De Multatulileescursus (20) Door Marc van Oostendorp - Het viel me niet mee, deze week. Wiens idee was het, om De bruid daarboven te lezen? - Wat een draak van een stuk, inderdaad! - Het idee van deze leescursus is om zo'n beetje alles van Multatuli, en een heleboel over hem te lezen dat we kunnen vinden. - Maar tot nu toe waren de brokken uit het Volledig Werk groot … [Lees meer...] overGy weet, freule, ik hoor het niet gaarne dat ge my mama noemt.
19e eeuw
‘Dan deed ze het werk van een man’
Moraal, politiek en emancipatie bij Haitskemoei Door Abe de Vries Een niet-geïnterpreteerde tekst uit het verleden is als een onuitgepakt cadeau. Marita Mathijsen Tussen de memorabele vrouwenfiguren in de literatuur in Nederland zou ook makkelijk de Friese Haitskemoei van Waling Dijkstra kunnen staan. Als voorbeeld van emancipatie verschijnt in de Friese literatuur … [Lees meer...] over‘Dan deed ze het werk van een man’
De jood Ismael (1822)
Jeugdverhalen over Joden (26) Door Ewoud Sanders Herkomst en drukgeschiedenis ‘De jood Ismael’ is geschreven door Jakob Glatz (1776-1831). Glatz groeide op in Hongarije, dat toen tot het Habsburgse rijk behoorde. Tijdens zijn studie theologie schreef hij zijn eerste verhalen, gedichten en toneelstukken. Ook zette hij zich in voor de hervorming van het Hongaarse … [Lees meer...] overDe jood Ismael (1822)
De zwarte slaverny was inderdaad een gruwel, maar… ze was openlyk, oprecht, frank
De Multatulileescursus (19) Door Marc van Oostendorp - Als je de brieven leest die Multatuli schreef tijdens het werken aan de tweede bundel Ideën, krijg je het idee dat het allemaal maakwerk was. Hij moest nu eenmaal gedachten uit zich persen om geld te verdienen. Maar als je die bundel zélf leest, vind je de ene briljante zin na de andere. - Je zou bijna spreken van … [Lees meer...] overDe zwarte slaverny was inderdaad een gruwel, maar… ze was openlyk, oprecht, frank
’t Was maar een Jood (1848)
Jeugdverhalen over Joden (25) Door Ewoud Sanders Herkomst en drukgeschiedenis Het verhaal ‘’t Was maar een Jood’ verscheen eind 1848 in twee publicaties: in de Almanak voor de jeugd, voor 1849 en in Uren van vreugde. Beide werden samengesteld door de Amsterdamse predikant, dichter en schrijver Cornelis van Schaick (1808-1874). Van Schaick besluit zijn lange, stichtelijke … [Lees meer...] over’t Was maar een Jood (1848)
“Nu eens op zijn kist / Gepist”
Bilderdijk en de officiële spelling Door Marc van Oostendorp Over de standaardspelling zijn er, geloof ik, in onze tijd nog maar twee opvattingen. Je bent er een al dan niet enthousiaste aanhanger van; je denkt bijvoorbeeld dat hij nu eenmaal nodig is om 'verwarring' te voorkomen. Of je trekt je er weinig van aan. Wat bijna niet meer bestaat: dat je tegen die eenheidsspelling … [Lees meer...] over“Nu eens op zijn kist / Gepist”
Jy, Mimi, jy houdt den zakdoek voor den neus en roept: ‘Wat is ’t vuil hier!’
De Multatulileescursus (17) Door Marc van Oostendorp - Tjonge, mensen, wȧt een taai deel is dit, dat deel 11 van de Volledige Werken! - Taai? Man, het vuur spat er vanaf! Ik heb rode koontjes gehad! Zelden zulk meeslepend proza gelezen, zelfs bij Multatuli. - Echt? - Ja, dit deel bevat toch wel enkele van de mooiste liefdesbrieven uit de Nederlandse … [Lees meer...] overJy, Mimi, jy houdt den zakdoek voor den neus en roept: ‘Wat is ’t vuil hier!’
Van oude mensen, de dingen die voorbijgaan: boekuitgave
Door Michelle van Dijk Ja! Je leest het goed! Dit jaar nog komt mijn hertaling van Couperus’ Van oude mensen, de dingen die voorbijgaan op de markt. Ik hoop dat het boek straks op vele scholen te vinden is en via verlanglijstjes voor Sint en Kerst weer in vele huishoudens een plek in de boekenkast krijgt. De hertaalde versie is een volledige versie: dat wil zeggen dat ik … [Lees meer...] overVan oude mensen, de dingen die voorbijgaan: boekuitgave
Sara, het Jodenmeisje (1872)
Jeugdverhalen over Joden (23) Door Ewoud Sanders Herkomst en drukgeschiedenis Sara, het Jodenmeisje (1872) is geschreven door Lucia. Het is niet bekend wie zich van deze schrijversnaam bediende. Sara, het Jodenmeisje verscheen bij uitgeverij S.E. van Nooten in Schoonhoven. Het gaat om een boekje van slechts zestien bladzijden dat nog drie andere bijdragen bevat: een … [Lees meer...] overSara, het Jodenmeisje (1872)
‘Wat er van drie jongens werd’ (1868)
Jeugdverhalen over Joden (21) Door Ewoud Sanders Herkomst en drukgeschiedenis Pieter Louwerse (1840-1908), de auteur van ‘Wat er van drie jongens werd’, was dertig jaar werkzaam als onderwijzer. In 1868 debuteerde hij als medewerker van de Kinder-Courant, een weekblad dat sinds 1852 bestond. ‘Wat er van drie jongens werd’ verscheen in deze jeugdkrant en behoort tot … [Lees meer...] over‘Wat er van drie jongens werd’ (1868)
Hier is de man uit Vlanderlan
De dichter Guido Gezelle had ook humor. Frank Willaert neemt van deze reeks van zeven mini-colleges afscheid met het gedicht "Hier is de man uit Vlanderlan'" uit Tijdkrans. Een marskramer die "beeksla" (waterkers) verkoopt, brengt met alle mogelijke argumenten zijn waar aan de man, maar heeft er zelf een hekel aan. Aardappels ("kardoefels") zijn meer naar zijn zin. (Bekijk … [Lees meer...] overHier is de man uit Vlanderlan
‘k En hoore u nog niet, o nachtegale
Vanaf de jaren 1880 breekt in het leven van Gezelle een vruchtbare lyrische periode aan, die zijn eerste neerslag vindt in de bundel Tijdkrans van 1893. Daarin komen veel natuurgedichten voor, die echter ook hier een religieuze boodschap bevatten. Hoewel de prosodie weer vaster is dan in zijn Gedichten, gezangen en gebeden, getuigen ook deze gedichten van een buitengewone … [Lees meer...] over‘k En hoore u nog niet, o nachtegale
Vier Kleengedichtjes
In 1860 gaf Gezelle een reeks van drieëndertig minigedichtjes uit, die getuigen van een grote liefde voor het spelen met taal, klank en rijm, en meer dan eens gebaseerd zijn op de volkspoëzie. Later zou hij nog twee extra reeksen maken en die ook nog uitbreiden met wat hij rijmreken, nageldeuntjes, en spakerlingen noemde, kleine poëziesplinters van twee, drie, hoogstens vier … [Lees meer...] overVier Kleengedichtjes
Een bonke keerzen kind!
Door Frank Willaert De poëtische vrijheden die Gezelle zich in zijn tweede bundel Gedichten, gezangen en gebeden (1862) veroorloofde, waren ongekend in de Nederlandse poëzie van zijn tijd en botsten dan ook op het onbegrip van de weinige literaire critici die op zijn bundel reageerden. Een treffend voorbeeld van Gezelles vormexperimenten biedt het gedicht Een bonke keerzen … [Lees meer...] overEen bonke keerzen kind!
Hei da lieve druppel water
Dit gedicht komt uit de bundel Gedichten, gezangen en gebeden die Gezelle te Brugge publiceerde in 1862. De bundel was bedoeld om Vlaamse katholieke studenten geestelijke ontspanning én leiding te geven. Ook al bevat dit gedicht op het eerste gezichten enkel een virtuoze beschrijving van een waterdruppel, ongetwijfeld gaat het hier ook om de ziel, die haar kristallen zuiverheid … [Lees meer...] overHei da lieve druppel water
22 februari 2019, Leiden: symposium Vereniging ‘Het Bilderdijk-Museum’
Spelen, leven, sterven. Bilderdijk en het gezinsleven PROGRAMMA 14.00: Opening door Gert-Jan Johannes 14.05: Eveline Koolhaas-Grosfeld: Jacob de Vos Wzn en Willem Bilderdijk. Twee vroege 'striptekenaars' over hun kinderen’ 14.30: Gert-Jan Johannes: ‘En hier vliegt hy, om de klucht…’ Bilderdijk als pionier van de luchtreis per vlieger … [Lees meer...] over22 februari 2019, Leiden: symposium Vereniging ‘Het Bilderdijk-Museum’
Het arme joodje (1855)
Jeugdverhalen over Joden (19) Door Ewoud Sanders Herkomst en drukgeschiedenis Het gedicht ‘Het arme joodje’, dat dertien coupletten van zes regels telt, is geschreven door Jan Christoffel Gewin (1808-1887). Gewin studeerde geneeskunde in Leiden maar stopte met zijn studie om schrijver te worden. Van 1852 tot 1876 was hij redacteur van De Gids. Hij vertaalde uit het … [Lees meer...] overHet arme joodje (1855)
Zadoks Kleindochter, of De Leidingen Gods met een verstooten kind (1893)
Jeugdverhalen over joden (18) Door Ewoud Sanders Herkomst en drukgeschiedenis Onder welke titel het Duitse origineel is verschenen en door wie dit boek is geschreven, heb ik niet kunnen achterhalen. De Nederlandse vertaling is gemaakt door Frederik Willem Adrianus Korff. Korff was werkzaam in het christelijk onderwijs in Amsterdam en godsdienstonderwijzer bij de … [Lees meer...] overZadoks Kleindochter, of De Leidingen Gods met een verstooten kind (1893)
Gedicht: Anoniem • De schafting
Gedicht van vandaag is een fragment uit het anonieme Het zeemans-leven, inhoudende hoe men zich aan boord moet gedragen in de storm, de schafting en het gevecht (uit ca. 1825). De schafting 's Weeks kunt gij rekenen op spek en kaas, één pond, Van boter half zooveel; smeer daags zooveel gij kondt. Graauwe erwten tweemaal 'sweeks; van brood wordt wel gegeven, Dan eens … [Lees meer...] overGedicht: Anoniem • De schafting
Die soep heeft hoofdbreken gekost.
De Multatulileesclub (7) - Dat deel 10 van de Volledige Werken, dat is echt wat! In sommige opzichten beter dan de Max Havelaar! - Voor je verder gaat: Ik vind het wel een beetje raar dat we vorige week ineens niet bij elkaar gekomen zijn, En dat ik daar niets van wist. - Kom, laten we nu geen ruzie maken. Er werd hier nu eenmaal verbouwd. Wat zei jij nu over de Max … [Lees meer...] overDie soep heeft hoofdbreken gekost.
Wat gaan er een aantal idees verloren terwijl men eene hardheid schaaft
De Multatulileesclub (6) Door Marc van Oostendorp - Met dit deel 9 van de Volledige Werken begin ik er pas echt zin in te krijgen! - Ja, hoewel ik ook niet kan wachten tot we aan deel 1 beginnen. - Ja, Max Havelaar! - Maar dit is in allerlei opzichten de aanloop ernaar toe. … [Lees meer...] overWat gaan er een aantal idees verloren terwijl men eene hardheid schaaft
Gedicht: Piet Paaltjens • drie immortellen
Immortellen XLIX Wel menigmaal zei de melkboer Des morgens tot haar meid: ‘De stoep is weer nat.’ Och, hij wist niet, Dat er 's nachts op die stoep was geschreid. Nu, dat hij en de meid het niet wisten, Dat was minder; - maar dat zij Er hoegenaamd niets van vermoedde, Dat was wel hard voor mij. … [Lees meer...] overGedicht: Piet Paaltjens • drie immortellen
Gezocht: vrijwilligers transcriptieproject Wikiscripta Neerlandica II
Als doorstart van het transcriptieproject Wikiscripta Neerlandica dat liep binnen het NWO-onderzoeksprogramma ‘Brieven als Buit’, hebben de Vrije Universiteit Brussel en Universiteit Leiden met steun van het ANV nu een nieuw transcriptieproject gelanceerd: Wikiscripta Neerlandica II. Met de hulp van vrijwilligers willen we handgeschreven Noordelijke en Zuidelijke bronnen uit … [Lees meer...] overGezocht: vrijwilligers transcriptieproject Wikiscripta Neerlandica II
De ganse rijkdom van August bestond in de gulden die hij de knaap geboden had
De Multatulileesclub (3) Door Marc van Oostendorp - Ik heb het gevoel dat we vorige week toch nog niet helemaal uitgepraat waren over de stukken uit Multatuli's jonge jaren. - Deel 8 uit de Volledige Werken. - Dat bedoel ik. Ik zou hier een stelling willen poneren. - Dat Eduard Douwes Dekker al in zijn eerste stukken een centraal thema uit zijn werk laat zien? - … [Lees meer...] overDe ganse rijkdom van August bestond in de gulden die hij de knaap geboden had
Gedicht: Hélène Swarth • Herfstrood
Herfstrood In rouwzwart groen een vroolijk vlekje rood: Een blozend dak, een gladiolusvlam, Een rozige appel of een hanekam, Zal dat mij troosten over zomerdood? O tragisch traag laat vallen van den stam Scharlaken bladen in de bruine sloot De wilde wingerd, of in gulpen vloot Zijn bloed, gelaten najaars-offerlam. Een huivrende angst bevangt me en jaagt mij … [Lees meer...] overGedicht: Hélène Swarth • Herfstrood