Gisteren gaf de krant tussen de overlijdensadvertenties, op luttele centimeters van elkaar, maar liefst twee schrijvers: Jan Haerynck en Willy Roggeman. Droevig nieuws, waaraan bij mijn weten amper of geen verbreiding is gegeven. En daarmee stopt elke overeenkomst tussen beiden. Rond eerstgenoemde hangen allerlei anekdotes en van hem bestaan er nauwelijks boeken, over … [Lees meer...] overIn licht en schaduw
Artikel
Paters en nonnen in familienamen
Het christendom heeft tal van sporen nagelaten in de plaats- en persoonsnaamgeving, denk maar aan gemeentenamen als Sint-Niklaas, Sint-Truiden en Sint-Odiliënberg, die hun naam aan een patroonheilige te danken hebben. Of Nieuwerkerken en Westkapelle, twee voorbeelden van gemeenten die religieuze gebouwen in hun naam bewaren. Ook de voornaamgeving is sinds de vroege middeleeuwen … [Lees meer...] overPaters en nonnen in familienamen
heeft dat frequente fak-gebruik eigenlijk een functie?
Waarom gedichten van Erik Jan Hermans lezen? Poëzie is een autistisch genre. Volgens de website Autisme.nl bevat DSM-5 de volgende criteria voor autisme: problemen op het gebied van sociale communicatie en sociale interactie; beperkte, repetitieve gedragspatronen, interesses of activiteiten en over- of ondergevoeligheid voor zintuiglijke prikkels. Welnu, een … [Lees meer...] overheeft dat frequente fak-gebruik eigenlijk een functie?
“Daar zou ik zonder dit project niet bij stilstaan”
Integratie van vaardigheden en taalkundige vakinhoud in de lessen Nederlands Op 5 april 2023 is tijdens de conferentie NEDwerk in Nijmegen het nieuwe handboek vakdidactiek Nederlands Vaardig met Vakinhoud gepresenteerd. Het handboek pleit voor een goede integratie van vaardigheden en vakinhoud in het schoolvak Nederlands, en voorziet docenten (in opleiding) van een … [Lees meer...] over“Daar zou ik zonder dit project niet bij stilstaan”
Vragen over het glazen plafond in de taalkunde
In een opmerkelijk stuk rapporteren de taalkundigen Mieke Vandenbroucke, Reinhild Vandekerckhove en Lisa Hilte over hun onderzoek (Vandenbroucke et al., te verschijnen) naar de vraag of er in hun discipline sprake is van een glazen plafond. Drie gedegen wetenschappers, die ik hoog heb zitten, dus dat wordt een boeiend stuk, en inderdaad: het triummulieraat blijkt de mouwen te … [Lees meer...] overVragen over het glazen plafond in de taalkunde
Bescherm alleen het Limburgs?
Met uitzondering van het Engels zijn minderheidstalen niet populair in Nederland. Er zou nog best wat meer trots mogen zijn op alle talen die ons land rijk is, van het Sarnami via het Romanes tot en met het Limburgs, Maar de brief 'open brief aan het Limburgs parlement' die we gisteren op deze site publiceerden voor het Hoes veur 't Limburgs lijkt me niet de goede weg. De … [Lees meer...] overBescherm alleen het Limburgs?
De kracht van poëzie in prozaïsche tijden
Over de poëtische leeshouding en diepdiepblauw van Nikki Dekker ‘We live in a prosaic age’, schrijven Paul Hetherington and Cassandra Atherton in Prose poetry. An introduction (2020). Niet alleen is het meeste van wat we lezen – online of van papier – proza, ook de wijze waarop tekstcompetenties worden getraind en onderwezen, vertrekt vaak vanuit de prozavorm en … [Lees meer...] overDe kracht van poëzie in prozaïsche tijden
Fries en vrij voor het toerisme
"Het besef van de waarde van het Fries ontstaat juist daar waar die waarde niet langer vanzelfsprekend wordt geacht", schrijft Goffe Jensma in zijn recente essaybundel Exit Fryslân. Het moderne idee van een Friese identiteit en de Friese taal en cultuur vindt volgens hem zijn oorsprong in een maatschappelijk trauma in de vroege negentiende eeuw. Belangrijk in dat trauma was dat … [Lees meer...] overFries en vrij voor het toerisme
Verdwijnen uit de tijd
Deze week begon ik met de tweedejaarsstudenten Nederlands in Groningen aan de cursus over moderne Nederlandse letterkunde vanaf 1930. Leidend voor de komende zeven weken is de vraag hoe literatuur haar lezers engageert. Vandaag verkenden we drie posities aan de hand van gedichten van P.C. Boutens en Nine van der Schaaf (autonomie: de dichter als ziener), Henriëtte Roland Holst … [Lees meer...] overVerdwijnen uit de tijd
Lezen voor het leven!
Het schoolvak Nederlands vanuit een literair-geïntegreerd taalvaardigheidsparadigma Er wordt wat afgezucht door docenten Nederlands van de bovenbouw havo: het schoolvak Nederlands voldoet niet langer meer aan de verwachtingen. Te veel ligt de nadruk op het aanbieden van losse taalvaardigheden die naast elkaar bestaan. In losse, geïsoleerde compartimenten worden deze … [Lees meer...] overLezen voor het leven!
Taalpolitiek in tijden van Kunstmatige Intelligentie
Taalpolitieke kwesties hebben mij altijd meer geïnteresseerd dan de gemiddelde mens: hoe stellen we vast in welke omstandigheden welke taal of talen gebruikt mogen of moeten worden? Moeten alle kinderen op het schoolplein altijd Nederlands praten? Welke talen moeten worden gesproken in het Europese Parlement om alles tegelijk efficiënt en democratisch te laten verlopen? Moeten … [Lees meer...] overTaalpolitiek in tijden van Kunstmatige Intelligentie
De Noordpool is zuiverend, ze maakt me leeg en onderdanig
De zee en het atelier (6) Na een periode van zelfstudie, tentamens en een veelheid van dingen, hervatte ik vandaag het onderzoeksatelier met tweedejaarsstudenten Nederlands in Groningen over de literaire verbeelding van het Waddengebied. We bespraken de romans en essays die voor verder onderzoek zijn uitgekozen. Het ging over metaforen waarmee een gebied als de Wadden … [Lees meer...] overDe Noordpool is zuiverend, ze maakt me leeg en onderdanig
De mens is een intersubjectief dier
Wat is de relatie tussen taal en denken? Er zijn daarover ongeveer twee ideeën. De eerste is dat taal gedachten uit kan drukken: er zit iets in je hoofd dat je op de een of andere manier omzet in een verzameling instructies aan je tong en lippen, zodat je geluid produceert dat door een luisteraar gedecodeerd kan worden tot ongeveer dezelfde gedachte. De andere is dat je taal … [Lees meer...] overDe mens is een intersubjectief dier
Reize door het Canonland
Vorig jaar werd de literaire canon van 2022 gepresenteerd. De lijst was samengesteld door “professionele lezers en liefhebbers van de Nederlandstalige literatuur binnen en buiten het Nederlandse taalgebied”. Bijna de helft van hen was docent Nederlands. Anders lag dat bij de literaire canon die precies twintig jaar eerder wereldkundig werd gemaakt. Hierin hadden alleen leden … [Lees meer...] overReize door het Canonland
Wil je dan ook docent worden?
Bachelor- en masterstudenten Nederlands uit Groningen schrijven in een nieuw opgezet blog over hun ervaringen met de studie Nederlands. Deze week is Nynke de Haan aan het woord. De op één na vervelendste vraag die gesteld wordt wanneer je aan de studie Nederlands begint is 'en wil je dan ook docent worden?'. De meest irritante vraag komt trouwens daar meestal vlak … [Lees meer...] overWil je dan ook docent worden?
Etymologica: Kerk, church en tsjerke
De woorden kerk, kin en kist zijn in het Engels church, chin en chest. Waar het Nederlands een /k/-klank heeft, hoor je in het Engels een /tsj/-klank. Hoe zit dat? In dit artikel kijken en luisteren we naar klankveranderingen die het Engels een heel ander karakter dan het Nederlands hebben gegeven. Daarbij bespreek ik ook het Fries, … [Lees meer...] overEtymologica: Kerk, church en tsjerke
Tot de huidige dag
De doodste van de Dode Drie is Gerard Reve. Waar de honderdste verjaardag van Willem Frederik Hermans onlangs groots werd gevierd, met maar liefst twee bijeenkomsten in de Nieuwe Kerk, en met een hele rij boeken en studies, en een afgeronde wetenschappelijke editie van het oeuvre, is het rondom de honderdste verjaardag van Reve tot nu toe vrijwel stil. Het oeuvre is nauwelijks … [Lees meer...] overTot de huidige dag
Sectorplannen: Onthutst over de decanen
Afgelopen vrijdag, 14 april, was ik bij de Neerlandistiekdagen in Utrecht. Deze dagen worden georganiseerd door de Raad voor de Neerlandistiek, een organisatie van toonaangevende neerlandici van de verschillende universiteiten in Nederland, die als doel heeft om de neerlandistiek in brede zin te vertegenwoordigen en te versterken. Ik was betrokken bij de oprichting van deze … [Lees meer...] overSectorplannen: Onthutst over de decanen
“Degeen die verzen schrijft, moet een dichter wezen.”
Tien stellingen bij de poëzierecensies van Harry Mulisch Het plezierigste boekje dat ik de afgelopen tijd las heet Huiskamerlyriek en atoompoëten. In deze kleine, bibliofiele uitgave van het Groningse Artistiek Bureau zijn tien poëzierecensies verzameld die Harry Mulisch tussen 1951 en 1954 publiceerde. Mulisch was op dat moment het type schrijver zoals ik ze graag zie: … [Lees meer...] over“Degeen die verzen schrijft, moet een dichter wezen.”
‘Het ligt er wel onder’
Surfen in vakantietijd heeft rare gevolgen. Er komen koppen voorbij, dermate bizar, dat de verleiding van het open klikken minder dan ooit lokt. Toch blijft het aanzuigingseffect inwerken op het brein dat ik meezeul en dat wil weten. Zo las ik een week na dato via GoPress alsnog het artikel ‘Is het “groter dan” of “groter als”? Het hangt ervan af aan wie je het vraagt, zo … [Lees meer...] over‘Het ligt er wel onder’
Wie Nederlands gaat studeren, kiest voor iets exclusiefs
Dankwoord bij de toekenning van de Everwinus Wassenbergh Penning 2023 In Nederland worden dassen die spoorwegen ondergraven beschermd en er worden miljoenen uitgegeven om die hun gang te laten gaan. In Nederland worden wolven die lammetjes verslinden beschermd. In Nederland is er een nationale tuinvogeltelling om te weten of er nog genoeg puttertjes, boomklevers of … [Lees meer...] overWie Nederlands gaat studeren, kiest voor iets exclusiefs
Een rustige lezer in een sprankelend spel
Laudatio Marita Mathijsen Vandaag wordt tijdens de Neerlandistiekdagen in Utrecht de Everwinus Wassenbergh Penning 2023 uitgereikt aan Marita Mathijsen. Hier is de laudatie die Yra van Dijk voor de gelegenheid schreef. Als ze niet zo flamboyant en jong oogde, zou je kunnen denken dat professor Marita Mathijsen zelf in de negentiende eeuw geboren was. Zó vertrouwelijk … [Lees meer...] overEen rustige lezer in een sprankelend spel
Het dondert en het bliksemt: een herontdekte tekst van dichteres Anna van der Horst
Terwijl een recensent van het letterkundige tijdschrift Boekzaal der geleerde waerelt de dichteres Anna van der Horst (Enkhuizen, 16 oktober 1735 – Groningen, 11 juni 1785) in 1780 nog tot Groningse zanggodin uitriep, geniet zij tegenwoordig weinig bekendheid meer (1). Wie haar nog wel kent, doet dat waarschijnlijk vanwege haar vooruitstrevende visie op het vrouwelijk … [Lees meer...] overHet dondert en het bliksemt: een herontdekte tekst van dichteres Anna van der Horst
Gedagtenisse van het schrikkelyk onweer, gehoort en gezien, ook binnen Enkhuyzen, op Maandag den 19 July, 1756
Lees ook het artikel van Tommie van Wanrooij over deze herontdekte tekst van Anna van der Horst ‘k Was aan myn Pluteus in diep gepeyns gezeeten,Het daag’lyks Huys-gewoel ontweeken in den schansDer Boeken; die myn geest, meest dat hy zoekt doen weeten,En hem hoe vadzig ook aanleyden tot den Dans,En porren om het een of ander Liedt te zingen.Als Godt ontzagg’lyk zoo ’t scheen … [Lees meer...] overGedagtenisse van het schrikkelyk onweer, gehoort en gezien, ook binnen Enkhuyzen, op Maandag den 19 July, 1756
Ik heb altijd gevoeld dat mijn broer achter mij stond
Bedankt voor de inspiratie (7) Emmy ter Ellen Divers zijn de manieren waarop en redenen waarom studenten en medewerkers terechtkomen bij de afdeling Nederlandse Taal en Cultuur in Nijmegen. Maar één ding hebben ze vaak gemeen: ze kwamen er door personen. Een ouder, een klasgenoot, een docent, een studiegenoot. Iemand gaf ons een zetje, bracht ze op het idee, schakelde ze … [Lees meer...] overIk heb altijd gevoeld dat mijn broer achter mij stond
