40 jaar tandeloos (15) Een leesproject dat ik ooit nog wil ondernemen: een over Italië in de Nederlandse letteren, op zijn laatst natuurlijk beginnend bij Couperus, en eindigend bij de huidige Grote Drie van de Nederlandse schrijvers in Italië – Frida Vogels, Geerten Meijsing en Ilja Pfeijffer. Ik denk dat er, behalve Amerika, geen land is dat de Nederlandse schrijvers zo … [Lees meer...] overNiet te overvloedig besproet met cacao uit de strooibus
Artikel
Alkibiades als waarschuwing
Ilja Leonard Pfeijffer, Alkibiades (3) Kees Alders bespreekt in vier delen het deze zomer verschenen boek Alkibiades, door Ilja Leonard Pfeijffer. Alkibiades van Pfeijffer staat vol gepoch over de grootsheid van mannelijke daden, maar uiteindelijk gaat het over falen. De hoofdpersoon faalt door zijn vermetelheid en arrogantie continu om zijn eigen stad naar glorie en … [Lees meer...] overAlkibiades als waarschuwing
Over duinen en tuinen
Hoewel het Nederlands een Germaanse taal is wordt de oorsprong van duin en tuin vaak in het Keltisch gezocht. Tezamen zouden ze zelfs verschillende ontleningen van een en hetzelfde Keltische woord zijn. Maar hoe aannemelijk is dat? Takken en tuinen Als vertakkingen van de Indo-Europese taalboom zijn het Germaans en het Keltisch verwanten van elkaar, al … [Lees meer...] overOver duinen en tuinen
Roddelen was een primitieve, orale vorm van literaire kunst
40 jaar tandeloos (14) Annie E. was een true crime-podcast avant la lettre.: een documentairereeks die in 1979 acht zaterdagen lang werd uitgezonden op de Nederlandse radio en waarin een moord centraal stond – op de moeder van Annie E., met een veroordeelde (Annie) van wie je je kon afvragen of die het wel gedaan had. Ja, ze had zich geheimzinnig gedragen, en om … [Lees meer...] overRoddelen was een primitieve, orale vorm van literaire kunst
‘Die historie van Jason’ : capittel [16]
© British Library Board, Ms. BL add. 10290, fol. 106v Die historie van Jason, Kritische editie van het unieke handschrift Londen BL add. 10290 in combinatie met de Franse brontekst van de vertaler: een anonieme druk [Brugge, ca. 1476 ?] bezorgd door Willem Kuiper en Inge Van Outryve capittel [16] Hoe Jason ontfanghen was vanden coninck Oetes, ende hoe Medea verlieft wart up … [Lees meer...] over‘Die historie van Jason’ : capittel [16]
Johan en Piperviken
Onder de motorkap van Carmiggelt (vii) Bescheiden: ik heb maar een paar honderd Kronkels bij de voorbereiding voor deze serie gelezen. Als ik dus beweer dat een bepaalde tekst de beste of heel goed is, dan betekent dat een voorkeur binnen die toevallige selectie uit meer dan 8000 stuks. Bij de top-X Kronkels hoort voor mij Een jongeman uit Oslo (als Piperviken in … [Lees meer...] overJohan en Piperviken
Het feminisme van Alkibiades
Ilja Leonard Pfeijffer, Alkibiades (2) Kees Alders bespreekt in vier delen het deze zomer verschenen boek Alkibiades, door Ilja Leonard Pfeijffer. . Wat mij tijdens het lezen van Alkibiades eens te meer te binnen schoot: Pfeijffer is een schrijver waar je je enorm aan zou kunnen ergeren als hij die spot en zelfspot zou missen, of wanneer je ze als lezer niet … [Lees meer...] overHet feminisme van Alkibiades
Teksten voor de klas
Met veel genoegen en zo vlug als het kon heb ik de speciale editie van ANNO 2050 van De Lage Landen 'Een verleden met toekomst in 14 essays' uitgelezen. De publicatie is er naar aanleiding van het staatsbezoek op 20 tot 23 juni 2023 van de Nederlandse koning en zijn gemalin aan België. De editie ontstond binnen de “context bij Cultuur in Vlaanderen en Nederland”. Acht essays … [Lees meer...] overTeksten voor de klas
Waarom hem, en niet die vliegen gered?
40 jaar tandeloos (13) Hoe meer ik De tandeloze tijd teruglees, hoe meer ik me moet verzetten tegen de neiging dat de cyclus, of toch minstens de eerste delen ervan, als postkatholiek te lezen zijn: een zoektocht naar een manier om het leven te kunnen begrijpen na het katholicisme. Het idee is te aantrekkelijk om te verlaten, maar je wilt natuurlijk niet zo’n hele cyclus … [Lees meer...] overWaarom hem, en niet die vliegen gered?
‘Die historie van Jason’ : capittel [15]
© British Library Board, Ms. BL add. 10290, fol. 106v Die historie van Jason, Kritische editie van het unieke handschrift Londen BL add. 10290 in combinatie met de Franse brontekst van de vertaler: een anonieme druk [Brugge, ca. 1476 ?] bezorgd door Willem Kuiper en Inge Van Outryve capittel [15] Hoe de coninck Apollo landde te havenen van Destarellen, ende hoe hij heymelic … [Lees meer...] over‘Die historie van Jason’ : capittel [15]
Levendig, onbetrouwbaar, herkenbaar
Ilja Leonard Pfeijffer, Alkibiades (1) Kees Alders bespreekt in vier delen het deze zomer verschenen boek Alkibiades, door Ilja Leonard Pfeijffer. Uitgever en schrijver claimen datAlkibiades niet alleen maar een roman is, maar ook een historisch onderzoek. De lezer krijgt in dit boek dan ook een bepaald beeld van de Oudheid gepresenteerd. Natuurlijk zou ik willen weten … [Lees meer...] overLevendig, onbetrouwbaar, herkenbaar
De schrijver is een kameleon
Standpunten en zijpaden bij de essays van Arnon Grunberg Een paar jaar geleden, toen ik nog geloofde dat de essayistiek een literair genre is, heb ik er een gewoonte van gemaakt regelmatig een essaybundel te lezen. Het geloof verdween, de gewoonte bleef. Na een welwillende bespreking in NRC Handelsblad besloot ik Arnon Grunbergs Waarheidsliefde en biefstuk (Nijgh & Van … [Lees meer...] overDe schrijver is een kameleon
‘We zijn toch ook geen veredelde talencursus?’
Een zomer vrij van nut (10) Tot nu toe in ons feuilleton Een zomer vrij van nut: Het is 2027. Door de komst van Kunstmatige Intelligentie zijn alle examens zinloos geworden. Iedereen heeft een stem in haar oor die alle antwoorden voorzegt. Er is discussie over de vraag of het universitair medewerkers is toegestaan om kunstmatige intelligentie alle administratie te laten … [Lees meer...] over‘We zijn toch ook geen veredelde talencursus?’
Er liep een man op straat
Er liep, er liep een man op straat.’t Was stil, en ergens tussen vroeg en laat.Hij liep, de man. Hij liep.Je kon niet zeggen dat hij sliep,Niet dat hij rende, hinkelde of schreed,Niet dat hij op een … [Lees meer...] overEr liep een man op straat
Over Reynaert en de antropomorfische schuif
Vanzelfsprekend zal een dierenverhaal van mensenhand altijd antropomorf zijn. Maar in de uitwerking kunnen gradaties hemelsbreed verschillen. Er is sprake van een spectrum van maximaal verdierlijkt (het konijnenepos Watership down) tot vergaand vermenselijkt (de strip Heer Bommel, waarin de dieren hoeden dragen, roken en autorijden). De Reynaert gaat bij lange na niet zover als … [Lees meer...] overOver Reynaert en de antropomorfische schuif
Kinderboekenspecial: Een zomerse zondag
Deze zomer publiceren we op Neerlandistiek iedere vrijdag een bespreking van een kinderboek door Eline Zenner. De recensies verschenen eerder op https://www.lees-wijzer.be/boeken/ Misschien wil je nog vóór het einde van de zomer van 2023 op een mooie zondag schuilen voor de regen, of misschien net voor de zon. Dan kun je richting de expositie ‘Heerlijke herinneringen, … [Lees meer...] overKinderboekenspecial: Een zomerse zondag
Een Turks accent is nadeliger dan een Turkse naam
Mensen beoordelen hun medemensen voortdurend, en zo'n beetje op ieder mogelijke dimensie: hoe iemand eruit ziet, hoe hij zich gedraagt, hoe hij zich presenteert. En ook hoe die persoon klinkt. Mensen hoeven een ander meestal maar heel kort te zien of te horen om er een oordeel over te hebben. Dat heeft ongetwijfeld voordelen: je moet soms snel kunnen beoordelen of iemand te … [Lees meer...] overEen Turks accent is nadeliger dan een Turkse naam
De eindstand van eindstand
Foto via Flickr/ Rob van Hilten Als je, zoals ik, al ruim acht jaar in een supermarkt werkt, zie je veel medewerkers komen en gaan. Terwijl ik ouder word, zijn nieuwe medewerkers vrijwel altijd gemiddeld zestien jaar oud. Dat groeiende leeftijdsverschil wordt me vooral duidelijk door het taalgebruik dat iedere nieuwe ‘generatie’ met zich meebrengt. Dan heb ik het niet … [Lees meer...] overDe eindstand van eindstand
De staart is eraf: -ette wordt -et
Achter het achtervoegsel 32 Om een beeld te krijgen van -ette-woorden door de eeuwen heen, vormen de Historische Woordenboeken online van het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) een belangrijke bron. Tussen de meer dan 500.000 lemmata uit het Oudnederlands Woordenboek (ONW), het Vroegmiddelnederlands Woordenboek (VMNW), het Middelnederlandsch … [Lees meer...] overDe staart is eraf: -ette wordt -et
Vlug! vlug! een reddende gedachte voor tante Karin
40 jaar tandeloos (12) De eerdere delen van De tandeloze tijd droeg A.F.Th. van der Heijden op aan zijn vrouw, de latere aan zijn vrouw en zijn zoon samen, maar Weerborstels. het 'intermezzo' dat in 1992 als boekenweekgeschenk verscheen, droeg hij op aan zijn zoon, Tonio. Het is het verhaal van een vader en een zoon. Een zoon die op jonge leeftijd omkomt bij een … [Lees meer...] overVlug! vlug! een reddende gedachte voor tante Karin
Brakke bronnen in de grammaticales
Hoe reageren leerlingen wanneer zij linguïstische bronnen raadplegen? Het is inmiddels tien jaar geleden dat Coppen (2013) signaleerde dat de Algemene Nederlandse Spraakkunst (ANS) sinds zijn verschijning in 1982 nog steeds zijn weg in het onderwijs niet gevonden had. Dit was volgens hem een gemiste kans, sterker nog, hij omschreef het als een ‘leed dat zich voltrok’. … [Lees meer...] overBrakke bronnen in de grammaticales
In koffie en kaas
Droogstoppel en Laarmans, Multatuli en Elsschot Meer dan eens reageren romans, kort na elkaar of gelijktijdig gelezen, op elkaar. Om te beginnen: in het hoofd van de lezer. Niet altijd is zeker of dat het product is van toeval, slechts geldig voor het oog van die ene lezer, of dat de ene roman de ontmoeting met de andere welbewust gezocht heeft. Een paar maanden geleden … [Lees meer...] overIn koffie en kaas
Niet Marx, maar Freud
40 jaar tandeloos (11) Klasse speelt een belangrijke rol in de eerste delen van De tandeloze tijd (en ik geloof ook in de latere). Albert Egberts is een social climber. Hij is de eerste in zijn familie die aan de universiteit gaat studeren, en dat zonder dat iemand dat op zich heel opmerkelijk lijkt te vinden. De naam van Karl Marx valt in alle delen van de … [Lees meer...] overNiet Marx, maar Freud
Zeggen wilde of wilde zeggen
Onder de motorkap van Carmiggelt (viii) Kronkels lezend, zette ik streepjes met potlood – dat is voor een latere bezitter van zo’n boek waarschijnlijk irritant, maar nu het nog niet zover is, is het voor de huidige eigenaar alleen maar plezierig en vooral handig bij het opzoeken. Ik veronderstelde dat ik door een aantal rubrieken te onderscheiden een mogelijkheid had om … [Lees meer...] overZeggen wilde of wilde zeggen
Verledenvreugde en historiehaat: De Rijp en Beverwijk
Omdat ik met het schrijven aanbeland ben bij de hoofdstukken over het verblijf van Betje Wolff en Aagje Deken in De Rijp en Beverwijk, besloot ik de sfeer daar op te gaan snuiven en te kijken wat er nog te zien is van het verleden. Ik begon in De Rijp. Daar woonden Betje en Aagje vanaf september 1777 tot midden 1782 op de Rechtestraat, nr. 40 en 36. Volgens Buijnsters … [Lees meer...] overVerledenvreugde en historiehaat: De Rijp en Beverwijk
