Verse aflevering van het angstaanjagende misdaadfeuilleton 'De verleden tijd van lijken'Door Marc van OostendorpSophia, de boomlange promovenda, kon zich niet concentreren. Zodra ze achter haar bureau zat, dwaalden haar gedachten af naar de gruwelijke gebeurtenissen van dat weekend. Hoe moest het nu allemaal verder?Het onderwerp van haar proefschrift, de geschiedenis van het … [Lees meer...] overHet multidisciplinair aanpakken
Anders dan tot nu toe werd aangenomen
Door Marc van OostendorpWanneer u nu ook weleens in het nieuws wilt met uw onderzoek, heb ik een tip. Neem in uw persbericht de zinsnede 'anders dan tot nu toe werd aangenomen' op. Journalisten willen nieuws. Dat u vindt dat pakweg 'groter als' helemaal niet fouter is dan 'groter dan' is geen nieuws. "Anders dan tot nu toe werd aangenomen, is 'groter als' niet fout" is dat wel. … [Lees meer...] overAnders dan tot nu toe werd aangenomen
Voor D.
Door Marc van Oostendorp Soms merk je ineens wat een grote druk er ligt op de huidige lichting studenten. Ze mogen niets fout doen en er mag ze niets overkomen: ze moeten meteen de juiste studie kiezen en die zo snel mogelijk afmaken. Je ontwikkelen, groeien, je weg vinden in het leven, dat doe je maar in je eigen tijd. Gelukkig zijn er krachtige persoonlijkheden onder de … [Lees meer...] overVoor D.
Al dat gemaar
Over het verschil tussen functiewoorden en inhoudswoordenDoor Marc van OostendorpEen van de fundamentele splitsingen in de grammatica is die tussen inhoudswoorden en functiewoorden. De eerste groep zijn zelfstandig naamwoorden als dropje en baret, werkwoorden als sjoemelen en verfomfaaien en bijvoeglijk naamwoorden als enthousiast en gespikkeld. Het zijn, … [Lees meer...] overAl dat gemaar
Marktconform
Nieuwe aflevering in het bloedstollende misdaadfeuilleton 'De verleden tijd van lijken'Door Marc van OostendorpSamenvatting van het voorafgaande: de historica van de neerlandistiek tot 1800 Rie en de boomlange promovenda Sophia hebben een veilig heenkomen gezocht in de duinen nadat enkele collega's in managers veranderd zijn. Achter zich horen ze een stem.Angstig draaide Sophia … [Lees meer...] overMarktconform
Global language of neerlandistiek
Door Marc van OostendorpAls ik het goed zie, dringt het Engels de laatste jaren steeds meer door in de neerlandistiek. Ik wees er onlangs al op dat er inmiddels al beschrijvingen zijn van alle aspecten van de grammatica en van de geschiedenis van onze taal in het Engels. Bij een bijeenkomst van redacties van wetenschappelijke tijdschriften over neerlandistiek vorige week in … [Lees meer...] overGlobal language of neerlandistiek
Je krijgt bijna alleen onzin in de krant
Ik kan het wetenDoor Marc van OostendorpMoeten wetenschappers vaker hun onderzoek uitleggen aan een groot publiek? Diederik Stapel vond van wel. Toen hij directeur werd van een onderzoekinstituut in Tilburg, kondigde hij aan dat er meer zichtbaarheid voor de instelling moest komen, er moest meer gevaloriseerd worden. De meeteenheid zou het krantenartikel worden: Tilburgse … [Lees meer...] overJe krijgt bijna alleen onzin in de krant
Lezen door een 3D-bril
Over Thomas Vaessens' Geschiedenis van de moderne Nederlandse literatuurDoor Marc van OostendorpHip filmpje ter illustratie hip filmpjeHet werk van de Amsterdamse hoogleraar Moderne Nederlandse Letterkunde Thomas Vaessens is fascinerend om te volgen. Hij werkt hard en hij denkt altijd serieus na over zijn vak. Daarbij probeert hij verder te kijken dan de individuele … [Lees meer...] overLezen door een 3D-bril
Grammatica op de kaart
Nieuw onderzoekDoor Marc van OostendorpDeze week is het project Maps and grammar begonnen, hoera! We kregen een subsidie van NWO en nu kunnen een postdoc en twee promovendi aan de slag. Hier is de website (ja, hoor eens, we zijn deze week begonnen, er staat nog niet veel meer op dan ons plan).Het idee om taalverschijnselen op de kaart te zetten is al ongeveer zo oud als … [Lees meer...] overGrammatica op de kaart
Je tik ertegen en het zing
Rijmen zonder t Door Marc van Oostendorp De [t] is het wegwerpartikel onder de medeklinkers. Hij is zo goedkoop, zo makkelijk te maken, dat je hem als het nodig is, er makkelijk even tussen frommelt (gozert op een brommert), en zo weinig waard dat je hem makkelijk weglaat als hij niet nodig is (da is nie leuk). Voor andere medeklinkers geldt dat niet: niemand zegt gozerk, … [Lees meer...] overJe tik ertegen en het zing
(a) Spreadsheets, (b) prezis en (c) sociale media
Een nieuwe aflevering van ons bloedstollende misdaadverhaal 'De verleden tijd van lijken'Door Marc van OostendorpWat voorafging: tijdens een heidag zijn twee onverklaarbaar in managers veranderde medewerkers van de Department Nederlands begonnen met een aanval op de toegesnelde huisarts. Zal ook hij in een manager veranderen?"Een," siste Rie Veld tegen Sophia. "Twee. Drie! … [Lees meer...] over(a) Spreadsheets, (b) prezis en (c) sociale media
‘Ik had gekomen’
Door Marc van OostendorpOp tv was een vrouw van ergens in de zeventig te zien die haar dochter in de Auvergne bezocht. "Als ik had geweten dat ik met niemand kon praten," zei ze, "had ik niet gekomen." De ondertiteling voor doven en slechthorenden maakte daarvan: "...was ik niet gekomen."Wat was hier aan de hand? Waarom zei die vrouw dat? Waarom maakte de ondertiteling er … [Lees meer...] over‘Ik had gekomen’
Ik heb de helft van de appeltaart opgegeten
Door Marc van Oostendorp Op de betekenis van een willekeurige zin kun je eindeloos puzzelen. Hier is er een. ‘Ik heb gisteren de helft van de appeltaart opgegeten.’ Stel, je staat op om naar de keuken te gaan en je echtgenoot zegt dat zinnetje. Je loopt naar de koelkast en je ontdekt dat er nergens meer appeltaart te bekennen is: alles is opgegeten door je man. Dan heb je alle … [Lees meer...] overIk heb de helft van de appeltaart opgegeten
De betekenis van bevelen
Door Marc van Oostendorp Ik ben de laatste dagen aan het lezen over de gebiedende wijs, de imperatief. Wat betekenen zinnen als Loop maar even mee, Sla nu de bladzijde om, Ga toch weg? Dat blijkt een behoorlijk ingewikkelde vraag, waarover semantici hun hoofd breken. (Zie bijvoorbeeld het proefschrift van Rosja Mastop uit 2006). De reden daarvoor is dat veel … [Lees meer...] overDe betekenis van bevelen
De grenzen van de taal: oe! a!
Door Marc van OostendorpGisteren hielden we in Utrecht een academische bijeenkomst ter ere van Riny Huybregts, een van mijn favoriete collega's, een beminnelijk man en een groot geleerde. Norbert Corver, de hoogleraar Nederlandse taalkunde in Utrecht, hield er een bijzonder prikkelende lezing over tussenwerpsels – woorden als oe! a! heremijntijd! brrr, woorden waarvan je … [Lees meer...] overDe grenzen van de taal: oe! a!
Dit kind daar en dat kind hier
Door Marc van Oostendorp "Weet jij," vroeg collega Anneke Nunn gisteren op Twitter, "waarom deze formeler is dan die?" Ze verwees naar een webpagina met adviezen om 'vlotter' te schrijven: Heb je een nieuwe camera gekocht en wil je deze leren beheersen? klinkt veel minder vlot dan Heb je een nieuwe camera gekocht en wil je die leren beheersen? Dat is inderdaad een … [Lees meer...] overDit kind daar en dat kind hier
Wat is er tegen een manager?
Een nieuwe aflevering van ons bloedstollende misdaadverhaal 'De verleden tijd van lijken'Door Marc van OostendorpWat voorafging: tijdens een heidag van de Department Nederlands zijn de hoogleraar Financiële Letterkunde Wouter Pieterse en de ietwat saaie vakdidacticus Gerard veranderd in managers, tot grote ontsteltenis van de andere aanwezigen."Het probleem", zei Gerard, … [Lees meer...] overWat is er tegen een manager?
Klankencyclopedie van het Nederlands (38): [ɛi]
Door Marc van Oostendorp[ɛi] De [ɛi] is de tweeklank die Jan Stroop beroemd heeft gemaakt: het pièce de résistance van het Poldernederlands. In die variëteit van het Nederlands worden de tweeklanken allemaal wat grootser gearticuleerd. Een tweeklank is altijd in beweging: hij begint met een wat opener mond dan dat hij eindigt. In de Poldernederlandse uitspraak is … [Lees meer...] overKlankencyclopedie van het Nederlands (38): [ɛi]
72.095 woorden
Hoeveel praten Kamerleden? Door Marc van Oostendorp Wanneer het Kamerlid Ybeltje Berckmoes-Duindam dit jaar tien keer haar naam had uitgesproken tijdens een plenaire vergadering, had ze evenveel gezegd als ze nu volgens Vrij Nederland heeft gedaan: 32 woorden. Ze had ook alleen de vorige zin kunnen uitspreken. Volgens Vrij Nederland is de VVD'ster de 'backbencher' van … [Lees meer...] over72.095 woorden
Hoi Femke
Martinus Benders is gewoon normaal in plaats van serieusDoor Marc van Oostendorp"Ieder wereldje", schreef Bas Heijne dit weekeinde in NRC Handelsblad, "wordt op een gegeven moment een gesloten wereldje, waarin de eigen cultuur allesbepalend wordt." Heijne schreef dit naar aanleiding van een 'pittige lezing' die Femke Halsema onlangs hield en waarin ze zoiets had geconstateerd … [Lees meer...] overHoi Femke
De taal van barbaren
Een elegant essay over afscheid nemen, naamvallen, en kijkcijfertaalkunde Door Marc van Oostendorp Dat talen veranderen is op zichzelf al een wonderlijk verschijnsel, merkt Joop van der Horst op in zijn deze week verschenen boek Taal op drift; maar nog wonderlijker is dat ze soms beginnen aan een langdurig proces dat wel honderden jaren kan duren. Terwijl de taalgebruikers … [Lees meer...] overDe taal van barbaren
Lekker leraartjes opleiden!
Nieuwe aflevering van het spannende misdaadfeuilleton 'De verleden tijd van lijken'.Door Marc van OostendorpEerdere afleveringen uit deze bloedstollende reeks staan hierIedereen keek geschrokken en was stil. Gerard, de wat saaie vakdidacticus, had zojuist aan Pieterse gevraagd of hij nu echt op de sociale media moest, terwijl Pieterse nog geen half uur eerder in een … [Lees meer...] overLekker leraartjes opleiden!
Marzel hebben
Door Marc van OostendorpIk dacht altijd dat mijn familie de enige was, maar deze week zei mijn rij-instructeur het ook: je hebt marzel. De uitdrukking blijkt ook goed googlebaar (al moet je er wat verwijzingen naar de rechtse Israëlische politicus Baruch Marzel voor overslaan):we hebben marzel gehad met het weer, de opkomst was top (Facebook-pagina motorclub … [Lees meer...] overMarzel hebben
Bijgeluiden
Door Marc van OostendorpWaarom zou Henk Ester zijn prijswinnende debuutbundel Bijgeluiden hebben genoemd? Er komen inderdaad veel geluiden voor in de gedichten, maar bijgeluiden? Volgens een beroemde definitie van Edgar Varèse is muziek 'georganiseerd geluid' en in die zin zijn bijgeluiden het tegenovergestelde van muziek: niet gewenst geluid, het toevalligste geluid dat … [Lees meer...] overBijgeluiden
De enige taal met een ‘zonnetje’?
En hebben we verkleinwoorden te danken aan de Moderne Devotie? Door Marc van Oostendorp Het ging over de Nederlandse identiteit, gisteren bij Het filosofische kwartet, en dus traden er behalve twee wijsgeren en een tv-presentator ook twee neerlandici aan, Lotte Jensen en Frits van Oostrom. Het was allemaal heel interessant, eigenlijk ook omdat de taal, het Nederlands, slechts … [Lees meer...] overDe enige taal met een ‘zonnetje’?
