Door Ton van der Wouden Het Nederlands is een ingewikkelde taal met een hoop kleine woordjes. De kleinste zijn vaak het ingewikkeldst. Vandaag wil ik het hebben over nog en ook. … [Lees meer...] overNog een focuspartikel ook
Artikel
Niet ’n quasi-geleerde beschaving, niet ’n politisch-kranterige koffiehuis-beschaving, niet ’n salonfrazen-beschaving
De Multatulileescursus (62) - Multatuli had iets met stilstand. Al in Max Havelaar speelt hij ermee dat hij zijn held best een tijdje kan laten hangen om te gaan uitweiden over allerlei andere zaken. In de tweede helft van dit zevende deel van de Ideën, doet hij dat nog wat uitgebreider. Hij blijft de lezer maar plagen met de vraag of Wouter wel ooit in Haarlem zal … [Lees meer...] overNiet ’n quasi-geleerde beschaving, niet ’n politisch-kranterige koffiehuis-beschaving, niet ’n salonfrazen-beschaving
Gedicht: Guido De Bruyn • XXVI
Vandaag een gedicht uit SPRKFV, een bundel dagboeksonnetten van Guido De Bruyn, waarin hij in de huid kruipt van componist Sergej PRoKoFjeV. XXVI Drie dollar is mijn kapitaal. Ik leef van koekjes.Vandaag benaderd door een operettetenormet een sikje. Of ik een musical wil schrijven,succes gegarandeerd, want ben ik niet de edel- … [Lees meer...] overGedicht: Guido De Bruyn • XXVI
Olyvier van Castillen : Capittel 47
Een seer schone ende suverlike hystorie van Olyvier van Castillenende van Artus van Algarbe, sijnen lieven gheselle,zoals gedrukt door Henric Eckert van Homburch te Antwerpen (ca. 1510).Een kritische, synoptische editie samen metL’Hystoire de Olivier de Castille et de Artus d’Algarbe, son loyal compaignonzoals gedrukt door Loys Garbin te Genève (1493),bezorgd door Willem Kuiper … [Lees meer...] overOlyvier van Castillen : Capittel 47
De populariteit van Oudtestamentische voornamen
Voornamendrift 47 Gerrit Bloothooft en David Onland De populariteit van Oudtestamentische voornamen die vooral door Joden werden gekozen, zoals Abraham (topnaam), Mozes, Hartog en Salomon in figuur 1, toont naast stabiliteit in de 19e eeuw en de daling in de 20e eeuw die we bij veel traditionele namen zien, een breuk rond 1880. Dat is een artefact in de gegevens en het … [Lees meer...] overDe populariteit van Oudtestamentische voornamen
Het debat
Door Jos Joosten Twee weken geleden schreef ik een kritische tekst naar aanleiding van een in Nederlandse letterkunde gepubliceerd onderzoek naar het postuur van columnist Arthur van Amerongen. Het stuk plaatste ik zowel op mijn Facebook-pagina als op Neerlandistiek. In de dagen die volgden blijkt mijn artikel zowel op Facebook als op Twitter een heel eigen leven te zijn … [Lees meer...] overHet debat
Taal groeit in je brein
Als je een taal leert, verandert er ook iets aan je hersenen. Er komt nieuwe informatie in. Maar als jonge kinderen een taal leren, groeien ondertussen hun hersenen ook nog. En bij die groei lijkt rekening te worden gehouden met het feit dat er taal in moet. … [Lees meer...] overTaal groeit in je brein
Gedicht: Remco Campert • drie gedichten
Uit Mijn dood en ik, Remco Campert’s nieuwe bundel (gedichten over zijn naderende dood). ik kijk naar buiteneen boom die bloeitalles leefteen vogel die zwenkteen mens die looptik kijk naar binnen:de dood die groeit … [Lees meer...] overGedicht: Remco Campert • drie gedichten
Dit is het einde van de zin, of niet?
Door Lucas Seuren Het einde van de zin is in gesproken Nederlandse een ware schatkamer van bijzondere taalfenomenen. Het is de plek waar we inhoudelijk niks meer toevoegen aan de zin, maar waar we signalen geven over hoe de zin “pragmatisch” begrepen moet worden. Je kunt denken aan kleine woordjes zoals toch of hè die lastig te definiëren zijn, maar die we regelmatig … [Lees meer...] overDit is het einde van de zin, of niet?
Internationale Neerlandistiek in Paramaribo
Cross-Over en CARAN. Door Jerzy Koch, Eric Mijts, Yves T’Sjoen, Yra van Dijk en Michiel van Kempen 'Want een boek is dan pas groot wanneer er een wereld voor ons opengaat waarin de schrijver zelf ten onder gaat aan het geschapene en in zekere zin machteloos staat ten aanzien van zijn creatie.' Boeli van Leeuwen, De taal van de aarde 'We zijn altijd op weg op de … [Lees meer...] overInternationale Neerlandistiek in Paramaribo
Er is heel wat gaande
Door Ronny Boogaart Mijn college in de MA Neerlandistiek in Leiden gaat nu al een paar jaar over ‘expressieve constructies’, constructies die een gevoel uitdrukken. Elk jaar komen de studenten met voorbeelden van constructies die ik zelf niet ken maar die alle studenten in dat jaar wél kennen. Vaak gaat het dan om vormen die al langer bestaan, maar die blijkbaar een nieuwe … [Lees meer...] overEr is heel wat gaande
Welke erotische boeken las Hortense?
Door Marita Mathijsen Kort na 1810 is er ergens in Nederland een tekening gemaakt van Hortense de Beauharnais, de “geweze koningin van Holland” zoals op het blaadje aan de muur staat. Hortense was van 1802 tot 1810 getrouwd met Lodewijk Napoleon, de eerste koning van Nederland. Voor, tijdens en na haar huwelijk had zij diverse minnaars. Misschien ook Napoleon, die in elk … [Lees meer...] overWelke erotische boeken las Hortense?
Straattaal is het nieuwe dialect
Door Kristel Doreleijers Voor wie het nog niet wist: Nederland heeft een nieuw onofficieel volkslied! De bijna vijftien jaar oude hit Het land van (2005) is in september opnieuw uitgebracht door het bekende hiphopduo uit Diemen, Lange Frans en Baas B. Een nieuwe ode aan Nederland, dus. Na een jarenlange ruzie hebben de twee vrienden van weleer elkaar opnieuw gevonden, zo … [Lees meer...] overStraattaal is het nieuwe dialect
Grammatica leren
Terwijl ze allerlei andere dingen ook moeten leren, ontwikkelen jonge kinderen ook inzicht in de grammatica van hun taal. Hoe leren ze bijvoorbeeld het verschil tussen zelfstandig naamwoorden en werkwoorden? In ieder geval van een deel door goed te luisteren naar de vorm van die woorden, zo blijkt uit onderzoek. … [Lees meer...] overGrammatica leren
Gedicht: Alfred Kossmann • Aria van de volwassene
Aria van de volwassene Als zij straks thuiskomt, te laat,Geurend van lucht en straat,Zoek ik bij mijn strenge ontvangstTussen verzorging en kastijdingDe sublieme balans,En dansen wij op spitzen van trouwIk de boosheid, zij het berouw,Ik de hardheid, zij 't smeken om hulp,Ik vergeving, zij dank,Tot wij in subtiele glansVan ogenblauw, wangenrood, traanOns verzoenen, buigen en … [Lees meer...] overGedicht: Alfred Kossmann • Aria van de volwassene
Sjla sjnijden in Gouda
Straattaalblog 7 Door Khalid Mourigh Marokkaanse Nederlanders zijn in het algemeen slechte ondernemers, samenwerken valt ze zwaar. Toch excelleren ze de laatste jaren in één branche: de viszaken. Overal waar ik kom zie ik, anders dan voorheen, Marokkaanse Nederlanders vis verkopen. Zonder uitzondering is de vis van hoge kwaliteit. Riffijnen, die oorspronkelijk uit het … [Lees meer...] overSjla sjnijden in Gouda
Een begrafenis in Nijmegen is gezelliger dan een bruiloft in Arnhem
Door Marten van der Meulen Gisteren aan de lunch vertelde collega Johan Oosterman dat hij bij een boekpresentatie in Nijmegen was geweest. Een terugkerend thema bij Nijmeegse panelbijeenkomsten en dergelijke is blijkbaar het (al dan niet schertsend) kwaadspreken over Arnhem. Nu was dat ook gebeurd, en wel door gebruik te maken van een interessant gezegde. Een van … [Lees meer...] overEen begrafenis in Nijmegen is gezelliger dan een bruiloft in Arnhem
Olyvier van Castillen : Capittel 46
Een seer schone ende suverlike hystorie van Olyvier van Castillenende van Artus van Algarbe, sijnen lieven gheselle,zoals gedrukt door Henric Eckert van Homburch te Antwerpen (ca. 1510).Een kritische, synoptische editie samen metL’Hystoire de Olivier de Castille et de Artus d’Algarbe, son loyal compaignonzoals gedrukt door Loys Garbin te Genève (1493),bezorgd door Willem Kuiper … [Lees meer...] overOlyvier van Castillen : Capittel 46
variant / variatie / variëteit
Verwarwoordenboek Vervolg (146) variant / variatie / variëteit De woorden overlappen in betekenis, maar er is wel een klein verschil. … [Lees meer...] overvariant / variatie / variëteit
Podcast, potel en prosument
Door Roland de Bonth Een paar weken geleden verscheen op Neerlandistiek een interessante bijdrage van Wouter van der Land met de titel ‘Schel en andere dorado’s’ (zie hier). Hij schenkt daarin uitgebreid aandacht aan met name commerciële porte-manteauwoorden. Niet alleen toont hij talloze voorbeelden van geslaagde en minder geslaagde gevallen, hij laat ook verschillende … [Lees meer...] overPodcast, potel en prosument
De porseleinkast
Foute boeken? Uit de kast (7) Door Nico Keuning De grenzen tussen fictie en werkelijkheid zijn niet altijd duidelijk. Het wordt nog complexer als het gaat om gepubliceerde faxen van schrijfster Nicolien Mizee: ‘Faxen aan Ger’, die inmiddels in drie delen zijn verschenen, telkens onder een andere titel. ‘Faxen aan Ger 2’ zijn gebundeld in De porseleinkast (2018). De moeder, … [Lees meer...] overDe porseleinkast
Woorden leren
Hoe leer je een nieuw woord? Er is ergens een kat, en je hoort iemand het woord 'kat' zeggen. Hoe verbind je die klanken en woorden aan elkaar en hoe sla je dat op in je hoofd? … [Lees meer...] overWoorden leren
Een erge mooie auto
Door Marten van der Meulen Over het algemeen kent het Nederlands geen flectie op bijwoorden. Er zijn wat versteende overblijfsels uit een tijd dat die wel bestond (zoals gaarne), maar die voelen (voor mij althans) duidelijk archaïsch aan. Toch is er één vrij bekende uitzondering: het intensiverende bijwoord 'heel'. Dat komt zowel in onverbogen als verbogen vorm voor: … [Lees meer...] overEen erge mooie auto
Een hele goeie navond: de opgebruimde conducteur
Door Siemon Reker Het verhaal van de hoofdconducteur van enkele maanden terug komt zo, eerst even naar een jaar of 30 geleden. Een collega vertelde me enthousiast hoe zijn zoontje hem had verteld dat hij iets juist heel goed had opgebruimd. Opgebruimd? Ja, van het werkwoord opbruimen dat net zo klinkt als opruimen en als je dat als jonge junior nog … [Lees meer...] overEen hele goeie navond: de opgebruimde conducteur
Nederlandse plaatsnamen op een zestiende-eeuwse Italiaanse landkaart
Door Peter-Alexander Kerkhof en Laura Bruno Op een zestiende-eeuwse landkaart van Frankrijk, getiteld La Franza en uitgegeven door Donato Bertelli in Venetië (actief als uitgever van 1558 tot 1623), vinden we in het uiterste noorden van het in kaart gebrachte gebied een middeleeuws aandoende weergave van wat de Habsburgse Nederlanden moet voorstellen. Op dit gedeelte van de … [Lees meer...] overNederlandse plaatsnamen op een zestiende-eeuwse Italiaanse landkaart