik vind het 9 keer bij Google, waarvan 2 keer in recensies van de bundel … [Lees meer...] overTroostkleren
Geen sinecure
Door Marc van Oostendorp Wat gebeurt er wanneer je de woorden sinecure en zee op een centimeter afstand zet? Of wanneer je rozen, sommen en mokkel zo dicht bij elkaar plaatst dat ze bijna beginnen te rijmen? Het is een soort standaardtechniek van moderne dichters geworden. Waar je vroeger je lettergrepen in een regelmatig ritme moest kunnen … [Lees meer...] overGeen sinecure
Zo voorkwam ik alles te begrijpen
Wat we nog niet weten over het werkwoord (5) Door Marc van Oostendorp Als ik beweer dat ik morgen zal komen, beweer ik morgen te komen. Zoveel is zeker: het lijdend voorwerp van de ene zin ('ik beweer') kan zelf weer een zin zijn met een persoonsvorm (zal in 'ik zal morgen komen') of zonder ('morgen te komen'). Het eigenaardige, zegt Hans Broekhuis in het … [Lees meer...] overZo voorkwam ik alles te begrijpen
Arnon Grunberg in de tegenwoordige tijd
Jan Arends, Maarten Biesheuvel en Arnon Grunberg schrijven gewoon proza. Dat beweert in ieder geval Suzanne Fagel. De titel van het proefschrift dat ze vandaag in Leiden verdedigt is De stijl van gewoon proza. De genoemde drie auteurs zijn haar belangrijkste voorbeelden van een dergelijke stijl. Dat is een beetje moeilijk te plaatsen, vooral omdat Fagel in het proefschrift … [Lees meer...] overArnon Grunberg in de tegenwoordige tijd
Tolken zijn geen robots
Door Marc van OostendorpWie van huis vlucht door oorlog en ellende, en dan uiteindelijk terechtkomt in ons zompige moeras, krijgt uiteindelijk een plastic koffiebekertje in zijn hand gedrukt, en wordt voor een degelijk bureau gezet, waarachter een ambtenaar van de IND zit.En dan ontstaat er natuurlijk een taalprobleem: de ambtenaar mag alleen Nederlands spreken, en de … [Lees meer...] overTolken zijn geen robots
Buongiorno MRS!
Door Marc van OostendorpEen bespreking van Google Translate.Bekijk de video op YouTube … [Lees meer...] overBuongiorno MRS!
Ik had het verstand zo grof
Een geschiedenis van het Nederlands aan de hand van 196 sonnetten (4)Door Marc van OostendorpLaten we eerlijk zijn: zestiende-eeuwers schreven soms behoorlijke onzin in hun sonnetten. De Vlaamse dichter en politicus August Vermeylen mag dan hebben gevonden dat het volgende gedicht van Jan van der Noot een bewijs was "hoe dat persoonlijk leven reeds bepaald genoeg was om … [Lees meer...] overIk had het verstand zo grof
Bij de dood van een vrijwilliger
Hans Bakker, 1937-2015Door Marc van OostendorpFoto: Ziko van DijkEen paar jaar geleden werd ik af en toe door Hans geïnspireerd tot een stukje. Hij gaf als vrijwilliger Nederlandse les aan mensen die hier wonen en die de taal nog niet spraken. Dat deed hij niet uit de inmiddels steeds veel succesvollere gedachte dat die mensen zich nu eindelijk maar eens moesten aanpassen; maar … [Lees meer...] overBij de dood van een vrijwilliger
Vlamingen zijn vreemder dan Miley Cyrus
Door Marc van Oostendorp "Ah, gedoogbeleid, dat is niets voor Nederlanders," zei een Vlaamse collega onlangs enigszins smalend tegen mij. "Voor jullie is het altijd alles of niets, hè. Iedereen moet zich altijd aan de regels houden in Nederland. Het is niet zoals bij ons in België, waar officieel geen drugs mogen worden gebruikt, maar ondershands dingen wel worden … [Lees meer...] overVlamingen zijn vreemder dan Miley Cyrus
Azteekse Studies
Er gloort hoop in onze managershorrorstory De verleden tijd van lijken.Door Marc van Oostendorp Aangeslagen sjokte Rie Veld naar huis. Alleen al het bericht dat hem een persoonlijk ontwikkeltraject was aangeboden, had haar collega Joop al bijna in een manager veranderd. Stond ze er dan voortaan helemaal alleen voor?Ze had het relatieve voordeel dat haar vakgebied de … [Lees meer...] overAzteekse Studies
Er lopen hier veel beun-de-haasjes
Door Marc van Oostendorp "In de particuliere sector," zei een glazenwasser vorige week in een reportage over de maffia-achtige praktijken onder de zemen en sponzen, "lopen heel veel beun-de-haasjes". Daarmee lijkt de de in die uitdrukking zijn salto te hebben voltooid. Hij is enkele decennia ingezet, toen de BOVAG een campagne inzette om reclame te maken voor het … [Lees meer...] overEr lopen hier veel beun-de-haasjes
Schoolvak Nederlands: geen trucjes, maar meesterschap
Door Marc van OostendorpRavenstein, dat kleine stadje tussen Oss en Nijmegen, is een goede plaats voor een topoverleg. Wie er de trein uitstapt, ziet aan één kant slechts weilanden met neergestreken trekvogels en in de verte een klooster. In dat klooster kunnen mensen zich terugtrekken om problemen op te lossen, en ik geloof dat dit vorige week donderdag en vrijdag is gebeurd; … [Lees meer...] overSchoolvak Nederlands: geen trucjes, maar meesterschap
Jij komt hier zo praten tegen mij?
Door Marc van Oostendorp Hier staat mijn video van deze week (als hij hierboven niet werkt).De oorspronkelijke YouTube-film van Klaas Faak staat hier. Klaas Faak heeft ook een Facebook-pagina. … [Lees meer...] overJij komt hier zo praten tegen mij?
Au!
Een geschiedenis van het Nederlands aan de hand van 196 sonnetten (3) Door Marc van Oostendorp Niets blijft gespaard voor de tand des tijds, maar het is wel bijzonder wreed dat zelfs au! niet gespaard blijft. Zou je dat ooit op een ander moment kunnen uitroepen dan wanneer er iemand op je teen staat? Wel in de zestiende eeuw. Het is bijvoorbeeld het eerste woord van … [Lees meer...] overAu!
De visueel ingestelde mens!
Door Marc van Oostendorp Ik ben er nu ook voor de visueel ingestelde mens, en dus voor iedereen! Althans, dat beweerde de taalkundige Sterre Leufkens onlangs. In een blog over haar proefschrift, schreef zij: Voor de visueel ingestelde mens is hier nog een samenvatting van mijn proefschrift te vinden in de vorm van een videoblog, door prof. Marc van … [Lees meer...] overDe visueel ingestelde mens!
‘Oo’ als teken van de verleden tijd
Door Marc van Oostendorp Ik kan toveren: wat is de verleden tijd van breulen? Ik weet dat je dat werkwoord nog nooit hebben gehoord, ik heb het namelijk zojuist zelf verzonnen, en toch kan ik raden welke vorm je kiest. Sterker nog, ik weet wat jullie tweede keus zal zijn. Dat komt doordat ik een artikel heb gelezen van de Groningse onderzoekers Remco Knooihuizen en … [Lees meer...] over‘Oo’ als teken van de verleden tijd
Nieuw ontdekte betekenisloze krachtterm: Gggg!
Door Marc van OostendorpSoms schrijven taalliefhebbers mij in het holst van de nacht. Zo kreeg ik dit weekeinde een lange mail van een lezer van dit blog, omdat een vriend van hem zojuist biljartkampioen geworden was. De mail bestond vooral uit een lange opsomming van alle pech die deze vriend in zijn leven was overkomen, nooit, nee, nooit was er iets goed gegaan. En nu dan … [Lees meer...] overNieuw ontdekte betekenisloze krachtterm: Gggg!
Een overzicht van alle activiteiten
Door Marc van OostendorpDe managers pakken door in De verleden tijd van lijken!"Heremijntijd,'" jammerde Joop. "Het is met me gedaan!" Zijn collega Rie had hem net verteld dat het managementteam hem bij zijn pensioen een persoonlijk ontwikkeltraject cadeau zou doen. Dat kon, zo wisten de twee neerlandici allebei verduveld goed, maar één ding betekenen: ook Joop zou alsnog na … [Lees meer...] overEen overzicht van alle activiteiten
Circusaap kan mensentaal imiteren
Door Marc van OostendorpIk geloof dat het onderzoek naar een circusaap dat biologen van de Universiteit van Amsterdam vorige week presenteerden heel belangrijk is. Het laat zien dat apen wel kunnen praten als ze maar willen. En het roept dus maar weer eens de dringende vraag op waarom ze dat niet doen.De aap, een orang-oetan met de naam Tilda, blijkt klinkers en … [Lees meer...] overCircusaap kan mensentaal imiteren
Wat een dappere ridder!
Door Marc van Oostendorp John Rabou en Ingrid Biesheuvel. Ferguut. De ridder met het witte schild. Rijswijk: De vier windstreken. Meer informatie bij de uitgever.Website John Rabou … [Lees meer...] overWat een dappere ridder!
Hoezo de liefde?
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (2)Het eerste Nederlandse sonnet bestaat dit jaar 450 jaar. Hoe is het de taal sindsdien vergaan?Door Marc van OostendorpToegegeven, als het bij het allereerste sonnet was gebleven, was er weinig vreugde in de moderne tijd geweest. Maar Lucas de Heere was gelukkig niet de enige dichter die rond het midden van de zestiende … [Lees meer...] overHoezo de liefde?
‘Allez, moeder, het is te hopen dat je goed slaapt’
Door Marc van Oostendorp Een jaar of vijftien geleden had ik een heel fraai sluitende theorie, die moest verklaren waarom er in Nederland wél films, popliedjes en stripverhalen in het dialect gemaakt werden en in Vlaanderen niet. Waar het noorden Wilde mossels, Skik en Haagse Harry had, kon je in het zuiden geen cd'tje persen en geen pagina drukken … [Lees meer...] over‘Allez, moeder, het is te hopen dat je goed slaapt’
Wat we nog niet weten over het werkwoord (4)
Door Marc van OostendorpSommige werkwoorden zijn promiscu in hun onderwerpskeuze. Neem de volgende voorbeelden:Ik rijd met mijn auto op de weg.Deze auto rijdt snel / lekker.Deze weg rijdt snel / lekker.Het onderwerp van rijden kan degene zijn die rijdt (eerste zin), maar ook waarmee gereden wordt (tweede zin) en de plaats waarop gereden wordt (derde zin). Die laatste twee … [Lees meer...] overWat we nog niet weten over het werkwoord (4)
Goede boeken doodslaan
Door Marc van OostendorpHoe moet je je als lezer door de rijstebrijberg van boeken en teksten op de sociale media heen eten? De maagd Marino van Yves Petry heb ik wel een paar jaar geleden gekocht, maar na een paar bladzijden weer terzijde gelegd. Maar ik heb niet stilgezeten want de volgende tweet had ik dan weer in detail bestudeerd:Nee, geen goede keuze, Petry. … [Lees meer...] overGoede boeken doodslaan
Taalklanken: meer Lego dan Playmobiel
Door Marc van OostendorpHoe leren kinderen de klanken van hun taal? Als Nederlands kind moet je bijvoorbeeld in ieder geval de volgende medeklinkers leren: p, b, t, d, k, f, v, s, z, g, h, m, n, ng, r, l, j, w. Je moet die klanken leren herkennen én met je tong en lippen leren maken, en dit alles zonder dat je daar veel instructie voor je krijgt (ja, je tante die gehurkt … [Lees meer...] overTaalklanken: meer Lego dan Playmobiel
