Over de biograaf over de biografie over Godfried Bomans Daar komt-ie aan, hoor! De (altijd zeggen: ‘langverwachte’) biografie van Godfried Bomans door Gé Vaartjes. De boekenbijlage van de Volkskrant heeft de primeur, met maar liefst vier hele pagina’s over het boek. Of, dat wil zeggen: over het boek? Nou nee, over het boek gaat het eigenlijk helemaal niet, het gaat over … [Lees meer...] overLauwe banketstaaf
Artikel
Etymologica: Mijn lieve, mijn tete
Zoete woorden komen en gaan, en gegaan uit onze taal is het oude teet ‘blij; lief’, dat niet zelden voor namen gebruikt werd en dan vaak als een liefkozend achtervoegsel diende. Het overleeft versleten in oorspronkelijk Germaanse namen als Hoite en Jelte. In alledaagse spraak Los is teet kennelijk maar één keer te vinden in de … [Lees meer...] overEtymologica: Mijn lieve, mijn tete
Waarom we staken
Vorige week ging de kogel door de kerk. De vakbonden hadden een ultimatum gesteld aan minister Bruins van Onderwijs: trek de bezuinigingen terug, en anders gaan we staken. Op de dag van het ultimatum kwam er een antwoord: de minister trok de bezuinigingen niet terug. En dus gaan we staken. Waarom trok de minister de bezuinigingen niet terug? Ook in deze brief was het 't oude … [Lees meer...] overWaarom we staken
‘Die historie van Meluzine’ (Gheraert Leeu, Antwerpen 1491) : capittels [48]-[50]
Die wonderlike, vreemde ende schone historie van Melusinen zoals gedrukt door Gheraert Leeu te Antwerpen in 1491. Kritische editie met reproductie van het unieke exemplaarKBR Brussel Inc B 1369,in combinatie met de proza-versie van Je(h)an d’Arras, bezorgd door Willem Kuiper en Inge Van Outryve. Amsterdam 2024 Bibliotheek van Middelnederlandse … [Lees meer...] over‘Die historie van Meluzine’ (Gheraert Leeu, Antwerpen 1491) : capittels [48]-[50]
‘Die historie van Meluzine’ (Gheraert Leeu, Antwerpen 1491) : capittels [48]-[50]
Die wonderlike, vreemde ende schone historie van Melusinen zoals gedrukt door Gheraert Leeu te Antwerpen in 1491. Kritische editie met reproductie van het unieke exemplaarKBR Brussel Inc B 1369,in combinatie met de proza-versie van Je(h)an d’Arras, bezorgd door Willem Kuiper en Inge Van Outryve. Amsterdam 2024 Bibliotheek van Middelnederlandse … [Lees meer...] over‘Die historie van Meluzine’ (Gheraert Leeu, Antwerpen 1491) : capittels [48]-[50]
De overheid kan geen stap zetten of …
‘De overheid kan geen stap zetten of de Autoriteit Persoonsgegevens begint te keffen als een juffershondje’, zo luidde de kop boven een column van Elma Drayer, in De Volkskrant van 10-1-2025. Het is een tamelijk complexe zinsconstructie, zowel stilistisch als syntactisch, en zij nodigt zeker uit tot een nadere beschouwing. In de afgelopen dertien maanden heb ik op dit … [Lees meer...] overDe overheid kan geen stap zetten of …
Een leven met muziek en taal
Tekstportret Jacomine Nortier In de serie Tekstportretten laat Jan Renkema iemand poseren in zijn tekstatelier, ter gelegenheid van een bijzondere aanleiding. Onlangs nam Jacomine Nortier afscheid van de Universiteit van Utrecht. Van 1992 tot 2024 doceerde zij daar en deed ze onderzoek naar sociolinguïstiek, taalcontact, meertaligheid en NT2. Een paar maanden geleden … [Lees meer...] overEen leven met muziek en taal
Een goede bestuurder beweegt mee
De return van de verleden tijd van lijken "Mensen!" zei Wouter Pieterse, inmiddels weer terug als hoogleraar Financiële Letterkunde, terwijl hij rondkeek. "Zoals jullie weten, beschouw ik jullie allemaal als mijn eigen cluppie." "Jaja," zei Marie, de specialist in de geschiedenis van de neerlandistiek tot 1800 die al enkele jaren officieel gepensioneerd was, maar naar … [Lees meer...] overEen goede bestuurder beweegt mee
Leve ChatGPT
(Andere gedichten en Pornschlegel) Wat ChatGTP (met) Het Archief van Thomas Heerma van Voss (aan)deed, kan verbeterd worden, dacht ik zo. Ik deed nooit eerder iets met ChatGTP, maar het blijkt dus een goudmijntje! Eindelijk, zo ontdekte ik, kan ik de dichter worden, die ik nooit had kunnen dromen. Hoe had ik dat beter kunnen doen dan via hét monument van intertekstualiteit … [Lees meer...] overLeve ChatGPT
De rommeligheid die een dagelijks leven kan kenmerken
Het dagboek van Eefje Jonker. Bezorgd en van een nawoord voorzien door Robert Anker (2013) las ik al eerder, zij het in een digitale versie. En onlangs, ruim tien jaar na de eerste keer, las ik het opnieuw; tijdens die tweede lezing besloot ik toch om ook de oorspronkelijke, papieren uitgave van het boek te kopen; ik wil gewoon alles van Anker voor me in de kast hebben … [Lees meer...] overDe rommeligheid die een dagelijks leven kan kenmerken
ChatGPT is zeker niet het enige taalhulpmiddel voor studenten
Wat kan het Instituut voor de Nederlandse Taal voor jou als student betekenen? Misschien heb je een van deze producten weleens gebruikt of heb je erover gehoord: het Algemeen Nederlands Woordenboek of Woordenlijst.org. Veel studenten weten niet dat deze taalhulpmiddelen afkomstig zijn van het Instituut voor de Nederlandse Taal. Het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) … [Lees meer...] overChatGPT is zeker niet het enige taalhulpmiddel voor studenten
Niet uit mijn naam
Confuc (2) - Confucius, wat zou u doen als u geroepen werd om een land te besturen? - De taal goed gebruiken. Als de taal niet goed gebruikt wordt, zeggen de woorden niet wat ze moeten zeggen. Dan blijven de dingen die gedaan moeten worden ongedaan. JournalistOxfam Novib is een actie gestart,‘Niet uit mijn naam’. Het doel van de actie is eigenlijk het stilzwijgen … [Lees meer...] overNiet uit mijn naam
Wordt de taalindustrie weggeblazen?
Hoe staat de taalindustrie ervoor? Er zijn in ons taalgebied weinigen – herstel: er is niemand – die hier zo'n goed overzicht over heeft als Frieda Steurs, de directeur van het Instituut voor de Nederlandse Taal. Onlangs publiceerde ze een goed overzichtswerk over de manieren waarop mensen met taalkundige kennis hun geld verdienen, en dan vooral in combinatie met digitale … [Lees meer...] overWordt de taalindustrie weggeblazen?
Harper’s Bizar
De behandeling van Thomas Heerma van Voss’ roman Het archief in modetijdschrift Harper’s Bazaar is al her en der rondgegaan. De auteur schreef er een vermakelijk stukje over in De lage landen. Of ‘vermakelijk’? Tis eigenlijk een typisch gevalletje: dit was enorm om te lachen als het niet zo diepdroef was. Voor wie het verhaal niet kent: Heerma van Voss werd er door een vriendin … [Lees meer...] overHarper’s Bizar
Hebban olla vogala
Vijftig canonteksten in de klas (1) Geïnspireerd door de serie ‘Geschiedenis van het Nederlands in 100 literaire werken’ van Marc van Oostendorp zou ik op Neerlandistiek in vijftig afleveringen bij evenveel teksten uit de literaire canon een leermiddel met lessuggesties willen publiceren, bestemd voor het middelbaar onderwijs in Vlaanderen en voor het voortgezet … [Lees meer...] overHebban olla vogala
De over taalfouten klagende lezer heeft altijd gelijk
Een aantekening voor in de annalen van de taalmythologie: de rubriek van NRC-ombudsman Arjen Fortuin van vorige week. Hij leest als een parodie op het eeuwige taalgeweeklaag dat je zelfs honderd jaar geleden al in de krant tegenkwam. Toegegeven, het stukje opent met een grappige zin, al slaat die eigenlijk nergens op: Taal is een levend organisme, meneer De Bie”, hield … [Lees meer...] overDe over taalfouten klagende lezer heeft altijd gelijk
Kunnen rapteksten ook literatuur zijn?
Def Real, Zombi Squad, RollaRocka, Osdorp Posse; het klinken niet als namen die je zou tegenkomen in een literatuurgeschiedenis, en behalve de laatste (die vind je namelijk op pagina 649 van de vijfde druk van Altijd weer vogels die nesten beginnen. Geschiedenis van de Nederlandse literatuur 1945-2005 van Hugo Brems) staan ze daar dan ook niet in. Toch heerst al sinds de … [Lees meer...] overKunnen rapteksten ook literatuur zijn?
Vorm is belangrijker dan inhoud
Een reactie op Marc van Oostendorp Onlangs hebben 11 wetenschappers van 5 universiteiten bij het College voor Promoties van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) geprotesteerd tegen het verlenen van een doctorstitel op basis van het proefschrift ‘Redzaamheidslezen’. Zij vinden de kwaliteit van dit proefschrift onvoldoende en menen dat er onvoldoende grond is om de … [Lees meer...] overVorm is belangrijker dan inhoud
Een geamputeerd stukje mens
Gedichten, schrijft Esther Jansma in die bundel We moeten 'misschien' blijven denken, zijn "gestolde aandacht, herstelsels van taal". Wat de dichter doet is "zijn oor te luisteren leggen", en "de beweeglijke vreemdheid willen notuleren". In gedichten is er geen tijd, en eigenlijk is er ook geen dichter, er is alleen die aandacht, en dat luisteren: Daarom bestaan er geen … [Lees meer...] overEen geamputeerd stukje mens
Een Utrechtse almanak uit de late Middeleeuwen
In een vorig leven vroegen mijn 18e-eeuwse collega's André Hanou en Bert Paasman mij of ik zin had om met hen mee te gaan naar Wolfenbüttel, waar zij in de catalogi van de Herzog August Bibliothek op zoek wilden gaan naar onbekend oud Nederlandstalig drukwerk. Daar had ik wel zin in, maar ik had op dat moment geen paspoort of het was verlopen. Samen met André Hanou naar … [Lees meer...] overEen Utrechtse almanak uit de late Middeleeuwen
In memoriam Peter van Lint (13 juli 1933 – 27 december 2024)
Na een carrière in het basis- en het voortgezet onderwijs die bijna twee decennia omspant, trad de geboren Hagenaar Peter van Lint in 1974 in dienst van het toenmalige Nederlands Instituut van de Rijksuniversiteit Groningen om onderwijs te verzorgen en onderzoek te verrichten op het gebied van de Taalbeheersing van het Nederlands. Peter was een van de pioniers van de … [Lees meer...] overIn memoriam Peter van Lint (13 juli 1933 – 27 december 2024)
De ondeugende Frederik
We schrijven 1943. Een gezellige tijd! De hele dag avondklok en lezen maar. Guurtje Johanna Hendrika Reurslag (1886-1949) schreef een resem werken ten behoeve van het opvoeden van de jeugd en ook een fiks aantal kinderboeken die misschien met hetzelfde idee ontstonden. In elk geval schrapte zij uit pedagogische overwegingen twee van Hoffmanns Struwwelpeterverhalen, als bennende … [Lees meer...] overDe ondeugende Frederik
Ze schrijven
Bruur Jaopik van Jacob Jan Cremer in een internationale taal Vandaag promoveert in Nijmegen Anneloek Scholten over negentiende-eeuwse streekromans: wat voor beeld van het platteland, en van Nederland, komt er uit die boeken naar voren? In de negentiende eeuw beleefde het genre zijn hoogtijdagen. Terwijl de term streekroman tegenwoordig vaak met beperkte literaire kwaliteit … [Lees meer...] overZe schrijven
De populairste modenamen tussen 1920 en 2023
Voornamendrift 114 Er was de afgelopen week weer veel media aandacht voor de populaire voornamen van 2024, ook al was er nauwelijks verschil met die van 2023. Dat komt omdat voornamen tegenwoordig modenamen zijn die doorgaans een generatie, dus zo’n 20 tot 25 jaar, populair zijn. Veranderingen zijn van jaar tot jaar klein, maar gaan wel gestaag door tot een vrijwel nieuwe … [Lees meer...] overDe populairste modenamen tussen 1920 en 2023
Niks geen vage buitenlander
De anglofilie volgens Benno Barnard God heeft van mij een schrijver gemaakt en de duivel een Nederlander.Benno Barnard, Dagboek van een landjonker, motto Uitgesteld paradijs is de titel van een prozabundel van Benno Barnard. De meeste essays en beschouwingen in het boek gaan over België, het eerste buitenland waar de Nederlandse schrijver zich voor lange tijd … [Lees meer...] overNiks geen vage buitenlander
