Binnenkort is in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden een expositie over de Bronstijd. Het leek me, zoals ik al eerder schreef, een aardig idee de toenmalige samenleving te beschrijven aan de hand van de taal. Dit Bronstijderfgoed biedt immers een fantastisch venster op een van de toenmalige samenlevingen: de Yamnaya-cultuur in het huidige Oekraïne. Die is … [Lees meer...] overDe Proto-Indo-Europese godsdienst
Indo-Europees
De Proto-Indo-Europese samenleving: bezit
De Bronstijd is de tijd waarin Europa zijn talen heeft gekregen. Indo-Europese talen. De relevantie ervan – of beter: de relevantie van het taalkundig onderzoek – staat buiten kijf. De Indo-Europese talen vormen immers een loepzuiver voorbeeld van de wijze waarop geesteswetenschappelijk onderzoek onze samenleving vormt: toen de Indo-Europese taalfamilie was ontdekt, … [Lees meer...] overDe Proto-Indo-Europese samenleving: bezit
De Urheimat van het Proto-Indo-Anatolisch
Het vorige blogje eindigde met de conclusie dat het er sterk op lijkt dat het Proto-Indo-Europees en het Proto-Anatolisch afstammen van dezelfde oertaal, die linguïsten aanduiden als Proto-Indo-Anatolisch ofwel PIA. Voor deze constatering is zowel taalkundig als DNA-bewijs. Nu zijn er aanzienlijke verschillen tussen deze twee prototalen. Zo hebben de Indo-Europese talen drie … [Lees meer...] overDe Urheimat van het Proto-Indo-Anatolisch
De “Urheimat” van de Indo-Europese talen
In het vorige blogje vertelde Gert Knepper al over de ontdekking en reconstructie van het Proto-Indo-Europees, de moedertaal van allerlei Europese en Aziatische talen. Die talen worden inmiddels ook gesproken in Afrika, Amerika en Australië, en dat komt doordat migranten hun linguïstische erfgoed meenamen. Zo komen allerlei nieuwe vragen op: door welke migraties zijn de … [Lees meer...] overDe “Urheimat” van de Indo-Europese talen
Proto-Indo-Europees in de Breestraat
Je zou de talen die in Europa worden gesproken in groepen kunnen verdelen, realiseerde de Leidse hoogleraar Joseph Scaliger (1540-1609) zich. Groepen van talen die op elkaar lijken. Neem bijvoorbeeld het woordje ‘god’. In het Duits luidt dat Gott, in het Engels god, in het Noors gud: groep 1. Maar het Franse woordje dieu lijkt daar in de verste verte niet op, evenmin als het … [Lees meer...] overProto-Indo-Europees in de Breestraat
De grond van Mercurius Arvernus
Gallië’s vermogende stam der Arvernī had beeld en bergheiligdom gewijd aan hun Mercurius. Enkele tweede-eeuwse wijstenen voor Mercurius Arvernus lijken hem te bedoelen maar zijn alle ver weg in Germanië gevonden. Is de gelijkenis dan slechts toeval? Een stam Arvernī is hoe de Romeinen de naam van deze stam al voor onze jaartelling opschreven met Latijnse … [Lees meer...] overDe grond van Mercurius Arvernus
Nieuwe MOOC: Indo-European Linguistics
Persbericht Universiteit Leiden We are proud to announce our latest course in the field of humanities: Introduction to Comparative Linguistics of Indo-European Languages by Dr Tijmen Pronk is doing very well. Available today! Every language belongs to a language family — a group of languages that are genetically related to each other. Indo-European is the language family … [Lees meer...] overNieuwe MOOC: Indo-European Linguistics
Radio Horzelnest: Indo-Europees
In aflevering twintig van Radio Horzelnest verkennen we het vakgebied: Indo-Europese Vergelijkende Taalwetenschap. Hiervoor hebben wij uitgenodigd dr. Lucien van Beek, universitair docent bij het LUCL aan de Universiteit Leiden. Als taalkundige richt hij zich op oud-Indo-Europese talen met een specialisatie in de etymologie en filologie van het Oudgrieks. In deze aflevering … [Lees meer...] overRadio Horzelnest: Indo-Europees
De Indo-Europese Adam
Oude Folklore in het Oudfries, deel 6 Het Oudfries is een Noordzee-Germaanse taal. Daardoor is het ook een Germaanse taal. Nog beter: het is zelfs een Indo-Europese taal. Verscheidene (zeg maar een heleboel) talen in Europa en Azië hebben structurele overeenkomsten. Zo structureel, dat men vanaf het eind van de 18e eeuw deze vrij serieus is gaan nemen. Het idee is dat er … [Lees meer...] overDe Indo-Europese Adam
Vanished Voices
Bij wijze van valorisering van een onderzoeksproject maakte de Leidse vergelijkend taalkundige Alwin Kloekhorst de app Vanished Voices waarin iedereen over de hele wereld kan horen hoe het Indo-Europees klonk. Er zijn twee versies: Apple iOSAndroid … [Lees meer...] overVanished Voices
Multatuli en de historische taalkunde: ‘alles gaat over in alles’
Door Freek Van de Velde Op de laatste dag van het jaar 1872 begint Eduard Douwes Dekker (Multatuli), die op dat ogenblik in Wiesbaden is, aan een brief aan Sicco E.W. Roorda van Eysinga, een koloniaal bestuurder in Nederlands-Indië, die (net als Multatuli) in vlammende geschriften tekeer ging tegen de Europese uitbuiting van de lokale bevolking. De brief gaat over heel … [Lees meer...] overMultatuli en de historische taalkunde: ‘alles gaat over in alles’
Verdoken racisme in het pleidooi voor taaldiversiteit
Door Freek Van de Velde Op het evenement TEDx USU in 2015 heeft historicus Mark Damen een lezing gehouden over het Indo-Europees, en zoals alle lezingen van de TED-franchise, kun je die gewoon online bekijken. De spreker doet heel erg zijn best om een entertainend exposé te houden, inclusief monkelend het verhaal larderen met zouteloze grappen, die bij het genre lijken te … [Lees meer...] overVerdoken racisme in het pleidooi voor taaldiversiteit
Prehistorisch Aziatisch DNA en de verre voorgeschiedenis van het Nederlands
Door Freek Van de Velde Er is net een artikel verschenen in Science, het vlaggenschip van de wetenschappelijke tijdschriften: ‘The first horse herders and the impact of early Bronze Age steppe expansions into Asia’ (9 mei). Het is het resultaat van een samenwerking van 51 auteurs uit verschillende disciplines en ook de taalkunde fluit een deuntje mee, want een van de … [Lees meer...] overPrehistorisch Aziatisch DNA en de verre voorgeschiedenis van het Nederlands
Want is een oeroud woord
Door Marc van Oostendorp Wonderlijk woord: want. Het is een woord dat deel uitmaakt van de basisstructuur van de taal, zonder dat woord zou het Nederlands het Nederlands niet zijn, maar het is niet onmiddellijk duidelijk waar het vandaan komt. Het Engels en het Duits, onze naaste zustertalen, hebben geen equivalent (het Fries en het Afrikaans overigens wél). Waar je nog kunt … [Lees meer...] overWant is een oeroud woord
Er is iemand die nog nooit van het Indo-Europees heeft gehoord
Door Marc van Oostendorp Onlangs werden we er weer eens mee geconfronteerd. We hadden niet zo maar iemand op bezoek, maar een top-intellectueel (ja, zulke mensen bezoeken onze nederige stulp, we hebben geen geld en geen aanzien, maar dat hebben we dan toch maar bereikt). Een jonge hoogleraar die regelmatig in de krant schrijft en een aantal boeken op zijn naam heeft, zelfs een … [Lees meer...] overEr is iemand die nog nooit van het Indo-Europees heeft gehoord
Vergelijkende Taalwetenschap in nieuwe videogame over de steentijd
Door Peter Alexander KerkhofLangzaam kruip ik door het struikgewas. Het kreupelhout kraakt vervaarlijk en bezorgd kijk ik naar mijn prooi, een gigantisch hert dat bijna drie meter groot is. Het dier heeft me niet opgemerkt en gaat rustig door met grazen. Terwijl ik mijn boog span en voorzichtig aanleg, hoor ik de insecten om heen zoemen, de wind door de boomkruinen jagen en zie … [Lees meer...] overVergelijkende Taalwetenschap in nieuwe videogame over de steentijd
De Indo-Europeanen hebben nooit bestaan
Die Indo-Europeanen waarover je vroeger zoveel hoorde, bestaan die eigenlijk nog wel? Niet volgens een dik boek van de archeoloog Jean-Paul Demoule dat de afgelopen weken furore maakte in Frankrijk. Het leek mij altijd de grootste ontdekking van de taalwetenschap van de afgelopen eeuwen: dat de meeste talen uit Europa en Azië familie zijn van elkaar, en uiteindelijk afstammen … [Lees meer...] overDe Indo-Europeanen hebben nooit bestaan
Kiliaanlezing 2013: Guus Kroonen
Op woensdag 17 april 2013, in de sterfmaand van Cornelis Kiliaan (1529-1607), zal de jaarlijkse Kiliaanlezing worden gehouden, die tot doel heeft een bepaald onderwerp uit de historische taalkunde aan een breed publiek te presenteren. De lezing vindt plaats in het Instituut voor Nederlandse Lexicologie, begint om 16 uur en wordt afgesloten met een borrel. Spreker: dr. Guus … [Lees meer...] overKiliaanlezing 2013: Guus Kroonen
Alain Corbeau: Hoe en wat in het Proto-Indo-Europees
Als je besluit om dit jaar met de tijdmachine op vakantie te gaan, hebben wij een aanrader voor je. Stel de klok in op vijfduizend jaar geleden en reis af naar de Zuid-Russische steppen. Met een beetje geluk (en als onze theorieën kloppen) kom je terecht in het land van de Proto-Indo-Europeanen, ook wel bekend als de Indogermanen – al heeft die term een wat ouderwetse … [Lees meer...] overAlain Corbeau: Hoe en wat in het Proto-Indo-Europees
Burushaski
Plotseling kwam het gesprek gisterenavond op de Russische wetenschap. De Leidse Indo-europeanist Sasha Lubotsky, zelf een Rus, vertelde dat Russische academici voor hun communicatie veel meer gebruik maken van het internet en sociale media dan Nederlanders. Waarom dat? Omdat ze de bestaande media niet vertrouwen! zei Lubotsky. Maar wat valt er dan niet te vertrouwen aan de … [Lees meer...] overBurushaski
