Ja, volgende week maandag (25 november, 13 uur, Malieveld in Den Haag) protesteren we tegen de bezuinigingen op het hoger onderwijs. Af en toe moet je daarvoor even slikken, want de regering die eigenhandig de wetenschap en het onderwijs in Nederland aan het slopen is, blijkt ook op andere vlakken tot weerzinwekkende dingen in staat. Toen er bij het Forum voor Democratie … [Lees meer...] overKom op voor de beschaving
Artikel
Horatius en Tacitus op drie oktober
Het is voortdurend feest in Leiden: vorige maand is drie oktober gevierd, 450 jaar na Leidens ontzet, en nu nadert de 450ste dies natalis van de universiteit op acht februari. Dat was nog eens boter bij de vis: vier maanden nadat er haring en wittebrood werd uitgedeeld opende de Academie haar poort. Een hoofdrol in beide gebeurtenissen speelt de Noordwijkse edelman Janus Dousa … [Lees meer...] overHoratius en Tacitus op drie oktober
De methode-Geerars
Zo’n drie weken geleden was ik te gast in een Amersfoorts boekenpaleis. Schitterende kasten met oogverblindende boekbanden, alles ook nog eens met smaak en inzicht verzameld: hier stonden de Darwiniana, daar de boeken over giraffes. In het midden van de ruimte stond een vleugel, onnadrukkelijk bewijs van goede smaak. Een bevriende geleerde had me uitgenodigd om eens een … [Lees meer...] overDe methode-Geerars
We mogen niet eens demonstreren
Laat niemand ooit beweren dat de jaren twintig van de eenentwintigste eeuw saai waren. We leven in een tijd waarin niet alleen een regering de wetenschap en het hoger onderwijs kan kortwieken, maar waarin ook demonstraties in de hoofdstad van Nederland een week lang verboden kunnen worden. En een grote vreedzame demonstratie tegen die bezuinigingen in Utrecht is zelfs op het … [Lees meer...] overWe mogen niet eens demonstreren
Tegen wie ik morgen demonstreer
Als je de wetenschap liefhebt, kun je morgen eigenlijk niet anders dan demonstreren. Je moet wel heel zwaarwegende persoonlijke redenen hebben om niet te komen. Professionele redenen kunnen er, in ieder geval voor wie aan een universiteit werkt, niet zijn. Als je er morgen niet staat, en de plannen gaan gewoon door, verliezen duizenden mensen hun baan en wordt voor minstens een … [Lees meer...] overTegen wie ik morgen demonstreer
Aanbevolen artikelen uit de taalkunde
In dit artikel wordt ingegaan op kernwaarden van etniciteit, waarvan taal er één is. In sommige migrantengemeenschappen speelt het een grotere rol dan in andere. Smolicz introduceerde het begrip ‘ethnic core values’. Kernwaarden van etniciteit: Waarom verdwijnt het Nederlands in emigratielanden zo snel? Nederlanders die vertrokken zijn naar emigratielanden als de VS, … [Lees meer...] overAanbevolen artikelen uit de taalkunde
‘Voert dezen man niet ad bestias’
De uitleveringskwestie-De Vreese Onlangs verscheen in Trefwoord, online tijdschrift voor lexicografie een bijdrage van mijn hand over Willem de Vreese (1869-1938). Met dat stuk wilde ik laten zien dat het mogelijk is om met behulp van krantenberichten uit Delpher een interessante collectie feitenmateriaal bij elkaar te brengen waarvan bepaalde concrete elementen de … [Lees meer...] over‘Voert dezen man niet ad bestias’
Wie Evi Aarens is,
houdt de hele neerlandistiek al jaren in een verstikkende wurggreep – denkend aan Evi kan ik niet slapen, niet slapend denk ik aan Evi. Dat soort dingen. Soms valt er ineens iets op, alsof er iemand naar staat te wijzen. Zo lezen we in krans 8 van Disoriëntaties deze regel: ‘Jouw naam luidt nu Europa,’ zegt hij zacht In krans 11 staat echter deze regel: ‘Mijn … [Lees meer...] overWie Evi Aarens is,
Nederland verarmt zijn samenleving
‘Besparen op talenopleidingen op het moment dat de arbeidsmarkt smeekt om taalspecialisten is in economisch opzicht bijzonder kortzichtig en valt beleidsmatig niet te verdedigen’, schrijft de kerngroep van het Vlaams Talenplatform in een reactie op de beslissing in Nederland om het mes te zetten in het aantal taalopleidingen aan universiteiten. Nederland houdt een ware … [Lees meer...] overNederland verarmt zijn samenleving
Middelnederlands tere ‘boom’: een spookwoord?
Het Middelnederlandsch Woordenboek (MNW) noemt in deel VIII in kolom 247-48 een zelfstandig naamwoord tere m. of vr. met de betekenis ‘boom’. Er wordt daarbij verband gezocht met gelijksoortige vormen, die inderdaad ‘boom’ betekenen, zoals Engels tree; Gotisch triu; Oudfriesch trê, Oudengels treo, trio; Oudnoors tré, en het zou verder verwant zijn met Grieks doru en drûs. Het … [Lees meer...] overMiddelnederlands tere ‘boom’: een spookwoord?
Volstrekt loyaal (aan de bezetter)
Hoe zit het universitaire bestuur in elkaar? Ik loop toch al bijna veertig jaar op de academie rond, in allerlei hoedanigheden, maar ik moet toegeven dat ik nauwelijks een idee heb. Ja, er is iemand die 'de rector' is, en er is een 'college van bestuur', en die beslissen van alles, maar behalve dat de rector een toespraak houdt bij de opening van het academisch jaar, merk ik er … [Lees meer...] overVolstrekt loyaal (aan de bezetter)
‘Die historie van Meluzine’ (Gheraert Leeu, Antwerpen 1491) : capittels [20]-[23]
Die wonderlike, vreemde ende schone historie van Melusinen zoals gedrukt door Gheraert Leeu te Antwerpen in 1491. Kritische editie met reproductie van het unieke exemplaarKBR Brussel Inc B 1369,in combinatie met de proza-versie van Je(h)an d’Arras, bezorgd door Willem Kuiper en Inge Van Outryve. Amsterdam 2024 Bibliotheek van Middelnederlandse … [Lees meer...] over‘Die historie van Meluzine’ (Gheraert Leeu, Antwerpen 1491) : capittels [20]-[23]
De opkomst van het Bruna-imperium en de verdwijning van mej. Wenting
Geen uitgevershuis dat de vaderlander zo lang terzijde heeft gestaan bij de bestrijding van overmatige geestesarbeid als Bruna. Dankzij lichte-lectuurreeksen als Voor den Coupé (1893-1918), Bruna’s Bibliotheek (1918-1932), Balken-Serie (1936-1945), Het Boek van de Maand (1947-1955) en Zwarte Beertjes (1955-) hebben generaties lezers onderuit kunnen zakken met Louise Stratenus, … [Lees meer...] overDe opkomst van het Bruna-imperium en de verdwijning van mej. Wenting
Het eerste kwart: Anjet Daanje, Het lied van ooievaar en dromedaris
Het lied van ooievaar en dromedaris is vrij onomstreden dé Nederlandstalige roman van de 21e eeuw, in ieder geval tot nu toe. Het is een boek waar op ieder van de 650 pagina's van alles gebeurt, en iedere passage een sleutelpassage is. In het laatste hoofdstuk gespt de klokkenmaker Ties Auwerda bij zijn vrouw Heleen een horloge om. Zij was in paniek om het verdwijnen van de … [Lees meer...] overHet eerste kwart: Anjet Daanje, Het lied van ooievaar en dromedaris
De/het hoen
Vaak gebruik ik het woord "hoen" niet. 's Morgens voer ik "de kippen" of in het Fries "de hinnen". Als het woord "hoen" al eens ter tafel komt, dan is het meestal in een samenstelling als "korhoen", "dwerghoen", "mesthoen" of "leghoen".Die samenstellingen zijn voor mij duidelijk het-woorden. "De korhoen" klinkt me raar in de oren. Vermoedelijk daarom zou ik ook "het hoen" … [Lees meer...] overDe/het hoen
Aan de slag! Een pleidooi voor meer durf in de biografie
Geen enkel genre legt zichzelf zulke wurgende regeltjes op als de biografie. Ze begint met de grootouders en eindigt met de dood van de auteur. Ook uitgevers en subsidieverleners gruwen van biografieën die durven afwijken van de chronologische orde en de beschrijving van het leven van één individu. Zowel in Nederland als in Vlaanderen regeert de Wet van de Braafheid. Ik neem … [Lees meer...] overAan de slag! Een pleidooi voor meer durf in de biografie
Jo Nabben en haar late Bijbelse romans
Onderstaand artikel verscheen in december 2019 in ‘Literatuurportret’, een online reeks op de site van het Koninklijk Limburgs Geschied- en Oudheidkundig Genootschap (LGOG). Jo Nabben (Blerick 1911-1988) geloofde dat ze als schrijfster de plicht had haar lezers gelukkig te maken en dichter bij God te brengen. ‘Niet door op elke bladzijde Zijn naam te noemen, maar enkel … [Lees meer...] overJo Nabben en haar late Bijbelse romans
Een kansspel met -ette
Achter het achtervoegsel 47 Letters. Daar kun je niet omheen in de sinterklaastijd. Chocomel komt met decemberletters. In de enige echte chocomelboot staan talloze gele pakken met een bruine letter als opdruk. Creatievelingen die verschillende pakken kopen, kunnen daarmee namen en woorden vormen. Traditioneler en populairder dan deze verpakkingsletters zijn de … [Lees meer...] overEen kansspel met -ette
De oudste poëzie
De woordenschat van de Indo-Europese talen gaat terug op een oertaal die in het huidige Oekraïne gesproken is geweest toen de Steentijd overging in de Bronstijd. Die taal kunnen taalkundigen redelijk goed reconstrueren dankzij goed gefundeerde klankwetten en zo kunnen ze uitspraken doen over de tussenliggende eeuwen. Zeg maar de Bronstijd, de periode waaraan … [Lees meer...] overDe oudste poëzie
Achter de verhalen 2024
Afgelopen week vond in Nijmegen Achter de verhalen plaats. Het was alweer de achtste editie van dit tweejaarlijkse, driedaagse congres, gewijd aan de moderne-letterkundige neerlandistiek. Achter de verhalen ontstond min of meer terloops. In 2006 organiseerde de Katholieke Universiteit Leuven een eenmalig colloquium onder deze titel en tijdens de borrel achteraf ontstond het … [Lees meer...] overAchter de verhalen 2024
Floep. Weg is hij
Over de heruitgave van Aanklacht tegen onbekend van Hermine de Graaf ‘Floep. Weg is zij,’ schreef Renate Dorrestein in haar recensie van Hermine de Graafs debuut Een kaart niet het gebied (1984) in Vrij Nederland. Dorrestein stelt het probleem van het afwezige meisjespersonage in de Nederlandse literatuur aan de kaak. Meisjes zijn doorgaans objecten die … [Lees meer...] overFloep. Weg is hij
Water – over Hokwerda’s kind van Boudewijn Koole
Medio september verscheen de indrukwekkende LP This is Water van Reinier Baas en Ben van Gelder. Doorwerkte composities, met internationale allure. En niet alleen omdat Jeff Ballard op enkele nummers meespeelt. De titel verwijst naar een uitspraak van David Foster Wallace die context krijgt in de binnenhoes van de LP. Het verhaal van de vissen in het water, waarbij een oudere … [Lees meer...] overWater – over Hokwerda’s kind van Boudewijn Koole
Taal en tanks
Als je je afvraagt of de bezuinigingen op het hoger onderwijs van ruim 1 miljard en de extra 5 miljard die naar het leger gaan iets met elkaar te maken hebben, lees dan het nieuwe advies van de Adviesraad voor Wetenschap, Technologie en Innovatie (AWTI), de raad waarvan de huidige OCW-minister, Eppo Bruins, tot voor kort voorzitter was. De raad adviseert de adviseert de … [Lees meer...] overTaal en tanks
‘Die historie van Meluzine’ (Gheraert Leeu, Antwerpen 1491) : capittels [14]-[19]
Die wonderlike, vreemde ende schone historie van Melusinen zoals gedrukt door Gheraert Leeu te Antwerpen in 1491. Kritische editie met reproductie van het unieke exemplaarKBR Brussel Inc B 1369,in combinatie met de proza-versie van Je(h)an d’Arras, bezorgd door Willem Kuiper en Inge Van Outryve. Amsterdam 2024 Bibliotheek van Middelnederlandse … [Lees meer...] over‘Die historie van Meluzine’ (Gheraert Leeu, Antwerpen 1491) : capittels [14]-[19]
Oud-presidentsvrouw
In een artikeltje op de website van de NOS viel me laatst de volgende formulering op: "de Amerikaanse oud-presidentsvrouw Michelle Obama". Die kan op zeker twee manieren worden geïnterpreteerd en die zijn allebei frappant.Vrijwel iedereen in het Nederlandse taalgebied zal wel weten dat mevrouw Obama getrouwd is met een Amerikaanse oud-president. Semantisch gezien ligt het … [Lees meer...] overOud-presidentsvrouw
