Kun je de getalsnamen leren, op basis van alleen voorbeelden? Stel, ik laat mijn dochter een lange rij getallen zien, uitgeschreven in cijfers (100.021, 23.533, 892, 5.543.849,...) en ik lees die getallen één voor één luid voor in het Nederlands (een miljoen een en twintig, drieëntwintig miljoen vijfhonderdrieëndertigduizend, achthonderd tweeënnegentig) zal ze dan ooit in staat … [Lees meer...] overEen intrigerend saai probleem: hoe zeg je 293.533?
Met excuses voor spel- en typefouten
Geschiedenis van een tijdschrift Ik ben altijd overal te laat. Ik loop bijvoorbeeld nu in het Erasmusgebouw in Nijmegen rond, en niet midden jaren tachtig, toen Chrétien Breukers, Rob van Erkelens en Jack van der Weide er het tijdschrift Tristan oprichtten. Vier nummers zijn er verschenen van dat blad, voordat het ten onderging. Van der Weide maakte nu, zo'n vijfendertig … [Lees meer...] overMet excuses voor spel- en typefouten
Lekker de bibliotheek veranderen
Het schokkendst aan heel NBD-Bibliongate is natuurlijk dat er zomaar plompverloren honderden mensen op straat zijn gezet die voor een habbekrats korte recensies schreven ten behoeve van de bibliotheken, omdat ze vervangen werden door kunstmatige intelligentie. Maar een goede tweede is wel de LinkedIn-pagina van degene die ervoor verantwoordelijk is, directeur Nina Nannini. … [Lees meer...] overLekker de bibliotheek veranderen
De patsers van Zakelijk Nieuws
De eerste aflevering in ons nieuwe feuilleton Het hoofdkwartier (1) Tevreden keek Henk Jaspers, de hoofdredacteur van Neerlandistiek, naar zijn medewerkers. "Wat goed", zei hij, "dat we hier allemaal weer zijn." Hij was altijd al wat slonzig geweest, maar tijdens de corona was hij de vijftig nog verder gepasseerd dan ooit, en had hij pogingen om zijn haren te kammen … [Lees meer...] overDe patsers van Zakelijk Nieuws
‘dat ic hebbe genomen dat hues terhurst’
Soms bevatten twee zinnen dezelfde woorden, en geeft een klein verschil in woordvolgorde een al even klein verschil in betekenis. Ze zegt dat hij het boek vermoedelijk aan het lezen is.Ze zegt dat hij vermoedelijk het boek aan het lezen is. Neem die zinnen, proef ze op je tong. Wat is het verschil? De eerste suggereert dat 'het boek' al eerder ter sprake is gekomen, de … [Lees meer...] over‘dat ic hebbe genomen dat hues terhurst’
Belangenverstrengeling
Een paar weken geleden hadden we op Neerlandistiek een interessanter stuk kunnen plaatsen over een gebeurtenis in het vak als mijn belangen niet zo verstrengeld waren geweest. Het ging over het onderzoek van Mike Kestemont en anderen in Science, naar de vraag hoeveel middeleeuwse teksten er eigenlijk verloren zijn gegaan. Ik heb er uiteindelijk dit over geschreven, maar dat … [Lees meer...] overBelangenverstrengeling
‘Ik heb er altijd zo van genoten’
Waarom noemt Jannetje Koelewijn zich nooit een neerlandica? Het is het eerste dat Margaretha H. Schenkeveld aan haar vraagt als Koelewijn voor het eerst in jaren haar vroegere hoogleraar komt begroeten. Koelewijn reageert bedremmeld: ‘… bij welke gelegenheid zou dat ertoe doen?’‘Het had op het omslag van je boek kunnen staan. Nu staat er dat je journalist bij NRC bent. … [Lees meer...] over‘Ik heb er altijd zo van genoten’
Belichaamd denken, denkende lichamen
Over de roman Stemvorken van A.F.Th. van der Heijden is het laatste woord nog niet gezegd. Ik gaf maandag een lezing in de Openbare Bibliotheek van Geldrop. Dit was mijn oefensessie. Er is ook een podcastversie. … [Lees meer...] overBelichaamd denken, denkende lichamen
“Soudi ghelouen an een hoen / Oft dat een hont bast”
Geschiedenis van het Nederlands in 100 literaire werken (14) – Karel ende Elegast Karel ende Elegast, geschreven in het midden van de dertiende eeuw, is een avonturenverhaal waarin Karel de Grote ’s nachts op aansporing van een engel uit stelen gaat, en daarbij geholpen wordt door de meesterdief Elegast, die in eerste instantie niet weet dat hij met de keizer van doen … [Lees meer...] over“Soudi ghelouen an een hoen / Oft dat een hont bast”
Antidisciplinariteit
Het is een interessant verschijnsel: soms lees je iets dat je nooit eerder hebt gelezen en waar je nooit expliciet je eigen gedachten over hebt geformuleerd maar waarmee je het zo eens bent dat je zeker weet dat je het altijd al had gedacht. Ik had dat deze week met een kritisch artikel over de roep om interdisciplinariteit in het onderzoek in het mooie … [Lees meer...] overAntidisciplinariteit
De computer kent vreemde talen
Hét taalkundige artikel dat de laatste tijd waarschijnlijk het meest besproken is door taalkundigen heet One model for the learning of language van Yuan Yang en Steven Piantadosi. Op de sociale media, in de koffiekamers, op Zoom, overal heb ik al over dit artikel gehoord. Tegelijkertijd heeft volgens mij geen niet-taalkundige over het artikel gehoord: er is geen nieuwsmedium, … [Lees meer...] overDe computer kent vreemde talen
Ik snap je dat je dit schrijft
Je kunt iemand snappen. Je kunt iets snappen. Maar je kunt ook iemand iets snappen: Over deze intrigerende constructie, die behalve in het Nederlands ook in het Engels en het Duits bestaat, al wordt hij in alle drie de talen als een beetje marginaal beschouwd, gaat een nieuw artikel van Friederike Moltmann. Je vindt de constructie, zegt zij, bij twee soorten werkwoorden: … [Lees meer...] overIk snap je dat je dit schrijft
“Wildi muse?”“Of icse wille!”
Vanden Vos Reynaerde - Geschiedenis van het Nederlands in 100 literaire werken (13) De held van Vanden vos Reynaerde (geschreven tussen ongeveer 1260 en 1270) bereikt alles wat hij wil dankzij zijn grote taalvaardigheid, zijn talent om zijn gesprekspartner te doorzien en precies te zeggen wat nodig is om deze te manipuleren. Het dierenepos, geschreven door een schrijver … [Lees meer...] over“Wildi muse?”“Of icse wille!”
Ostendoorp
Zogeheten spellingfouten interesseren me geen zier. Als morgen de Spellingwet wordt opgeheven, hef ik het glas. Iedereen doet maar, en we zien wel waar het schip strandt, dat is mijn orthografisch devies. Maar ik maak een uitzondering voor namen. Bijvoorbeeld mijn eigen naam: ik ben niet Mark van Oostendorp of Marc Oostendorp. Dat zijn echt anderen. Ik probeer het bij … [Lees meer...] overOstendoorp
Dans bekijken met taalkundige middelen
Soms heeft een dans duidelijk een betekenis. Mensen die ernaar kijken kunnen min of meer navertellen wat er gebeurt in de Notenkraker. Hoe is dat mogelijk? Hoe stoppen de dansers betekenis in wat ze dansen en hoe halen de kijkers die betekenis er weer uit? Over die fascinerende kwestie verschijnt binnenkort een artikel in het Journal of Semantics (hier is een gratis … [Lees meer...] overDans bekijken met taalkundige middelen
Interview with Marc van Oostendorp – Open Education Champions series
Monique Schouten, Librarian at the Radboud University of Nijmegen, NL, interviews Marc van Oostendorp, Professor of Dutch and Academic Communication at the same institution, on the ideal of making learning (and teaching) material freely available online. … [Lees meer...] overInterview with Marc van Oostendorp – Open Education Champions series
Sun ne we iets maaken
Nene leert Nederlands Wat echt anders is dan vroeger: de vanzelfsprekendheid waarmee kinderen op de basisschool in aanraking komen met typen. Ik denk niet dat ik voor mijn vijftiende ooit iets getypt heb, maar Nene zit nu in groep 4 en sinds een paar dagen stuurt ze me als ze de kans krijgt een e-mail. Met de hand schrijven is natuurlijk beter en gezonder, maar het is ook … [Lees meer...] overSun ne we iets maaken
De ecologie van middeleeuwse geschriften
Ik heb niet kunnen achterhalen of er eerder neerlandici in het prestigieuze Science hebben gepubliceerd, maar Mike Kestemont en Folgert Karsdorp is het in ieder geval gelukt. Gisterenavond werd hun artikel 'Forgotten books: The application of unseen species models to the survival of culture' gepresenteerd. Bekijk vooral de verbluffende website bij dit artikel. Kestemont … [Lees meer...] overDe ecologie van middeleeuwse geschriften
Sommige gesprekken zijn te lastig voor de tv
Een van de mooiste en tegelijkertijd minst bekende deeldisciplines van de Neerlandistiek is de conversatie-analyse, het vak dat het wonder bestudeert van het alledaagse gesprek. Mensen praten niet alleen, ze praten ook voortdurend met elkaar. De menselijke communicatie is niet zo georganiseerd dat af en toe iemand iets zegt en dat alle anderen daar dan langdurig over nadenken, … [Lees meer...] overSommige gesprekken zijn te lastig voor de tv
Altijd aan de mond van de mode
Barricadepoëzie is gebouwd op een paar heel goede ideeën van de samenstellers, Johan Sonnenschein en Kornee van der Haven. Het eerste goede idee was om een bundel beschouwingen te maken over dichters die in de afgelopen anderhalve eeuw hun gedichten als barricaden gebruikten. Het tweede goede idee was om behalve de fine fleur van de Nederlandse literatuurbeschouwing – Jan Rock! … [Lees meer...] overAltijd aan de mond van de mode
Emmanuel Macron zegt “Nee”
Een heel artikel over aanhalingstekens – in het tijdschrift Linguistics and Philosophy kan dat. De Amerikaanse filosoof Wayne A. Davis trakteert de lezers op een overzicht van de literatuur: de vele vragen die er nog zijn en hoe genuanceerd het allemaal is. In het bijzonder gaat het Davis om zinnen die in andere zinnen zijn ingebed met aanhalingstekens erom heen. Hij … [Lees meer...] overEmmanuel Macron zegt “Nee”
Hij moet deze zinnen overstijgen
Er zijn, 100 jaar na de eerste uitgave, twee nieuwe Nederlandse vertalingen verschenen van Wittgensteins Tractatus. Ik besprak ze de afgelopen week hier (Gijsbers) en hier (Huijzer en Sietsma), steeds in vergelijking met de oude vertaling van W.F. Hermans. Maar waar er drie boeken zijn, zijn er ook drie paarsgewijze vergelijkingen. Dus vandaag de vraag: welk van de twee nieuwe … [Lees meer...] overHij moet deze zinnen overstijgen
Ouders van kinderen offshore
Soms weten volslagen onbekenden je te vinden op WhatsApp en soms krijg je dan een gesprekje: Goede middag.Mijn naam is RikIk werk offshore en ik heb met mijn collega's een discussie over de Nederlandse taal.Het gaat over de zin: Ouders van kinderen.Wij willen graag weten onder welk stijlfiguur dat past.Ik hoop dat u meer duidelijkheid kan scheppen.Met vriendelijke groet … [Lees meer...] overOuders van kinderen offshore
Partje
Onlangs een groot probleem ontdekt: het woord partje is dubbelzinnig. Het begon met een tweet van de Italiaanse taalkundige Marianna Bolognesi: Al snel begonnen anderen zich ermee te bemoeien en ontdekten dat spicchio in het Italiaans, net als wedge in het Engels of partje in het Nederlands dubbelzinnig is: het verwijst zowel naar de 'natuurlijke' compartimenten van een … [Lees meer...] overPartje
‘De grenzen van mijn taal’ betekenen de grenzen van mijn wereld
Decennialang hebben we het in het Nederlands moeten doen met de vertaling die W.F. Hermans maakte van de Tractatus Logico-Philosophicus van Ludwig Wittgenstein. En nu zijn er ineens twee nieuwe vertalingen verschenen! Onlangs besprak ik de vertaling van Victor Gijsbers, vandaag is de beurt aan die van Peter Huijzer en Jan Sietsma. De Tractatus bestaat uit een verzameling … [Lees meer...] over‘De grenzen van mijn taal’ betekenen de grenzen van mijn wereld
