Schaatsen op glad ijs over het Biesboschslib In het noordoosten van het huidige Biesboschgebied, tussen Werkendam en Hardinxveld-Giessendam, lag ooit het ambacht Houwelingen. In een bisschoppelijk schrijven in het Latijn uit 1105 staat de plaats vermeld als Hougninke. In 1168 heet de plaats: Houninge; in 1181 Howeninge. In 1266 Houninghen (Oorkondenboek van Holland en … [Lees meer...] overOp zoek naar de houw van Houwelingen
plaatsnamen
Nederscouwe: verdwenen na de Sint-Elisabethsvloed, 600 jaar later herontdekt
Op 11 juli 1327 sloot Willem, graaf van Holland, een overeenkomst met o.m. Lysbet, dochter Jan van der Merwede (aldus het Groot Charterboek der Graaven van Holland van Zeeland en Heeren van Vriesland deel 2, Leiden 1754 pag. 432). In dat document, op de inhoud waarvan we verder niet ingaan, komen de namen van een serie gerechten (dorpen met een lagere vorm van dorpsbestuur) … [Lees meer...] overNederscouwe: verdwenen na de Sint-Elisabethsvloed, 600 jaar later herontdekt
Etymologica: Stichters van Schagen
Volgens de 17-eeuwse Leidse professor Marcus Zuerius Boxhorn (1612-1653) waren de Denen verantwoordelijk voor de naamgeving van het Noord-Hollandse stadje Schagen. Tot eind vorige eeuw werd de bewering van Boxhorn dat de naam Schagen uit Denemarken stamt, niet heel serieus genomen. De gangbare verklaring over de herkomst van de plaatsnaam Schagen is dat het voortkomt uit het … [Lees meer...] overEtymologica: Stichters van Schagen
Kommissaris fan de Kening nimt boek Pieter Duijff yn ûntfangst út hannen fan learlingen Frysk
Moandei 12 desimber 2022, middeis om 12.30 oere is de presintaasje fan it boek: Der dy namma fan heten is - it komôf fan plaknammen, skreaun troch Pieter Duijff. It earste eksimplaar sil oanbean wurde oan de Kommissaris fan de Kening yn Fryslân, drs. A.A.M. Brok yn it Ljouwerter Lyseum fan OSG Piter Jelles. Learlingen fan de Talint Akademy Frysk fan OVO Fryslân-Noord sille it … [Lees meer...] overKommissaris fan de Kening nimt boek Pieter Duijff yn ûntfangst út hannen fan learlingen Frysk
Etymologica: heuvel en andere hobbels
Het woord heuvel is voor ons heel normaal, maar als men de geschiedenis ervan bekijkt, dan stelt men vast, dat het toch een relatief jong woord is. Het komt weliswaar in het Oudnederlands van de tiende-eeuwse ‘Wachtendonckse Psalmen’ voor: Feita sulun uuerthun sconitha uuostinnon in mendisle huuela begurdida uuerthunt ‘De schoonheden van de woestijn zullen vet … [Lees meer...] overEtymologica: heuvel en andere hobbels
Gratis: heel veel plaatsnamen
Dagboek van een amateurprogrammeur Het onderzoekje dat ik begon naar namen in de 1100 streekromans die ik elektronisch van Ewoud Sanders had gekregen, is inmiddels officieel mislukt. Maar hij heeft misschien een aardige bijvangst opgeleverd: een databaseje met meer dan vijfduizend plaatsnamen (namen van gehuchten, dorpen en steden) in het Nederlandse taalgebied. … [Lees meer...] overGratis: heel veel plaatsnamen
Veel te winnen bij plaatsnamen
Door Jona Lendering Je kunt niet alles leren, maar mag wel betreuren dat je opleiding zó kort was dat je cruciale dingen niet hebt meegekregen. Aan Aristoteles’ Organon, vermoedelijk de grootste filosofische prestatie uit de Oudheid, is tijdens mijn studie geen woord besteed, noch bij de colleges geschiedenis, noch bij filosofie. Ook over oudgermanistiek, d.w.z. de … [Lees meer...] overVeel te winnen bij plaatsnamen
Het toponiem ‘Jaffa’ in tweeërlei overdrachtelijke betekenis
Door Renaat Gaspar Wie tegenwoordig de naam Jaffa hoort, denkt waarschijnlijk aan ‘sinaasappels’. Ouderen herinneren zich misschien de morele oproep in 1973 om geen Zuid-Afrikaanse outspan-sinaasappels te kopen, maar die van een andere, ‘onbesmette’ herkomst. Dus evenmin de Spaanse soort uit het vermaledijde land van Franco, maar van een echte, ‘eerlijke’ soort uit een land … [Lees meer...] overHet toponiem ‘Jaffa’ in tweeërlei overdrachtelijke betekenis
Alles over met mest bedekte plaggenhutten en esdoornbossen
Er zijn allerlei obstakels voor de studie van de vroege middeleeuwen in de Lage Landen. Stenen huizen werden niet of nauwelijks gebouwd, dus van de architectuur is weinig meer over. Bijna alles is verzonken in de drassige grond. Maar gelukkig hebben we de namen nog. … [Lees meer...] overAlles over met mest bedekte plaggenhutten en esdoornbossen
De geordende kijk op aardrijkskunde van de standaardtaalspreker
Door Henk Wolf Wie geen streektalen kent, vindt soms andere dingen normaal dan wie er wel een spreekt. De standaardtaalspreker heeft bijvoorbeeld een veel overzichtelijker visie op aardrijkskunde dan de streektaalspreker. Een paar dagen geleden schreef ik een stukje over het gebruik van lidwoorden in aardrijkskundige namen. In het Standaardnederlands bestaan wel namen van … [Lees meer...] overDe geordende kijk op aardrijkskunde van de standaardtaalspreker
Waterlandsmeer
Door Wouter van der Land De kogel is door de kerk. Vorige week besloot de gemeente Landsmeer om te gaan fuseren. CDA-raadslid Eric Knibbe stak zijn voorkeur niet onder stoelen op banken en hield een zelfgemaakt gemeentebord met ‘Waterlandsmeer’ omhoog. Zijn favoriete huwelijkspartner is dus Waterland en hij heeft de nieuwe naam al bedacht. De verantwoordelijke wethouder … [Lees meer...] overWaterlandsmeer
Nederland of Holland?
Door Marten van der Meulen Ik ben de komende tijd af en toe in het buitenland. Gevraagd waar ik vandaan kom antwoord ik in het Engels steevast ‘Holland’. Dat vind ik nou eenmaal makkelijker uit te spreken. Bovendien is het geografisch correct: ik ben Hagenees en kom dus ook uit dat deel van Nederland dat traditioneel ‘Holland’ wordt genoemd. Maar is het in algemene zin ook … [Lees meer...] overNederland of Holland?
Wat kun je leren van de betekenis van een plaatsnaam?
Dit stuk verschijnt in het kader van de Nieuwsbrief Neerlandistiek voor de klas. Het bevat geen origineel onderzoek, maar is een vereenvoudigde weergave van recent onderzoek op het gebied van het Nederlands, speciaal bedoeld voor leerlingen van de middelbare school. Door Marten van der Meulen Ik woon in Utrecht, maar wat betekent die naam? De studie van plaatsnamen is niet … [Lees meer...] overWat kun je leren van de betekenis van een plaatsnaam?
Hoe het oudste Nederlands in een Spaans videospel terechtkwam
Door Peter Alexander Kerkhof Universiteit van Gent Wat als je als Deense hoofdman met een langschip vol krijgers in de zevende eeuw langs de Nederlandse kust kon varen? Zou je het Friese rijk van koning Radboud brandschatten en in zak en as achterlaten of zou je vreedzaam doorvaren naar Vlaanderen waar de steden van steen waren en de ploegen van ijzer? Het kan in ‘The Great … [Lees meer...] overHoe het oudste Nederlands in een Spaans videospel terechtkwam
Plaatsnamen lijken op de namen van balspelen
Door Marc van OostendorpWaarom, oh, waarom ligt de klemtoon in Dordrecht en Wageningen op de eerste lettergreep? Over de wonderlijke vorm van Nederlandse plaatsnamen is nu een artikel verschenen, dat geschreven is door de Duitse, nu in Amerika werkzame, taalkundige Björn Köhnlein. (Tot deze zomer werkte hij bij Duits in Leiden, waar hij ook promoveerde – bij mij – maar hij … [Lees meer...] overPlaatsnamen lijken op de namen van balspelen
Zijn plaatsnamen liever niet te kort?
Door Marc van OostendorpNu de vakantie weer voorbij is, zorgde een bericht op Language Log meteen voor enige opwinding op Facebook: Victor Mair merkte er op dat Chinese plaatsnamen eigenlijk nooit uit één karakter bestaan. De reden zou volgens hem kunnen zijn dat één lettergreep te snel leidt tot misbegrip: je hoeft alleen die ene lettergreep te missen en je weet al niet … [Lees meer...] overZijn plaatsnamen liever niet te kort?
Erdbrug, Venray en ‘Si tard’
Door Leonie CornipsBuiten stormt het, de bomen waar ik op uitkijk schudden heen en weer en de steeds terugkerende regenvlagen zijn zo intens dat op mijn toch wel drukke plein geen mens, noch hond of verkeer te bekennen valt.Voor mij op tafel ligt de ‘Codex Nederlandse-Limburgse toponiemen’ van Arthur Schrijnemakers: een 951 pagina’s tellend boek dat de motieven van naamgeving … [Lees meer...] overErdbrug, Venray en ‘Si tard’
