Sommige mensen zijn tegen modieus taalgebruik. Engels, stopwoordjes, allemaal 'mode' en 'mode' is kennelijk geen aanrader als het om taal gaat. Toch is het lastig om voorbeelden van echte modewoorden te vinden. Een goede mode komt op uit het niets, raast een aantal jaar voor en verdwijnt dan weer in de mist. Ze bestaan wel, maar ik heb er zelden zo'n duidelijk voorbeeld van … [Lees meer...] overEen perfect modewoord: dingsigheidje
Artikel
De canon is geen kwestie van smaak
Vanochtend trok ik eerst bleek weg, schoot ik toen in de lach en werd ik daarna gelukkig. Ik trok bleek weg van de tekst van Freek Van de Velde op deze site over de ‘verontwaardiging’ rond de matige representatie van vrouwelijke auteurs in de canon, waarover later meer. Het stuk deed me dan wel weer in de lach schieten toen ik Van de Velde met droge ogen zag beweren dat Annie … [Lees meer...] overDe canon is geen kwestie van smaak
‘Een schoone historie van Margarieten van Limborch’ : capittels 15, 16 en 17.
Een schoone historie van Margarieten van Limborch ende van Heyndric, haren broeder, die veel wonderlike aventueren ghehadt hebben, want Margrieta wert een coninghinne van Armenien, ende Heyndric door sijn grote vromicheyt wert een keyser van Griecken, ende noch van veel ander kerstenen heeren die sijn mede hulpers waren, ende van haerder groter victorien die si door Gods hulpe … [Lees meer...] over‘Een schoone historie van Margarieten van Limborch’ : capittels 15, 16 en 17.
Bricolage
Dinsdag met Manon Uphoff Het nieuwe nummer van De Revisor is, volkomen terecht natuurlijk, gewijd aan het werk van Manon Uphoff. Het bevat onder andere een essay van Maaike Meijer over het werk tot aan Vallen is als vliegen en herinneringen van Toef Jaeger aan de periode dat Uphoff lid was van de redactie van De Revisor. Interessant is vooral ook de beschouwing van … [Lees meer...] overBricolage
Vrouwen in de canon: vanwaar die verontwaardiging?
Als co-auteur van het rapport over de canon-enquête, waar nu zoveel om te doen is, en als onderzoeker die zich buigt over gender en literatuur, heb ik me verbaasd over de teneur in heel wat stukken van de enorme stortvloed van reacties op ons rapport met onder andere allerlei stukken op Neerlandistiek. Het valt me op dat nogal wat mensen verontwaardigd zijn over het geringe … [Lees meer...] overVrouwen in de canon: vanwaar die verontwaardiging?
Etymologica: Het raadsel van roest
Met ons woord voor ijzerbederf is iets vreemds aan de hand: roest en kennelijke evenknieën als Duits Rost en Engels rust zijn alle van Germaanse oorsprong doch niet of maar moeilijk te herleiden tot een enkele, gemeenschappelijke voorloper. Dit bemoeilijkt de algemeen aanvaarde duiding dat het woord verwant is aan rood. Verschil in … [Lees meer...] overEtymologica: Het raadsel van roest
Een verdieping lager in de werkelijkheid
Oktober met Manon Uphoff Er zou eens een theoloog of godsdienstwetenschapper moeten schrijven over het werk van Manon Uphoff. Er klinken altijd, zij het meestal zacht, religieuze ondertonen in haar werk, en haar fascinatie voor mythen en verhalen als manieren om zin te geven aan ons getourmenteerde bestaan kun je ook interpreteren als een zoektocht. De studie van die … [Lees meer...] overEen verdieping lager in de werkelijkheid
‘Een schoone historie van Margarieten van Limborch’ : capittels 11, 12, 13 en 14.
Een schoone historie van Margarieten van Limborch ende van Heyndric, haren broeder, die veel wonderlike aventueren ghehadt hebben, want Margrieta wert een coninghinne van Armenien, ende Heyndric door sijn grote vromicheyt wert een keyser van Griecken, ende noch van veel ander kerstenen heeren die sijn mede hulpers waren, ende van haerder groter victorien die si door Gods hulpe … [Lees meer...] over‘Een schoone historie van Margarieten van Limborch’ : capittels 11, 12, 13 en 14.
Hoe sluit jij je kinderen uit?
1993. "Non, il ne faut pas dire son nom. S’il ne vient pas, elle sera deçue.” Uit m’n vel van frustratie sprong ik. Het was kristalhelder dat zich een gesprek voltrok waar ik niet van op de hoogte mocht zijn en dat dus per definitie interessant moest zijn. Het was even helder dat er met opzet een taal werd gehanteerd die ik niet beheerste om mij uit dat gesprek te houden. Hoe … [Lees meer...] overHoe sluit jij je kinderen uit?
Wie joeg mij hol de wereld in?
Van literatuurlessen op de middelbare school herinner ik me dat elk boek gegarandeerd een ‘motief’ of zelfs een ‘leidmotief’ had. Dat klonk als een misdaad, een stelling die bevestigd werd door de bijbehorende opdracht dat we dat (leid)motief moesten opsporen. Toen ik zelf begon te publiceren leek het me dus wel handig in elk geval die vraag te kunnen beantwoorden. Dus … [Lees meer...] overWie joeg mij hol de wereld in?
Hulde aan de mediathecaris!
Er is heel wat te doen rond de nieuwe Canon van de Nederlandse Literatuur. In 2002 mochten de leden van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde de lijst van 100 niet te missen Nederlandstalige literaire werken bepalen; nu hebben tweeduizend lezers de ranglijst samengesteld die ik graag gewogen, doch willekeurig noem. Zo eentje met elk jaar de Bohemian Rhapsody op één, maar … [Lees meer...] overHulde aan de mediathecaris!
De student stelt zelf de leeslijst samen
Onlangs, tijdens een boekpresentatie bij uitgeverij Prometheus in Amsterdam, sprak ik met een aantal schrijvers over – hoe kan het ook anders – lezen en schrijven. Schrijvers zijn lezers. Wij hink-stap-sprongen van het ene boek naar het andere in een sfeer van leeftijdloze geestdrift en herkenning. Ja, zei ik met enige ironie, het lezen heeft ons veel gebracht. Schrijven … [Lees meer...] overDe student stelt zelf de leeslijst samen
‘Een schoone historie van Margarieten van Limborch’ : capittels 7, 8, 9 en 10.
Een schoone historie van Margarieten van Limborch ende van Heyndric, haren broeder, die veel wonderlike aventueren ghehadt hebben, want Margrieta wert een coninghinne van Armenien, ende Heyndric door sijn grote vromicheyt wert een keyser van Griecken, ende noch van veel ander kerstenen heeren die sijn mede hulpers waren, ende van haerder groter victorien die si door Gods hulpe … [Lees meer...] over‘Een schoone historie van Margarieten van Limborch’ : capittels 7, 8, 9 en 10.
Het plusje in het Vroegmiddelnederlands Woordenboek
Een paar maanden geleden startte Martine Mussies op Jong Neerlandistiek een artikelenreeks over de bij velen tot de verbeelding sprekende (zee)meermin. In het tweede deel van De (zee)meermin, een ongrijpbaar fabeldier? doet zij verslag van haar speurtocht naar meerminnen in de middeleeuwse literatuur. De oudste Nederlandse attestaties trof ze aan in het Glossarium Bernense uit … [Lees meer...] overHet plusje in het Vroegmiddelnederlands Woordenboek
Nîet Jan van d’n bakker, maer oonzen Jan
Woordgeslacht in het Hellendoorns De afzonderlijke talen waarin het Indo-Europees zich in de loop der tijd heeft opgesplitst, laten een heel geschakeerd beeld zien van hun genussystemen. Veel van die talen verdelen hun nomina over twee of drie klassen: Twee klassenDrie klassenbezield en niet-bezieldmannelijk en vrouwelijkmannelijk, vrouwelijk en onzijdigniet-neutraal en … [Lees meer...] overNîet Jan van d’n bakker, maer oonzen Jan
Dankjewel zeggen tegen je lief
Het begrip balkanisme heeft me niet losgelaten sinds ik er deze 'zomer met Manon Uphoff' over schreef. Het is een term die is bedacht door de Bulgaarse denker Maria Todorova om een complex van clichés en negatieve beelden te beschrijven die er volgens haar in 'het Westen' heerst over de Balkan. Inwoners van dat gebied gelden volgens haar vaak als 'de ander onder ons' – deel van … [Lees meer...] overDankjewel zeggen tegen je lief
Vaporette, de Venetiaanse tramboot
Achter het achtervoegsel 22 Op 19 november 1983 verscheen in De Volkskrant het artikel ‘Etteritis’ van Robert-Henk Zuidinga. Hierin blijkt duidelijk dat hij de toename van het gebruik van het suffix -ette maar niets vindt. Want wat is nu eigenlijk ‘etteritis’? “Het is de rage, de langzamerhand dwangmatige trend om de naam van een produkt of bedrijf op het … [Lees meer...] overVaporette, de Venetiaanse tramboot
Literaire canon en taalnorm
Je hebt in de neerlandistiek taalkundigen en letterkundigen. Die praten natuurlijk wel met elkaar, maar zelden over het vak, en dat is jammer want de discussies lijken soms op elkaar. Zo doet de discussie over de literaire canon die nu opflakkert me altijd denken aan gesprekken over de taalnorm. Canon en taalnorm zijn op een bepaald niveau gelijkaardige begrippen: beiden … [Lees meer...] overLiteraire canon en taalnorm
‘Een schoone historie van Margarieten van Limborch’ : capittels 4, 5 en 6.
Een schoone historie van Margarieten van Limborch ende van Heyndric, haren broeder, die veel wonderlike aventueren ghehadt hebben, want Margrieta wert een coninghinne van Armenien, ende Heyndric door sijn grote vromicheyt wert een keyser van Griecken, ende noch van veel ander kerstenen heeren die sijn mede hulpers waren, ende van haerder groter victorien die si door Gods hulpe … [Lees meer...] over‘Een schoone historie van Margarieten van Limborch’ : capittels 4, 5 en 6.
buurt / wijk
Verwarwoordenboek vervolg (287) In het Verwarwoordenboek zijn 600 woordparen behandeld met vaak onduidelijke verschillen: afgunst-jaloezie, bloot-naakt, geliefd-populair, plaats-plek, enz. Nog steeds worden woordparen aangedragen met het verzoek om ook die te behandelen. Vandaar deze wekelijkse rubriek. De aanvullingen worden ook opgenomen in de … [Lees meer...] overbuurt / wijk
Late Gorter
Gert de Jager verzorgde een fraaie en boeiende editie van een weinig bekend gedicht van Herman Gorter, In memoriam; bij den dood eener communiste. De dichter van Mei, Verzen en Pan rouwt om de dood van zijn echtgenote, Wies Cnoop Koopmans, die op 19 november 1916 overleed. De bundel telt 52, veelal korte gedichten en verscheen eerst in 1925 of 1926 in een privé-uitgave van drie … [Lees meer...] overLate Gorter
Wat unbidan wi nu
Een kerndoel literaire overlevering in de onderbouw In oktober 2022 is de literaire canon van het Nederlandstalige taalgebied opnieuw vastgesteld; de laatste keer dat dit gebeurde was in 2002. Natuurlijk zorgt dit ook nu voor reuring: welke teksten of auteurs hadden niet mogen ontbreken en welke staan er ‘ten onrechte’ op de lijst? Ons vermoeden is dat er geen … [Lees meer...] overWat unbidan wi nu
Open onderwijs
De wetenschap is een ideaal. Ja, het is voor veel mensen ook een instituut of een carrière, en voor anderen een bron van ongenoegen en wantrouwen, maar de basis ervan is een ideaal: dat de mensheid zichzelf en het universum zo goed mogelijk leert begrijpen. En dat in gezamelijkheid – iemand die geheel op eigen houtje het raadsel van het heelal ontsluiert, maar de oplossing aan … [Lees meer...] overOpen onderwijs
Jeroen Brouwers
Dat is me pas contextafhankelijk!
Twitter is een goudmijn. Neem nou dit epos van één zin in de onderstaande tweet. Ik zag het veldboeket in kwestie niet, maar de emotie en oprechtheid van @HeidiB1970 spatten alsnog door mijn beeldscherm heen. Drie dingen begreep ik niet. Wat bedoelt ze hier eigenlijk mee? Waarom voelt het zo oprecht? En wat is in hemelsnaam toch een veldboeket? Wat deze tweet onder andere … [Lees meer...] overDat is me pas contextafhankelijk!