Een nieuwe historie van Fortunatus borse ende van sijnen wunschhoet, seer playsant om lesen ende leerende hoe een jonck geselle hem heusschelijck houden sal met woorden ende met wercken, by hooghe, by leeghe, onder vrienden ende onder vremde, binnen slants ende buyten slants, met reysen, met coopmanschappen doen, inden houwelijck ende in meer ander accidenten die den mensche … [Lees meer...] overDie historie van Fortunatus borse : capittel [36]
Artikel
Archaïsche achtervoegsels zoals in ambtshalve en spoedheidshalve
Van Dale heeft (hetzij voor ons gemak of om redenen van efficiency) gekozen voor één achtervoegsel -halve. Dat is iets om even een wenkbrauw bij in beweging te brengen zodra we zien hoe -halve in twee groepen uiteenvalt. Die zijn op basis van hun verschijningsvorm aan te duiden als -thalve en -shalve en dat zou Van Dale dus ook als twee … [Lees meer...] overArchaïsche achtervoegsels zoals in ambtshalve en spoedheidshalve
De populairste voornamen uit de middeleeuwen
Walewein, Ferguut, Esmoreit. Drie namen die onlosmakelijk verbonden zijn met de Middelnederlandse letterkunde. Hoewel ik hen nog niet ben tegengekomen, lopen er in Nederland klaarblijkelijk mannen rond die bij hun geboorte een van deze voornamen als eerste naam hebben gekregen. Wel zijn ze letterlijk op de vingers van één hand te tellen, zoals de Nederlandse … [Lees meer...] overDe populairste voornamen uit de middeleeuwen
Een experiment met Tjitske Jansen
Helemaal aan het begin van haar nieuwe bundel Iedereen moet ergens zijn vertelt Tjitske Jansen dat ze in 2014 haar eigen Wikipedia-pagina heeft aangepast: "Omdat ik wel wat interessantere zaken wist te melden / dan dat ik in pleeggezinnen had gewoond / als serveerster, administratief medewerker / marktkoopvrouw en kokshulp had gewerkt' (enz.) Het blijkt echt gebeurd te zijn. … [Lees meer...] overEen experiment met Tjitske Jansen
In ’t groote leger (1878)
Jeugdverhalen over joden (137) Auteur: Franz Hoffmann (1814-1874)Vertaald uit het Duits door Suze Andriessen (1850-1924) Herkomst en drukgeschiedenis In 1842 begon Hoffmann, indertijd boekhandelaar, met het schrijven van jeugdboeken. Die werden zo geprezen dat hij besloot van zijn pen te gaan leven. Om genoeg te kunnen verdienen, sloot hij contracten af met … [Lees meer...] overIn ’t groote leger (1878)
Het Boek Van Het Violet En De Dood
Lotgevallen van een titel De eerste keer dat de titel Boek Violet in het werk van Gerard Reve opduikt, is in Op Weg Naar Het Einde, “Brief In Een Fles Gevonden”, eerste gedeelte, gedateerd 24/7/1963: “(P.M. Een boek schrijven over het Violet, en de Dood.)”. Behalve dat hier de kernwoorden van de titel worden genoemd, spreekt de zin ook een voornemen uit. Beide elementen … [Lees meer...] overHet Boek Van Het Violet En De Dood
Die historie van Fortunatus borse : capittel [35]
Een nieuwe historie van Fortunatus borse ende van sijnen wunschhoet, seer playsant om lesen ende leerende hoe een jonck geselle hem heusschelijck houden sal met woorden ende met wercken, by hooghe, by leeghe, onder vrienden ende onder vremde, binnen slants ende buyten slants, met reysen, met coopmanschappen doen, inden houwelijck ende in meer ander accidenten die den mensche … [Lees meer...] overDie historie van Fortunatus borse : capittel [35]
Top 40 van de Gouden Eeuw – 7
Om opnames en uitgave van de Top 40 mogelijk te maken, zijn wij een crowdfundingsactie gestart: steunleiden.nl/project/top-40-van-de-gouden-eeuw .Doneer nu en ontvang de cd en/of het liedboek als beloning! Si c’est pour mon pucelage In de zeventiende eeuw was ‘Si c’est pour mon pucellage’ een van de meest populaire melodieën. Het is een courante, een Franse dansvorm die … [Lees meer...] overTop 40 van de Gouden Eeuw – 7
In Memoriam Pieter Muysken, fenomeen
Biografisch Pieter Muysken werd in 1950 geboren in Oruro, Bolivia, waar zijn vader werkzaam was als mijningenieur. Na zijn jeugd in Brunssum en middelbare schooltijd in Heerlen, vertrok hij naar de VS, waar hij in 1972 zijn BA ‘Latin American Studies’ en Spaans behaalde aan Yale College, een afdeling van de gelijknamige universiteit. In 1973-‘74 was hij student-assistent aan … [Lees meer...] overIn Memoriam Pieter Muysken, fenomeen
’t Valt wel mee / ’t Is niet slecht / Ach ja
Gids voor verborgen spraakverwarringen tussen Belgen en Nederlanders (5) intermezzo (1) Waar de Vlaming zijn enthousiasme over het concert des levens niet zo sterk laat blijken, deelt de Nederlander zijn impressies en opinies net graag heel uitbundig met zijn omgeving. Natuurlijk willen Vlamingen ook wel hun meningen en gevoelens uiten, maar zij doen dat omzichtiger en op … [Lees meer...] over’t Valt wel mee / ’t Is niet slecht / Ach ja
Streektaal in de klas
Brabants waar het kan, Nederlands waar het moet(In plaats van Brabants kan elke streektaal worden ingevuld) Aan mijn nieuwe studenten vraag ik altijd wie er nog een beetje Brabants spreekt. Er gaan wel wat vingers omhoog, maar minder dan ik graag zou zien. Sommigen melden zich wat schoorvoetend en als ik doorvraag, blijkt dat ze op de middelbare school vaak negatieve … [Lees meer...] overStreektaal in de klas
Verzamel inktvis, echo’s, smeed een lied
Vermoedelijk is iedere poëzielezer op zoek naar de magie van het eerste moment – dat de vlam insloeg, dat hij ontdekte dat poëzie bestond, dat woorden na elkaar meer konden doen dan je mededelen dat er morgen een proefwerk was of dat er voorlopig geen einde kwam aan de ijzige kou. Zulke momenten spelen zich vaak af in de pubertijd, en zo was het in ieder geval voor mij. Mijn … [Lees meer...] overVerzamel inktvis, echo’s, smeed een lied
Pogingen tot Oervlaams
Parthonopeus: editiewerk in uitvoering - deel 13 Je kunt de manier waarop Bormans met de taal omging niet los zien van de sociale en politieke ontwikkelingen in zijn tijd. Zoals ik eerder vertelde, ging iedereen in het negentiende-eeuwse Europa op zoek naar een nationale identiteit en dat deden ze onder andere in middeleeuwse teksten. In België raakte deze zoektocht … [Lees meer...] overPogingen tot Oervlaams
Die historie van Fortunatus borse : capittel [34]
Een nieuwe historie van Fortunatus borse ende van sijnen wunschhoet, seer playsant om lesen ende leerende hoe een jonck geselle hem heusschelijck houden sal met woorden ende met wercken, by hooghe, by leeghe, onder vrienden ende onder vremde, binnen slants ende buyten slants, met reysen, met coopmanschappen doen, inden houwelijck ende in meer ander accidenten die den mensche … [Lees meer...] overDie historie van Fortunatus borse : capittel [34]
Honderd jaar Language van Edward Sapir
Precies honderd jaar geleden zette Edward Sapir de datum van 8 april 1921 onder het voorwoord bij zijn boek Language. An introduction to the study of speech. Als plaats vermeldde hij Ottawa, de hoofdstad van Canada. Sapir (1884-1939) had aan Columbia University in New York Germaanse talen en antropologie gestudeerd. Antropologie vooral bij Franz Boas (1858-1943), die Sapir na … [Lees meer...] overHonderd jaar Language van Edward Sapir
Pieter
Pieter was een man die zich weinig aantrok van grenzen. Ik heb weinig mensen gekend die zo gedreven werden door de taalwetenschap en die tegelijkertijd zo menselijk waren. Dat kwam ook doordat Pieter Muysken (1950-2021) duidelijk zijn hele hebben en houden meenam naar het werk: zijn achtergrond, zijn karakter. Wat licht excentriek lijkt in de anekdotes - de neiging om in te … [Lees meer...] overPieter
dreun / klap
Verwarwoordenboek vervolg (213) dreun / klap De woorden geven in de letterlijke betekenis een ander soort geluid weer. Ze worden in de figuurlijke betekenis ook door elkaar gebruikt, maar dan is er wel verschil in sterkte. … [Lees meer...] overdreun / klap
aan de bomen kan ik niet zien in welk land ik ben
Pronomina in de moderne lyriek (15) In de fascinerende debuutbundel eindig de dag nooit met een vraag van Dorien de Wit gaat het in vrijwel ieder gedicht om de ruimte. De stem die spreekt lijkt zich voortdurend bewust van de plaats waar ze zich bevindt, de grond waarop haar voeten rusten, welke hemel er boven haar hangt, en wat de vorm is van haar bewegingen. … [Lees meer...] overaan de bomen kan ik niet zien in welk land ik ben
Die historie van Fortunatus borse : capittel [33]
Een nieuwe historie van Fortunatus borse ende van sijnen wunschhoet, seer playsant om lesen ende leerende hoe een jonck geselle hem heusschelijck houden sal met woorden ende met wercken, by hooghe, by leeghe, onder vrienden ende onder vremde, binnen slants ende buyten slants, met reysen, met coopmanschappen doen, inden houwelijck ende in meer ander accidenten die den mensche … [Lees meer...] overDie historie van Fortunatus borse : capittel [33]
Opstand van het academisch personeel
Wie nog wil weten waarom de universiteiten én de vakbonden én WO in Actie vandaag een alarmdag hebben uitgeroepen, leze deze tweet van Yoeri Albrecht, directeur van De Balie: Hier zitten zo'n beetje alle problemen in waarmee het wetenschappelijk onderwijs kampt. De ouders die zich met de opleiding van hun volwassen kinderen bemoeien ('Meld dit maar op de ouderavond', … [Lees meer...] overOpstand van het academisch personeel
Doe je stinkende best
Een voetbaltrainer hoorde ik ooit voor het eerst bewust zeggen dat hij zijn stinkende best zou doen in zijn nieuwe baan. Ik denk dat het Hans Westerhof was bij zijn promotie naar PSV en ik vermoed dat die manier van zeggen aanvankelijk vooral sporttaal is geweest. Wanneer? Eind jaren ‘80, begin jaren ‘90? Westerhof werd in 1992 in Eindhoven de opvolger van Bobby Robson. Via … [Lees meer...] overDoe je stinkende best
uit poelen worden lelies opgedregd
Zou er een reden zijn waarom iemand met twee talenten met allebei die talenten hetzelfde nastreeft? Verwacht je bijvoorbeeld eenheid in een oeuvre van iemand die zowel tekent als schrijft? Niet per se, zou je zeggen, maar in haar recente proefschrift De taal van het beeld laat Marleen Slooff zien dat je het werk van de beeldend kunstenaar Lucebert als dat van de dichter … [Lees meer...] overuit poelen worden lelies opgedregd
Die historie van Fortunatus borse : capittel [32]
Een nieuwe historie van Fortunatus borse ende van sijnen wunschhoet, seer playsant om lesen ende leerende hoe een jonck geselle hem heusschelijck houden sal met woorden ende met wercken, by hooghe, by leeghe, onder vrienden ende onder vremde, binnen slants ende buyten slants, met reysen, met coopmanschappen doen, inden houwelijck ende in meer ander accidenten die den mensche … [Lees meer...] overDie historie van Fortunatus borse : capittel [32]
Poëzie in de rechtbank? Foei!
Poëzie is overal: in boeken, in kranten, op straat, op televisie, op social media etc. En de meeste mensen waarderen het ook als zij poëzie op die plekken tegenkomen. Desondanks zijn er ook domeinen waar poëzie minder wordt gewaardeerd. Zo kwam een rechter van de Klimop-zaak in 2011 flink in de problemen toen hij een gedicht van Hieronymus van Alphen citeerde. … [Lees meer...] overPoëzie in de rechtbank? Foei!
‘Vooroordeel’ (1860)
Jeugdverhalen over joden (136) Auteur: onbekendWaarschijnlijk oorspronkelijk Nederlands Herkomst en drukgeschiedenis De Kinder-Courant publiceerde ‘Vooroordeel’ in 1860. Het verhaal is niet ondertekend. Tussen circa 1857 en circa 1868 trad de Haagse onderwijzer J. van Weerden op als uitgever en hoofdredacteur van de Kinder-Courant. Dit weekblad verscheen tussen 1852 … [Lees meer...] over‘Vooroordeel’ (1860)
