Dit jaar is het 100 jaar geleden dat Louis Couperus, Nederlands grootste schrijver, is overleden. Literair podiumcollectief Het Feest der Poëzie grijpt dit Couperusjaar 2023 aan voor een tournee met de voordrachtvoorstelling 'Van en over Couperus'. Voordrachtskunstenaar Simon Mulder brengt bekend en minder bekend werk van Louis Couperus, zoals fragmenten uit de schokkend … [Lees meer...] overOktober 2023-januari 2024: Van en over Couperus
20e eeuw
Het beste van Boekwinkeltjes: Huissens van Bordewijk
Helge Bonset schrijft iedere maand over Nederlandse boeken die je zou moeten (her)lezen De agent stond tenger aan de kant van het water. Het was ver na middernacht. De buurt was een dodenstad. Maar er bewoog zich iets vreemds. Een reuzige vogel van rouw was neergestreken aan de overkant en kraste klaaglijk. (…..) Het was een grote donkere manmens aan de overzij. Kra, kra, … [Lees meer...] overHet beste van Boekwinkeltjes: Huissens van Bordewijk
Te verschijnen: Paul Schnabel: ‘Mijn Couperus’.
Couperus Cahier XIX Eind november verschijnt het nieuwe Couperus Cahier 'Mijn Couperus' (Biografisch-autobiografisch) van de hand van Paul Schnabel. Cahierredacteur Petra Teunissen licht alvast een tipje van de sluier: “In 2023 is het 100 jaar geleden dat Louis Couperus overleed. Talloze Nederlanders hebben de kracht van de verhalen van de beroemde schrijver ontdekt. … [Lees meer...] overTe verschijnen: Paul Schnabel: ‘Mijn Couperus’.
Handboek en handwerk
De omslag is er al, het boek volgt spoedig. In de kleine uurtjes verrichten wij het laatste filologische en redactionele handwerk voor het H.C. ten Berge Handboek, dat in december verschijnt bij Poëziecentrum in Gent onder redactie van Carl De Strycker, Piet Gerbrandy en ondergetekende. Ik ben blij dat ik destijds met het idee naar Gent reisde en trots op het resultaat, op … [Lees meer...] overHandboek en handwerk
Overal heerst erosie
Met een tot vreugde stemmende regelmaat bezorgt de postbode boeiende brieven, opbeurende kaarten en soms een bijzonder drukwerk. Zo ontving ik vanochtend het boekje Wat ik geloof, een in de nalatenschap van de auteur aangetroffen beschouwing van F.C. Terborgh, pseudoniem van de Nederlandse diplomaat in buitenlandse dienst Reijnier Flaes (1902-1981). Het is een uitgave in de … [Lees meer...] overOveral heerst erosie
Snappen jullie dan nooit iets, stelletje stomkoppen?
40 jaar tandeloos (47) Misschien nog wel meer dan andere delen van De tandeloze tijd is De helleveeg een familieroman. Natuurlijk, ook in de eerste delen, met name Vallende ouders en De gevarendriehoek speelt de familie van Albert Egberts een belangrijke rol, zoals er ook later van allerlei personages allerlei trauma's worden opgerakeld. Maar nooit staat de familie zo … [Lees meer...] overSnappen jullie dan nooit iets, stelletje stomkoppen?
Oproep: Bijdragen erebundel A.F.Th. van der Heijden
In december bestaat De tandeloze tijd-cyclus van A.F.Th. van der Heijden 40 jaar en de stichting De tandeloze tijd wil daar uiteraard aandacht aan besteden in de vorm van een bundel essays, bijdragen, herinneringen, enz. Daarnaast is het streven een presentatie van deze bundel door allen die er aan hebben meegewerkt te houden op zondag 10 december. Het kan ook zijn dat de … [Lees meer...] overOproep: Bijdragen erebundel A.F.Th. van der Heijden
Teetlummer tetralogie
H.G. Cannegieter (1880-1966) is volgens mij een van de meest vergeten schrijvers uit de Nederlandse literatuur. Niet dat dit een wedstrijd is, of dat deze mededeling getoetst kan worden – maar daar gaat het nu niet om. Waar het mij nu wel om gaat, is om vier van Cannegieters romans uit de vergetelheid te halen: De volontair (1949), Vier schoten voor een vrouw (1959), Mijn … [Lees meer...] overTeetlummer tetralogie
Karin Amatmoekrim promoveert op Anil Ramdas
Op dinsdag 26 september 2023 verdedigt Karin Amatmoekrim haar proefschrift In wat voor land leef ik eigenlijk? Anil Ramdas, onmogelijk kosmopoliet aan de Universiteit Leiden. Het leven en werk van Anil Ramdas (Paramaribo, 1958) laat zich lezen als een rusteloze reis van een schrijver op zoek naar een allesomvattend antwoord op vragen over beschaving, identiteit en … [Lees meer...] overKarin Amatmoekrim promoveert op Anil Ramdas
Ze stonden een tijdje zwijgend naast elkaar in de diepte te kijken
40 jaar tandeloos (44) Zoals in alle andere delen van De tandeloze tijd speelt de ruimte een belangrijke rol in Advocaat van de hanen. In de oorspronkelijke trilogie is een van de delen De gevarendriehoek genoemd naar het geografische platte vlak (er wordt een stukje Geldrop mee aangeduid dat ongeveer een driehoek is op de kaart) en de andere dimensie, hoog-laag, wordt … [Lees meer...] overZe stonden een tijdje zwijgend naast elkaar in de diepte te kijken
Wrakhoutkunstenaar
40 jaar tandeloos (43) In zijn stuk over Advocaat van de hanen in het Lexicon van literaire werken, (en in een eerder stuk in Ons Erfdeel) ontwikkelt Jaap Goedegebuure een opmerkelijk idee over het verschil tussen Albert Egberts (protagonist van de delen 1, 2 en 3 van De tandeloze tijd en bijfiguur in deel 4) en Ernst Quispel (protagonist van deel 4 en bijfiguur in deel … [Lees meer...] overWrakhoutkunstenaar
Je moet nodig eens naar de oogarts, want je loopt overal tegenop
40 jaar tandeloos (42) Met het verschijnen van Advocaat van de hanen is in 1990 De tandeloze tijd ontploft. Het was voor zover we weten altijd al Van der Heijdens bedoeling dat deel 3 verteld zou worden uit verschillende perspectieven. Maar Advocaten is deel 4, verscheen uiteindelijk jaren vóór dat 'polyfone' deel 3, en had een andere hoofdpersoon: niet langer Albert … [Lees meer...] overJe moet nodig eens naar de oogarts, want je loopt overal tegenop
Een lyrisch register
Frits en de registers van de wereld (slot) In het slothoofdstuk, dat drie keer zo lang is als het kortste hoofdstuk, komen, zoals het hoort, alle lijnen samen. Frits loopt na zijn werk naar huis. Conform zijn poëtica probeert hij zo precies mogelijk de weersomstandigheden te beschrijven: ‘Heerlijk,’ zei hij zacht, over het water van de grachten ziend, … [Lees meer...] overEen lyrisch register
Dat heel gekke van toen
Frits en de registers van de wereld (6) De avonden is niet alleen van dag tot dag geconstrueerd, volgens het strenge regiem van de tien hoofdstukken, maar niet minder via overeenkomsten, contrasten en kleine of voorlopige climaxen. De verteller volgt het bewustzijn van Frits en geeft noodzakelijke informatie, maar is daarin zo specifiek dat de lezer allerlei gedachten … [Lees meer...] overDat heel gekke van toen
‘Ja, ik weet het, ik moet me nog opmaken’
40 jaar tandeloos (42) Als iemand het verfillmen van boeken wil bekritiseren, zou die kunnen beginnen bij de film Advocaat van de hanen (1996) van Gerrit van Elst (tegen een kleine vergoeding te bekijken bij het Filmmuseum). Het is een film waarbij heel onduidelijk is, in ieder geval aan mij, wat de regisseur heeft willen doen, behalve bepaalde, vrij lukraak gekozen scenes … [Lees meer...] over‘Ja, ik weet het, ik moet me nog opmaken’
Lucht en leegte
Frits en de registers van de wereld (5) Geen kerstboom was er in Frits’ jeugd, maar wat was er wel? Met de in De avonden niet genoemde schrijver van De kleine zenuwlijder/neurasthenicus en een ongelezen casus ben ik al een grens overgegaan. Er is geen enkele reden om te veronderstellen dat het religieuze register waarvan Frits, naarmate het boek … [Lees meer...] overLucht en leegte
‘Eens in de paar maanden je goed bezatten, dat is zelfs gezond, zeggen de moderne medici’
Frits en de registers van de wereld (4) De tweede dag is een maandag en dus een werkdag voor Frits; het tweede hoofdstuk begint wanneer hij naar huis fietst. Op de fiets beeldt hij zich zijn dood en vier ziektes in; thuis voert hij een moeizaam gesprek met een enigszins dove vader. Wat in dit hoofdstuk een paar keer terugkomt, is het register van de middenstand. Wanneer … [Lees meer...] over‘Eens in de paar maanden je goed bezatten, dat is zelfs gezond, zeggen de moderne medici’
God was ’m gepiept, en zijn nalatenschap… een en al nalatigheid
40 jaar tandeloos (41) Ik heb nu al een paar keer betoogd dat De tandeloze tijd – behalve natuurlijk op allerlei andere manieren – te lezen is als een postkatholiek werk, waarin wordt onderzocht wat er rond de millenniumwisseling over is van het christendom. Zoals het in Onder het plaveisel het moeras staat: God was ’m gepiept, en zijn nalatenschap… een en al … [Lees meer...] overGod was ’m gepiept, en zijn nalatenschap… een en al nalatigheid
Een soort Tarzan in Denemarken
In de sporen van Belcampo (3) Een paar maanden na terugkeer van zijn zwerftocht van acht maanden door Frankrijk, Italië en de Balkan (De zwerftocht van Belcampo), vertrok Belcampo in de zomer van 1935 voor twee maanden naar Denemarken om daar liftend en lopend rond te trekken. Aan de hand van de brieven van 15 en 31 augustus aan zijn moeder is het spoor van de schrijver … [Lees meer...] overEen soort Tarzan in Denemarken
‘al sprak je het volgens Albert uit als La Tatanèlla’
40 jaar tandeloos (40) Een boek lezen is in 2023 echt iets anders dan het pakweg in 1996 was. Deel 3 van De tandeloze tijd speelt zich voor een belangrijk deel af in Napels en er worden allerlei straatnamen in genoemd. Vrij belangrijk is bijvoorbeeld de kroeg La Tattamella in de Vico detto Fico, waar Albert naartoe wordt gebracht door zijn vriend Gesù Porporà, en waar hij … [Lees meer...] over‘al sprak je het volgens Albert uit als La Tatanèlla’
Frits en de registers van de wereld (2)
Het eerste register waarmee Frits zich ziet geconfronteerd, is meteen het minst gebonden aan het menselijke. ‘Het is voor kwart voor zes,’ mompelde hij. Hij interpreteert wat er te zien is op zijn horloge, maar voor de opeenvolging van tijdstippen is de mens niet nodig. Het geldt ook voor avonden en winters – de fenomenen waarmee de lezer al op de kaft wordt … [Lees meer...] overFrits en de registers van de wereld (2)
Frits en de registers van de wereld (1)
De avonden; een winterverhaal heeft die beroemde eerste zin: Het was nog donker, toen in de vroege morgen van de tweeëntwintigste december 1946 in onze stad, op de eerste verdieping van het huis Schilderskade 66, de held van deze geschiedenis, Frits van Egters, ontwaakte. Zeer concrete details: datum en jaar en een precies adres. Dat het de eerste verdieping … [Lees meer...] overFrits en de registers van de wereld (1)
6 oktober 2023: Hij/hem in Leiden
Afgelopen zomer verscheen Hij/hem. Een ABC van regenboogboeken (red. Eric de Rooij, Coen Peppelenbos, Doeke Sijens) met 26 persoonlijke verhalen over gay romans. Onder de auteurs zijn heel wat docenten en oud-studenten van de Universiteit Leiden: op vrijdagmiddag 6 oktober vanaf 15.15 uur vertellen die over hun eigen favoriete boek. Van James Purdy en James Baldwin via Tom … [Lees meer...] over6 oktober 2023: Hij/hem in Leiden
Te verschijnen: Werkversies van Op weg naar het einde
“Ik kan me de haren wel uit het hoofd rukken, dat ik niet veel meer heb bewaard,” schrijft Gerard (Kornelis van het) Reve in de brief waarmee hij Johan Polak versies van de ‘Brief uit Amsterdam’ te koop aanbiedt. Reve heeft de teksten in een groene omslag gebundeld en er nietjes doorgeslagen. Eerder verkoopt hij op dezelfde manier de manuscripten van ‘Brief uit Amsterdam’ aan … [Lees meer...] overTe verschijnen: Werkversies van Op weg naar het einde
Maarten Klein lacht zich kripoet om Louis Couperus
In zijn bijdrage aan de website van Neerlandistiek van 19 augustus jongstleden, getiteld ‘De bulderlach van de naïeve Westerling. Over Couperus’ geloof in doekoens en petangans’, maakt Maarten Klein zich vrolijk over de door hem zo bewonderde auteur. Hij focust op De stille kracht, dat hij expliciet ‘meesterlijk van taal en compositie’ noemt, terwijl hij tegelijkertijd de … [Lees meer...] overMaarten Klein lacht zich kripoet om Louis Couperus
