Wat in de debatten over het Engels in het hoger onderwijs vaak wat op de achtergrond raakt: dat die discussie internationaal is. Buiten de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en een handjevol andere zijn er eigenlijk geen landen waarin niet gedebatteerd wordt over de wenselijkheid van universitair onderwijs in het Engels. Of eigenlijk vooral over de onwenselijkheid, want … [Lees meer...] overWe zijn niet alleen in onze verengelsing
Artikel
Even uit je orbit stappen
Dit is het derde deel van de briefwisseling tussen dichter Evi Aarens en criticus Jeroen Dera over de hedendaagse Nederlandstalige poëzie. Aarens las Dera’s nieuwe boek Poëzie als alternatief (uitgeverij Wereldbibliotheek) en zocht contact. Dera reageerde. Nu schrijft Aarens weer terug. Beste Jeroen Dera, We zijn met elkaar in gesprek. Een mooi moment om elkaar te gaan … [Lees meer...] overEven uit je orbit stappen
Peutertaal is concreet
Een van de vele indrukwekkende taken die kinderen in de eerste jaren van hun leven blijmoedig ondernemen: heel veel woorden leren. Een kind van een jaar of vier of vijf kent er al duizenden, en dat leren gaat meestal ongemerkt. Ineens blijkt de peuter te weten wat dwarrelen betekent en wanneer je het precies kunt gebruiken. Hoe zo'n kind het kan is een van de grote … [Lees meer...] overPeutertaal is concreet
octrooi / patent
Verwarwoordenboek vervolg (242) octrooi / patent De woorden betekenen hetzelfde, maar er is een klein verschil in taalsfeer, en patent heeft nog een ruimere betekenis. octrooi tijdelijk eigendomsrecht op exploitatie van een uitvinding Zij had met haar uitvinding schatrijk kunnen worden wanneer … [Lees meer...] overoctrooi / patent
Hoe gaat het? Goed
Een interessante plaats waar neerlandici zich de laatste jaren nuttig maken is de spreekkamer. Dokters voeren gesprekken met patiënten die zeker voor die patiënten vreselijk belangrijk zijn: ze hebben beperkte tijd en in die tijd moeten ze informatie overdragen aan iemand die vreselijk belangrijk voor hen is – de behandelend arts. Het is daarom goed dat zulke gesprekken … [Lees meer...] overHoe gaat het? Goed
Schrijft Arnon Grunberg chicklit?
"Het beste is, het raadsel te vergroten", was het literaire programma van Harry Mulisch, en het lijkt ook de uitkomst te zijn van het project The Riddle of Literary Quality. Projectleider Karina van Dalen-Oskam schreef een leesbaar afrondend boek over dat project, dat oorspronkelijk de ambitie had een raadsel op te lossen of te verkleinen. In dit boek laat ze zien hoe … [Lees meer...] overSchrijft Arnon Grunberg chicklit?
Nieuwe leermiddelen bij canonteksten uit de Nederlandse literatuur
Dit artikel is een update van de eerder verschenen versie in juli 2020 Naar aanleiding van het verschijnen van de herziene ‘canon van de Nederlandse literatuur’, gepubliceerd door de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal en Letteren (zie: https://literairecanon.be/ ) heb ik een aantal leermiddelen bij canonteksten samengesteld. Die leermiddelen zijn bedoeld voor … [Lees meer...] overNieuwe leermiddelen bij canonteksten uit de Nederlandse literatuur
Etymologica: dictee
Afgelopen zaterdag was het weer zover: een groot aantal mensen zweette (of zweetten) op het Groot Dictee der Nederlandse taal. Het dictee, geliefd bij sommigen en gevreesd of gehaat bij anderen, werd in 1990 geïntroduceerd door Philip Freriks, destijds correspondent voor de Volkskrant in Parijs. Freriks nam daarbij het Franse La Dictée als voorbeeld. Het woord dictee … [Lees meer...] overEtymologica: dictee
Nergens dansen de boeren en boerinnen
Joris-Karl Huysmans en zijn vaderland Onderverdelingen zoals die tussen de neerlandistiek enerzijds en de romanistiek anderzijds, zijn een ongewenst overblijfsel uit de romantiek. We mogen wel doen alsof we de wereld kunnen opdelen in 'taalgebieden' met ieder hun eigen literatuur, maar de werkelijkheid trekt zich daar weinig van aan. Dat is een van de conclusie die je kunt … [Lees meer...] overNergens dansen de boeren en boerinnen
Het gezelschap van anarchisten, punks en wat zich er voorts zoal aan jeugdige chaoten aandient
Over ‘De plasserparadox’ van Nick J. Swarth Wat maakt één van de vele honderden boeken die jaarlijks verschijnen tot een schitterend boek, dat zich weet te onderscheiden? Allereerst, denk ik, de stijl: de stijl moet meeslepen, schitteren, onontkoombaar zijn; ten tweede wil je dat een roman (of ook poëziebundel) je iets openbaart over aspecten van de wereld waarin je leeft; … [Lees meer...] overHet gezelschap van anarchisten, punks en wat zich er voorts zoal aan jeugdige chaoten aandient
Blikken van binnen naar buiten
Dit is het tweede deel van een briefwisseling tussen dichter Evi Aarens en criticus Jeroen Dera over de hedendaagse Nederlandstalige poëzie. Aarens las Dera’s nieuwe boek Poëzie als alternatief (uitgeverij Wereldbibliotheek) en zocht contact. Vandaag reageert Dera op haar openingsbrief. Geachte mevrouw Aarens, beste Evi, Al toen ik de eerste alinea’s van Poëzie als … [Lees meer...] overBlikken van binnen naar buiten
Kist en koffer
Voor Petra Broomans Behalve de man, die Louis Ferdinand Céline een briljante boef noemde, heb ik nooit een wonderlijker kerel gekend dan J.A. Sandfort. Sandfort, die je in een hoekje van de zuinig verwarmde Openbare Leeszaal in Hilversum kon zien zitten met zijn vuile schoenen en oude overjas. Sandfort, die van de steun moest leven op gevulde koeken van vijftig cent het … [Lees meer...] overKist en koffer
Het Nieuwe Spelalfabet
Voornamendrift 83 Met de komst van de telefoon en een niet altijd goede verbinding werd begin vorige eeuw het spelalfabet geïntroduceerd. Een letter wordt daarin verduidelijkt met de beginletter van een woord. En als de beginletter zelf niet goed wordt verstaan dan is die meestal nog wel te reconstrueren uit de rest van het woord. Omdat mijn postcode eindigt op PE … [Lees meer...] overHet Nieuwe Spelalfabet
Vlamingen passen zich aan
Mijn favoriete taalkundige experiment is dit: je laat een aantal mensen een woordenlijst voorlezen: bloem, kraan, drietjes, enzovoort. Je kunt ook aan de akoestiek van wat die mensen zeggen met de computer heel gemakkelijk en heel precies aflezen waar in de mond mensen de klinkers zeggen: dat vertoont per definitie variatie, want geen mens spreekt precies hetzelfde als enig … [Lees meer...] overVlamingen passen zich aan
Mobylette
Achter het achtervoegsel (11) Piaggio’s en Vespa’s waren er nog niet toen ik schoolging. Gemotoriseerde medeleerlingen reden op Zündapps en Kreidlers en later ook op de door mij begeerde Honda MT5. Het is er nooit van gekomen. Ik heb braaf elke dag 15 kilometer heen en weer gefietst tussen ouderlijk huis en middelbare school. Zou ik wel een brommer hebben aangeschaft als … [Lees meer...] overMobylette
De lyriek van de glimp, die wijs ik af
Vanaf vandaag publiceert Neerlandistiek een briefwisseling tussen dichter Evi Aarens en criticus Jeroen Dera over de hedendaagse Nederlandstalige poëzie. Aarens las Dera's nieuwe boek Poëzie als alternatief (uitgeverij Wereldbibliotheek) en zocht contact. Geachte Jeroen Dera, Wij hebben elkaar nooit ontmoet. Maar een week of wat geleden heb ik u een bericht gestuurd met … [Lees meer...] overDe lyriek van de glimp, die wijs ik af
’s Ochtends telkens ineens zachtjes buitenshuis gaan
Ondertussen staat de leer van de woordsoorten ook niet stil. Zo heeft de Utrechtse hoogleraar Norbert Corver in het prestigieuze tijdschrift Natural Language and Linguistic Theory een groot artikel (gratis) over de Nederlandse -s zoals je die vindt op woorden die meestal bijwoorden worden genoemd, zoals in het volgende verhaaltje: Er was eens een kat die 's ochtends soms … [Lees meer...] over’s Ochtends telkens ineens zachtjes buitenshuis gaan
jokken / liegen
Verwarwoordenboek vervolg (241) jokken / liegen De woorden verschillen heel subtiel in betekenis. jokken niet de waarheid spreken: ontkennen dat iets gebeurd is Als kinderen jokken dat ze iets niet gedaan hebben, bedoelen … [Lees meer...] overjokken / liegen
Gemeentelijke website moet van Europa tweetalig, maar Nederlands-Fries mag niet
Gemeentelijke websites moeten binnenkort tweetalig zijn, maar de combinatie Nederlands-Fries is niet voldoende. Er moet een buitenlandse taal bij. Tegelijk lijkt de Nederlandse wet dat standaardmatige gebruik van buitenlandse talen helemaal niet toe te staan. Hoe zit dat? Wie op de website van de gemeente Groningen kijkt, ziet daar heel wat informatie in buitenlandse talen … [Lees meer...] overGemeentelijke website moet van Europa tweetalig, maar Nederlands-Fries mag niet
Gerard Reve: “Een onzichtbare hond heb ik thuis ook.”
Van juli tot en met december 1985 had Gerard Reve een aanstelling als gastschrijver bij de Faculteit der Letteren van de Universiteit van Leiden. De instelling van dit gastschrijverschap, het eerste in Nederland, was een initiatief van de hoogleraar moderne Nederlandse letterkunde, Ton Anbeek, en K.L. Poll, de voorzitter van de Vereniging voor Onderwijs, Kunst en Wetenschap. In … [Lees meer...] overGerard Reve: “Een onzichtbare hond heb ik thuis ook.”
De lijflijkste schrijver van Nederland
Op het eerste gezicht denk je: een bibliografie van A.F. Th. van der Heijden? Op papier? Een boek met een harde kaft en honderden pagina's opsomming, niet alleen van alle boeken, maar ook van ieder fragment dat in een verzamelbundel of tijdschrift verschenen is, van ieder interview en zelfs van een groot deel van de besprekingen en literatuur óver Van der Heijden? Ik begrijp … [Lees meer...] overDe lijflijkste schrijver van Nederland
DBNL in beeld (7): samenwerking voor onderzoek en onderwijs
Ben jij (data)wetenschapper en op zoek naar een digitaal tekstcorpus voor jouw onderzoek? Of bereid je lesmateriaal voor waarbij de digitale beschikbaarheid van bepaalde (literaire) teksten enorm zou helpen? We gaan graag de samenwerking aan! Datasets en dataservices Teksten uit de DBNL worden regelmatig gebruikt voor wetenschappelijk (data-)onderzoek. Bijvoorbeeld om … [Lees meer...] overDBNL in beeld (7): samenwerking voor onderzoek en onderwijs
Genderneutrale voornaamwoorden? Die gebruiken we allang
Genderneutrale voornaamwoorden zijn een hip concept, waarover inmiddels bijna iedereen wel iets heeft gezegd. Ook ik sprong schaamteloos op de bandwagon en schreef mijn bachelorscriptie over de vraag in hoeverre genderneutrale voornaamwoorden daadwerkelijk als genderneutraal worden opgevat. Tijdens het grasduinen in de literatuur, op jacht naar interessante informatie, leerde … [Lees meer...] overGenderneutrale voornaamwoorden? Die gebruiken we allang
Jammer dat er een kaft om de Bijbel zit
Een boek durven uitgeven met de titel NBV21 De vertaalmethode toegelicht! Ik hoop dat de jury van de Taalboekenprijs zich volgend jaar niet door die titel of de daarbij passende geheel witte omslag met een titel in Times New Roman laat afschrikken Want ik denk niet dat er het komende jaar een boek verschijnt waar de liefde voor het Nederlands meer vanaf spat. NBV21 is de … [Lees meer...] overJammer dat er een kaft om de Bijbel zit
De veranderende syntaxis van ‘beslissen om’
In een zondag op geenstijl.nl verschenen stukje staat de volgende zin: een ieder moet voor zichzelf beslissen om de vaccinatie te nemen. Uit de context blijkt dat de schrijver van het stukje het standpunt huldigt dat iedereen zelf moet weten of ie zich tegen het coronavirus laat inenten. Voor mij kan de geciteerde zin dat alleen niet uitdrukken. Die kan ik alleen maar … [Lees meer...] overDe veranderende syntaxis van ‘beslissen om’