Door Marc van Oostendorp Waar wordt geklaagd, spitst de taalliefhebber zijn oren, want daar is kennelijk iets aan de hand. Groot was dan ook mijn vreugde toen dit Ik zie steeds vaker mensen ‘Jah’ schrijven ipv ‘ja’ en ik word er bijzonder agressief van. Make it stop pls — Saloua (@Saloua095) 25 januari 2019 Gevraagd om een toelichting meldde de twitteraarster (een … [Lees meer...] overJah met een verveelde h
Liefde in het gekkenhuis
Door Marc van Oostendorp Onlangs verscheen Min in 't Lazarushuys, een editie en hertaling van het beroemde toneelstuk van Willem Godschalk van Foquenbroch, door Karel Bostoen en Elly Groenenboom-Draai. Is het nog speelbaar? Bekijk deze video op YouTube. Bestel het boek bij uitgeverij Flanor … [Lees meer...] overLiefde in het gekkenhuis
Toen hy, jaren later, die schuld wilde afdoen, waren er geen duiten meer, en Leentje was óók dood
De Multatulileescursus (15) Door Marc van Oostendorp - Stelling: als Multatuli alleen het verhaal van Wouter Pieterse geschreven had, was hij wereldberoemd geweest. - Maar hij hééft dat verhaal toch geschreven? Hoezo zou zijn andere werk dan die roem in de weg hebben gestaan? - Nou, je hebt natuurlijk als beginnende Multatuli-lezer toch eerder het idee dat je met Max … [Lees meer...] overToen hy, jaren later, die schuld wilde afdoen, waren er geen duiten meer, en Leentje was óók dood
Eéndimensionaal portret van een minor poet
Door Marc van Oostendorp Elsbeth Etty's biografie van de dichter en neerlandicus Willem Wilmink begint met een ontboezeming van de auteur: "Dit boek is het gevolg van een blind date." Ze legt uit dat ze het boek is gaan schrijven omdat de uitgever Vic van de Reijt haar er tot haar verrassing om vroeg. Ze maakt duidelijk dat ze Wilmink nauwelijks gekend heeft, en dat ze weinig … [Lees meer...] overEéndimensionaal portret van een minor poet
De huisneerlandicus en zijn rabiate groepje over het eindexamen
Door Marc van Oostendorp Het eindexamenseizoen is weer begonnen! Het startschot voor de discussie wordt dit jaar afgevuurd door de Utrechtse vakdidacticus Patrick Rooijackers, in het deze week verschenen Levende Talen Magazine. Tot mijn verrassing lijkt Rooijackers mij te zien als de spil van die discussie. Ik vind dat vererend, al lijkt het me ook niet juist. In ieder … [Lees meer...] overDe huisneerlandicus en zijn rabiate groepje over het eindexamen
De durf van het grote gebaar
Door Marc van Oostendorp Eind vorig jaar werd Rens Bod volkomen terecht door de Universiteit van Amsterdam uitgeroepen door UvA'er van het jaar. Hij is een academicus die zijn verantwoordelijkheid als intellectueel neemt. Hij is enorm breed belezen, heeft twee jaar geleden een zware administratieve taak op zich genomen, is een van de belangrijkste drijvende krachten achter WO … [Lees meer...] overDe durf van het grote gebaar
Men zegt niet ‘des produits low cost’
Door Marc van Oostendorp De Académie française! Wie denkt dat het in Nederland er zo slecht voor staat met aandacht voor taal en dat het in Frankrijk allemaal zo veel beter is, die heeft nog nooit serieus gekeken naar de website van de immortels. Ik ben gefascineerd door het verschijnsel Académie française, af en toe ga ik even op de website kijken, liefst in de … [Lees meer...] overMen zegt niet ‘des produits low cost’
Wereldtalen, moeilijke talen, uit elkaar gevallen talen en toontalen
Door Marc van Oostendorp Nederland heeft een betrekkelijk groot aantal schrijvers over taal, maar er is maar één echte taaljournalist en dat is Gaston Dorren. Zijn nieuwe boek, Babel, is onlangs verschenen in het Engels en wordt nu volgens Dorrens website in 14 talen vertaald. In april verschijnt de Nederlandse editie, maar ik kon niet wachten, dus ik las de … [Lees meer...] overWereldtalen, moeilijke talen, uit elkaar gevallen talen en toontalen
nederland waarom kijk je zo sip
De Dichter des Vaderlands (1) Door Marc van Oostendorp Met Tsead Bruinja heeft Nederland geloof ik de eerste Dichter des Vaderlands voor wie het internet al lang een echt belangrijk medium is. Ik heb hem nooit ontmoet maar ik volgde hem al op Twitter toen Twitter nog helemaal niet bestond. Hij heeft verschillende bundels op het net gepubliceerd. Hij voerde tien jaar geleden … [Lees meer...] overnederland waarom kijk je zo sip
Zeg niet dat ik vreemde woorden maak
De Multatulileescursus (14) Door Marc van Oostendorp - Ja, de Ideën! - Dat wil zeggen: het eerste deel van de Ideën. - Nu ik het zo aan het lezen ben, valt me op hoe vorm en inhoud bij Multatuli altijd samenvallen. - Ja, daar zit wat in. Dat brokkelige, dat in de Ideeën zijn definitieve beslag krijgt, dat is ook in zekere zin de boodschap. - "Misschien is niets … [Lees meer...] overZeg niet dat ik vreemde woorden maak
Wat als betekent
Door Marc van Oostendorp Het meest onontsluierde raadsel van alle onontsluierde raadselen van de taal is betekenis. 'Een man loopt op straat': wat betekent dat? Is het een plaatje van iemand in een straatbeeld? Verwijst het op de een of andere manier naar de werkelijkheid, zo ja, hoe? Wat komt er precies in je koppie als je zo'n zin hoort? Het meeste succes hebben de … [Lees meer...] overWat als betekent
bɛstyderə
Door Marc van Oostendorp Een aardige observatie van Siemon Reker in zijn nieuwe boekje Dat gezegd hebbend (op 23 januari wordt het in Nijmegen gepresenteerd in aanwezigheid van politieketaalkanon Dries van Agt): premier Rutte spreekt de eerste klinker in het woord bestuderen consequent uit als de [ɛ] van pet. Je hoort het bijvoorbeeld duidelijk in het volgende, al wat oudere … [Lees meer...] overbɛstyderə
Een ongecontroleerde wetenschappelijke bevinding
Door Marc van Oostendorp Waar speelt de taalwetenschappelijke discussie zich eigenlijk af? In de wetenschappelijke literatuur of inmiddels ook daarbuiten? Omdat ik ook maar gewoon een deskundige ben, schreef ik vorig jaar nog dit stuk waarin ik uitlegde dat het verschil tussen talen en dialecten niet taalkundig te maken valt. Maar nu blijkt dat toch ook weer niet te … [Lees meer...] overEen ongecontroleerde wetenschappelijke bevinding
Iedere student en iedere docent krijgt korting
Door Marc van Oostendorp Het achtste, laatste deel van The Syntax of Dutch is er! Ongeveer 4000 pagina's telt dit monument nu, een uitgebreidere beschrijving van de zinsbouw werd vermoedelijk nooit over enige taal geschreven. Dit nieuwe deel gaat over nevenschikking en samentrekking. Ik zal er de komende tijd een paar onderwerpen uit behandelen, zoals ik dat ook heb gedaan … [Lees meer...] overIedere student en iedere docent krijgt korting
Shakespeare was atypisch
Door Marc van Oostendorp Wat is een literaire traditie? Het is misschien wel het grootste dat je kunt maken van taal. Je kunt klanken aan elkaar rijgen tot woorden, woorden tot zinnen, zinnen tot alinea's, alinea's tot boeken en boeken tot oeuvres. Tot daar lukt het allemaal in ieder geval een enkeling nog wel in haar eentje. Maar de mensheid heeft bedacht dat je die oeuvres … [Lees meer...] overShakespeare was atypisch
Kunnen computers lezen?
Door Marc van Oostendorp Tijdens een interessante discussie, eind vorig jaar in Utrecht, probeerde een groep jonge onderzoekers me uit te leggen dat distant reading – de computer grote hoeveelheden teksten laten lezen om zo patronen op te sporen die je nooit kunt vinden door slechts een paar romans erop na te slaan – heus zo lastig niet was als ik een paar maanden geleden … [Lees meer...] overKunnen computers lezen?
Zij waren stellig veel minder onmogelijke menschen dan Douwes Dekker, maar zij konden dat ook betrekkelijk gemakkelijk zijn
De Multatulileesclub (13) Door Marc van Oostendorp - Wat een man, die Nietzsche! - Ik heb die nieuwe biografie, I Am Dynamite!, nog niet helemaal uit, moet ik bekennen. - Dan moet het mooiste voor jou nog komen: de jaren dat Nietzsches zuster haar broer, met wie ze altijd een heel competitieve relatie heeft gehad, hem onder haar hoede neemt en probeert hem de … [Lees meer...] overZij waren stellig veel minder onmogelijke menschen dan Douwes Dekker, maar zij konden dat ook betrekkelijk gemakkelijk zijn
Alcoholische alcoholisten
Door Marc van Oostendorp Een intrigerende vraag van Jan Renkema, afgelopen woensdag in zijn rubriek Verwarwoordenboek Vervolg: Nog een vraagje: hoe spreekt u de tweede –o– uit? In alcoholicus is het de o van ‘dool’ en van ‘holistisch’, maar in alcoholist de o van ‘dol’ en van ‘alcohol’. Vreemd, die lange klinker in alcoholicus. Dat komt natuurlijk door die ene -l-, vergelijk … [Lees meer...] overAlcoholische alcoholisten
Wilde haren
Door Marc van Oostendorp Gisterenavond een gezellige avond in Amersfoort met Vincent ‘Jiggy Djé’ Patty van podcast Wilde Haren. Het ging meestal over taal, maar soms ook over hiphop en even zelfs over de bijbel; en waren ook camera's bij! (Bekijk deze video op YouTube.) … [Lees meer...] overWilde haren
Niemand weet dat ik Frederike Harmsen van Beek heet
Door Marc van Oostendorp De gedichten van Frederike Harmsen van Beek waren voor buitenstaanders niet te begrijpen. Ze werden geschreven voor bijzondere gelegenheden die bij publicatie reeds lang vervlogen waren, ze hadden titels als 'twee raadselrijmen' en ze bestonden uit een wonderlijke cocktail van stijlen en taalvormen. Harmsen van Beek hield ook zelf niet van mensen die … [Lees meer...] overNiemand weet dat ik Frederike Harmsen van Beek heet
Mijn leven in de taal
Herinneringen van een taalgebruiker (1) Door Marc van Oostendorp "J'ai commencé ma vie comme je la finirai sans doute: au milieu des livres." — Jean-Paul Sartre, Les Mots. Taal is onmiskenbaar een definiërend element in een mensenleven. Wie nooit een taal leert, heeft geen menswaardig leven. Zo iemand wordt een wolfskind en nimmer is uit de wouden een wolfskind … [Lees meer...] overMijn leven in de taal
Zo’n kat wil ik
Door Marc van Oostendorp De leer van de woordsoorten is een puzzel waar de mensheid al eeuwen mee bezig is, en waar nog steeds niet alle stukjes passen. Ja, de meeste talen hebben werkwoorden en zelfstandig naamwoorden. Veel talen hebben ook nog bijvoeglijk naamwoorden en voorzetsels. Maar verder? En hoe weten we eigenlijk dat pakweg le en la in het Frans tot dezelfde … [Lees meer...] overZo’n kat wil ik
Framing?
Door Marc van Oostendorp Sinds november 2016 geloof ik niet meer in retorische analyses van politiek taalgebruik. Is de beste techniek niet altijd die van de toevallige winnaar? En wat als straks nu een schutterige en verlegen persoon wint? (Bekijk deze video op YouTube.) … [Lees meer...] overFraming?
t Is eigenlyk verdrietig, dat een genie als ik zo afhangt van allerlei kleinigheden
De Multatulileescursus (12) Door Marc van Oostendorp - Ik heb het idee dat Multatuli in zijn Minnebrieven overtuigend antwoord geeft op het feministische geraaskal dat sommige van jullie vorige week lieten horen. - Geraaskal? - Je bedoelt, dat hij zich schandalig tegen die vrouwen gedroeg door er altijd meer dan één aan het lijntje te houden en ze dan de hele tijd tegen … [Lees meer...] overt Is eigenlyk verdrietig, dat een genie als ik zo afhangt van allerlei kleinigheden
Een goede dokter legt niet alles uit
Door Marc van Oostendorp Een paar jaar geleden begeleidde ik een Italiaanse dame naar een Nederlands ziekenhuis. Het ging om een kleine, maar belangrijke ingreep, zo één waar je leven niet van afhangt maar waarbij je graag precies wil begrijpen wat er aan de hand is. Helaas leek dit gesprek de jonge arts die ons hielp een uitgelezen kans om haar Italiaans te oefenen. Zelfs … [Lees meer...] overEen goede dokter legt niet alles uit
