Achter de schermen bij het eerste etymologische woordenboek van het Nederlands Door Pascale Eskes en Anouk Mudde Historische taalwetenschap en etymologie klinkt als een vrij braaf vakgebied, maar ook in deze discipline kan het een slagveld zijn. Etymologen hebben regelmatig tegengestelde meningen en dit levert vaak onenigheid op. Zo ook in de late negentiende eeuw toen … [Lees meer...] overEtymologische discussies, 19e-eeuwse roddels en een geheime baard
geschiedenis van de neerlandistiek
Mau! Het leven van Maartje Draak
Sinds de verschijning van Het Bureau is er waarschijnlijk nooit iemand dood gegaan die model stond voor één van de personages in dat boek zonder dat in de in memoriams naar dat personage werd verwezen. Kennelijk was Voskuil zo scherp dat hij mensen zo wist te beschrijven dat anderen hen herkenden. Ook in Willem Gerritsens boek over de neerlandica én keltologe Maartje Draak, … [Lees meer...] overMau! Het leven van Maartje Draak
Arie de Jager en de crisis in de hedendaagse neerlandistiek
door Peter-Arno Coppen In Neerlandistiek van 25 april 2019 werd verwezen naar een boek getiteld Arie de Jager and the Crisis in Contemporary Dutch Studies, echter zonder verdere bronvermelding. Vermoedelijk is het boek bij een obscure uitgever gepubliceerd, of misschien in eigen beheer. Ik heb het in elk geval nergens kunnen vinden. Ik ben natuurlijk wel zeer geïnteresseerd … [Lees meer...] overArie de Jager en de crisis in de hedendaagse neerlandistiek
10.000
Door Marc van Oostendorp In de tijd dat Albert Heijn met zijn website begon – ja, lieve kindertjes, er is een tijd geweest dat Albert Heijn nog geen website had – kende ik een man die het heel fijn vond dat er zoveel recepten op die site stonden. "Die kun je allemaal printen!" fantaseerde hij. "En dan heb je een kookboek!" Ik weet niet of er mensen zijn die alle … [Lees meer...] over10.000
Hellinga, de adel en de nar
Door Jacques Klöters Laatst moest ik denken aan de beroemde professor Hellinga die er nooit was en die dus ook niet op de foto staat van de wetenschappelijke staf van het Amsterdamse Instituut voor Neerlandistiek in 1968. Professor Stuiveling staat linksvoor, hij was bekend, saai en alom aanwezig. Hellinga was legendarisch, onvoorspelbaar en onzichtbaar. Hij was er nooit want … [Lees meer...] overHellinga, de adel en de nar
Wij schreven op Het Bureau trouw aan Blok Drente zonder h
Door Leendert Brouwer De foto van Dick Blok bij het artikel dat vorige week over hem verscheen in de Volkskrant, heb ik gemaakt. Het was een foto met overdosis flits bij het laatste optreden van Blok tien jaar geleden, toen hem het eerste exemplaar van het boek Nederlandse plaatsnamen werd overhandigd. Geen beste foto die in het in memoriam van de website van het Meertens … [Lees meer...] overWij schreven op Het Bureau trouw aan Blok Drente zonder h
‘Met eene liefde, die nooit kan wegsterven in mijn hart’
Opkomst en ondergang van Neerlandistiek aan de VU Of: Het idee van een universiteit in een tijd van marktdenken Door Ab Flipse Met het recente besluit de opleiding Nederlands niet meer aan te bieden voor nieuwe bachelorstudenten, komt een eind aan een tijdperk aan de VU. De studierichting Nederlands bestond sinds 1918, toen de eerste lector in dit vak werd benoemd. … [Lees meer...] over‘Met eene liefde, die nooit kan wegsterven in mijn hart’
In memoriam D.P. (Dick) Blok, 7 januari 1925- 6 februari 2019
Door Jan Berns In 1965 trad D. P. Blok aan als directeur van het bureau van de Centrale Commissie voor Onderzoek van het Nederlands Volkseigen, afdelingen Dialectologie, Volkskunde en Naamkunde van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen in 1986 nam hij, gebruikmakend van de VUT-regeling, afscheid van het P.J. Meertens-Instituut. Naamsveranderingen zijn een van … [Lees meer...] overIn memoriam D.P. (Dick) Blok, 7 januari 1925- 6 februari 2019
In Memoriam Agnes Sneller (1940-2019)
Door Olga van Marion en Netty van Megen Neerlandica en filosofe dr. A. Agnes Sneller-van Veen was een geliefde docent aan de Opleiding Nederlands in Leiden. Als oud-studenten en collega zijn wij zeer verdrietig dat ze 31 januari jl., na een waardevolle periode van afscheid nemen te midden van haar vier dochters en vele vriendinnen, in het Haagse Nolenshaghe is … [Lees meer...] overIn Memoriam Agnes Sneller (1940-2019)
Eéndimensionaal portret van een minor poet
Door Marc van Oostendorp Elsbeth Etty's biografie van de dichter en neerlandicus Willem Wilmink begint met een ontboezeming van de auteur: "Dit boek is het gevolg van een blind date." Ze legt uit dat ze het boek is gaan schrijven omdat de uitgever Vic van de Reijt haar er tot haar verrassing om vroeg. Ze maakt duidelijk dat ze Wilmink nauwelijks gekend heeft, en dat ze weinig … [Lees meer...] overEéndimensionaal portret van een minor poet
Mijn neerlandistiek
Door Wiel Kusters Na en gedurende een jaar ook tijdens mijn Nijmeegse studietijd (Nederlandse taal- en letterkunde, 1968-1973) werkte ik als leraar Nederlands aan een scholengemeenschap voor havo en vwo in Sittard. Van 1978, mijn debuut als dichter, tot 1989 leefde ik van de pen en deed ik radiowerk (programma’s over literatuur en kunst) in Maastricht en … [Lees meer...] overMijn neerlandistiek
14 november 2018, Gent: Colloquium over Anton van Wilderode
De KANTL organiseert op 14 november het colloquium Anton van Wilderode, leraar in de letteren. Anton van Wilderode, die honderd jaar geleden werd geboren, was lid van de Academie van 1975 tot zijn overlijden in 1998. Met op het programma: Dirk de Geest, Erik Spinoy, Annemarie Estor, Johan van Iseghem en Wim Verbaal. Meer informatie … [Lees meer...] over14 november 2018, Gent: Colloquium over Anton van Wilderode
Pas verschenen: J.M.N. Kapteyn en Leo Polak, en Ludwig Erich Schmitt. Dubbelvoudig verraad en overmoed aan de Rijksuniversiteit Groningen tijdens de Duitse bezetting (1940-1942) door Gerrold van der Stroom
Heftige discussies zijn tot op de dag van vandaag gevoerd over het optreden in 1940/1941 van de rector magnificus van de Groningse Universiteit. Heeft deze hoogleraar germanistiek J.M.N. Kapteyn nu al of niet de Joodse hoogleraar Leo Polak verraden aan de Duitsers? Belangrijke nieuwe gegevens over deze beruchte zaak-Polak hebben echter niet de aandacht gekregen die zij … [Lees meer...] overPas verschenen: J.M.N. Kapteyn en Leo Polak, en Ludwig Erich Schmitt. Dubbelvoudig verraad en overmoed aan de Rijksuniversiteit Groningen tijdens de Duitse bezetting (1940-1942) door Gerrold van der Stroom
’t Dialectenbureau (en ik), afl. 18
Meertens Instituut gered Door Jan Stroop Begin 1996 verscheen ’t eerste deel van de romanserie Het Bureau van J.J. Voskuil. Dat had al meteen een overweldigend succes. Van dat eerste deel werden er volgens de uitgever in minder dan 3 weken al 5000 exemplaren verkocht. Er volgden herdrukken. Bij elk nieuw deel nam dat succes telkens toe. Door dat succes bleef ’t echte … [Lees meer...] over’t Dialectenbureau (en ik), afl. 18
De medioneerlandistiek 30 jaar geleden
Door Remco Sleiderink Dit weekend is het precies dertig jaar geleden dat op de Stadscampus van de Universiteit Antwerpen (toen nog UFSIA) een symposium werd georganiseerd met als titel ‘Stand en toekomst van de studie van de Middelnederlandse letterkunde’ (22-24 september 1988). In een artikel uit 2000 (in Verzoenende veelzijdigheid. Huldealbum opgedragen aan prof. H. Van … [Lees meer...] overDe medioneerlandistiek 30 jaar geleden
Onderzoek zonder Facebook, hoe ging dat eigenlijk?
De geschiedenis van de collectie Nederlands in de Verenigde Staten in tien vragen. Door Douwe Zeldenrust Recent is aan het Meertens Instituut onder leiding van Nicoline van der Sijs het onderzoeksproject ‘Vertrokken Nederlands’ gestart. De onderzoekers zetten tegenwoordig digitale technieken in en gebruiken Facebook voor de contacten met de informanten. Dat ging in de jaren … [Lees meer...] overOnderzoek zonder Facebook, hoe ging dat eigenlijk?
Hugo Verdaasdonk: spelbreker en vernieuwer
Herinneringen aan de meedogenloze methodologenstrijd aan de Amsterdamse universiteit Door Marita Mathijsen Het laatste nummer van TNTL is helemaal gewijd aan de toekomst van de Neerlandistiek. Het openingsartikel van Lotte Jensen en Rick Honings gaat over drie historische crisismomenten in de Neerlandistiek. Jensen en Honings laten het eerste crisismoment beginnen bij … [Lees meer...] overHugo Verdaasdonk: spelbreker en vernieuwer
Een merkwaardig geval van plagiaat: G. Brom en P. Peters
Door Renaat J.G.A.A. Gaspar Soms leidt de nadere uitpluizing van een bronvermelding tot een onverwacht resultaat. Zoals nu: een vreemd voorval in het verleden van de neerlandistiek c.q. de kunstgeschiedenis is aan de vergetelheid onttrokken. Toen ik enkele jaren geleden bij de inleidende bespreking van de digitale uitgave van Cornelis de Bruyn, Reizen… (1698) moest … [Lees meer...] overEen merkwaardig geval van plagiaat: G. Brom en P. Peters
Onbetwistbare belangen van de neerlandistiek. Een Vlaams perspectief
Door Yves T'Sjoen De Commissie Taal- en Letterkunde van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde organiseert op 20 april in Leiden een themanamiddag over de rol van de geesteswetenschappen en de studie van de vaderlandse geschiedenis in de negentiende-eeuwse natievorming van Nederland. De sprekers zullen in debat reflecteren over de academische respectievelijk … [Lees meer...] overOnbetwistbare belangen van de neerlandistiek. Een Vlaams perspectief
Acht baanbrekers in het moedertaalonderwijs tussen 1769 en 1936
Door Hans Hulshof Pioniers, voortrekkers, wegbereiders, innovators, nieuwlichters, iconen: zij ontsloten elk op hun eigen manier nieuwe wegen en terreinen voor de ontwikkeling van het moedertaalonderwijs. Zij 'vertaalden' nieuwe ideeën op het gebied van taal, filosofie en pedagogiek naar de praktijk van het moedertaalonderwijs in artikelen, schoolboeken en didactische … [Lees meer...] overAcht baanbrekers in het moedertaalonderwijs tussen 1769 en 1936
Database Geschiedenis Nederlandse Taalkunde (DAGENTA) gelanceerd
Door Nicoline van der Sijs Tijdens de Grote Taaldag, gisteren, is de Database Geschiedenis Nederlandse Taalkunde (DAGENTA) gelanceerd. DAGENTA is een database in opbouw. De nu gelanceerde collectie is gebaseerd op het papieren archief van oude taalkundige werken dat Geert Dibbets, bijzonder hoogleraar Geschiedenis van de Nederlandse grammatica in West-Europese context, had … [Lees meer...] overDatabase Geschiedenis Nederlandse Taalkunde (DAGENTA) gelanceerd
’t Dialectenbureau (en ik), afl. 11
door Jan Stroop De verhuizing naar de Keizersgracht bracht een ingrijpende verandering met zich mee in ’t koffiegebeuren. Aan de Hoogstraat was dat nauwelijks een ’gebeuren’ geweest: de koffie werd door de conciërge rondgebracht en geserveerd. In ’t nieuwe gebouw werd koffiedrinken een gezamenlijke aangelegenheid. De tweede hal kreeg de functie van ‘koffieruimte’. Twee keer … [Lees meer...] over’t Dialectenbureau (en ik), afl. 11
In memoriam voor Johan Taeldeman (23.12.1943 – 31.10.2017).
Mens van goede wil, schatbewaarder van de Nederlandse taal Door Georges de Schutter en Frans Hinskens Johan Taeldeman werd geboren in het kerkdorpje Kleit, aan de oostelijke kant van de provinciegrens tussen West- en Oost-Vlaanderen. Zijn vader was arbeider in een plaatselijk bedrijf, zijn moeder huisvrouw zoals het in die tijd betaamde. Hij had een broer en een … [Lees meer...] overIn memoriam voor Johan Taeldeman (23.12.1943 – 31.10.2017).
’t Dialectenbureau (en ik), afl. 10
door Jan Stroop Midden 1969 kregen we te horen dat we zouden gaan verhuizen. De Anna Visscherschool werd te klein. Er was van de kant van de Akademie geld vrijgekomen om nieuwe medewerkers aan te trekken, maar de oude school had daar te weinig ruimte voor. We zouden naar een voormalig Bankgebouw gaan aan de Keizersgracht, nummer 569-571. Ruim van te voren werd er vergaderd … [Lees meer...] over’t Dialectenbureau (en ik), afl. 10
Overlijden van Johan Taeldeman
Door Jacques Van Keymeulen Het is met grote verslagenheid dat ik hier in Kaapstad het onverwachte overlijden van Johan Taeldeman heb vernomen. Ik heb hier aan de studenten van de Universiteit van Weskaapland uitgelegd hoe men dialectologisch veldonderzoek kan doen - iets waar Taeldeman uitermate beslagen in was. De Zuid-Afrikaanse professoren (meer bepaald Wium van … [Lees meer...] overOverlijden van Johan Taeldeman
