Een eigenaardigheid van menselijke taal – niet alleen van het Nederlands, maar van allerlei talen – is dat we dezelfde vorm gebruiken voor bevelen en adviezen: de gebiedende wijs. In sommige talen, zoals het Retoromaans, de kleinste taal van Zwitserland, wordt er wel verschil gemaakt., maar in het Nederlands of bijvoorbeeld het Engels is er qua vorm geen verschil tussen 'Doe … [Lees meer...] overDoe wat ik zeg maar doe het nu
Artikel
‘Die Ridder metter Swane’ capittel [18]
Een schone ende miraculeuse historie vanden Ridder metter Swane Kritische editie bezorgd door Willem Kuiper en Inge Van Outryve, met hulp van Dirk Geirnaert bij de refreinen. Studie-editie: capittel [18] Lees-editie: capittel [18] Bij wijze van inleiding Eerder verschenen capittels: Studie-editie — Lees-editie Geoptimaliseerd voor dubbelzijdig … [Lees meer...] over‘Die Ridder metter Swane’ capittel [18]
collectieve sector / publieke sector
Verwarwoordenboek vervolg (234) collectieve sector / publieke sector De woorden overlappen in betekenis, maar er is een belangrijk verschil. collectieve sector overheid plus instellingen en regelingen voor sociale zekerheid De Participatiewet is bedoeld om meer mensen aan een baan te helpen, maar is het ook niet een verkapte … [Lees meer...] overcollectieve sector / publieke sector
“De u doet int uyt spreken de lippen voor uyt puilen”
Het is me gelukt! Ik heb de cursus Zweeds van Duolingo voltooid. Om mijn ‘streak’ veilig te stellen – een uitstekende manier om taallezers te motiveren – besteedde ik elke dag een paar minuten aan het vervolledigen van gatenzinnen, het zoeken van bij elkaar horende woorden en het vertalen van Zweedse zinnen naar het Engels en vice versa. Mijn woordenschat en grammaticale kennis … [Lees meer...] over“De u doet int uyt spreken de lippen voor uyt puilen”
Vaders en toverballen
In mijn stukje van 9 juni jl. liet ik zien dat de meeste hoofdpersonages in het werk van Mulisch hun bestaan met de dood moeten bekopen. Mulisch’ eerste verhaal, De kamer, gaat veelzeggend genoeg over de sterfkamer van de ik-verteller. Een ander vroeg verhaal van zijn hand is in dit kader ook interessant. Het heet Vaders en toverballen. Mulisch schreef het in 1948, een jaar … [Lees meer...] overVaders en toverballen
De voetstappen die Brouwers naliet op zijn weg
Wat is de relatie tussen het oeuvre van een schrijver en diens leven? Er zijn weinig onderwerpen waarover zo veel geschreven is in de letterkunde, als dit. Dat komt doordat waarschijnlijk de meerderheid van de letterkundige boeken die inmiddels verschijnen, waarschijnlijk biografieën van schrijvers zijn. Vaak wordt zo'n biografie verdedigd als een manier om het werk te … [Lees meer...] overDe voetstappen die Brouwers naliet op zijn weg
Kijken, kijken en de rest erbij denken
Gedachten over Hannah Bervoets’ Boekenweekgeschenk Vrijwel iedereen in het boekenvak zal zeggen dat een boek dat na zo’n twee, drie maanden niets ‘doet’ in pers en publiciteit het kan vergeten (uitzonderingen daargelaten in de vorm van nominaties of bekroningen). Voor een Boekenweekgeschenk geldt dit nog eens extra, want dat is natuurlijk helemáál gebonden aan de week ter … [Lees meer...] overKijken, kijken en de rest erbij denken
Sonnettenkransenkransen
Als een sonnet een punt is, dan is een sonnettenkrans een lijn, een sonnettenkransenkrans een vlak en een sonnettenkransenkransenkrans een kubus. Ben u daar nog? Mooi, kom ik zo bij u terug. Dit jaar verschenen er twee Nederlandstalige sonnettenkransenkransen: Zo feestend leef ik naar het einde toe van Olax en Disoriëntaties van Evi Aarens. Beide kransenkransen maken onderdeel … [Lees meer...] overSonnettenkransenkransen
Een geweldig politiek correct taalexperiment!
Gejammer over politieke correctheid dringt nu ook door tot de taalkundige literatuur, althans tot de 'grijze literatuur', de door professionele taalkundige geschreven maar niet officieel gepubliceerde teksten op internet. Op LingBuzz, de site waarop taalkundigen hun werk – meestal hun nieuwe onderzoek voordat het 'officieel' gepubliceerd werd – verscheen een eigenaardig stukje … [Lees meer...] overEen geweldig politiek correct taalexperiment!
‘Die Ridder metter Swane’ capittel [17]
Een schone ende miraculeuse historie vanden Ridder metter Swane Kritische editie bezorgd door Willem Kuiper en Inge Van Outryve, met hulp van Dirk Geirnaert bij de refreinen. Studie-editie: capittel [17] Lees-editie: capittel [17] Bij wijze van inleiding Eerder verschenen capittels: Studie-editie — Lees-editie Geoptimaliseerd voor dubbelzijdig … [Lees meer...] over‘Die Ridder metter Swane’ capittel [17]
Etymologica: de modetermen gemme, haute-couture en hairspray
De wisselende modes in kleding en lifestyle komen meestal overgewaaid uit andere landen, en modetermen zijn dan ook vaak ontleend aan een andere taal. Welke taal, dat varieert per periode. Hieronder volgen drie voorbeelden hiervan, in chronologische volgorde en ontleend aan het Latijn, Frans en Engels. gemme zelfstandig naamwoord ‘edelsteen met verheven of ingesneden … [Lees meer...] overEtymologica: de modetermen gemme, haute-couture en hairspray
Twee soorten bloot
Wat is het verschil tussen bloot en naakt? Dat is eigenlijk een onderwerp voor het Verwarwoordenboek van Jan Renkema, maar deze keer vroeg iemand het aan mij. Die iemand was een Twitteraar die opereert onder de naam @Femke_fatale. Zij - ik gebruik dat voornaamwoord hier maar, weet ik veel, altijd lastig bij anoniemen - deed om te beginnen een interessante … [Lees meer...] overTwee soorten bloot
Personages in een minnetuin
In 2019 heb ik in Neerlandistiek geprobeerd wat licht te werpen op een niet goed begrepen passage in het negende Gruuthusegedicht. Maar er is over dit gedicht nog wel wat meer te melden. Laten we eens kijken. Ik onderscheid in gedicht 9 - in sommige details afwijkend van de monumentale Gruuthuse editie van Herman Brinkman - 17 scènetjes waarin 35 verschillende personages in … [Lees meer...] overPersonages in een minnetuin
‘Die Ridder metter Swane’ capittel [16]
Een schone ende miraculeuse historie vanden Ridder metter Swane Kritische editie bezorgd door Willem Kuiper en Inge Van Outryve, met hulp van Dirk Geirnaert bij de refreinen. Studie-editie: capittel [16] Lees-editie: capittel [16] Bij wijze van inleiding Eerder verschenen capittels: Studie-editie — Lees-editie Geoptimaliseerd voor dubbelzijdig … [Lees meer...] over‘Die Ridder metter Swane’ capittel [16]
Vrijheid en wendbaarheid
Lezing bij de opening van het academisch jaar bij de afdeling Neerlandistiek van de Universiteit van Amsterdam Het was november 2013 en ik zat behoorlijk aan de grond. Ik woonde destijds in een oud bejaardentehuis in Middelburg, een stadje dat ik nog kende uit mijn jeugd maar dat me nu sinister en onherbergzaam toescheen. De eerste nacht die ik er na een ruim twee uur … [Lees meer...] overVrijheid en wendbaarheid
Communiceren is een mooi ambacht
Er is een nieuwe editie van Leren communiceren! Het is niet overdreven om te zeggen dat dit al heel lang een van de weinige mooie studieboeken is van de opleiding Nederlands, een mooi vak dat niet uitblinkt in fraai uitgegeven leerboeken. Dat Leren communiceren een uitzondering is, heeft vast te maken met het feit dat het ook bij andere opleidingen wordt gebruikt – de uitgever … [Lees meer...] overCommuniceren is een mooi ambacht
‘Die Ridder metter Swane’ capittel [15]
Een schone ende miraculeuse historie vanden Ridder metter Swane Kritische editie bezorgd door Willem Kuiper en Inge Van Outryve, met hulp van Dirk Geirnaert bij de refreinen. Studie-editie: capittel [15] Lees-editie: capittel [15] Bij wijze van inleiding Eerder verschenen capittels: Studie-editie — Lees-editie Geoptimaliseerd voor dubbelzijdig … [Lees meer...] over‘Die Ridder metter Swane’ capittel [15]
Willem Frederik Hermans en het WNT
Zelfs schrijvers die tijdens hun leven grote bekendheid genoten, raken na verloop van tijd in de vergetelheid. Hun romans worden minder gedrukt, minder verkocht en minder gelezen. Om een nieuwe generatie lezers kennis te laten maken met hun werk bieden geboorte- en sterftedagen een goede gelegenheid. Zo herdachten we op 1 september 2021 dat Willem Frederik Hermans … [Lees meer...] overWillem Frederik Hermans en het WNT
De drie dimensies van taal
Martin Haspelmath is mogelijk de meest vooraanstaande Europese taalkundige van dit moment – ook omdat hij zich niet beperkt tot zijn eigen kleine analyse van zijn eigen kleine feiten, maar probeert de grotere vragen onder ogen te zien: wat is taal eigenlijk? De enkeling die het ook probeert, heeft dan meestal als antwoord: taal is waarover ik mijn proefschrift geschreven heb, … [Lees meer...] overDe drie dimensies van taal
Daniel Cunin kiest Willem Frederik Hermans
De komende week kiest Daniel Cunin iedere dag een citaat uit het werk van Willem Frederik Hermans. Cunin is een productief vertaler in het Frans van Nederlandstalige literatuur. Hij vertaalde onder meer werk van Annelies Verbeke, Adriaan van Dis, Marieke Lucas Rijneveld en Tobi Lakmaker. Van Hermans vertaalde hij Nooit meer slapen; volgend jaar verschijnt Het behouden huis. … [Lees meer...] overDaniel Cunin kiest Willem Frederik Hermans
selderie / selderij
Verwarwoordenboek vervolg (233) selderie / selderij Dit zijn nevenvormen. selderie moesplant (apium graveolens) waarvan blad, stengel en knol worden gegeten. Ik vind selderiezout net iets beter geschikt voor dit … [Lees meer...] overselderie / selderij
#WijZijnNeerlandici
De Leidse promovenda Aafje de Roest is op LinkedIn en Twitter een actie begonnen, als reactie op onder andere een column van Abdelkader Benali in Trouw. Onder de hashtag #WijZijnNeerlandici leggen, eh, neerlandici uit waarom ze ooit voor het vak gekozen hebben. De hashtag werd in de loop van de ochtend trending … [Lees meer...] over#WijZijnNeerlandici
Zelfs logopedisten hoeven niet altijd standaardtaal te spreken
Ja, maar als je professioneel wil overkomen, moet je toch zeker wel netjes praten: Algemeen Beschaafd Nederlands, zoals dat vroeger heette, de taalvorm die sommigen als 'neutraal' beschouwen, beheerst, zorgvuldig, respectvol, en wat al niet. Het zal misschien het laatste bastion van die standaardtaal zijn, als mensen zich in hun persoonlijk leven allang niets meer aantrekken … [Lees meer...] overZelfs logopedisten hoeven niet altijd standaardtaal te spreken
‘Die Ridder metter Swane’ capittel [14]
Een schone ende miraculeuse historie vanden Ridder metter Swane Kritische editie bezorgd door Willem Kuiper en Inge Van Outryve, met hulp van Dirk Geirnaert bij de refreinen. Studie-editie: capittel [14] Lees-editie: capittel [14] Bij wijze van inleiding Eerder verschenen capittels: Studie-editie — Lees-editie Geoptimaliseerd voor dubbelzijdig … [Lees meer...] over‘Die Ridder metter Swane’ capittel [14]
In memoriam Ton van der Geest (Enschedé 1941- Haren 2021)
Na een lang ziekbed is vorige maand op 7 augustus, Ton van der Geest overleden. Hij was de laatste 17 jaar van zijn werkzame leven hoogleraar Taalbeheersing in Groningen, maar had daar vanwege zijn slechte gezondheid al in 1998 afscheid moeten nemen. Sindsdien heeft hij nog een aantal jaren voor het Ministerie van OCW met veel genoegen deel uitgemaakt van een adviescommissie … [Lees meer...] overIn memoriam Ton van der Geest (Enschedé 1941- Haren 2021)
