Tien jaar is een lange tijd – wat kan er in die tijd niet allemaal gebeuren!. Tien jaar geleden schreef ik op deze site mijn eerste dagelijkse stukje, over het Engels. Als je toen had gezegd dat er in 2021 in Nederland eigenlijk alleen nog maar Engels zou worden gesproken, en dat mensen je verwilderd hadden aangekeken als je in de supermarkt om 'een halfje brood' zou vragen, … [Lees meer...] over10 jaar later spreken we nog steeds Nederlands
Uitgelicht
Kans op laaggeletterdheid
In een vorig stukje voor Neerlandistiek heb ik laten zien dat er geen sprake van is dat 24% van onze 15-jarige leerlingen op grond van het PISA-onderzoek uit 2018 ‘laaggeletterd’ kan worden genoemd. De 15-jarigen in dat onderzoek hebben, anders dan in de media en in de politiek werd beweerd, geen moeite met bijvoorbeeld het begrijpen van eenvoudige mededelingen of het lezen van … [Lees meer...] overKans op laaggeletterdheid
Etymologica: Slapper de Malle Morstert wat zijn die ‘Engelse’ koppelingen oud!
Op het platform Signalering Onjuist Spatiegebruik (SOS) kan iedereen foto’s inzenden van samenstellingen die ten onrechte met een spatie zijn gespeld, zoals kerst ballen en kussen slopen. Volgens de website worden dergelijke fouten onnodig veel gemaakt en lijkt het erop dat ze steeds vaker voorkomen. Dikwijls wordt het Engels daarbij als boosdoener gezien: door de vele Engelse … [Lees meer...] overEtymologica: Slapper de Malle Morstert wat zijn die ‘Engelse’ koppelingen oud!
Levende literatuur
Op een dag begon ik Couperus te hertalen. Niemand had het me gevraagd, ik had geen uitgever die al stond te springen, het leek me gewoon goed om zijn werk toegankelijk te maken voor mijn leerlingen. Er kwam discussie over: van Couperus blijf je af. Sommige hardcore Louis-fans hadden misschien nog liever dat niemand zijn werk las dan door dit sacrilège. … [Lees meer...] overLevende literatuur
#SARABURGERHARTTOO
Intussen hoor ook ik van collega’s die, vaak op verzoek van studentenvertegenwoordigers, ‘trigger warnings’ verschaffen bij syllabi en andere collegeteksten: een expliciete waarschuwing vooraf bij materiaal dat studenten dienen te lezen of bekijken, die aangeeft dat hij of zij zich moet voorbereiden op geweld, racisme of seksueel misbruik, omdat er mogelijk oude trauma’s … [Lees meer...] over#SARABURGERHARTTOO
Oorlog in de taalkunde: Een update
In oktober 1971 debatteerde Noam Chomsky in Eindhoven met Michel Foucault, zoals ik onlangs hier in herinnering bracht. Na zijn terugkeer op het MIT zal Chomsky zich niet eenvoudigweg rustig aan een stukje taalkundige analyse hebben kunnen wijden. Begin jaren ’70 was hij op twee fronten strijdvaardig actief. Ten eerste was daar zijn politiek activisme, vooral gericht tegen … [Lees meer...] overOorlog in de taalkunde: Een update
Jelle Stegeman over de geschiedenis van het Nederlands
De emeritus hoogleraar Jelle Stegeman van de Universiteit van Zürich schreef een monumentale geschiedenis van het Nederlands. Marc van Oostendorp sprak met hem, via Zoom, voor het elektronisch tijdschrift Neerlandistiek. De beeldkwaliteit is niet geweldig. Je kunt ook luisteren, als podcast: … [Lees meer...] overJelle Stegeman over de geschiedenis van het Nederlands
Thomas Vaessens nieuwe decaan Geesteswetenschappen Utrecht
Prof. dr. Thomas Vaessens is per 1 april 2022 door het College van Bestuur van de Universiteit Utrecht benoemd tot decaan van de faculteit Geesteswetenschappen. Vaessens is momenteel hoogleraar Literatuur, media en cultuur en decaan van de Faculteit Cultuurwetenschappen aan de Open Universiteit Nederland. Grote aanwinst voor de faculteit Collegevoorzitter prof. dr. Anton … [Lees meer...] overThomas Vaessens nieuwe decaan Geesteswetenschappen Utrecht
Waarom jongeren geen talenstudies kiezen (maar ze dat wel zouden moeten overwegen)
Nederlanders staan internationaal bekend om hun brede talenkennis. In ons voortgezet onderwijs leren de meeste jongeren minimaal twee moderne vreemde talen. Buiten de algemene voordelen die dat oplevert in het hoger onderwijs en op de arbeidsmarkt, zou het talenonderwijs idealiter een deel van die jongeren moeten enthousiasmeren voor een vervolgopleiding in het taal- en … [Lees meer...] overWaarom jongeren geen talenstudies kiezen (maar ze dat wel zouden moeten overwegen)
Statenvertalers dachten het meest na over het woord ‘de’
Hoe werd het meest gelezen Nederlandse boek gemaakt? Wie werkten eraan mee en op welke manier is de tekst ervan bijgeschaafd? Het antwoord vinden we in de geschiedenis van de Gouden Eeuw. Een groep van tegenwoordig vrij onbekende theologen kwam toen naar het geleerde Leiden om na te denken over de vraag hoe de Bijbel vertaald moest worden. Het resultaat kennen we als de … [Lees meer...] overStatenvertalers dachten het meest na over het woord ‘de’
Lauwerboom: een podcast over Peeter Heyns
Op een regenachtige dag in december, 2019, reisde ik naar Antwerpen om daar in de archieven van museum Plantin-Moretus te gaan zoeken naar een startpunt voor een onderzoek. Ik zat in het tweede jaar van mijn studie Nederlandse Taal en Cultuur en had me opgegeven voor het Honoursprogramma van de Radboud Universiteit. Ik was vastbesloten om een interessant onderzoek uit te voeren … [Lees meer...] overLauwerboom: een podcast over Peeter Heyns
Gerrit Komrij-prijs 2021
De Gerrit Komrij-prijs 2021 gaat naar Katinka Polderman en Sophie Reinders voor hun boek Zwerfgoed. Zwerfgoed is een soort anarchistische literatuurgeschiedenis die zomaar ergens begint en ook zomaar ergens eindigt, de tussenliggende delen zijn ook zomaar tussenliggende delen. Kortom, dit is het voorbeeldboek, het antwoordmodel, het correctievoorschrift, het nec plus ultra van … [Lees meer...] overGerrit Komrij-prijs 2021
‘Maak kinderen niet bang met Sinterklaas!’
Op 2 december 1796 verscheen in Groningen het eerste nummer van het Weekblad voor den zoo genaamden gemeenen man. Het betrof een uitgave van de regionale afdeling van de Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen. Omdat het drie dagen later pakjesavond was, begint dit nummer met een artikel over het Sinterklaasfeest. Het stuk is geschreven door Mattheus van Heijningen Bosch … [Lees meer...] over‘Maak kinderen niet bang met Sinterklaas!’
Wat is dit voor vraag of je weet?
‘Gaat het regenen of je weet?’ Het antwoord op die vraag is deze week helaas meestal ‘ja’, als ik m’n weer-app mag geloven tenminste. Interessanter (en stukken minder deprimerend) dan het antwoord is de manier waarop de vraag is opgebouwd: met een achteropgeplakt of je weet. Zomaar aan het einde van de zin, zinsfinaal dus. Wat doet dat daar? Over die vraag heb ik me het … [Lees meer...] overWat is dit voor vraag of je weet?
De paardenstaart van Angela K. (2)
Een echte Krol-roman Krol is een schrijver met een geweten. De kerk en God, Goed en Kwaad, nemen in zijn werk een belangrijke plaats in. Als jongen uit een Nederlands Hervormd gezin, heeft hij zijn verhouding moeten bepalen tot de kerk en haar gemeenschap. Die gemeenschap was hem al gauw te klein. Hij wilde – man van de wereld – niet tot een, maar tot dé … [Lees meer...] overDe paardenstaart van Angela K. (2)
Wedstrijd: bedenk de nieuwe taalregel 2021
De redactie van Neerlandistiek heeft het er het afgelopen jaar bij laten zitten. Waar we in eerdere jaren met grote regelmaat een wedstrijd uitschreven voor nieuwe taalregels voor het Nederlands, hebben allerlei omstandigheden ons daar in 2020 van weerhouden. Maar een pandemie mag natuurlijk geen reden zijn om de Nederlandse taal te laten ondergaan in … [Lees meer...] overWedstrijd: bedenk de nieuwe taalregel 2021
Dichtertje
In de cursus 'Moderne Letterkunde in de klas: Literatuur en burgerschap' (Master Language) besprak ik deze week met een groep masterstudenten uit het hele land de intrigerende novelle 'Dichtertje' van Nescio uit 1917 tegen de achtergrond van de mentaliteit van de burgerlijke cultuur. Een van de beste boeken over die mentaliteit vind ik nog altijd The Bourgeois van Franco … [Lees meer...] overDichtertje
Scholieren doen taalkunde
WO3 Rijnlands Lyceum Sassenheim bezig met Taalkunde De afgelopen weken zijn de leerlingen uit de derde klas vwo van het Rijnlands Lyceum Sassenheim bezig geweest met het schrijven van een taalkundige uiteenzetting. Normaal gesproken moeten ze dan opletten voor welk publiek ze schrijven, dus bedachten we om deze taalkundigen in spé voor Neerlandistiek te laten schrijven. … [Lees meer...] overScholieren doen taalkunde
Een oefening in lezen
Dit is het zesde deel van een briefwisseling tussen dichter Evi Aarens en criticus Jeroen Dera over de hedendaagse Nederlandstalige poëzie. Aarens las Dera’s nieuwe boek Poëzie als alternatief (uitgeverij Wereldbibliotheek) en zocht contact. Hieronder schrijft Dera zijn laatste brief. Dag Evi, In de wonderlijke roman Die Wand van Marlen Haushofer wordt de … [Lees meer...] overEen oefening in lezen
Taal tegen de feiten
Welk van de volgende twee zinnen is waar? Als 221 een priemgetal was, kon je het niet door 17 delen.Als 221 een priemgetal was, kon je het door 17 delen. De meeste mensen zullen vinden dat de eerste waarder aanvoelt dan de tweede. Maar waarom? Een priemgetal is een getal dat je alleen door 1 of door zichzelf kunt delen. Beide zinnen gaan dus over een situatie die sowieso … [Lees meer...] overTaal tegen de feiten
Nieuwe inrichting Schrijfakademie.nl
Vanaf vandaag kunnen leerlingen en docenten uit het voortgezet onderwijs terecht op de vernieuwde Schrijfakademie.nl. Een website waar scholieren hun schrijfvaardigheden kunnen oefenen. Schrijfakademie.nl is een project van de Universiteit Utrecht, gefinancierd door het Ministerie van OCW. Schrijfakademie.nl geeft leerlingen oefenstof waarmee ze leren te verwoorden wat ze … [Lees meer...] overNieuwe inrichting Schrijfakademie.nl
Een nieuw gedicht van Jan Six van Chandelier gevonden en een plano onder de aandacht gebracht
Bij het doorzoeken van Google met de zoekterm I.S.V.C. kwam ik een verwijzing tegen naar een verkoopcatalogus Prints and Etchings, Manchester (1819) waarin als nr. 77 werd aangeboden een gravure van King Charles II on horseback met ‘eight Dutch verses, I.S.V.C.’. Ger Luijten van de Fondation Custodia in Prijs was zo vriendelijk voor me na te speuren waar de bedoelde prent zich … [Lees meer...] overEen nieuw gedicht van Jan Six van Chandelier gevonden en een plano onder de aandacht gebracht
Zaid is de slimste van zijn broers
De middeleeuwse Arabische grammaticus Al-Sirafi is de auteur van een puzzel die taalkundigen nog steeds bezig houdt. Onlangs plaatsten vier studenten van het Amerikaanse MIT er een artikeltje over. Dit is het puzzeltje: de volgende zin lijkt goed: Zaid is de slimste van zijn broers. Het probleem is dat je Zaid meestal niet onder zijn eigen broers schaart. Als iemand je … [Lees meer...] overZaid is de slimste van zijn broers
Met Jeroen Ondecjeplecjus Dera naar Gedichtistan
Dit is het vijfde deel van de briefwisseling tussen dichter Evi Aarens (Disoriëntaties, 2021) en criticus Jeroen Dera over de hedendaagse poëzie. Aarens las Dera’s boek Poëzie als alternatief (uitgeverij Wereldbibliotheek) en zocht contact. Beste Jeroen, Omdat wij keurige mensen zijn, veinzen wij al een tijdje dat we het in grote lijnen met elkaar eens zijn. Wij geven … [Lees meer...] overMet Jeroen Ondecjeplecjus Dera naar Gedichtistan
Luc Devoldere: Lofrede op het Verdrag inzake de Taalunie
De LOF-rede wordt uitgesproken door Luc Devoldere, voormalig afgevaardigd bestuurder van Ons Erfdeel vzw. Hij spreekt een laudatio uit over de tekst van het Verdrag van de Taalunie, ondertekend op 9 september 1980 in het Brusselse Egmontpaleis. … [Lees meer...] overLuc Devoldere: Lofrede op het Verdrag inzake de Taalunie
