De zin in het Kust-West-Vlaams “Ndien komt von bach'n de kupe” zou in het Standaardnederlands als “Deze persoon komt van de overkant van de kuip” kunnen vertaald worden. Namelijk betekent het dat iemand ver weg woont, in een verlaten gebied. In feite verwijst 'de kuip' (letterlijk: het bad) naar de IJzer. Dus deze zin zou betekenen dat iemand aan de andere kant van de IJzer … [Lees meer...] overNdien komt von bach’n de kupe
dialect
Hebbie gips?
Deze uitspraak komt uit het Leidse stadsdialect, één van de vele Zuid-Hollandse dialecten. Het Leids wordt ook wel een sociolect genoemd. Waar een dialect afhangt van de regio, is een sociolect een variant van een taal die bepaalde leden van een sociale groep gebruiken. ‘Hebbie gips’ is een alternatief voor de uitspraak ‘Mankeer je iets aan je handen?’ In beide vormen is het … [Lees meer...] overHebbie gips?
Iets in z’n oor late rijze
"Iets in z'n oor late rijze" is een uitdrukking uit het Utrechts dialect en betekent iets wel horen, maar het niet echt opslaan of onthouden. Een situatie die eenieder bekend voor zal komen: je bent druk bezig, soms zonder het zelf door te hebben. Je loopt door de supermarkt, maar met je gedachten nog helemaal bij de roman die je thuis zat te lezen. Je realiseert je dat je … [Lees meer...] overIets in z’n oor late rijze
D’r zitte doeve op ’t daak
Dit is een spreekwoord uit het Venloos, dat in de gemeente Venlo wordt gesproken. Het Venloos is een Oost-Limburgs dialect en is gelegen in de overgangszone tussen het Brabants en het Limburgs. Het wordt derhalve ook als Kleverlands/Oost-Limburgs overgangsdialect beschouwd. De unieke positie van het Venloos wordt onder andere duidelijk doordat het deel uitmaakt van het … [Lees meer...] overD’r zitte doeve op ’t daak
Ik goan noar de mert mee mijn kabba achter een kieken
Deze zin komt uit het Zeelse dialect dat in Oost-Vlaanderen (België) wordt gesproken. Oost-Vlaanderen bestaat immers uit verschillende dialecten, meestal gebaseerd op gemeentegrenzen. Hier betreft het de gemeente Zele. Een Standaardnederlandse vertaling van de zin zou als volgt kunnen klinken: “Ik ga naar de markt met mijn boodschappentas om een kip”. … [Lees meer...] overIk goan noar de mert mee mijn kabba achter een kieken
Van wie ben jij d’r ien?
Deze vraag is een voorbeeld van het Texels dialect, al komt hij in het West-Fries ook voor. In het Standaardnederlands staat er ‘Van wie ben je er een?’ Het is een vraag naar wie je ouders zijn of uit welk gezin je komt. De uitspraak komt voort uit het principe van ons kent ons. De Texelaren kennen een groot deel van de eilandbevolking, dus de vraag moet heel letterlijk worden … [Lees meer...] overVan wie ben jij d’r ien?
Hai is om Leerms kommen
Deze uitdrukking komt uit het Gronings en betekent dat iemand wijs is geworden door het maken van fouten. Er wordt verwezen naar het Groningse dorpje Leermens, dat in het Gronings wordt uitgesproken als ‘Leerms’. De letterlijke vertaling naar het Standaardnederlands luidt als volgt: 'Hij is om Leermens gekomen.' … [Lees meer...] overHai is om Leerms kommen
Dur loop un geit op ut begijnhof, un stuiver asje hem grijp
Deze zin is afkomstig uit het Dordts, een stadsdialect uit Zuid-Holland. De Schapekoppen, zoals de inwoners van Dordrecht ook wel worden genoemd, vervangen in deze zin de 'e' door een 'u' en de 'a' door een 'e'. In het Standaardnederlands luidt de zin als volgt: 'Er loopt een geit op het Bagijnhof, een stuiver als je hem grijpt.' … [Lees meer...] overDur loop un geit op ut begijnhof, un stuiver asje hem grijp
Nonze’nond: is het Brabants ‘total loss’?
Een van de leukste dingen aan taalwetenschapper zijn is dat je elke dag wel taaluitingen hoort of ziet waar je je over kunt verwonderen. Een beetje taalwetenschapper begint die ook meteen te ontleden. Waarom hoor ik wat ik hoor of zie ik wat ik zie? Doen meer sprekers dit? Vind ik het grammaticaal? Hoe komt het dat ik dit wel of niet grammaticaal vind? En zo verder. Dit proces … [Lees meer...] overNonze’nond: is het Brabants ‘total loss’?
Gij zijt of toch maar gij bent?: een kwestie van smaak
De meeste Vlamingen houden niet van jij in spontaan taalgebruik. In plaats daarvan zeggen ze veel liever gij. Dat is écht Vlaams. Logisch gevolg: wil een Vlaming op een spontane manier jij bent uitdrukken, dan zegt die gij zijt. Of toch niet? Het nieuwe gij bent ligt op de loer en verovert taalkundig terrein in Vlaanderen. Maar hoe komt dat, en waar komt het vandaan? Laat ik … [Lees meer...] overGij zijt of toch maar gij bent?: een kwestie van smaak
Unne koe in de klas
Het proefschrift van Kristel Doreleijers is gebaseerd op het idee dat voor mij altijd de belangrijkste fascinatie is van de taalwetenschap: dat je een klein detail neemt van de taal en laat zien wat daar allemaal aan vastzit. Voor Doreleijers is dat detail het feit dat je in de Brabantse dialecten verschil maakt tussen mannelijke en vrouwelijke zelfstandig naamwoorden op … [Lees meer...] overUnne koe in de klas
Meslânzers
Meslânzers - In reaksje op Jonkman Nei oanlieding fan it útkommen fan it Meslânzer Woardeboek ferskynde der op frisistyk op 1 april fan 'e hân fan Reitze Jonkman in skôging oer de oarsprong fan it Meslânzers, en foaral oer wat it wurdboek dêroer te melden hat. Hy hat it dêrby benammen op myn persoan foarsjoen, wat yn safier terjochte is dat de parten fan 'e publikaasje … [Lees meer...] overMeslânzers
Op syn Meslânzers*
By it ferskinen fan: Meslânzer Woardeboek, samengesteld door de werkgroep Meslânzers [Triny Martens, Gettje Pals, Piet Smit & Nel Swart], redactie Siebren Dyk. Ljouwert 2024. Ynlieding Ien fan de lytste dialekten yn Fryslân - mei in pear hûndert sprekkers - is wol it Midslânsk of, sa’t de sprekkers út Meslâns it sels neame, it ‘Meslânzers’. In dialekt dêr’t de … [Lees meer...] overOp syn Meslânzers*
Meslânzer Woardeboek sjocht op 14 maart it ljocht
Neidat der jierren oan wurke is, is it safier dat der in wurdboek fan it dialekt fan Midslân op Skylge presintearre wurde kin. Dat sil wêze op 14 maart yn "Het Wapen van Terschelling" yn Meslâns, sa't Midslân lokaal neamd wurdt. Skylge is dialektologysk in apart gefal. West-Skylge en de eastlike doarpen binne fanâlds Frysktalich, al is dat dan ek in Frysk dat flink fan dat … [Lees meer...] overMeslânzer Woardeboek sjocht op 14 maart it ljocht
Primeur: onderzoek brengt geurlandschap van Nederland in kaart
In 2020, juist toen corona veel mensen de geur ontnam, verspreidden onderzoekers vanuit het Meertens Instituut en het onderzoeksproject Odeuropa een vragenlijst over geurwoorden en geurervaringen in de lage landen. 1850 ‘burgerwetenschappers’ deden mee. De opvallende bevindingen staan in de net verschenen Neuswijzer: Geuratlas van de Lage Landen. Hoe rook het bij uw … [Lees meer...] overPrimeur: onderzoek brengt geurlandschap van Nederland in kaart
7 oktober 2023: Dialectmiddag in Rijssen
22 september 2023: Zichtbaarheid centraal op Streektaalconferentie 2023
Op 22 september 2023 organiseert de Stichting Nederlandse Dialecten (SND) in samenwerking met de Nederlandse Taalunie, provincie Fryslân en gemeente Waadhoeke haar jaarlijkse streektaalconferentie. De conferentie vindt plaats op het gemeentekantoor van Waadhoeke in Franeker en heeft als thema: ‘Streektaal in zicht:Zichtbaarheid van streektalen in de openbare ruimte.’ Tijdens … [Lees meer...] over22 september 2023: Zichtbaarheid centraal op Streektaalconferentie 2023
Muziek en stadsdialect
De allerlaatste aflevering (je hoort als je goed luistert de snik in mijn stem) van Het Dialectenbureau gaat over muziek in stadsdialecten, zoals die van Amsterdam, Utrecht en Maastricht! En met onder andere Professor Soortkill, Fred Siebelink en Beppie Kraft. … [Lees meer...] overMuziek en stadsdialect
Muziek gezongen in Schevenings dialect
“Zulluvergrês” Het titelnummer van de nieuwe EP van KOPSMART gaat over het verhaal van de schilder en het Schevenings meisje eind 19e eeuw. De clip, de muziek en het verhaal van “Zulluvergrês” vormen een bijzonder geheel: In 2021 zijn Arie Spaans en Remco Prins begonnen met experimenteren, schrijven en opnemen van nieuwe muziek gezongen in het Schevenings … [Lees meer...] overMuziek gezongen in Schevenings dialect
9 december 2022: presentatie Bilzers Woordenboek
Op 9 december e.k. verschijnt (eindelijk!) deel 1 van het Bilzers Woordenboek: de letters A tot M, ruim 12.000 trefwoorden, met een inleiding door de auteur Patrick Slechten en een grammaticaal compendium van lic. André Vandoren. Dit alfabetisch dialectwoordenboek poogt de geest en het taaleigen te vatten van 'de Bilzenaar' sinds de omvangrijke Enquête-Willems van 1887. 150 … [Lees meer...] over9 december 2022: presentatie Bilzers Woordenboek
Het is moeilijk te zeggen wie (nog) dialect spreekt
Beeld je even in dat je samen met nog een twintigtal andere mensen in een ruimte zit. Je gaat een lezing bijwonen en de eerste vraag die wordt gesteld luidt: wie van jullie spreekt een dialect? Nu mag je die vraag even denkbeeldig beantwoorden. Zou je je hand opsteken in zo’n situatie of niet? Misschien denk je: ik ben opgevoed in het (standaard)Nederlands en dat is ook de … [Lees meer...] overHet is moeilijk te zeggen wie (nog) dialect spreekt
Brugge, Bruges en Bruhhe in de play-off
Met lokale taal naar de titel? Nu de voetbalstadions weer tot de nok toe gevuld zijn met supporters kunnen clubs de steun van hun achterban opnieuw in levenden lijve ervaren. Toch vindt veel fan engagement vandaag de dag ook digitaal plaats. Voetbalclubs zijn meer dan ooit actief op sociale media, zoals Instagram en TikTok. De interactieve mogelijkheden van de sociale … [Lees meer...] overBrugge, Bruges en Bruhhe in de play-off
Poëziefestival Gelselaar ontwikkelt zich sterk
Bij thema ‘mijn taal’ poëziewedstrijden ook kans andere dialectdichters, Fries en Afrikaans Poëzie neemt in het Achterhoekse dorp Gelselaar een hoge vlucht. Het grensoverschrijdende poëziefestival hier werd in korte tijd populair. Het groeide zo snel, dat de organisatie hierop al is aangepast. Passend onderdak is gevonden bij de Stichting Portfolio. Ook het unieke … [Lees meer...] overPoëziefestival Gelselaar ontwikkelt zich sterk
De taal van Ommen en contreien – een woordenboek over het Sallands
Maar liefst vier miljoen mensen in Nederland spreken Nedersaksisch, een streektaal die allerlei variaties kent; en ook in het noordelijke deel van Duitsland vind je deze officieel erkende streektaal terug. Alleen al in Nederland zijn echter grote verschillen te zien in het schrijven en spreken. ‘De taal van Ommen en contreien’ maakt dat duidelijk zichtbaar in de vele citaten … [Lees meer...] overDe taal van Ommen en contreien – een woordenboek over het Sallands
Publieksrapport dialect in het onderwijs
In februari 2021 deed Kristel Doreleijers via Neerlandistiek een oproep voor het invullen van een vragenlijst voor haar onderzoek naar dialecteducatie, een deelstudie van haar promotieonderzoek. De vraag die in het onderzoek centraal stond is hoeveel animo er is in het hedendaagse onderwijs (met name PO en VO, maar ook lerarenopleidingen) om aandacht te besteden aan … [Lees meer...] overPublieksrapport dialect in het onderwijs
