In 2007 schreef ik in het toenmalige wetenschappelijke tijdschrift Neerlandistiek.nl het artikel ‘Cupido leert de Nederlandse taal (1601), en burgert verder in (1613): realisme in Nederlandse (liefdes)emblemen’. Het artikel ging over twee embleembundels van de Leidse hoogleraar-dichter Daniel Heinsius waarin de liefdesgod Cupido steeds minder klassiek, mythologisch en … [Lees meer...] overDe band tussen educatie, inburgering en Nederlandse cultuur zou vanzelfsprekend moeten zijn
Jubileum
We moeten vragen blijven stellen
Toen ik aan het nadenken sloeg over de vraag welk inzicht uit de neerlandistiek mijn wereld heeft veranderd, kwamen talloze herinneringen boven. Veel van die herinneringen bleken weggestopt in de donkerte van mijn geheugen en waren in afwachting van het moment waarop ze van nut zouden mogen zijn. Of het nu gaat over de colleges literatuurgeschiedenis die ik volgde bij Ton … [Lees meer...] overWe moeten vragen blijven stellen
Zo moet het echt niet!
‘Laat eens kijken’, vroeg ik aan een dertienjarig meisje dat met een somber hoofd boven een schoolboek Nederlands hing. ‘Wat is er mis mee?’, vroeg ik. ‘Niet moeilijk, maar zo saai. Wat heb ik hier nu aan?’ Ik keek naar de bladzijden. Die zagen er inderdaad niet erg uitnodigend uit. Veel tekst, een vlakke bladspiegel. En dan het onderwerp, of moet ik zeggen de hoofdgedachte van … [Lees meer...] overZo moet het echt niet!
We zijn allemaal kleuters die muntjes willen ruilen
Als kleuter had ik een magisch muntje. Ik had hem van Tommy gekregen in ruil voor mijn waardevolste knikkers. Er stond een klavertje vier op, dus voor argwaan was geen ruimte. Het leek me zelfs logisch dat Tommy, de oudste en sterkste kleuter van het hele schoolplein, zo’n bijzondere munt niet nodig zou hebben en hem daarom wel wilde ruilen. Ik was een jaar jonger en zag deze … [Lees meer...] overWe zijn allemaal kleuters die muntjes willen ruilen
Het is tijd voor een regionale literatuurgeschiedenis
Toen ik in het jaar 1970 intrad in de neerlandistiek, had de literatuurgeschiedenis een slechte naam. Onwetenschappelijk, heette ze, een onsamenhangende stoet van witte olifanten. Voor de middeleeuwse letterkunde kwam daar nog bij dat zelfs de meest elementaire gegevens met betrekking tot context en datering vaak ontbraken. Met instemming lazen we W.P. Gerritsens briljante, … [Lees meer...] overHet is tijd voor een regionale literatuurgeschiedenis
Pluto verdeelt de mensheid in tweeën
Vanwege het dertigjarige bestaan van Neerlandistiek is me gevraagd een inzicht uit de Neerlandistiek te delen dat bredere bekendheid verdient. Met nog maar net mijn bachelordiploma Nederlands op zak, heb ik geenszins het gevoel iets zeldzaams te weten dat ik nu uit de doeken kan doen en u als baanbrekend zal voorkomen. Wat ik wél weet, is waar ik tijdens mijn studie Nederlandse … [Lees meer...] overPluto verdeelt de mensheid in tweeën
Vertalingen waren publiekstrekkers
Gemeten naar de hoeveelheid opvoeringen in de Amsterdamse Schouwburg was niet Joost van de Vondel de succesvolste zeventiende-eeuwse toneelauteur, maar de Spanjaard Lope de Vega. Dat inzicht hebben we te danken aan de digitale database ONSTAGE, in de afgelopen jaren ontwikkeld aan de Universiteit van Amsterdam door Frans Blom en collega’s. In ONSTAGE zijn de archieven van de … [Lees meer...] overVertalingen waren publiekstrekkers
Multiperspectiviteit is een makkie
‘Kita harus berani menggertak orang pakai godperdom’. Een zinnetje van Pramoedya Ananta Toer uit 1948. Wat heeft dit te maken met neerlandistiek? Pramoedya’s karikaturale kortverhaal ‘Djongos + Babu’ speelt zich af op Java in 1949; desondanks bevat de verhaalwerkelijkheid geen verwijzingen naar de Indonesische onafhankelijkheidsoorlog. De twee protagonisten, kinderen van … [Lees meer...] overMultiperspectiviteit is een makkie
De drager van taal maakt uit
Een belangrijk inzicht dat mijn PhD in Moderne Nederlandse Letterkunde mij opleverde en ik graag doorgeef aan anderen is: de drager van taal maakt uit. Niet alleen in de woorden zit namelijk betekenis vervat, ook in hoe die woorden bestaan. Oftewel: zowel de talige elementen als de materiële drager van woorden (zoals een muur, tatoeage, poster, stem, papieren bladzijde, … [Lees meer...] overDe drager van taal maakt uit
Er staat een vierde pijler onder de neerlandistiek
Binnen de neerlandistiek worden doorgaans drie pijlers onderscheiden: de letterkunde, de taalkunde en de taalbeheersing. Daarmee is de neerlandistiek een uiterst brede discipline. Wat mij betreft ontbreekt er dan nog wel een uiterst belangrijk en vaak vergeten onderdeel van de neerlandistiek: de vakdidactiek.Voor sommige lezers van Neerlandistiek zal die uitspraak misschien wat … [Lees meer...] overEr staat een vierde pijler onder de neerlandistiek
Jeugdliteratuur is de belangrijkste literatuur
Ik kan me enorm verheugen op een nieuw boek van Benny Lindelauf, Anna Woltz, Daan Remmerts de Vries of Jean-Claude van Rijckeghem. Dat kan ik nog niet zo lang, want Lindelauf, Remmerts de Vries en Van Rijckeghem zijn auteurs die ik tot voor kort niet kende. Woltz kende ik wel van naam, maar las ik niet. Ik kende of las deze auteurs niet omdat ze jeugdboekenschrijvers zijn, en … [Lees meer...] overJeugdliteratuur is de belangrijkste literatuur
Er zit muziek in de popmuziekneerlandistiek
Neerlandici die zich bij hun studiekeuze lieten leiden door de wens dichterlijke groei te peuren uit het curriculum. Zo nu en dan stuit je op anekdotes van schrijvers/dichters die als aspirant ‘maar’ Nederlands gingen studeren in de hoop er een beter literator van te worden. Toen ik na mijn middelbareschooltijd begon aan de studie Nederlands, deed ik dat deels in de hoop een … [Lees meer...] overEr zit muziek in de popmuziekneerlandistiek
Nederlands zingen is voor virtuozen
Middelnederlandse composities scoorden hits aan Europese hoven Nederlanders hebben over het algemeen geen hoge pet op van de eigen taal. Zo staan we onze taalvoorkeur en -waardering schijnbaar moeiteloos af aan het Engels, onder het motto van openheid en internationalisering. Inderdaad valt het te verdedigen dat meertaligheid altijd een plaats heeft gehad in de Nederlandse … [Lees meer...] overNederlands zingen is voor virtuozen
De taal trekt zich niets aan van grenzen
Onthullend nieuws toch wel, over een oude bron, las ik in Stemmen op Schrift van meesterstilist en meesterlijk wetenschapper Frits van Oostrom, over de oerzin van de Nederlandse taal, Hebban olla vogala nestas hagunnan hinase hic anda thu, dat door de scribent in een zeer prikkelend denkbetoog, vrijelijk erop los speculerend zonder grip te verliezen op de grondteksten, wordt … [Lees meer...] overDe taal trekt zich niets aan van grenzen
30 jaar Neerlandistiek
Wat zijn de belangrijkste inzichten van ons vak? In een recente toespraak nam minister van OCW Robert Dijkgraaf het op voor bedreigde wetenschappers. "De waarheid verdient een stem", zei hij onder andere. "En die stem moet vrij en luid kunnen klinken." Vandaag is het 30 jaar geleden dat Ben Salemans het eerste berichtje uitstuurde voor Neder-L, het tijdschrift dat … [Lees meer...] over30 jaar Neerlandistiek
De neerlandistiek als netwerk
Onderstaand bericht kon door omstandigheden niet in tijdens onze jubeldag (donderdag) geplaatst worden. Door Fred Weerman Ik weet niet wat we ervan moeten denken dat wij ons bij elk jubileum afvragen hoe we er over tweemaal jubileum (Neder-L in 2042?) voorstaan. Met jubilea in de persoonlijke sfeer doe ik dat in ieder geval toch maar niet. In het laatste geval is de … [Lees meer...] overDe neerlandistiek als netwerk
Neerlandistiek-cartoon #8
Marieke Winkler: Een voetnoot bij de toekomst van de letterkundige neerlandistiek
Door Marieke Winkler ‘we gaan vooruit. We ontwennen, spelen vroegertje’ uit: Anne Vegter, Wat helpt is een wonder (2017) Wat is toekomst anders dan de uitdrukking van een verlangen naar een nieuw begin, het uitproberen van een andere loop der dingen? ‘De moderne tijd zet zijn kaarten (...) uitdrukkelijk op vernieuwing in plaats van herhaling’, schrijft Rüdiger Safranski in … [Lees meer...] overMarieke Winkler: Een voetnoot bij de toekomst van de letterkundige neerlandistiek
Reinhild Vandekerckhove: Neerlandistiek van de open grenzen
Door Reinhild Vandekerckhove In de neerlandistiek van de toekomst zijn ‘variatie’ en ‘contact’ de codewoorden: de neerlandistiek honoreert de vele duizenden mensen die het Nederlands als tweede, derde, vierde… taal verwerven en zich dat Nederlands toe-eigenen, ze bestudeert het Nederlands in contact met andere talen en culturen, en het Nederlands dat zijn weg vindt in, alweer … [Lees meer...] overReinhild Vandekerckhove: Neerlandistiek van de open grenzen
Thomas Vaessens: Vijfentwintig jaar is een eeuwigheid
Door Thomas Vaessens Als we praten over de toekomst van de neerlandistiek, hebben we het over de toekomst van een opleiding. Een discipline is de neerlandistiek beslist óók geweest, maar het is de vraag hoeveel mensen ‘het vak’ vandaag nog als een discipline zien. Vroeger, in de tijd van de nationale filologieën, spraken we over letterkunde en taalkunde als ‘vertakkingen’ van … [Lees meer...] overThomas Vaessens: Vijfentwintig jaar is een eeuwigheid
Michiel de Vaan: De Neerlandistiek over 25 jaar
Door Michiel de Vaan Over vijfentwintig jaar heb ik bijna de dan geldende pensioengerechtigde leeftijd bereikt. Als lichaam en geest nog meedoen, breekt dan de productiefste periode van mijn wetenschappelijk leven aan. Tenzij de supercomputer tegen die tijd mijn kennis en creativiteit heeft ingehaald, wat niet denkbeeldig is. Hoe 'de Neerlandistiek' er dan in zijn geheel … [Lees meer...] overMichiel de Vaan: De Neerlandistiek over 25 jaar
Yves T’Sjoen en Piet Gerbrandy: De smalle mens van morgen
Door Yves T'Sjoen en Piet Gerbrandy Instellingen voor hoger onderwijs in Nederland en Vlaanderen voeren een taalbeleid dat almaar meer in de kaart speelt van het “globish”. Volgens criticasters rolt niet zozeer een golf van verengelsing door de universitaire auditoria. Het Engels wordt vooral verbasterd tot een weeskind van die prachtige Angelsaksische … [Lees meer...] overYves T’Sjoen en Piet Gerbrandy: De smalle mens van morgen
Jan Stroop: Neerlandistiek in de gloria
door Jan Stroop Toen de Landelijke Vereniging van Neerlandici (de LVVN) in 2001 actie voerde onder ’t motto ‘Zorg om het schoolvak Nederlands’, lees mijn congrestoespraak, hadden we te maken met politici, die wel commissies instelden om te komen tot een vernieuwing van het examenprogramma Nederlands, maar die de rapporten van die commissies naast zich neerlegden of zelfs … [Lees meer...] overJan Stroop: Neerlandistiek in de gloria
René van Stipriaan: Tijd voor een tussenjaar
Door René van Stipriaan Mijn dochter zit aan het einde van een tussenjaar. In augustus begint ze aan haar studie biologie. Waar weet ze nog niet. Ze twijfelt nog. Twijfelen is een goede eigenschap voor een aankomende wetenschapper. Zo twijfelde ze een jaar geleden nog of het wel biologie moest worden. Zodra haar eindexamens waren afgelopen schreef ze zich in voor een aantal … [Lees meer...] overRené van Stipriaan: Tijd voor een tussenjaar
Wilbert Spooren: Profielkeuze Cultuur & Gezondheid
Door Wilbert Spooren Toen ik bij het vorige jublieum van neerlandistiek.nl over de toestand van de neerlandistiek blogde, had ik het over de professionalisering van het vak. Die ontwikkeling heeft zich ongetwijfeld voortgezet: de methodologische grenzen tussen de deelgebieden letterkunde en taalkunde/taalbeheersing zijn scherper geworden, het gebruik van big data en … [Lees meer...] overWilbert Spooren: Profielkeuze Cultuur & Gezondheid
