Culturele vergelijking van Nederlandse en Koreaanse uitdrukkingen 'Doe maar normaal/gewoon, dan doe je al gek genoeg' (hierna 'Doe-no') is een van de meest typisch Nederlandse uitdrukkingen. Toen ik deze uitdrukking tegenkwam, bracht dat direct de vergelijking met de Koreaanse uitdrukking 'Als je stil blijft zitten, kom je tenminste in het midden terecht' (een letterlijke … [Lees meer...] overDe cultuur zit in de taal!
Artikel
De geur van heimwee
(De mierenkaravaan van Mariken Heitman) In de roman De mierenkaravaan probeerde hoofdpersoon ‘Kiek’ als kind te tekenen wat ze in haar hoofd had. Maar wat ze ook tekende, het leek in de verste verte niet op wat ze zag. Wat Kiek niet lukte met tekenen, lukt de schrijver van de roman wel met woorden. Heitman vindt de juiste woorden voor wat ze ziet, voelt en denkt. In … [Lees meer...] overDe geur van heimwee
Etymologica: hokkeling, hommel (de plant hop) en inpeperen
In deze aflevering van Etymologica wordt aandacht besteed aan twee woorden die in het Nederlands zijn ontstaan (hokkeling en inpeperen), en een oud woord waarvan de uiteindelijke herkomst onzeker is (hommel voor de platennaam ‘hop’). hokkeling zelfstandig naamwoord ‘eenjarig kalf’. Mnl. Hokelinc alleen als geslachtsnaam geattesteerd; Nieuwnederlands Men hoort in … [Lees meer...] overEtymologica: hokkeling, hommel (de plant hop) en inpeperen
De slechtste werken van de jaren zeventig
Het tuurtouw beschouw ik als een hoogtepunt in het oeuvre van Jeroen Brouwers. Hij schreef het boekje in 1989 na het overleden van de uitgever en schrijver Geert van Oorschot, met wie Brouwers bevriend was, en wel op een heel gecompliceerde manier. De twee mannen zeiden elkaar vaak de waarheid, maar waren daar allebei niet per se tegen bestand. Dan spraken ze elkaar … [Lees meer...] overDe slechtste werken van de jaren zeventig
‘Die historie van Meluzine’ (Gheraert Leeu, Antwerpen 1491) : capittels [3]-[7]
Die wonderlike, vreemde ende schone historie van Melusinen zoals gedrukt door Gheraert Leeu te Antwerpen in 1491. Kritische editie met reproductie van het unieke exemplaarKBR Brussel Inc B 1369,in combinatie met de proza-versie van Je(h)an d’Arras, bezorgd door Willem Kuiper en Inge Van Outryve. Amsterdam 2024 Bibliotheek van Middelnederlandse … [Lees meer...] over‘Die historie van Meluzine’ (Gheraert Leeu, Antwerpen 1491) : capittels [3]-[7]
We pimpen erop los
De verenglishing van het Nederlands in Vlaanderen 7.4 In deze reeks vertellen onderzoeker Eline Zenner en taalliefhebber Jan Hautekiet het verhaal van de ‘verenglishing’ van het Nederlands in Vlaanderen. Een overzicht van de afleveringen in de aangroeiende reeks vind je hier. In dit vierde en laatste stukje van Deel 7 bekijken ze hoe taalgebruikers creatief Engels en … [Lees meer...] overWe pimpen erop los
Het eerste kwart: Lucas Rijneveld, Mijn lieve gunsteling
Er zijn verhalen die je misschien liever niet wil lezen en toch gefascineerd leest: het verhaal over een 49-jarige veearts, bijvoorbeeld, die aan het begin van deze eeuw, een 14-jarig meisje misbruikt. Waarom zou je daar kennis van willen nemen? Om allerlei redenen. Omdat het zo geweldig verteld is, bijvoorbeeld, een feest van taal, van rijke taal, van taal die onder andere … [Lees meer...] overHet eerste kwart: Lucas Rijneveld, Mijn lieve gunsteling
Begrijpend leren lezen en de bedoeling van de schrijver
Mijn naam is Giel Gresnigt. Onder de leiding van de helaas overleden onderwijsleerpsycholoog dr. Eduard Bol, heb ik in de tachtiger jaren samen met anderen gewerkt aan een experimentele leergang begrijpend lezen. Het is mij opgevallen, dat een zeer belangrijk en naar mijn mening niet verouderd aspekt van deze leergang - zeg maar de kern - in de onderwijspraktijk veelal … [Lees meer...] overBegrijpend leren lezen en de bedoeling van de schrijver
Nieuw digitaal leermiddel over Kruistocht in spijkerbroek (1973) van Thea Beckman
In 2024 verscheen de vijfennegentigste druk van de historische roman Kruistocht in spijkerbroek (1973) van de Nederlandse auteur Thea Beckman (1923-2004). Kruistocht in spijkerbroek behoort nog steeds tot de meest geliefde en meest verkochte Nederlandstalige jeugdboeken en is intussen uitgegroeid tot een klassieker, die een blijvende plaats heeft verworven in de canon van de … [Lees meer...] overNieuw digitaal leermiddel over Kruistocht in spijkerbroek (1973) van Thea Beckman
De schande van Scaliger
Ik mag niet langer zwijgen. Deze week werd bekend dat men in Leiden alvast is begonnen om woest met een moker om zich heen te slaan. Ooit was Leiden de stad van de talen: je kon er terecht als je de meest uiteenlopende talen wilde leren kennen. Het was de stad die de eer van Scaliger hooghield, de zeventiende-eeuwse geleerde en polyglot. "Scaliger was een kenner van … [Lees meer...] overDe schande van Scaliger
De Proto-Indo-Europese samenleving: namen
Met het oog op de naderende Bronstijdtentoonstelling in het Rijksmuseum van Oudheden, beloofde ik wat te zullen schrijven over de Chalcolithicum/Bronstijd-samenleving die we kunnen reconstrueren aan de hand van wat we kunnen reconstrueren van het Proto-Indo-Europees. Dat ik tweemaal “we kunnen reconstrueren” schrijf, is lelijk maar geen toeval. Als we … [Lees meer...] overDe Proto-Indo-Europese samenleving: namen
Neerlandicus voor de andere talen
Ik mag niet langer zwijgen. Ik mag me dan voorgenomen hebben een tijdje mijn mond te houden, maar als onverlaten dan de gelegenheid aangrijpen om alles af te breken wat ons lief is, wordt zwijgen op zeker moment immoreel. Een van de kenmerken van de regeerstijl van Eppo Bruins, minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen, is dat hij de verschrikkelijkste dingen doet, … [Lees meer...] overNeerlandicus voor de andere talen
Aanbevolen artikelen uit de taalkunde
Dit keer niet een artikel dat iedereen moet hebben gelezen maar een tekst die indertijd veel losmaakte, op scherp zette. Het is een artikel dat eigenlijk niet thuishoort in een serie favoriete artikelen, het artikel was en is zelfs het tegenovergestelde daarvan. De reden waarom ik het in deze serie opneem is dat het illustreert hoezeer het denken over het belang van de eigen … [Lees meer...] overAanbevolen artikelen uit de taalkunde
Nedersaksisch topnieuws: spectaculaire vondst ridderroman en veel meer
Het Nedersaksisch symposium van 4 oktober jongstleden in Deventer zindert nog na. Dat kan ook niet anders. Het bood een dag vol boeiende lezingen, het vijfjarig bestaan van het symposium en van het Jaorboek Nedersaksisch werd gevierd, en dat alles werd ‘bekroond’ met de bekendmaking van een pas ontdekt tekstdeel uit een middeleeuwse in het Nedersaksisch gestelde ridderroman. … [Lees meer...] overNedersaksisch topnieuws: spectaculaire vondst ridderroman en veel meer
Ach en wee. Een gelegenheidswoordenboekje voor Rhijnvis Feith
Op 8 februari 2024 was het precies 200 jaar geleden dat Rhijnvis Feith (1753-1824) overleed. Deze Nederlandse jurist, vrijmetselaar en politicus schreef poëzie, romans en publiceerde brieven over uiteenlopende onderwerpen, reisverslagen en columns. Tot zijn bekendste werken behoren Julia (1783), Ferdinand en Constantia (1785) en Het graf (1792). Voor Peter Altena was die … [Lees meer...] overAch en wee. Een gelegenheidswoordenboekje voor Rhijnvis Feith
Etymologica: De Blaasbalg en andere toponiemen voor scheve percelen
Tegenwoordig zijn, als gevolg van ruilverkaveling, de meeste percelen rechthoekig. Vroeger was dat anders. Toen waren er vele driehoekige, wigvormige, kortweg schuin begrensde percelen. In dit artikel gaan we op zoek naar toponiemen die ontstaan zijn omdat een perceel geen rechthoekige, maar een meer driehoekige, spitse begrenzing had. De Blaasbalg bij Woudrichem Ten … [Lees meer...] overEtymologica: De Blaasbalg en andere toponiemen voor scheve percelen
‘Die historie van Meluzine’ (Gheraert Leeu, Antwerpen 1491) : capittels [1]-[2]
Die wonderlike, vreemde ende schone historie van Melusinen zoals gedrukt door Gheraert Leeu te Antwerpen in 1491. Kritische editie met reproductie van het unieke exemplaarKBR Brussel Inc B 1369,in combinatie met de proza-versie van Je(h)an d’Arras, bezorgd door Willem Kuiper en Inge Van Outryve. Amsterdam 2024 Bibliotheek van Middelnederlandse … [Lees meer...] over‘Die historie van Meluzine’ (Gheraert Leeu, Antwerpen 1491) : capittels [1]-[2]
Het eerste kwart: Simone Atangana Bekono, Confrontaties
Salomé denkt aan de Griekse mythologie en leest Hella Haase, terwijl ze in de jeugddetentie zit omdat ze een jongen uit haar dorp een oog heeft uitgestoken. Ze verveelt zich daar ook, want de leerstof die ze krijgt aangeboden is niet hoger dan op havo-niveau. Ondertussen kijkt ze vol minachting naar bijvoorbeeld degene die geacht wordt haar psychologisch bij te … [Lees meer...] overHet eerste kwart: Simone Atangana Bekono, Confrontaties
‘Die historie van Meluzine’ (Gheraert Leeu, Antwerpen 1491) als feuilleton
Tot de grote romans uit de late Middeleeuwen behoort het tragische levensverhaal van Melusigne/Melusine, dochter van koning Elinas van Albanie (Schotland) en de fee Presine, die dacht haar moeder een groot plezier te doen door samen met haar zusters Melior en Palestine hun vader levenslang in de berg Brumbelio op te sluiten, omdat hij zijn belofte jegens hun moeder gebroken … [Lees meer...] over‘Die historie van Meluzine’ (Gheraert Leeu, Antwerpen 1491) als feuilleton
Punk-Poetry. Diana Ozon en het literaire veld van de jaren tachtig
In de vroege jaren tachtig van de twintigste eeuw was Amsterdam het toneel van krakersrellen en punkers. De stad was ook de voedingsbodem voor een alternatieve scene met optredens van dichters in kraakpanden. Diana Ozon was een van hen en maakte als podiumdichter furore in die jaren. Ze is ook nu nog volop actief in de poëzie, nog steeds op het podium én op internet. Haar … [Lees meer...] overPunk-Poetry. Diana Ozon en het literaire veld van de jaren tachtig
Wat te doen als iedereen boos op je is?
Afgezien van het feit dat we een regering hebben die bezig is om ons, net als alle geesteswetenschappers, het werk zo goed als onmogelijk te maken, zijn het gouden tijden voor de taalwetenschap. In de politiek telt de daad niet meer, het woord regeert: de grootste partij van Nederland kent geen concrete wapenfeiten, enkel grote woorden over anderen. Hoe word je zo populair … [Lees meer...] overWat te doen als iedereen boos op je is?
De Proto-Indo-Europese godsdienst
Binnenkort is in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden een expositie over de Bronstijd. Het leek me, zoals ik al eerder schreef, een aardig idee de toenmalige samenleving te beschrijven aan de hand van de taal. Dit Bronstijderfgoed biedt immers een fantastisch venster op een van de toenmalige samenlevingen: de Yamnaya-cultuur in het huidige Oekraïne. Die is … [Lees meer...] overDe Proto-Indo-Europese godsdienst
Oude hoer is troef
(Vier Platen Test voor Vijftien Schrijvers) Begin jaren dertig ontwikkelde professor dr. David van Lennep een psychologische test op basis van vier afbeeldingen: de Vier Platen Test (VPT). Deze zou inzicht geven in de motieven en interesses van jongeren die op zoek waren naar een passend beroep. Van Lennep kreeg met de jaren steeds meer bedenkingen bij de objectiviteit en … [Lees meer...] overOude hoer is troef
Vakgroep Nederlands in Sheffield, Engeland
Het kloppende hart van neerlandistiek in het Verenigd Koninkrijk en Ierland is de afdeling Nederlands in Sheffield, Engeland. De afdeling met ruim tachtig studenten wordt momenteel geleid door Dr Henriette Louwerse, voormalig voorzitter van de IVN, en Dr Filip De Ceuster en hun passie en enthousiasme gaan niet onopgemerkt voorbij. De taal werd in 1948 … [Lees meer...] overVakgroep Nederlands in Sheffield, Engeland
Prueft selve wat sulcke liefde can maken
Ook vieze literatuur is literatuur. Uit de twintigste eeuw kennen we de bundel Agath van W.C. Kloot van Neukema - de lichaamssappen spuiten en druppelen van de bladzijden. Maar er werd eerder ook nogal wat smerigheid aan het papier toevertrouwd. Uit het begin van de zestiende eeuw dateert het refereyn op de stok 'Prueft selve wat sulcke liefde can maken'. Ik heb van dat … [Lees meer...] overPrueft selve wat sulcke liefde can maken
