Natuurlijk horen vertalingen in een taal ook tot de literatuur van die taal. Jean-Pierre Rawie laat dat overtuigend zien in zijn gecombineerde dicht- en essaybundel Een luchtbel in een vluchtige rivier, waarin hij een ruime selectie opneemt van de poëzievertalingen die hij in de afgelopen decennia heeft gemaakt. Het gaat om gedichten die hij waardeert en die in Nederland niet … [Lees meer...] overOntheemd slijt ik mijn trieste levensjaren
Weg met hij, leve zij
In de discussie over persoonlijk voornaamwoorden zijn er twee partijen: de een vindt dat alles bij het oude moet blijven, er zijn twee persoonlijk voornaamwoorden voor de derde persoon enkelvoud, hij en zij en dat moet altijd zo blijven. De andere groep vindt dat de verzameling voornaamwoorden moet worden uitgebreid met bijvoorbeeld hen of die, om niet-binaire mensen mee aan te … [Lees meer...] overWeg met hij, leve zij
Het ware academische leven
In haar voorwoord tot de bundel Campus Fictions. Literary and Intermedial Constructions of the University World merkt Caroline Pauwels, rector van de Vrije Universiteit Brussel, op dat er waarschijnlijk weinig beroepsgroepen zijn waarover zoveel romans worden geschreven als academici. De bundel met geleerde beschouwingen over campus novels van over de hele wereld, of, nou ja … [Lees meer...] overHet ware academische leven
Het raadsel van pief-poef-paf
Er is de laatste tijd het een en ander te doen rondom pief-paf-poef. Eind maart meldde Ewoud Sanders in NRC dat hij een zeer oude vindplaats had gevonden voor de uitdrukking: een boekje uit 1721 waarin een 'vechtnar' de uitdrukking tot twee keer bezigt, terwijl hij een oud vrouwtje molesteert. Afgelopen vrijdag maakten Roeland Cortois en Miet Ooms ons op Neerlandistiek … [Lees meer...] overHet raadsel van pief-poef-paf
Ysengrimus
Geschiedenis van het Nederlands in 100 literaire werken (5) Een eeuw vóór Vanden Vos Reynaerde werd geschreven, verscheen rond 1148 in Gent de Ysengrimus, met verhalen in het Latijn over hoe de vos Reinaert de wolf Isengrim te slim af is. Deze vroege versie van het verhaal, geschreven door iemand die zich Magister Nivardus noemde, is vooral een satire op de corruptie van … [Lees meer...] overYsengrimus
College vloggen
Voor een cursus over publieksgericht schrijven aan de Letterenfaculteit van de Radboud Universiteit gaf ik een kort college over vloggen. Hier is het. (Aan het begin en aan het eind doe ik wat huishoudelijke mededelingen die natuurlijk alleen voor de eigenlijke studenten van belang zijn.) … [Lees meer...] overCollege vloggen
We komen
Pronomina in de hedendaagse lyriek (16) Telkens als ik op wil houden met deze reeks Pronomina in de hedendaagse lyriek, verschijnt er weer een bundel waarin een dichter weer iets nieuws doet met persoonlijk voornaamwoorden. Zeg nu zelf, als jullie een reeks hadden met die titel en er verschijnt met de titel Wij waar geen eind aan komt, dan kun je toch niet zeggen: ok, maar … [Lees meer...] overWe komen
Hoe modern was de jambe?
Zoals alle geschiedenis wordt ook de literatuurgeschiedenis graag opgevat als een serie periodes: eerst deden de dichters dit, toen stond er een nieuwe generatie op en die zette zich af tegen dit en deed daarom dat, totdat er weer een nieuwe generatie angry young men kwam met zus, een generatie later gevolgd door zo. Eric Weiskott is een Amerikaanse letterkundige die zich … [Lees meer...] overHoe modern was de jambe?
Waarover je Harry Mulisch nooit hoorde
Het verschijnen van De nieuwe koloniale leeslijst is een gebeurtenis van literair-historisch belang, een boek dat de plaats van de (post)koloniale letteren verandert. Ja, schrijvers uit de kolonieën doen al heel lang van zich laten spreken, en hebben ook al heel lang lezers in Nederland weten te vinden. Ja, Michiel van Kempen doet al heel lang onvermoeibaar zendingswerk als … [Lees meer...] overWaarover je Harry Mulisch nooit hoorde
Egmondse Willeram
Geschiedenis van het Nederlands in 100 literaire werken (4) De oudste Nederlandse tekst die overgeleverd is in de oorspronkelijke hand van degene die zelf verantwoordelijk was voor de tekst, in dit geval: de vertaler, heet de Egmondse Willeram. Het kreeg die naam omdat het mogelijk geproduceerd is in de Abdij van Egmond. Er is nog een naam: de Leidse Willeram, omdat het … [Lees meer...] overEgmondse Willeram
Ik vaccineer
Dat we nu binnen een paar maanden tijd allemaal een vaccin krijgen toegediend, leidt tot veel taalgevoelens. Zo zat ik me gisteren net af te vragen waarom het me stoort als andere Nederlandstaligen op de sociale media spreken over "a jab" als ze een vaccinatie bedoelen, toen er een vraag kwam. Eerst die jab, die idiomatisch Engels blijkt te zijn. Dat is geloof ik wat me … [Lees meer...] overIk vaccineer
Internationaliseren in Nederlands en andere talen dan Engels
Professor Hendrik Vos, politicoloog aan de Universiteit Gent, geeft het startschot van de Taalunie-estafette bij VLEVA en roept iedereen op om voorbeelden uit de eigen werkpraktijk te delen. Want samen kunnen we de internationale mogelijkheden met het Nederlands en andere talen zichtbaarder maken. … [Lees meer...] overInternationaliseren in Nederlands en andere talen dan Engels
De kracht van herhaling
Lieke Marsman voor de klas (5) De driestemmige herdenking die Lieke Marsman schreef voor opvoering 'na de Dam' gisterenavond leent zich bij uitstek voor bespreking in de klas. Als het twee minuten zogenaamd stil is, is het een enorm geroezemoes in heel veel hoofden. Dat geroezemoes noteerde Lieke Marsman, en allerlei toneelgroepen in heel Nederland voerden het uit. Ik … [Lees meer...] overDe kracht van herhaling
Een literatuurgeschiedenis als een fijn leesboek
De eerste zinnen van Bas Jongenelens inleiding tot zijn Basisboek Historische Letterkunde vormen een programma, zowel qua stijl als waar het gaat over de inhoud. Literatuurgeschiedenis is meer dan de gepubliceerde boeken op chronologische volgorde gelegd. Althans, eigenlijk is dat natuurlijk wel wat de literatuurgeschiedenis is, de literatuurgeschiedschrijving is dat niet. … [Lees meer...] overEen literatuurgeschiedenis als een fijn leesboek
Opgetogen over het alfabet
Oh, kind te zijn en op een mooie ochtend te mogen duiken in een zee van kennis. Er is zoveel dat je nog niet weet, zoveel dat interessant is, er zijn zoveel verhalen om naar te luisteren, de wereld is zo groot en wijds en als een leraar je aan de hand neemt valt er overal wel wat moois te zien. Zelfs het kleinste blijkt de moeite waard als je erover nadenkt. De letters van het … [Lees meer...] overOpgetogen over het alfabet
Wachtendonckse psalmen
Geschiedenis van het Nederlands in 100 literaire werken (3) Het oudste Nederlands is vertaald Latijn. Elfhonderd jaar geleden heeft iemand de psalmen vertaald in een taal die een (oostelijk) Nederlands dialect zou kunnen zijn. Waarom die persoon het deed, weten we niet. Het is mogelijk dat het bedoeld was voor een parallelle tekst met de Latijnse, en dat dit bedoeld was … [Lees meer...] overWachtendonckse psalmen
Taal is leuker als dat je denkt
De afgelopen drie dagen – er was weer eens commotie in de wereld van de taalijveraars want iemand dacht dat iemand anders had gezegd dat we ons over andere dingen druk moeten maken dan groter als – hebben veertien mensen me een variatie toegestuurd op de volgende kwinkslag. (Veertien!) Taal is leuker dan je denkt. Taal is leuker als je denkt. De suggestie is dat er een … [Lees meer...] overTaal is leuker als dat je denkt
Het dubieuze bestaan van klinkers en medeklinkers
Ter nagedachtenis van Remmert Kraak (1928-2005) Wat zijn de kleinste bouwstenen van taal? Iemand die er niet heel goed over na heeft gedacht, zal zeggen: letters, en als je die persoon er dan op wijst dat er heel veel talen zijn die niet met een alfabetisch schrift worden geschreven (en dat de meeste talen ter wereld zelfs waarschijnlijk nooit geschreven worden, dan zegt zo … [Lees meer...] overHet dubieuze bestaan van klinkers en medeklinkers
Is heten een koppelwerkwoord?
Inmiddels weten we dus dat minstens even interessant als wat er allemaal veranderd is in de nieuwe editie van de Algmene Nederlandse Spraakkunst is: wat er allemaal niet veranderd is. Zoals de paragraaf over koppelwerkwoorden. Keurig wordt daarin het rijtje opgesomd waarvan ook ik op school heb geleerd dat ze deze klasse uitmaken: zijn, worden, blijven, blijken, lijken, … [Lees meer...] overIs heten een koppelwerkwoord?
Je mag groter als zeggen, wen er maar aan
Taal is voor veel mensen een onderwerp om zich af en toe enorm druk over te maken, en dan weer over te gaan tot de dagelijkse beslommeringen. Zou iemand echt denken dat een van de journalisten die de afgelopen dagen een stukje heeft getikt waarin moord en brand werd geschreeuwd over het feit dat je "voortaan" 'groter als' zou "mogen zeggen" (hier, hier, hier, hier, hier, hier … [Lees meer...] overJe mag groter als zeggen, wen er maar aan
Boekpresentatie Inleiding Nederlandse taalkunde
Op vrijdag 23 april 2021 werd online het nieuwe boek Inleiding Nederlandse taalkunde gepresenteerd. … [Lees meer...] overBoekpresentatie Inleiding Nederlandse taalkunde
Voetbal is alleen vanavond
Taalbeschouwing voor groep 4 's Avonds voor ik ga slapen, kijken we altijd met zijn vieren tv. Mijn broertje Tim, die pas vier jaar is, mijn mama en mijn papa. 'Voetballen!' roept mama, als ze de tv aanzet. 'Ja!" roept Tim. Ik kijk naar papa. Voetbal, daar vinden wij niks aan. 'Ik wil liever een tekenfilm kijken', zeg ik. 'Ja,' zegt papa. 'Ik … [Lees meer...] overVoetbal is alleen vanavond
Natuurlijk meertalig
Als er één reden is om de neerlandistiek ooit af te schaffen, is het dat ze gebaseerd is op een illusie. 'De Nederlandse literatuur' en vooral 'de Nederlandse taal', het zijn termen die suggereren dat er in de wereld van taal en literatuur iets valt af te bakenen, dat je kunt zeggen: dit hoort er wel bij, en dat niet, maar dat zijn zeventiende-eeuwse fantasieën of … [Lees meer...] overNatuurlijk meertalig
Wat betekent hopen?
Ik ben toch al taalkundige van vóór de tijd dat de meeste mensen geboren waren, maar ik ben nog steeds verkocht als ik een artikel lees met de mededeling "we zullen nu niet te diep duiken in de analyse van wanhoop". Die mededeling wordt gedaan in een nieuw artikel over hoop van de Australische geleerden Kyle Blumberg en John Hawthorne. Wat betekent het precies als iemand … [Lees meer...] overWat betekent hopen?
Nicoline van der Sijs over Taalwetten maken en vinden
En alweer publiceert Nicoline van der Sijs een kloek, mooi, nieuw taalboek. 'Taalwetten maken en vinden' is een dusdanig herziene versie van haar 'Taal is mensenwerk' uit 2004 dat het een nieuwe titel verdiende. Kun je wetten maken voor de taal? Kun je ze vinden? Hoe gingen geleerden en schrijvers daarbij de werk in de afgelopen vijf eeuwen? Ik sprak met de schrijfster. … [Lees meer...] overNicoline van der Sijs over Taalwetten maken en vinden
