Af en toe doet iemand een grote gooi. Victor Hoppe, de hoofdpersoon van De engelenmaker is zo iemand. Hij besluit dat hij 'God het nakijken wil geven' door zelf nieuw leven te maken: eerst muizen te klonen en daarna zichzelf. Het loopt allemaal niet zo goed af. Andere onderzoekers kunnen zijn experimenten met muizen niet herhalen en de drie jongetjes die klonen zijn van Victor … [Lees meer...] overHet eerste kwart: Stefan Brijs, De engelenmaker
Artikel
Het Friese klinkersysteem versimpelt
De klinkers van het Fries zijn aan het verschuiven. Het is het de doorgewinterde Fries geheid opgevallen dat de jongerei woorden als wiet ‘nat’ en wiid ‘wijd’ hetzelfde uitspreekt. Ook setjes als hûd ‘huid’ en hoed ‘hoed’ klinken hetzelfde. De lange klinkers, die van wiid en hûd, worden steeds vaker vervangen door een tweeklank die eindigt op schwa (dus: [iˑə] en [uˑə]). Op … [Lees meer...] overHet Friese klinkersysteem versimpelt
Wat een versmalling van ons universum
Over Erik Vlaminck gaat het verhaal dat hij een kast met exact duizend boeken bezit. Daarin staat wat hij het allermooiste vindt – zijn privé-canon. Consequentie is dat zijn verzameling verandert. Want anders dan zijn personage Dikke Freddy heeft Vlaminck geld om nieuwe boeken te kopen. Ze kunnen hem voortschrijdend inzicht brengen. Het dierbare dat hij dan met volle … [Lees meer...] overWat een versmalling van ons universum
‘Weerzien op zolder’ : Zutphen, 2000
Geen daglicht valt naar binnen, er is geen venster. Slechts een kale tl-buis verlicht de duistere zolder van het archief. Via nauwe keldergangetjes, een lift, stalen kluisdeuren en trappen ben ik hier door een bewaker heen gebracht. Doodse stilte heerst. Ik sta alleen tussen twee rijen rekken waarin boeken, dozen, koffers en kisten staan opgeslagen. Twee-en–negentig jaren Ida … [Lees meer...] over‘Weerzien op zolder’ : Zutphen, 2000
De keefse
Met de verschijning van het tweede deel van Dune op het witte doek betreedt het begrip ‘bijzit’ wederom het wijdere bewustzijn. Nu wordt daar vaak het leenwoord concubine voor gebruikt, vroeger het raadselachtige erfwoord keefse. Een oude verhouding Streng genomen is een bijzit een vrouw die in buitenechtelijke gemeenschap met een man leeft. … [Lees meer...] overDe keefse
Er liep een man op straat
Wat is Het Uur U toch een onsterfelijk gedicht. Bloedstollend ook. En dat begint meteen al. Het was zomerdag. De doodstille straat lag te blakeren in de zon. En dan komt er een man de hoek om. Ik vind dit al uitermate spannend en die spanning wordt het hele gedicht volgehouden. De man, hij loopt en dat is alles. De man, hij is voorbijganger, zoals wij allen voorbijganger zijn. … [Lees meer...] overEr liep een man op straat
Nonsens
Geen kopzorgDe vader van Bram Jammerdanvond vreemde beestjes in zijn kam.Hij hield ze tegen ’t licht en zei:‘Daar kan mijn arme hoofd niet bij.’ Bram Jammerdan zijn vroom verstandwees Pa’s repulsie van de hand,want zelfs de minste neet mag hopenop Gods almacht’ge microscopen. Van de oer-Vijftigers, de dichters die deel uitmaakten van de zogenoemde Experimentele Groep in … [Lees meer...] overNonsens
Een processie van curieuze bibliografen, bibliofielen en bibliomanen
Tijdens een zomerse vakantiedag in 1993 kocht de ‘boekenjutter’ Garrelt Verhoeven op een kleine boekenmarkt in het dorp Lormes in de Franse Morvan een zeventiende-eeuws Latijns drukje van De navolging van Christus van Thomas van Kempen, gedrukt door Elsevier voor de Parijse boekverkoper Charles Angot. Het was bedoeld voor een katholiek lezerspubliek, want het bevatte ook het … [Lees meer...] overEen processie van curieuze bibliografen, bibliofielen en bibliomanen
Het beste van Boekwinkeltjes: Patricia de Martelaere, Nachtboek van een slapeloze (1988)
Helge Bonset schrijft iedere maand over Nederlandstalige boeken die je zou moeten (her)lezen Maandag 21 februari 1983, 02.35 uur Wat moet een mens in hemelsnaam beginnen in het midden van de nacht in een huis met vijf slapenden (om de hele dierentuin nog niet mee te rekenen) en een slechte geluidsisolatie? In geen geval een opera van Verdi beluisteren. (…..) Het … [Lees meer...] overHet beste van Boekwinkeltjes: Patricia de Martelaere, Nachtboek van een slapeloze (1988)
Ohhk
Anderhalf jaar voor een studiekeuze wordt het taalkundig genie nu ook voorbereid op een ander spreken. Ze ontving een pdf die beloofde deel 1 te zijn uit een reeks Woorden voor je toekomst. Die lijst heet een ‘academisch’ vocabulaire te bieden en pikt aan bij een idee, niet helemaal onbetwist, dat een vervolgopleiding – ooit ‘hoger’ genoemd, inmiddels … [Lees meer...] overOhhk
Hoe leg je klemtoon?
Een van de raadselen waar je tegenaan loopt als je aan de universiteit de klankstructuur van het Nederlands doceert: er zijn altijd wel een paar studenten die zeggen dat ze geen klemtoon kunnen horen. Waar ligt de hoofdklemtoon in apparaat? Ze weten het niet. Het is ook geen aanstellerij, want als ik een vraag stel tijdens een tentamen (dat deed ik vorige maand) waarbij het van … [Lees meer...] overHoe leg je klemtoon?
Muisgebruik en muizengebruik
Met de begrippen homonymie en polysemie wordt beschreven dat een enkele klankreeks een verscheidenheid aan betekenissen bezit. Het verschil tussen beide begrippen ligt in het aantal in je mentale lexicon opgeslagen woorden. Twee of meer gelijkluidende woorden zijn elkaars homoniemen, terwijl een enkel woord polyseem is als het betekenisschakeringen kent.Je kunt die begrippen … [Lees meer...] overMuisgebruik en muizengebruik
Provinciale verschillen in modenamen
Voornamendrift 112 Veel meer dan in regionale cultuur zijn het tegenwoordig sociale verhoudingen waardoor provincies zich onderscheiden. En alhoewel sociale groepen eigen voorkeuren voor voornamen hebben zijn de verschillen in het geven van modenamen tussen provincies niet zo heel groot. Ik zal dat voor een aantal populaire modenamen uit de afgelopen decennia laten zien. … [Lees meer...] overProvinciale verschillen in modenamen
Losse gemeenschappen en het bewaren van ridderromans
Kunnen we schatten wat we niet weten? Ja, zeiden Mike Kestemont en Folgert Karsdorp een aantal jaar geleden, en ze demonstreerden het aan de hand van middeleeuwse ridderromans. We weten zeker dat die niet allemaal zijn overgeleverd. Met een inventieve manier van schatten lieten ze zien dat er in het Middelnederlandse gebied ongeveer 150 ridderromans moeten zijn geweest, waarvan … [Lees meer...] overLosse gemeenschappen en het bewaren van ridderromans
Etymologica: de kikker
Bij zo’n zachte winter als we nu beleven, zal ’t wel niet lang duren of de eerste kikkers laten zich horen. Daarom wil ik ’t nu alvast hebben over de namen, die er in de Nederlandse dialecten voor dat diertje bestaan. Daarbij let ik weer speciaal op de benoemingsmotieven. Waarom heet een zaak zoals ie heet? Bij stoel of boom is dat niet meer na te gaan, maar bij kikker is dat … [Lees meer...] overEtymologica: de kikker
Een moderne Prokrustes
De taalwetenschap van 50 jaar geleden Vijftig jaar geleden had Jan Goossens zijn collega F. De Tollenaere boos gemaakt. Beide heren waren zeer vooraanstaande neerlandici, je zou dus kunnen spreken van een titanengevecht, maar in ieder geval schreef De Tollenaere een artikel in het Tijdschrift voor Nederlandse Taal- en Letterkunde om zijn ongenoegen te uiten. De … [Lees meer...] overEen moderne Prokrustes
Piet Gerbrandy
De kunstenaar Robert Kruzdlo maakt al enkele jaren schrijversportretten voor Neerlandistiek. Deze (of dergelijke) portretten of andere werken van de kunstenaar zijn nu ook te koop bij de kunstenaar via dit adres: kruzrob@protonmail.com. De richtprijs is 70 euro (?) voor een portrettekening. … [Lees meer...] overPiet Gerbrandy
Het eerste kwart: De Engelenbron, Erich Zielinski
Ze bestaan nog, ook in het eerste kwart van de eenentwintigste eeuw: schrijvers van wie maar weinig bewegende beelden zijn. Erich Zielinski (1942-2012) was zo iemand. Het enige dat ik over hem kon vinden is een kort filmpje in het Papiaments dat iemand voor hem maakte bij zijn overlijden (ik plaats het onderaan deze post). Het gaat daarin – voor zover ik het Papiaments volgen … [Lees meer...] overHet eerste kwart: De Engelenbron, Erich Zielinski
Van Honolulu tot Warschau
Damascus is een hoofdstad. Een hoofdstad van een land, eventueel van een deelstaat, bekleedt een voorkeurspositie in de sfeer van Van hier tot… vooral als ze in een ander continent gelegen zijn. Enkele buiten-Europese voorbeelden: In diverse gevallen is er een grote stad op grote afstand gekozen als een uitroepteken, geregeld is er ook een inhoudelijke reden in … [Lees meer...] overVan Honolulu tot Warschau
De kat en haar naam
Biologen geven dieren en planten geleerde Latijnse namen en u zult bij het horen van het woord Felis wel vermoeden dat het gaat om de kat. Is het niet om de kattenbrokjes, dan wel om de tekenfilmpjes. Omdat de Romeinen er een naam voor hadden, wisten ze van het bestaan van het dier. De verspreiding van de kat Dat blijkt niet alleen uit teksten, maar ook uit … [Lees meer...] overDe kat en haar naam
Een schrijverssteen voor Betje Wolff en Aagje Deken
Een slechter begin van een vriendschap is niet denkbaar. Die van Betje Wolff en Aagje Deken begon met een knallende ruzie. Wat moeten we ons voorstellen als de twee voor het eerst met elkaar in contact komen? Het is 1776. In Amsterdam woont dan een wat oudere jongedame, 35 jaar, ze leeft van een theehandeltje. Ze heeft één bundel gedichten uitgegeven, samen met een andere … [Lees meer...] overEen schrijverssteen voor Betje Wolff en Aagje Deken
Hoe de mens ging vertellen
Het laatste boek van Theo Meder moet het ultieme boek worden over Volksverhalen en Vertelcultuur in Nederland, van de oertijd tot nu. Maar wat weten we eigenlijk over die prehistorie? Wanneer zijn mensen in Nederland gaan praten en vertellen? En hoe komt dat zo? De komende tijd gaat Meder zich met Groningse studenten in onderzoeksateliers en tutorials buigen over talloze … [Lees meer...] overHoe de mens ging vertellen
Betrokken expertise, gedreven innovatie
Een van de meest geheimzinnige slogans van de afgelopen jaren was voor mij 'Betrokken expertise, gedreven resultaat' van het Rotterdamse bedrijf Lanclan. Wat het bedrijf nu precies te leveren heeft wordt ook uit de website niet helemaal duidelijk, sterker nog, wie de website leest, krijgt de indruk hier te maken te hebben met een parodie: lanclan staat voor uiterst … [Lees meer...] overBetrokken expertise, gedreven innovatie
Probleempjes met -ette
Achter het achtervoegsel 39 Dat er grote zorgen bestaan over het klimaat, is dagelijks te lezen in de media. Journalisten laten door hun woordkeuze doorschemeren hoe zij tegen het smelten van de poolkappen, de toename van het aantal bosbranden en de overvloedige regenval aankijken. Als zij geen stelling (willen) nemen, scharen zij die problemen onder de noemer … [Lees meer...] overProbleempjes met -ette
De krommende kracht van het perkament
De makers van een middeleeuws perkamenten manuscript hebben moeten strijden met het perkament dat krult. Om een hanteerbaar manuscript te verkrijgen moet het manuscriptblok plat zijn. Het perkamenten blad krult naar de haarzijde: haarzijde ) vleeszijde. Een huid is aan de vleeszijde open om voedingsstoffen toe te laten tot de huid. Naar de haarzijde is de huid steeds meer … [Lees meer...] overDe krommende kracht van het perkament
