In de zomer van 2025 was het precies tweehonderd jaar geleden dat de Engelse romantische dichter Robert Southey een paar weken bij Bilderdijk in Leiden logeerde. Al die tijd hield hij zijn vrouw, zoon en dochters op de hoogte van zijn belevenissen. In zijn brieven schetste hij een beeld van het huiselijke leven van Bilderdijk en gaf hij enkele rake typeringen van de … [Lees meer...] overTe verschijnen: Jaarboek Bilderdijk 2025
19e eeuw
Wat we danken aan Peter van Zonneveld
Ergens in 1973 of 1974 zei een vriend me: je moet eens gaan praten met Peter van Zonneveld, die is net als jij geobsedeerd door de negentiende eeuw. Ik weet niet meer of het Ton Anbeek of Adriaan van Dis was die me dit zei, en ik kan het niet meer navragen bij Peter met zijn formidabele geheugen. Ik kende Peter wel, zoals je toen eigenlijk wel iedere student Nederlands ten … [Lees meer...] overWat we danken aan Peter van Zonneveld
In memoriam Peter van Zonneveld (1948-2025)
Op donderdag 20 november hebben we afscheid moeten nemen van een bijzonder, kleurrijk en beminnelijk mens: Peter van Zonneveld. Hij overleed na een ziekbed van enkele weken in een hospice in Ouderkerk, vlak bij zijn geliefde Amstel, waarlangs hij zo graag wandelde en fietste, en waarvan hij elke bocht kende. Peter van Zonneveld werd op 3 september 1948 geboren in Leiden. … [Lees meer...] overIn memoriam Peter van Zonneveld (1948-2025)
De Sint-Nikolaasavond en Koning Willem II
Vanaf 28 november 2025 speelt Theater Kwast de winterse vertelvoorstelling De Sint-Nikolaasavond. Een romantische klassieker voor “grote mensen” om helemaal mee in de Sinterklaasstemming te komen. Deze 19e-eeuwse vertelling van Peter de Génestet (1829-1861) over de onthulling van familiegeheimen op pakjesavond is eeuwenoud, maar nog steeds springlevend met een bijzondere bijrol … [Lees meer...] overDe Sint-Nikolaasavond en Koning Willem II
Bevrijd van verzakking, klimop, bramenstruiken en verweerde letters
Het graf van De Schoolmeester Om een uur of 11 kwam ik aan op het kerkhof van Hornsey. Het was 18 oktober en we zouden ’s middags de geslaagde restauratie van het graf van Gerrit van de Linde vieren. Vóór de toren en verderop zag ik een stuk of tien mensen in werkkleding met schrapers in hun handen. Ze waren de opgang naar de toren, die geplaveid is met oude grafstenen, aan … [Lees meer...] overBevrijd van verzakking, klimop, bramenstruiken en verweerde letters
29 oktober 2025: Lezing: Revolutie in Inkt
Petronella Moens' strijd voor gelijkheid tijdens de Verlichting Bij deze lezing duiken we in het leven en rijke oeuvre van de blinde schrijfster Petronella Moens (1762-1843). Friezin van oorsprong, opgegroeid in Zeeland, maar eenmaal in Utrecht - op al hogere leeftijd - schreef ze het grootste deel van haar werk. Altijd betrokken, gezegend met een goed geheugen en een … [Lees meer...] over29 oktober 2025: Lezing: Revolutie in Inkt
Frederik van Eeden, De kleine Johannes (1887)
Vijftig canonteksten in de klas (28) We kennen en waarderen allemaal Alice in Wonderland van Lewis Carroll uit 1865 en De kleine prins van Antoine de Saint-Exupéry uit 1943, maar we vergeten soms dat we in de Nederlandse literatuur ook beschikken over een mooi cultuursprookje, namelijk De kleine Johannes (deel 1) van Frederik van Eeden uit … [Lees meer...] overFrederik van Eeden, De kleine Johannes (1887)
9 oktober 2025: Vijftiende Jacob van Lenneplezing door Henk te Velde
De Jacob van Lenneplezing keert jaarlijks op de eerste donderdag van oktober terug en beoogt de Nederlandse literatuur en cultuur van de negentiende eeuw onder de publieke aandacht te brengen. Zij is in het leven geroepen bij gelegenheid van het afscheid van Marita Mathijsen als hoogleraar Moderne Nederlandse letterkunde aan de Universiteit van Amsterdam. In Spui25 … [Lees meer...] over9 oktober 2025: Vijftiende Jacob van Lenneplezing door Henk te Velde
Unieke vondst: gesigneerd schoolrapport leerling van De Schoolmeester
Bij een antiquaar in Minster-on-See op het eiland Sheppey heeft een vriend van mij, Henk Krigee, een heel bijzondere ontdekking gedaan. Hij vond er een rapport van een leerling van Gerrit van de Linde, ondertekend en ingevuld door De Schoolmeester zelf. De leerling zat op het ‘Collège Français’ in het Cromwell House te Highgate in 1850. Het gaat om een zekere Richard Soutter. … [Lees meer...] overUnieke vondst: gesigneerd schoolrapport leerling van De Schoolmeester
Peter Altena over H.A.M. Roelants
Peter Altena schreef een boek over de Schiedammer drukker en uitgever H.A.M. Roelants (1827 -1907), bekend van onder andere de uitgaven van Piet Paaltjens. Een filmpje! … [Lees meer...] overPeter Altena over H.A.M. Roelants
Kunstenaarsroman
De kunstenaarsroman komt eraan! Het Huis van het Boek in Den Haag heeft vanaf eind van deze maand een tentoonstelling met 678 van dat soort romans. News from Nowhere, heet de tentoonstelling, naar de gelijknamige roman van William Morris (1834-1896), die de eerste vertegenwoordiger van het genre zou zijn geweest. Een kunstenaarsroman? Wat is dat nu weer voor woord? Het … [Lees meer...] overKunstenaarsroman
8 september 2025: Boekpresentatie H.A.M. Roelants (1827-1907)
Uitnodiging boekpresentatie en kleine tentoonstelling Op maandag 8 september presenteert Peter Altena in bibliotheek de Korenbeurs te Schiedam zijn nieuwe Roelantsboek. Wees van harte welkom. Programma Reserveren vóór 1 september via wouter@roelants of 06 17680306 … [Lees meer...] over8 september 2025: Boekpresentatie H.A.M. Roelants (1827-1907)
Een (on)bekende brief van François HaverSchmidt
In het Familiearchief Telting in Tresoar in Leeuwarden bevindt zich een kleine verzameling documenten aangaande de letterkundige Eelco Verwijs (1830-1879). Ze werd in 1999 aan het Rijksarchief Friesland (voorganger van Tresoar) geschonken door S. Gratama te Baarn. De verzameling is vooral belangrijk vanwege een aantal brieven over het Oera Linda-boek, gewisseld tussen de … [Lees meer...] overEen (on)bekende brief van François HaverSchmidt
24 augustus 2025: Herdenking Karel van de Woestijne
Jaarlijkse herdenking van de schrijver Karel van de Woestijne bij het borstbeeld voor het huis La Frondaie, waar hij op 24 augustus 1929 overleed. Sprekers prof. Dirk De Geest, Ben Nijs over Van de Woestijne en Lode Ontrop, liederen van Lode Ontrop, voordracht Siene De Vylder, Elise Miche, bloemenhulde, receptie … [Lees meer...] over24 augustus 2025: Herdenking Karel van de Woestijne
Het gaat gebeuren: restauratie van het graf van De Schoolmeester
Op 27 januari 2025, de sterfdag van Gerrit van de Linde alias De Schoolmeester, heb ik een stukje op dit blog gezet over de desolate toestand van het graf van die humoristische dichter op het kerkhof van Hornsey in Noord-Londen. Het staat al jaren op mijn bucketlist om dat graf weer toonbaar te krijgen. Wel lukte het me dat Van de Linde vermeld werd op de lijst van … [Lees meer...] overHet gaat gebeuren: restauratie van het graf van De Schoolmeester
Brieven Allard Pierson online
De man Allard Pierson (1831-1896) roept niet bij iedereen meteen een aha-moment op, ondanks de landelijke bekendheid van het museum met zijn naam. Toch was Allard Pierson een spraakmakend intellectueel die veel heeft betekend voor het religieuze, levensbeschouwelijke en literaire leven in de tweede helft van de negentiende eeuw. Dankzij het Allard Pierson … [Lees meer...] overBrieven Allard Pierson online
Op syn Feensters 2
It twadde diel fan Op syn Feensters, skreaun troch Reitze Jonkman (fan Nijskoat) nei oanlieding fan Willem Winters, Ut Feensters; hoe staat het ervoor. Leeuwarden 2006. Yn de earste ôflevering oer it Feensters haw ik al wiisd op in alderaardichst boekwurkje oer it Hearrenfeanster dialekt: Ut Feensters. De skriuwer Willem Winters hat as net-taalkundige op in sjoernalistike … [Lees meer...] overOp syn Feensters 2
De negentiende eeuw
Vijftig canonteksten in de klas (22-25) 22. Hendrik Conscience, De Leeuw van Vlaanderen De Leeuw van Vlaanderen of de Slag der Gulden Sporen (1838) van Hendrik Conscience is wellicht de populairste roman uit de Vlaamse literatuur. De auteur, van wie gezegd werd dat hij ‘zijn volk leerde lezen’, schetst in dit werk een geromantiseerd beeld van de Guldensporenslag van … [Lees meer...] overDe negentiende eeuw
Nicolaas Beets (1814-1903) – Regendag
In januari 2026 verschijnt "God, gezin en vaderland. De eeuw van Nicolaas Beets", de biografie van Nicolaas Beets door Rick Honings. In 800 pagina's wordt er dieper doorgedrongen in "het raadsel Beets", die aan het begin van zijn carrière een van de beste boeken uit de 19e eeuw schreef: *De camera obscura*, en aan het einde van zijn leven een van de beste gedichten uit de 19e … [Lees meer...] overNicolaas Beets (1814-1903) – Regendag
Het poppenboek: een vergeten genre
Vanaf de vroege negentiende eeuw verschijnen er merkwaardige kinderboekjes over wat auteur Adriaan Loosjes beschrijft als ‘een wel eenigszins gebrekkelijk, maar toch eenigermate gelijkende afbeelding van eene menschelijke gedaante.’ Hij heeft het over de pop die een jong meisje voor haar verjaardag ontvangt in De vrouw in de vier tijdperken haars levens (1809). Het is geen … [Lees meer...] overHet poppenboek: een vergeten genre
Op syn Feensters (1b)
It diel 1b fan Op syn Feensters1, skreaun troch Reitze Jonkman (fan Nijskoat) nei oanlieding fan Willem Winters, Ut Feensters; hoe staat het ervoor. Leeuwarden 2006. Hjir folget de twadde ôflevering fan myn koarte histoaryske skets oer it Hearrenfeanster dialekt: it Feensters. De earste ôflevering fan 6 maaie ll. gie oer de iermoderne tiid (1a). Dêryn kaam nei foaren dat de … [Lees meer...] overOp syn Feensters (1b)
Te verschijnen: De storm die wij vooruitgang noemen
Tijd, tempoversnelling en de transformatie van Nederland in egodocumenten 1750-2000 De modernisering van Nederland begon rond 1800. De Bataafse revolutie bracht een nieuwe staatsvorm, de eerste grondwet en gelijke rechten voor alle burgers. De Industriële revolutie veranderde daarna met de stoomtrein, gasverlichting en fabrieken het landschap en het huiselijk leven. De … [Lees meer...] overTe verschijnen: De storm die wij vooruitgang noemen
Verschenen: Hertaling Orpheus in de dessa van Augusta de Wit
De novelle Orpheus in de dessa van Augusta de Wit, ooit veel op scholen gelezen maar in de schaduw geraakt van andere koloniale werken als Oeroeg en Max Havelaar, is opnieuw beschikbaar. Uitgeverij kleine Uil en hertaler Rosanna Del Negro brengen het boek uit in hedendaags Nederlands. Rosanna Del Negro, afgestudeerd in Europese talen en literatuur, werkte met … [Lees meer...] overVerschenen: Hertaling Orpheus in de dessa van Augusta de Wit
Een nieuwe ‘Max Havelaar’ in Portugal
Op een goede dag ontving ik een mailtje van Penguin Random House of ik de Max Havelaar naar het Portugees wilde vertalen. Ik ben geaccrediteerd vertaalster en af en toe vertaal ik wel eens wat. Toch was ik stomverbaasd, maar ook dolgelukkig. Mijn Nederlandse en Vlaamse vrienden en vriendinnen feliciteerden me, onze ambassadeur Margriet Leemhuis beloofde me dat het boek op de … [Lees meer...] overEen nieuwe ‘Max Havelaar’ in Portugal
Taalregels worden gevormd door een samenleving
Hoe belangrijk was de val van Antwerpen voor onze taalnormen? Zouden mensen zich vandaag de dag zonder die gebeurtenis in 1585 zo druk maken over werkwoordsspelling of het verschil tussen hen en hun? Die vraag kwam bij me op tijdens het lezen van het interessante proefschrift Setting the Standard, waarop Eline Lismont onlangs in Brussel én in Leiden promoveerde. In dat … [Lees meer...] overTaalregels worden gevormd door een samenleving
