Het wordt heden verondersteld dat Engels dun ‘bruingrijs’, voorheen ‘donker’, ontleend is aan het Keltisch, een taal waarvan vormen ooit in heel Brittannië gesproken werden. Er zijn echter aanwijzingen dat het wel degelijk een Germaans woord is, met vermoedelijke evenknieën in Nederlandse achternamen als Donders en Dunning. Gebruik in Engeland Het … [Lees meer...] overEen oud woord voor ‘donker’
Uitgelicht
‘Om niet te hoeven stoppen van geluk’
Heel de wereld wordt wakker in de context van de jeugdpoëziebloemlezing Het zijn goede tijden voor de kinderpoëzie. Vrijwel tegelijk met de mooie debuutbundel Ik denk dat ik ontvoerd ben (Querido) van Pim Lammers verscheen bij Gottmer een dikke bloemlezing met gedichten voor jonge lezers. Jaap Robben selecteerde voor Heel de wereld wordt wakker 333 gedichten van 111 … [Lees meer...] over‘Om niet te hoeven stoppen van geluk’
In memoriam Hans Wegman (1952-2022)
Op vrijdag 21 oktober is Hans Wegman, die tot 2017 lerarenopleider Nederlands was aan de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, op 70-jarige leeftijd in zijn woonplaats Nijmegen overleden. Hij werkte ruim 40 jaar als lerarenopleider. Hans is een grote inspiratiebron voor mij geweest. We ontmoetten elkaar in 2008, toen ik als eerstejaarsstudent begon aan de lerarenopleiding … [Lees meer...] overIn memoriam Hans Wegman (1952-2022)
Etymologica: eik en eek, eekhoorn en acorn
Eik is een van de weinige woorden die het Standaardnederlands uit de zuidoostelijke streektalen heeft overgenomen. Hoe is dat zo gekomen? Wat heeft eek ‘eikenschors’ ermee te maken? Hangt dat woord samen met eekhoorn? En heeft dát op zijn beurt weer iets te maken met het Engelse acorn ‘eikel’? In dit artikel lees je hoe het zit. Eik en eek De … [Lees meer...] overEtymologica: eik en eek, eekhoorn en acorn
Twee taalkundigen wachten samen op de trein
Zegt de een tegen de ander: toch een goede ingreep een paar jaar geleden, de wissel van “trein afgeschaft” naar “rijdt vandaag niet”. Klopt, zegt de ander. Het maakt het minder hard, het frustreert me minder. Het sluit ook mooi aan bij de steeds uitgebreidere verantwoording die de NMBS, ons Belgische spoorbedrijf, aandraagt bij vertragingen. We verzamelen wat we de laatste … [Lees meer...] overTwee taalkundigen wachten samen op de trein
Vondels Lijkklacht aan het vrouwenkoor
Op 12 februari 1635 overleed Vondels echtgenote, Maria de Wolff. Over dit verlies schreef Vondel een gedicht, gericht tot het zogeheten Vrouwenkoor in de Oude Kerk in Amsterdam, ‘O Heiligh Koor’, waar zij begraven zou worden, bij hun al eerder gestorven kinderen Sara en Constantijn. Ook hun dood had Vondel met gedichten herdacht. Vooral de gedichten op die kinderen zijn zo … [Lees meer...] overVondels Lijkklacht aan het vrouwenkoor
Sociale media: de wrede vijand van het leesplezier, of toch een zegen?
Tot de derde klas van de middelbare school had ik nog nooit een roman aangeraakt. In 4 vwo stond Anne bij ons voor de klas: de leukste docente Nederlands ever. Haar enthousiasme voor boeken stak mij vrijwel meteen aan. Ze liet me zien dat literatuur helemaal niet iets ouds en stoffigs was, zoals ik doorgaans dacht. Boeken hoeven niet Reve-ish, Mulish-achtig, of Hermanserig te … [Lees meer...] overSociale media: de wrede vijand van het leesplezier, of toch een zegen?
Invloed Nederlands op Fries varieert
De Friese spreektaal heeft veel variatie, niet alleen wat de Friese dialecten, maar ook wat de invloed van het Nederlands betreft. De resultaten uit onderzoek van taalkundige Nika Stefan (Wrocław, Polen, 1985) bevestigen het wijdverbreide voorkomen van leenwoorden en leenconstructies in het gesproken Fries en het verschil met de Friese standaard, maar laten ook zien dat … [Lees meer...] overInvloed Nederlands op Fries varieert
Thomas Heerma van Voss over literaire tijdschriften
De recensiedokter (10) Recensiedokter Evi Aarens diagnosticeert de literaire kritiek. Vandaag Thomas Heerma van Voss over de teloorgang van het literaire tijdschrift. In de jaren dat ik werkte aan mijn debuutbundel Disoriëntaties, eerst op een kostschool in Wales en daarna als student in Cambridge, stuurde ik af en toe een voltooide sonnettenreeks als ‘ongevraagde … [Lees meer...] overThomas Heerma van Voss over literaire tijdschriften
Een spoedcursus dierentaal op de middelbare school
Op 16 en 17 mei was ik te gast op mijn oude middelbare school, het Peellandcollege in Deurne, om gastlessen Nederlands te geven aan alle 5 vwo-klassen. Nog nooit eerder had ik voor de klas gestaan. Ik was dan ook behoorlijk nerveus, maar ik was vastberaden om de leerlingen een kijkje te geven in de wondere wereld van de Neerlandistiek. Dierentaal? Mijn les begon ik … [Lees meer...] overEen spoedcursus dierentaal op de middelbare school
‘Joden zijn ook mensen’
Met de paplepel van Ewoud Sanders is een verschrikkelijk boek. Het behandelt het beeld dat in Nederlandstalige jeugdverhalen van joden is opgehangen, en dat is niet mals. Een zeer groot deel van de relevante verhalen heeft Sanders in de loop van jaren tot zich genomen, en voor zover de verhalen – ook na de Tweede Wereldoorlog – niet onvervalst antisemitisch waren, werd er vaak … [Lees meer...] over‘Joden zijn ook mensen’
De canon in de klas
Op vrijdag 7 oktober reflecteerden verschillende neerlandici in de Koninklijke Bibliotheek op de resultaten van de canonenquête. Op Neerlandistiek worden de bijdragen van de sprekers gebundeld - opdat de discussie breder kan worden voortgezet. De canon moet de klas in, omdat goed onderwijs altijd op inhoud georiënteerd is, en zonder canon hebben we geen inhoud.In plaats … [Lees meer...] overDe canon in de klas
Leve de canonenquête
Op vrijdag 7 oktober reflecteerden verschillende neerlandici in de Koninklijke Bibliotheek op de resultaten van de canonenquête. Op Neerlandistiek worden de bijdragen van de sprekers gebundeld - opdat de discussie breder kan worden voortgezet. Ik geef drie redenen waarom ik blij ben met de canonenquête. De eerste heeft te maken met mijn perspectief als extramuraal … [Lees meer...] overLeve de canonenquête
God, bescherm de man die in het park blijft zitten.
Waarom gedichten lezen? Schrijven over waarom je gedichten leest, blijkt een schaamtevolle daad. Wie over gedichten schrijft, verschuilt zich meestal achter van alles: een intelligente close reading van het gebodene, of een analyse van de ideologie van de dichter, of kritiek op diens onvolkomenheden. Maar dat zijn natuurlijk allemaal geen redenen om gedichten te lezen. … [Lees meer...] overGod, bescherm de man die in het park blijft zitten.
Van loopgraaf naar guerrilla
De belangrijkste functie van canonieke werken is, denk ik, dat ze apocriefe teksten mogelijk maken. Mij lukt het anders niet om naar literatuurlijstjes te kijken. De cruciaalste vijftig boeken van het decennium, de vijftien titels die het voor- of najaar kleuren, twintig romans voor bij het kerst- of paasvuur, de ideale bundels voor een actieve luiervakantie, de miskendste … [Lees meer...] overVan loopgraaf naar guerrilla
40 jaar Tegenspraak
In gesprek met Jan Griffioen Tegenspraak (1982) is een eigenzinnig vakdidactisch handboek. Het opent met een wens en een waarschuwing: "We hopen dat het boek invloed zal hebben en niet te snel onder het motto te theoretisch terzijde gelegd zal worden." De waarschuwing is overbodig, want het is juist heel fijn dat dit handboek docenten niet bemeestert met allerlei … [Lees meer...] over40 jaar Tegenspraak
De canon is geen kwestie van smaak
Vanochtend trok ik eerst bleek weg, schoot ik toen in de lach en werd ik daarna gelukkig. Ik trok bleek weg van de tekst van Freek Van de Velde op deze site over de ‘verontwaardiging’ rond de matige representatie van vrouwelijke auteurs in de canon, waarover later meer. Het stuk deed me dan wel weer in de lach schieten toen ik Van de Velde met droge ogen zag beweren dat Annie … [Lees meer...] overDe canon is geen kwestie van smaak
Verschenen: Cultuur en plein public. Emancipatie en cultuurparticipatie in de Lage Landen
Op 29 augustus nam Lizet Duyvendak afscheid als hoofddocent letterkunde aan de Faculteit Cultuurwetenschappen van de Open Universiteit. Ter gelegenheid van dit afscheid werd op zaterdag 8 oktober, na haar afscheidscollege, de bundel Cultuur en plein public. Emancipatie en cultuurparticipatie in de Lage Landen gepresenteerd. In deze bundel bieden 16 cultuurwetenschappers een … [Lees meer...] overVerschenen: Cultuur en plein public. Emancipatie en cultuurparticipatie in de Lage Landen
Vrouwen in de canon: vanwaar die verontwaardiging?
Als co-auteur van het rapport over de canon-enquête, waar nu zoveel om te doen is, en als onderzoeker die zich buigt over gender en literatuur, heb ik me verbaasd over de teneur in heel wat stukken van de enorme stortvloed van reacties op ons rapport met onder andere allerlei stukken op Neerlandistiek. Het valt me op dat nogal wat mensen verontwaardigd zijn over het geringe … [Lees meer...] overVrouwen in de canon: vanwaar die verontwaardiging?
19 oktober 2022: De Klucht van de Molenaar
THEATERGROEP DE KALE Plaats: Minardschouwburg, Romain Deconinckplein 2, 9000 Gent Datum: Woensdag, 19 oktober 2022, aanvang: 20u00 U heeft vast wel bepaalde associaties bij het woord klucht, maar heeft u er ooit een gezien? Vierhonderd jaar geleden zou die vraag overbodig zijn: het publiek kon toen geen genoeg krijgen van kluchten. Bekende auteurs speelden daar dan … [Lees meer...] over19 oktober 2022: De Klucht van de Molenaar
Verschenen: La camera obscura di Damocle, vertaald door Claudia Di Palermo
Considerato un capolavoro della narrativa olandese del Novecento, La camera oscura di Damocle è un thriller potente, che si nutre del baratro esistenziale e morale in cui è gettato un paese in guerra. Viso sproporzionato e glabro, vocetta acuta, statura appena troppo bassa per l’arruolamento nell’esercito, poca istruzione, la madre folle a carico che … [Lees meer...] overVerschenen: La camera obscura di Damocle, vertaald door Claudia Di Palermo
Maurice Gilliams
Podcast over het raadselachtige leven van een schrijver uit Antwerpen Maurice Gilliams zag het leven vanuit een adelstand die hij nauwelijks nog met een stamboom kon achterhalen en die hij zich al helemaal niet kon permitteren. Toch verdient hij een plaats in onze herinnering als iemand die kon slaan met een bijtend vers en ontroeren met zijn sensuele beschrijving van de … [Lees meer...] overMaurice Gilliams
Vaporette, de Venetiaanse tramboot
Achter het achtervoegsel 22 Op 19 november 1983 verscheen in De Volkskrant het artikel ‘Etteritis’ van Robert-Henk Zuidinga. Hierin blijkt duidelijk dat hij de toename van het gebruik van het suffix -ette maar niets vindt. Want wat is nu eigenlijk ‘etteritis’? “Het is de rage, de langzamerhand dwangmatige trend om de naam van een produkt of bedrijf op het … [Lees meer...] overVaporette, de Venetiaanse tramboot
Wat unbidan wi nu
Een kerndoel literaire overlevering in de onderbouw In oktober 2022 is de literaire canon van het Nederlandstalige taalgebied opnieuw vastgesteld; de laatste keer dat dit gebeurde was in 2002. Natuurlijk zorgt dit ook nu voor reuring: welke teksten of auteurs hadden niet mogen ontbreken en welke staan er ‘ten onrechte’ op de lijst? Ons vermoeden is dat er geen … [Lees meer...] overWat unbidan wi nu
Etty Hillesum en de buitenwereld
Etty Hillesum was een schrijfster van de binnenkant. Weinig schrijvers hebben zo indrukwekkend letterlijk van binnenuit beschreven hoe het was om in een concentratiekamp te zitten. Om haar heen gebeurde vreselijke dingen, maar zij wist de kracht op te brengen om zich regelmatig terug te brengen en te schrijven. Ze schreef ook nog van binnenuit – niet als de journalist Philip … [Lees meer...] overEtty Hillesum en de buitenwereld
