Voor het 30-jarige jubileum van Neerlandistiek vroegen we een groot aantal neerlandici wat voor hun het belangrijkste inzicht is uit de neerlandistiek waar iedereen van op de hoogte zou moeten zijn. De onderwerpen van deze inzichten zijn bijna even divers als hun inzenders die van jong tot oud uit binnen- en buitenland komen. Van het ANWB-echtpaar tot popmuziekneerlandistiek en … [Lees meer...] over30 jaar Neerlandistiek: de inzichten
Uitgelicht
We moeten af van “de Nederlandse literatuur”
Ook meer dan een kwarteeuw later blijft dit voor mij een van de meest revelerende passages uit de geschiedenis van de neerlandistiek: “Eigenlijk zijn er drie literaturen: de Nederlandse, de Vlaamse, en de Vlaamse voor zover erkend door de Nederlandse uitgevers. De tweede kent de Noord-Nederlander niet – er is dus geen sprake van een eenheid. De eerste en de derde samenvoegen … [Lees meer...] overWe moeten af van “de Nederlandse literatuur”
Het Nederlands is in Holland een migrantentaal
Stel nu, je zet een tijdmachine neer op de heuvel van de burcht van Leiden en besluit elfhonderd jaar terug de tijd in te gaan. Wat zou je zien? Wat zou je horen? Wat zou je meemaken? Eerst even een waarschuwing voor de argeloze tijdreiziger; de tiende eeuw is geen prettige plaats voor iemand met moderne gevoeligheden. Oorlogsgeweld, honger, overstromingen, slavernij. Kom … [Lees meer...] overHet Nederlands is in Holland een migrantentaal
30 jaar Neerlandistiek
Wat zijn de belangrijkste inzichten van ons vak? In een recente toespraak nam minister van OCW Robert Dijkgraaf het op voor bedreigde wetenschappers. "De waarheid verdient een stem", zei hij onder andere. "En die stem moet vrij en luid kunnen klinken." Vandaag is het 30 jaar geleden dat Ben Salemans het eerste berichtje uitstuurde voor Neder-L, het tijdschrift dat … [Lees meer...] over30 jaar Neerlandistiek
Romeinen die heel soms Germanen verstonden
De Germaanse talen kun je zien als nichtjes van de Romaanse. Ze delen kenmerken die ze hebben geërfd van hun gemeenschappelijke voorouder. Ons woord moeder heeft bijvoorbeeld dezelfde oorsprong als het Spaanse madre, en het Duitse (sie) sind gaat op dezelfde oervorm terug als het Franse (ils) sont. Zulke gelijkenissen kunnen helpen bij het leren … [Lees meer...] overRomeinen die heel soms Germanen verstonden
De ongeziene verikeaisering van het Nederlands
Het zal jullie niet ontgaan zijn: het Genootschap Onze Taal heeft een nieuwe huisstijl. Het blad ziet er anders uit, de website ziet er anders uit, zelfs het logo dat al heel vele decennia overleefde, is aangepast. Maar zoals het een taalgenootschap betaamt, is de ingrijpendste wijziging er één in het taalgebruik. In ieder geval op de website wordt de lezer voortaan met je … [Lees meer...] overDe ongeziene verikeaisering van het Nederlands
Bange mensen, bange mensen
De meer dan tweehonderd pagina’s grote dichtbundel In het vlees (2020) van Roelof ten Napel doet zichtbaar iets met conventies. Zo staat de inhoudsopgave in het midden, na een lange afdeling sonnetten waarvan de romeinse nummering niet wordt gevolgd en die dus kriskras door elkaar staan. Na de inhoudsopgave begint de tweede afdeling die ongepagineerd is. Tot slot komt louter … [Lees meer...] overBange mensen, bange mensen
Villanette
Achter het achtervoegsel (18) Tijdens een flinke opruiming van de bomvolle kasten in mijn klaslokaal vond ik het uittrekselboek Literette, Letterkundig studieboek voor MAVO en ander voortgezet onderwijs (Apeldoorn: Van Walraven, z.j.). Van den Toorn (1989) noemt het als een afleiding van het veel bekendere Literama, Honderd samenvattingen van … [Lees meer...] overVillanette
Pap als oerwoord
Dat de vorm van het woord kukeleku niet helemaal toevallig is, kan een kind bedenken – al leert zo'n kind als ze acht is al dat er andere talen zijn waarin nét een wat ander woord hetzelfde geluid weergeeft. Maar hoe zit het met pap? Ook het feit dat dit woord met pa begint, is misschien niet helemaal toevallig. Dat beweert de Hongkongse onderzoeker Ian Joo in een nieuw … [Lees meer...] overPap als oerwoord
Bijna een halve eeuw!
Gisteren (maandag 30 mei) was het zover: ik gaf mijn laatste reguliere college op de universiteit. Daarmee komt een einde aan 33 jaar lang college geven bij de Opleiding Nederlands van de Radboud Universiteit, een opleiding waarmee ik me met hart en ziel verbonden voel. Stoppen met colleges geven, zo’n anderhalf jaar voor ik met pensioen ga, valt mij zwaar. Toch is het mijn … [Lees meer...] overBijna een halve eeuw!
Betje was niet zestien jaar
Zestien jaar zou Betje Wolff zijn op het bekende portret van haar met een platte zomerhoed, tegen de achtergrond van gebladerte, in haar handen het Essay on man van Alexander Pope. En overal kom je het tegen: zo zag Betje Wolff er op 16-jarige leeftijd uit. Of het nu Wikipedia is, het Betje Wolff-Museum in Midden Beemster, de DBNL, het Taalunie-handboek: deze tekening … [Lees meer...] overBetje was niet zestien jaar
Achtergrondtaal en handbewegingen beïnvloeden taalverwerking
Restaurants, treinstations, winkels, overal om je heen zijn mensen in gesprek. Het leven zit vol rumoerige momenten en dat kan lastig zijn als je een gesprek probeert te voeren. Toch lukt het ons meestal wel om succesvol te communiceren. Hoe doen we dat? Veerle Wilms, Linda Drijvers, en Susanne Brouwer onderzochten hoe verschillende talen op de achtergrond communicatie … [Lees meer...] overAchtergrondtaal en handbewegingen beïnvloeden taalverwerking
In de strijd tegen de ontlezing zijn hbo-lerarenopleidingen onmisbaar
‘Het ontbreken van de leraar als stevige pijler raakt vooral het leesonderwijs, op de basisschool en in het voortgezet onderwijs.’ stellen Yra van Dijk en Marie-José Klaver in hun artikel ‘De leescrisis in het onderwijs. Hoe minder je leest, hoe minder je weet’ (De Groene Amsterdammer, 19 mei 2022). Van Dijk en Klaver schuiven in hun artikel vervolgens de verantwoordelijkheid … [Lees meer...] overIn de strijd tegen de ontlezing zijn hbo-lerarenopleidingen onmisbaar
In desen grondelosen wiele der Simpelheit
Geschiedenis van het Nederlands in 100 literaire werken (16) – Die geestelike brulocht van Jan van Ruusbroec Jan van Ruusbroec (1293-1381) schreef misschien voor godsdienstige tijdgenoten die niet voldoende Latijn kenden om de theologische literatuur te kunnen volgen, en er zijn mensen die beweren dat hij zelf misschien maar matig Latijn kende. Toch zijn zijn werken zijn … [Lees meer...] overIn desen grondelosen wiele der Simpelheit
De ‘Spiegel der duecht’
Den spiegel der duecht ende der eerbaerheyt, vol schoone historien ende exempelen,zoals gedrukt door Thomaes vander Nootte Brussel in 1515 Kritische editie met facsimile van het unieke exemplaar:Washington, Library of Congress, Rosenwald Collection 1131,bezorgd door Willem Kuiper en Inge van Outryve. Inleiding tevens verantwoording van de editie … [Lees meer...] overDe ‘Spiegel der duecht’
Voorkennis en leesvaardigheid: één op één?
De nadruk op persoonlijke leertrajecten en vaardigheden druist in tegen alles wat we weten over leesvaardigheid: die is één op één verbonden met voorkennis, zoals Reid Smith en andere onderzoekers aantoonden in een grootschalig wetenschappelijk onderzoek uit 2021. Dit schrijven Yra van Dijk en Marie-José Klaver in hun artikel De Leescrisis in de Groene Amsterdammer van 19 … [Lees meer...] overVoorkennis en leesvaardigheid: één op één?
Ik heb geen profiel bij mijn weten
Over Marc Kregtings Encyclopedieën van de val De encyclopedieën van de val van Marc Kregting bevat onder veel meer een verborgen ode aan de postbode. Een paar keer komt die functionaris aan de orde, en vooral de manier waarop deze in het verleden de post op de mat liet vallen. De fysieke sensaties van het verzenden en het ontvangen van post, waar bevinden die zich nu in … [Lees meer...] overIk heb geen profiel bij mijn weten
Dutch Studies Student Symposium 2022 in Sheffield
Dutch Studies is a popular part of our Sheffield Modern Languages and Cultures programmes. At the end of four years, our students put together a presentation for our Student Symposium. From Hendrik Conscience to the Partij van de Dieren. More info, … [Lees meer...] overDutch Studies Student Symposium 2022 in Sheffield
De Gedichtenwedstrijd heeft een probleem
Recensiedokter Evi Aarens diagnosticeert de literaire kritiek. Vandaag de prijswinnende formulepoëzie van De Gedichtenwedstrijd. Wat vind jij van De Gedichtenwedstijd? Deze vraag werd mij onlangs per e-mail gesteld. Het bericht in mijn inbox was afkomstig van Prijs de Poëzie, de club achter jaarlijkse poëzieprijzen als De Gedichtenwedstrijd, de Johnny en de Grote … [Lees meer...] overDe Gedichtenwedstrijd heeft een probleem
Hoe spreken we letterwoorden uit?
Een tijdje geleden een onderzoekje gedaan via internet: hoe spreek je letterwoorden uit? Zeg je kaa-er-oo of kroo tegen de KRO? En tee-er-oo-es of tros tegen de TROS? Spreek je met andere woorden iedere letter uit, of maak je er één woord van? Zoals uit deze omroepnamen blijkt, kan dat verschillen: ik geloof dat iedereen kaa-er-oo en tros zegt. Nu is het probleem bij die … [Lees meer...] overHoe spreken we letterwoorden uit?
Canonenquête 2022
Welke boeken doen er écht toe? Vul de Canonenquête 2022 nu in en praat mee over de Nederlandstalige literaire canon! Met deze enquête willen we de discussie openen over de rollen en functies die een canon anno 2022 kan hebben én natuurlijk de lastigste vraag beantwoorden: welke werken behoren er volgens jou tot die Nederlandstalige canon? De enquête sluit op 19 juni 2022 en de … [Lees meer...] overCanonenquête 2022
Amazon bezorgt ook in Onderweer
Recensie van Buitenleven van Nina Polak Een betaalbaar vrijstaand huis met een grote tuin in een rustige omgeving. Wie wil dat nou niet? Rivka Schaap. Ze denkt dat ze buiten wil wonen, maar lang houdt ze het niet vol in Onderweer, een op het oog rustig dorpje in het hoge noorden dat het decor vormt van Nina Polaks derde roman Buitenleven. Ze doet haar best en koopt boeken … [Lees meer...] overAmazon bezorgt ook in Onderweer
Vaak zonder het te beseffen
Mijn digitale snuistertochten door Van Dale, om taal aan studenten ‘een beetje inzichtelijk te maken’, bereid ik meestal voor met een woord dat aangebrand is door de actualiteit. Binnen de kortste keren ben ik vervolgens verdwaald, wegens doorklikken, bijsurfen en nogal ongerust nazien in bestanden die officieel boeken zijn geworden. Ditmaal was het de tweede betekenis … [Lees meer...] overVaak zonder het te beseffen
Wanneer begon de vooravond van de Tweede Wereldoorlog?
Dat was op het eerste gezicht smullen, op YouTube, voor de liefhebbers van commentaar! Commentaar op commentaar op commentaar! Het bekende kanaal De snijtafel maakt deze maand een reeks over het populaire boek De meeste mensen deugen van Rutger Bregman: hierboven staat de eerste aflevering. In totaal is ons 4,5 uur aan commentaar op dit boek beloofd, ongeveer om de twee dagen … [Lees meer...] overWanneer begon de vooravond van de Tweede Wereldoorlog?
Gezocht: moderne, progressieve, feministische prins
Female agency in moderne sprookjes In het eerste deel van dit artikel is er een onderzoek gedaan naar de hoeveelheid agency die vrouwen hebben in de traditionele sprookjes. Er kon geconcludeerd worden dat over het algemeen vrouwen in die sprookjes maar weinig agency hebben, hoewel er zeker uitzonderingen te vinden zijn. Vrouwen kunnen vaak niet zelf hun echtgenoot kiezen, … [Lees meer...] overGezocht: moderne, progressieve, feministische prins
