Voornamendrift 104 Er zijn verschillende manieren om de machtswet van voornamen te laten zien, maar die hierboven lijkt me grafisch de mooiste. Voor vier landen/gewest (Vlaanderen, Nederland, Frankrijk, USA) die spreiden in het aantal jaarlijkse geboortes van 40.000 tot 2 miljoen, en voor vijf jaren die een eeuw omspannen. In elke figuur wordt voor jongens cumulatief (het … [Lees meer...] overOpgeteld en voorspeld
Artikel
Excuses voor het ongemak
Studenten zijn voor de gemiddelde hoogleraar natuurlijk het contact met de jeugd. En ik geloof dat ik onder studenten een nieuwe stap zie in de ontwikkeling van een Nederlandse uitdrukking: 'excuses voor het ongemak'. Het is, vermoed ik, een uitdrukking die in eerste instantie gebruikt is door dienstverlenende instanties die een bepaalde dienst niet konden verlenen. "Het … [Lees meer...] overExcuses voor het ongemak
Op zoek naar de houw van Houwelingen
Schaatsen op glad ijs over het Biesboschslib In het noordoosten van het huidige Biesboschgebied, tussen Werkendam en Hardinxveld-Giessendam, lag ooit het ambacht Houwelingen. In een bisschoppelijk schrijven in het Latijn uit 1105 staat de plaats vermeld als Hougninke. In 1168 heet de plaats: Houninge; in 1181 Howeninge. In 1266 Houninghen (Oorkondenboek van Holland en … [Lees meer...] overOp zoek naar de houw van Houwelingen
Heb jij Knorrende beesten zien liggen?
De boektitel is in opmars. Vorig jaar werd de eerste Granate Prijs voor de beste titel van een dichtbundel gewonnen door Alles wat ik vergeet is mooi meegenomen van Hava Güveli. Nu is er ook wetenschappelijke aandacht, in het tijdschrift Language and Literature. Nooit eerder, schrijven de auteurs van dat nieuwe artikel, twee onderzoekers van de universiteit van Birmingham, … [Lees meer...] overHeb jij Knorrende beesten zien liggen?
Academici in Nederland hebben geen effectieve academische vrijheid
Enige tijd geleden verloren Nederlandse academici hun ambtenarenstatus. Daarvoor in de plaats drong de taal van ‘tenure-track’ en ‘tenure’ steeds meer het Nederlandse academische leven binnen met Amerikaanse functietitels, hoewel de route naar een vast contract met tenure behoorlijk divers is. ‘Academische vrijheid’ wordt officieel erkend door artikel 1.6 van de “Wet op het … [Lees meer...] overAcademici in Nederland hebben geen effectieve academische vrijheid
Hoeveel mannen heb jij al geïnspireerd vandaag?
We zaten gezellig tegenover elkaar onze koffie te drinken nog voor de kinderen wakker waren. Een beetje keuvelen, een beetje op de zwarte doos scrollen en elkaar vertellen over wat er in de wereld gebeurt. De stemming sloeg om vanuit een plotse “maar enfin” van mijn lieve echtgenoot, die zich haast in zijn koffie verslikte. Hij draaide zijn telefoonscherm mijn richting uit. … [Lees meer...] overHoeveel mannen heb jij al geïnspireerd vandaag?
Taboe
“Weet jij wat het K-woord is?” vraagt mijn vriend me. “Kanker”, zeg ik. Nee. Ik denk na. “Klote? Kut? Kolere?” Nee, nee, nee. Ik denk aan een Amerikaanse film die ik laatst op tv heb gezien, waarin een jongetje een volwassen man berispt omdat hij het S-woord zei. Dat bleek ‘shit’ te zijn. “Kak!” roep ik. Nee, weer niet. Ik geef het op. Mijn vriend is net terug van een bezoek … [Lees meer...] overTaboe
Dankjewel, Raoul de Jong
Er is, schrijft Raoul de Jong in zijn boekenweekessay boekje Boto Banja, een 'genootschap' van 'dansende schrijvers', afkomstig uit Suriname, Jamaica, Amerika, Martinique, nakomelingen van slaafgemaakten. Schrijvers die zich elegant kleedden en ook inderdaad dansten; schrijvers die lang niet de bekendheid krijgen die ze verdienen, of beter gezegd: die wij, de lezers in Europa, … [Lees meer...] overDankjewel, Raoul de Jong
Zeilknapen
Parthonopeus: editiewerk in uitvoering - deel 20 In het Middelnederlandsch Woordenboek (MNW) staat een woord dat waarschijnlijk nooit bestaan heeft, en dat is de schuld van Bormans. Zoals ik denk ik inmiddels afdoende heb laten zien, vulde Bormans vaak tekst aan die er in geen enkel handschrift staat en veranderde hij onnodig woorden die er wel staan. Minstens één van die … [Lees meer...] overZeilknapen
Naast de eend is er alleen, voor zover we weten, die vertrouwde haas
Ondanks de CPNB worden er nog steeds essays geschreven en hele goede. Sommige kun je zelfs gratis van het internet downloaden. De revolutie van de Vijftigers van Gert de Jager is er zo een, een essay zoals goede essays zijn: zoekend zonder onhelder te worden, persoonlijk zonder uit het oog te verliezen dat het om een onderwerp gaat. In De revolutie aan de Vijftigers keert De … [Lees meer...] overNaast de eend is er alleen, voor zover we weten, die vertrouwde haas
Vijfhonderd jaar Nederlandse Wat & Hoe-gidsen
Van oudsher worden er binnen de Lage Landen veel talen gesproken, want de ligging aan de Noordzee vormt een knooppunt van handel, cultuur en industrie. Kennis van vreemde talen wordt hier dan ook al eeuwen belangrijk geacht voor handelaren, diplomaten, kunstenaars en voor iedereen die zijn wereldbeeld verlangde te vergroten. Die vreemde talen moesten worden geleerd. Als … [Lees meer...] overVijfhonderd jaar Nederlandse Wat & Hoe-gidsen
Susanne Täuber ontslagen: #AmINext
“If we ignore these power dynamics and that powerful people in the academy are actually benefitting from preventing meaningful change then we will keep racing to the bottom; and we will basically delegitimize the entire higher education section, because the research and knowledge that we produce is just not matching what is going on in society and the plurality of the people … [Lees meer...] overSusanne Täuber ontslagen: #AmINext
De werkelijkheid van Februari staat op scherp
Het woord 'natuurgeweld' in de ondertitel is het enige aan Maxim Februari's nieuwste boek (Doe zelf normaal. Menselijk recht in tijden van datasturing en natuurgeweld) wat me niet geheel juist lijkt. Februari weet, denk ik, ook wel dat de klimaatcrisis veroorzaakt is door de wijze waarop mensen omgaan met met hun natuurlijke omgeving, en dat een slinkende ozonlaag en een … [Lees meer...] overDe werkelijkheid van Februari staat op scherp
Twee eigentijdse morfologische miskleunsels
Ik weet niet hoe het u vergaat, maar ik moet toch altijd iets wegslikken als ik één van de volgende twee eigentijdse, morfologische miskleunsels tegenkom: -- Zelfvoorzienend, synoniem van het Engelse selfsupporting, zoals Van Dale GWNT, 14e uitgave (2005) vermeldt, en dan misschien ook wel een lelijke leenvertaling naar dat voorbeeld. Het tegenwoordig deelwoord zou hier … [Lees meer...] overTwee eigentijdse morfologische miskleunsels
Vanuit de Tellegen-hemel
Waarom Toon Tellegen lezen? Wie het raadsel van stijl wil bestuderen in de Nederlandse literatuur, moet Toon Tellegen lezen: een schrijver met een heel divers oeuvre, waarvan je iedere pagina kunt herkennen als geschreven door Tellegen: of het nu proza of poëzie betreft, voor volwassenen of voor kinderen geschreven is, grappig is of ernstig. Je kunt dat allemaal trouwens … [Lees meer...] overVanuit de Tellegen-hemel
Een steekboekje van Saeghman
Ruim 30 jaar geleden (ja, ja) schreef ik mijn doctoraalscriptie over de 17e-eeuwse Amsterdamse drukker en boekverkoper Gillis Joosten Saeghman, een specialist in het populaire segment van de markt en dan vooral in almanakken in alle soorten en maten. Vooral de almanakken in miniatuurformaat, ooit verschenen in enorme oplagen, zijn nu uitermate zeldzaam. Tijdens mijn jaren … [Lees meer...] overEen steekboekje van Saeghman
Dit landschap dwingt tot deemoed
De zee en het atelier (5) Daags na het historische VN-verdrag over de bescherming van 30% van de oceaan in 2030, buig ik mij samen met de studenten in het Groningse onderzoeksatelier over de literaire verbeelding van het Waddengebied over een klassieke tekst uit de wetenschapsgeschiedenis: De zee van Rachel Carson uit 1950. Wat heeft een baanbrekend … [Lees meer...] overDit landschap dwingt tot deemoed
Familieberichtenaanhalingstekens
Intrigerend onderwerp voor een artikel, in het nieuwste nummer van het vakblad Linguistics: de tussen aanhalingstekens geplaatste namen: De onderzoekers vonden hun data in Duitse overlijdensadvertenties. Ik weet eigenlijk niet of de vorm bij ons ook in familieberichten wordt gevonden, maar hij is zeker herkenbaar. Je voelt meteen aan wat hij betekent. De vorm bestaat … [Lees meer...] overFamilieberichtenaanhalingstekens
We zijn er weer!
Nee, we zijn niet door Elon Musk overgenomen, en toch is er wat misgegaan. Een technische verhuizing naar een andere server bleek gisteren minder soepel te verlopen dan verwacht. Het heeft even geduurd voor het probleem kon worden geholpen, daardoor zijn we langer dan in vele jaren offline geweest – in ieder geval voor de redactie 30 uur van Zen en zenuwen tegelijkertijd. Maar … [Lees meer...] overWe zijn er weer!
Bedrijfsjournalist: ‘Ook met een studie Nederlands kun je zakelijk succes hebben’
Gerben Holwerda, bedrijfsjournalist Wat kun je eigenlijk worden met zo’n studie Nederlands, en hoe? Daar willen we graag zoveel mogelijk antwoorden op, voor alle huidige studenten, studiekiezers, en andere nieuwsgierige meelezers. In de toekomstrubriek van Jong Neerlandistiek verzamelen we interviews met afgestudeerden die een interessante baan hebben gevonden. Gerben … [Lees meer...] overBedrijfsjournalist: ‘Ook met een studie Nederlands kun je zakelijk succes hebben’
Etymologica: Vacht
Het woord vacht in het Nederlands is eigenlijk een heel eigenaardig woord. Het verschijnt hier voor het eerst in Maerlants ‘Rijmbijbel’ in 1285: Des anders nachts dat doe de vacht / Droge bleue bi der gods cracht (VMNW IV,4934). Het moet teruggaan op Protogermaans *fahti-, maar als men op zoek gaat naar verwante vormen in andere Germaanse talen, is die zoektocht al gauw … [Lees meer...] overEtymologica: Vacht
Spreek kinderachtig tegen je baby
Het is weer eens bevestigd: de vreemde manier waarop ouders tegen hun baby praten – hoog stemmetje, slepend tempo – werkt. Een nieuw onderzoek toont aan dat er een correlatie is tussen hoe regelmatig jonge kinderen zo hoorden praten, hoe groter vijf jaar later hun woordenschat was, de lengte van de zinnen die ze maakten, en hun beheersing van sommige ongeschreven regels van het … [Lees meer...] overSpreek kinderachtig tegen je baby
Bij natte vloer glad
Tussen kleedhokje en zwembad maakte ik deze foto. ‘Loopt niet lekker’, appte ik aan mijn collega. ‘Dat heb je bij natte vloeren’, appte hij terug, maar hij was het met me eens dat ook de tekst op het bordje wat moeizaam is. De bedoeling van het bordje is duidelijk, dus wat is precies het probleem? De vloer is glad als hij nat is, zoveel is zeker. Je bent dus geneigd om … [Lees meer...] overBij natte vloer glad
Campert en De Groen
Na het boek van Aad Meinderts over de literaire prijzen van de Stichting P.C. Hooft-prijs (In gekroonde stoeten, Stichting P.C. Hooftprijs voor Letterkunde, 2022) verscheen het boek van Jef van Gool over de literatuurprijzen van de gemeente Den Haag: Waar alles nog toegaat zoals het hoort. Een geschiedenis van de Jan Campert-stichting (Jan Campert-stichting, 2023). Beide boeken … [Lees meer...] overCampert en De Groen
Dank aan een pionier
Bedankt voor de inspiratie (6): Marc van Oostendorp dankt Ben Salemans Divers zijn de manieren waarop en redenen waarom studenten en medewerkers terechtkomen bij de afdeling Nederlandse Taal en Cultuur in Nijmegen. Maar één ding hebben ze vaak gemeen: ze kwamen er door personen. Een ouder, een klasgenoot, een docent, een studiegenoot. Iemand gaf ons een zetje, bracht ze op … [Lees meer...] overDank aan een pionier
