De onvolprezen televisiereeks Tegenlicht wijdde een aflevering aan ‘de wegwerpmaatschappij’, een deprimerend en zo onmiskenbaar reëel fenomeen dat het een lemma in het woordenboek verwierf. Anders dan de titel liet vermoeden was de teneur optimistisch. Kijkers maakten kennis met gedreven medeburgers in ateliers en fabrieken waarin zogeheten afval een tweede leven begon. Een … [Lees meer...] overToverleven
Uitgelicht
The Fourth of July
De verenglishing van het Nederlands in Vlaanderen (2.4) Denken we samen even aan 3 oktober. Misschien roept die datum een eerste natte herfstdag op, een huwelijk in de familie of een andere dag die vanuit een persoonlijk perspectief belangrijk is. Het is minder waarschijnlijk dat spontaan in het geheugen komt dat onze Duitse buren die dag hun eenheidsdag vieren, de Tag der … [Lees meer...] overThe Fourth of July
Belangrijke vragen
De betekenis van woorden (5) Stel, je bent een beginnend politicus. Enigszins naïef probeer je enkele vanzelfsprekende kleine maatregelen voor te stellen, waar onmogelijk iemand tegen kan zijn, denk je. Bijvoorbeeld het tegengaan van klimaatverandering, verkleining van de landbouwsector, of humanere opvang van vluchtelingen. Natuurlijk sta je graag in goed contact met je … [Lees meer...] overBelangrijke vragen
Kleurennamen in De tandeloze tijd
40 jaar tandeloos (62) Wie De tandeloze tijd aandachtig doorleest, merkt op dat A.F.Th. van der Heijden gaandeweg steeds minder vaak benoemt welke kleur zaken hebben die de verteller of een personage ziet. De schrijver lijkt het gaandeweg steeds minder vaak over kleuren te hebben, die kleuren misschien wel steeds minder op te merken, of ze minder belangrijk te vinden. … [Lees meer...] overKleurennamen in De tandeloze tijd
Jo en Joshua: een voetnoot bij de geschiedenis van de taalkunde
Het is altijd goed bij tijd en wijle even stil te staan bij de reuzen op wier schouders wij staan. De bovenstaande foto, die ik ontving van Gert Dirksen van Antiquariaat Paradox, vormt daartoe een mooie aanleiding. Op de foto staan Jo Daan en Joshua Fishman. Jo Daan was decennialang hoofd van de afdeling Dialectologie van wat tegenwoordig het Meertens Instituut heet. Een van … [Lees meer...] overJo en Joshua: een voetnoot bij de geschiedenis van de taalkunde
Neuzelen en geneuzel: over z’n grootste populariteit heen
Even doorgaan op wat Hero Brinkman in 2011 volgens de Handelingen zei? Hij sprak van geneuzel in de ruimte. Het allereerste geval dat ik kon vinden van het woord geneuzel dateert van een kleine 20 jaar tevoren. De vader van de huidige minister Van Gennip (Sociale Zaken) vroeg zich in 1993 in de Eerste Kamer af: “Ik weet niet of de term geneuzel ook … [Lees meer...] overNeuzelen en geneuzel: over z’n grootste populariteit heen
Een donders comike taal. Zes zinnetjes Berbice Dutch Creole uit 1803
Onlangs ontving ik van archiefonderzoeker Mark Ponte, die via X mooie vondsten deelt uit met name Amsterdamse notarisakten, een link naar een gescande brief uit het Nationaal Archief met de opmerking dat er hierin enkele zinnetjes in het Berbice Dutch Creole te vinden waren. Waarschijnlijk zou ik ze wel kennen, aldus Mark… Niet dus! De brief is op 7 maart 1803 geschreven … [Lees meer...] overEen donders comike taal. Zes zinnetjes Berbice Dutch Creole uit 1803
Jong Neerlandistiek in gesprek: Studenten over de grens (1)
Jong Neerlandistiek organiseert op 27 oktober om 10.00 in samenwerking met de Internationale Vereniging voor Neerlandistiek een webinar in de reeks 'Voortvarend Nederlands Virtueel 2023'. Ter voorbereiding spraken Jong Neerlandistiek-redacteuren Yvonne van Kollenburg en Jan van Gulik met de Italiaanse student Nederlands Fransesca Calistri over haar ervaringen tijdens haar … [Lees meer...] overJong Neerlandistiek in gesprek: Studenten over de grens (1)
Op zoek naar zinnige zwamnamen
Het getuigt niet van een diepe band met het land dat we inheemse paddenstoelen vaak aanduiden met vreemde woorden als amaniet, boleet en mycena—en dat terwijl het Duits eigen goed als Wulstling, Röhrling en Helmling heeft. Er is werk aan de winkel! Volksnamen Onze taal heeft zwam bij erfenis uit het Germaans en kent ook al … [Lees meer...] overOp zoek naar zinnige zwamnamen
Open boek
De Reynaert. Leven met een middeleeuws meesterwerk laat zien hoezeer Van den vos Reynaerde een open tekst is. Het werk geeft telkens weer aanleiding tot herinterpretatie en voortborduren. Ontelbaar is het aantal variaties op de Reynaert, en onuitputtelijk. In de eerstkomende maanden verwachten we een nieuwe toneelbewerking (R die amok maakte, opgevoerd in Sint-Niklaas), een … [Lees meer...] overOpen boek
Taalvrouw
Niemand had zijn mond voorbij gepraat. Daarom was Frieda Steurs, directeur van het Instituut voor de Nederlandse Taal en hoogleraar aan de KU Leuven, volledig verrast door de academische zitting die in het geheim was georganiseerd ter gelegenheid van haar 65e verjaardag en daarmee van haar emeritaat aan die universiteit. Verguld was ze ook met het liber amicorum In … [Lees meer...] overTaalvrouw
Jong Neerlandistiek in gesprek: studenten over de grens
Op vrijdag 27 oktober om 10:00 organiseert Jong Neerlandistiek in samenwerking met de Internationale Vereniging voor Neerlandistiek een webinar binnen de webinarreeks ‘Voortvarend Nederlands Virtueel 2023’. Tijdens het eerste deel van de webinar vertelt hoofdredacteur Jan van Gulik over het belang van een webblog waarop jongeren hun enthousiasme over thema’s binnen de … [Lees meer...] overJong Neerlandistiek in gesprek: studenten over de grens
Etymologica: Recordveel
Het weer is met stip het meest besproken fenomeen in de Lage Landen. Maar wie meent dat de meteorologische woordenschat dan wel uitputtend in onze woordenboeken zal zijn beschreven, komt van een koude kermis thuis. Hoewel het in weerberichten wemelt van recordveel neerslag, een recordzonnige zomer, recordweinig noordpoolijs, recordlage temperatuur en recordhoge luchtdruk, komt … [Lees meer...] overEtymologica: Recordveel
Waarom het Engels: De boomer en de millennial
De verenglishing van het Nederlands in Vlaanderen 2.1 In deze reeks vertellen onderzoeker Eline Zenner en taalliefhebber Jan Hautekiet het verhaal van de ‘verenglishing’ van het Nederlands in Vlaanderen. Een overzicht van de afleveringen in de aangroeiende reeks vind je hier. In dit stukje gebruiken ze hun eigen ervaringen met het Engels doorheen hun leven, Jan als boomer … [Lees meer...] overWaarom het Engels: De boomer en de millennial
Een andere naam voor een oude bekende
Sinds de laatste ijstijd is hij op eigen kracht wel nooit zo ver noordelijk als Nederland gekomen, getuige ook de zuidelijke oorsprong van zijn naam kastanje. Toch verdient deze boom ook een of twee namen vanuit de wortels van onze eigen taal. We hebben het hier over de tamme kastanje, die zich vooral kenmerkt door zijn glanzend bruine, eetbare noten in groene … [Lees meer...] overEen andere naam voor een oude bekende
Avontuurlijk lezen
De proloog van Van den vos Reynaerde herbeschouwd Als Frits van Oostrom de uitdrukking ‘met alle respect’ of ‘respectabel’ gebruikt, wordt hij kritisch. Op pagina 480 van zijn nieuwe boek De Reynaert. Leven met een middeleeuws meesterwerk, is deze uitdrukking te lezen in de verantwoording van de nieuwe editie van het middeleeuwse verhaal, die hij samen met Ingrid Biesheuvel … [Lees meer...] overAvontuurlijk lezen
Gesprekken onder de microscoop
Iedere dag opnieuw zijn we verwikkeld in iets alledaags en tegelijkertijd ingewikkelds: gesprekken voeren. Het is alledaags omdat er vrijwel geen dag voorbijgaat waarin we geen gesprek voeren. Het is het eerste wat je doet met je partner als je wakker wordt, als je met collega’s spreekt, als je je vriendin belt, als je een instantie belt zoals een helpdesk, op school tussen … [Lees meer...] overGesprekken onder de microscoop
Stage lopen bij de master Neerlandistiek | Issuemakers
Masterstudent Robyn Beekman vertelt over haar stage bij Issuemakers, een corporate communicatieadviesbureau. Meer over de master Neerlandistiek in Utrecht … [Lees meer...] overStage lopen bij de master Neerlandistiek | Issuemakers
Ai, daar komt AI: Over ChatGPT en onderwijs
Ook mijn faculteit (de Faculteit Letteren van de KU Leuven) heeft een visie ontwikkeld over het gebruik van generatieve AI in het onderwijs. In essentie is generatieve (of creatieve) AI een computermodel dat getraind is op bijzonder grote datasets die op het web te vinden zijn, en teksten, beelden of geluiden creëert die door mensen gemaakt lijken te zijn. Net zoals vele andere … [Lees meer...] overAi, daar komt AI: Over ChatGPT en onderwijs
Het ‘Mimosa’-experiment
‘Ik ga niet mijn excuses aanbieden voor een kunstwerk dat ik heb gemaakt.’ Het had een uitspraak kunnen zijn van Rushdie toen de fatwa over hem werd uitgesproken. Maar dat is niet het geval. Het werd gezegd door Mette Maria van Dijk, tijdens een radio-interview over haar recent verschenen debuutroman Mimosa. Een week later kopt onder andere het NRC met ‘Auteur Mette Maria van … [Lees meer...] overHet ‘Mimosa’-experiment
De verenglishing van het Nederlands in Vlaanderen
Inleiding In deze reeks vertellen onderzoeker Eline Zenner en taalliefhebber Jan Hautekiet het verhaal van de ‘verenglishing’ van het Nederlands in Vlaanderen. Een overzicht van de afleveringen in de reeks vind je hier. Hieronder een inleiding op de reeks en een blik op de bedoeling erachter. Eind 2019 volgden wij mekaar op als sprekers op een studiedag over de toestand … [Lees meer...] overDe verenglishing van het Nederlands in Vlaanderen
“Penseur sauvage in nomadenland”
Deel 1: Tweespraak met H.C. ten Berge De voorbije weken verdiepte ik mij weer in Prima materia. Gedichten 1963-1993 (1994), de eerste uitgebreide verzamelaar die de Nederlandse schrijver H.C. ten Berge samenstelde uit tien afzonderlijk verschenen bundels. De auteurseditie, zo stelde ik destijds in Restant (1995), kan worden beschouwd als een … [Lees meer...] over“Penseur sauvage in nomadenland”
Wolkom!
Fan hjoed ôf is dit platfoarm fan en foar frisisten ‘live’. In plak dêr’t wy lêze en skriuwe kinne oer ús wurk yn de frisistyk. It sil hjir net allinnich gean oer Fryske taalkunde, letterkunde en skiednis yn Nederlân en Dútslân, mar ek oer Frysk yn it ûnderwiis en Frysk taalbelied. Binnen en bûten Fryslân wurdt der safolle ûndersyk dien nei it Frysk. Dat moatte we foaral net … [Lees meer...] overWolkom!
Vacancy: Dutch teacher, Saba
A dynamic, interpersonal, and inspiring professional, with a passion for helping people grow. Saba reach Foundation With the aim to facilitate sustainable employment within the labor market, Saba Reach Foundation (SRF) seeks to create and provide social and educational opportunities meant to enhance the personal and professional development of adult residents of Saba … [Lees meer...] overVacancy: Dutch teacher, Saba
Hij hield van het uitstekende bot onder haar linkerknieschijf
40 jaar tandeloos (50) Er is een tweetal thema's dat pas vanaf deel 5 aan bod komt in De tandeloze tijd: liefde, en jaloezie. In de delen 1 tot en met 4 lijken Albert Egberts en Ernst Quispel nauwelijks echt geïnteresseerd in hun partners. Te weinig om grote liefde te voelen, te weinig om jaloers te zijn. Als Zwanet met Ernst trouwt in plaats van met Albert blijkt uit … [Lees meer...] overHij hield van het uitstekende bot onder haar linkerknieschijf
