Het was een aardige dame, de vertegenwoordiger van een educatieve uitgeverij met wie ik vorige week sprak. Ze had me uitgenodigd om bij de muntthee ook een stuk appeltaart te nemen. "Dan neem ik er zelf ook een!" En toch had ze uiteindelijk een beangstigende boodschap. We spraken elkaar omdat ze geïnteresseerd was in een methode die meer zou zijn toegesneden op de te … [Lees meer...] overWe passen ons alvast aan
politiek
Geert Milders?
Het metafoorgebruik van Geert Wilders tijdens verkiezingsdebatten ‘Wilders slaat een mildere toon aan, maar meeregeren is ver weg.’ In de verkiezingscampagne van 2023 werd het vaak genoemd in de media: de ‘mildere’ toon van Geert Wilders, oftewel: ‘Geert Milders’. Tijdens het lezen van die artikelen vroeg ik me af in hoeverre dit zo is. Is Geert Wilders werkelijk milder … [Lees meer...] overGeert Milders?
De wens en de moeder van de gedachte: Caroline
Twee vertegenwoordigers van de BBB zaten als harmonisch openingsduo aan de Buitenhof-tafel op Eerste Pinksterdag. Het hoofd van de partij, Caroline van der Plas (kleurig gekleed) en de man die zij bij afleiding een keertje als de nek betitelde, Henk Vermeer in effen beige. In een andere beeldspraak wellicht achtereenvolgens de mond en de hersenen van de BBB? Wie zal … [Lees meer...] overDe wens en de moeder van de gedachte: Caroline
Extreemrechtse bagger
O Nederland, let op u saeck Het is examentijd en ik oefen mijn tekstverklaring door het lezen en analyseren en vervolgens trachten te begrijpen – welwillend als ik ben qua opvoeding, om maar iets te noemen – van het ‘Hoofdlijnenakkoord 2024-2028’ van een viertal zich politieke partij noemende meutes wier afko’s me in de metaforische strot blijven steken als een … [Lees meer...] overExtreemrechtse bagger
3 juni 2024: Daendelslezing door Joris Oddens in De Balie
Het Bataafse loket. De eerste Nederlandse democratie en het ideaal van de toegankelijke overheid Op maandagmiddag 3 juni aanstaande organiseert de Stichting Daendels in De Balie te Amsterdam de Daendelslezing 2024. Politiek historicus Joris Oddens plaatst in zijn lezing Het Bataafse loket het ideaal van de toegankelijke overheid in historisch perspectief. Sinds de … [Lees meer...] over3 juni 2024: Daendelslezing door Joris Oddens in De Balie
Wij zullen niets nalaten
Het is al opmerkelijk als de ene politicus aangifte doet tegen een andere politicus – je zou hopen dat men zijn onenigheid kan uitspreken in de Tweede Kamer. Maar de aangifte die Geert Wilders gisteren deed tegen zijn collega Frans Timmermans is wel heel vreemd. De laatste had dit weekeinde in een toespraak voor zijn partij gezegd: Mensen onze taak is helder. Wij zullen … [Lees meer...] overWij zullen niets nalaten
Tom America dicht Van Agt
Ik herinner me precies wanneer ik Dries van Agt – op grote afstand weliswaar – voor het eerst in het echt zag. Ergens tweede helft jaren zeventig liep ik na mijn pianoles de trappen af van het Nijmeegse cultureel centrum De Lindenberg en zag ik ophef en rumoer bij de grote zaal (‘Aula’ noemden ze die geloof ik). Ik keek naar binnen en zag Van Agt achter een spreekgestoelte … [Lees meer...] overTom America dicht Van Agt
Bestaat er politiek neutrale taalwetenschap?
Het is een interessant punt, dat de Amerikaanse geleerde Aris M. Clemons maakt in de bundel Decolonizing linguistics: Apolitieke taalkunde bestaat niet, en moet ook niet bestaan. Dat is ook meteen (in het Engels) de titel van haar artikel, dat ze zelf als volgt samenvat: Dit hoofdstuk stelt dat wetenschappelijke objectiviteit, en de idealisering ervan, zelf een ideologie is … [Lees meer...] overBestaat er politiek neutrale taalwetenschap?
De nuances van de liefdesdood
Bij de herdenking van oud-premier Dries van Agt in de Tweede Kamer riep minister-president Mark Rutte een romantisch beeld op over de liefde van Van Agt voor zijn echtgenote Eugenie: ‘Tot in de dood kozen zij voor samen, hand in hand. Het deed mij even denken aan die beroemde dichtregels uit Vondels Gijsbrecht: “‘Waar werd oprechter trouw dan tussen man en vrouw ter wereld ooit … [Lees meer...] overDe nuances van de liefdesdood
De stekker eruit trekken
Pieter Omtzigt heeft de stekker uit de coalitiebesprekingen getrokken, hoor en lees je nu overal. Die uitdrukking blijkt verrassend jong. De invloed van technische ontwikkelingen op onze woordenschat heeft me altijd geïnteresseerd. Ik bedoel: zonder de uitvinding van stoommachines zouden we nu niet zeggen dat iets of iemand op stoom ligt. Aan het begin van de … [Lees meer...] overDe stekker eruit trekken
Mejuffrouw de jonkvrouw Van-Hier-Tot-Eichen-Schlaapkamer
Van hier tot Tokio – Facetten (xi) Frederik-Jan (de dubbele voornaam is geen toeval) Van Hier tot Gunder was een door Roemer of andere SP’ers gefingeerde naam voor iemand van adel, verondersteld rijke huizenbezitter bovendien. Onder de werkelijke, niet-verzonnen adellijke familienamen in Nederland vinden we in de sfeer van X tot Y Van Hemert tot … [Lees meer...] overMejuffrouw de jonkvrouw Van-Hier-Tot-Eichen-Schlaapkamer
Ter Braak, gelezen door Femke Halsema
Gisteren herdacht men, zoals gebruikelijk bij het beeld van De Dokwerker op het Amsterdamse Jonas Daniël Meijerplein, de met veel geweld neergeslagen staking die drieëntachtig jaar geleden werd uitgeroepen om te protesteren tegen de razzia’s waarbij de Duitse bezetters honderden Joodse mannen arresteerden en wegvoerden naar concentratiekamp Mauthausen. Burgemeester Femke … [Lees meer...] overTer Braak, gelezen door Femke Halsema
Van hier tot gunder
Van hier tot Tokio – Facetten (iv) Het lijkt bijna een bewijs van een na-oorlogse sfeer van opluchting en olijkheid: in Nederlandse kranten zijn er rond 1950 frequent voorbeelden te vinden van wat we kunnen zien als een stap in de richting van Tokio in de vorm van de versterkende aanvullingen “van hier tot gunder” en “van hier tot ginder”. Deze laatste variant is zeker … [Lees meer...] overVan hier tot gunder
Hoe premier Wilders de leescrisis wil oplossen
De nieuwe regering is er nog niet eens, maar dit weekeinde lichtte de toekomstige premier al een tipje van de sluier op over de manier waarop zijn regering de leescrisis te lijf gaat. Met het socialemediaplatform X! Dat 'emancipeert en bevrijdt de massa's'. Want kennelijk krijgen we een sociaal-democratische regering die gaat doen aan arbeidersverheffing. Dankzij X zullen … [Lees meer...] overHoe premier Wilders de leescrisis wil oplossen
Een populaire uitdrukking in de Tweede Kamer: gratis bier
Ineens stond de politiek eind 2023 in het teken van het product dat bestaat uit water, gerst- en/of tarwemout en hop, kortweg bier. De brouwers noemen water op hun website tweemaal dus dat zal het hoofdbestanddeel zijn. Inderdaad, 90%. De bekendste zwak alcoholische drank van Nederland kwam bij de Algemene en Politieke Beschouwingen aan de orde op 21 september. Caroline van der … [Lees meer...] overEen populaire uitdrukking in de Tweede Kamer: gratis bier
Een debat als deze in hedendaags Nederlands
De simpelste verklaring is dat het Engels alleen maar the ‘de’ als lidwoord heeft, maar daar wil ik het nu verder niet over hebben (zou Kees Boonman kunnen zeggen). Wat vroeger verkeerd was en bijvoorbeeld op school ook fout gerekend werd (het bedrijf, die of het midden, die) is minder en minder onjuist. Daarom is het geen wonder dat de stenografen in de Tweede Kamer … [Lees meer...] overEen debat als deze in hedendaags Nederlands
Volgens mij heeft de heer Wilders gevoegelijk gezegd hoe hij erin staat
Het was een korte reeks debatten die Roelien Kamminga (VVD) in december mocht voorzitten. Het betrof een tussenperiode, na het vertrek van Vera Bergkamp (D66) samen met de oude Kamer en met de keuze voor Martin Bosma (PVV) in de nieuwe. De regionale zender RTV Noord was belangstellend naar haar eventuele kandidatuur en publiceerde daarover. (Het was een persoonlijke afweging om … [Lees meer...] overVolgens mij heeft de heer Wilders gevoegelijk gezegd hoe hij erin staat
Opkomend gewoon
Laten we twee uitingen tegenover elkaar zetten: Het bijwoordje gewoon geeft aan de a-zin géén andere betekenis, maar maakt deze hooguit alleen wat stelliger en vooruit, er klinkt een veroordeling in door. Maar vooral als iemand in zijn of haar taal strooit met gewoon blijft er van die stelligheid niet veel over en dat veroordelen klinkt dan voor het luisterende oor … [Lees meer...] overOpkomend gewoon
Gewoon in de politiek
Het woordje gewoon mag veel in de persconferenties van minister-president Rutte vallen (lees: gevallen zijn, want sinds die epifane zondag komt hij niet veel meer in Nieuwspoort), in de Tweede Kamer hoort het ook in de eredivisie van frequent hoorbaar Nederlands. Dat is iets waar waarschijnlijk alle fracties aan meedoen, maar de meer luidruchtige sprekers hebben er … [Lees meer...] overGewoon in de politiek
De reactie die gewoon niet goed was
De minister-president opende zijn wekelijkse persconferentie op 10 maart 2023 met een excuus: “Goedemiddag. Ik heb hier twee weken geleden, dat was de dag dat het Groningen enquêterapport verscheen, een eerste reactie gegeven en de toon van die reactie was gewoon niet goed.” Het Groningen enquêterapport, premier Rutte onderhoudt een warme relatie met het Engels ook als hij … [Lees meer...] overDe reactie die gewoon niet goed was
Op het randje van het alternatief
De onverwachte, en vooral ook onverwacht grote, overwinning van de PVV bij de onlangs gehouden verkiezingen voor de Nederlandse Tweede kamer, heeft in het land veel beroering gebracht en ook veel pennen in beweging gezet. Daarbij was het een column in De Volkskrant van 1-12 jl. die mij ook om een geheel andere, taalkundige reden, interesseerde. Peter Middendorp … [Lees meer...] overOp het randje van het alternatief
De aanwezigheid van hooggeleerde getuigen in Kamerdebatten
Dit stukje is een vervolg van dat over “externe democratisering van het universitair taalgebruik” in de Tweede Kamer en sluit aan bij de vraag waarom voorzitter Bosma de CDA-woordvoerder spottend aankondigde als professor. Verwachtte Bosma dat Bontenbal – dan nog lang geen CDA-leider maar een van de jongste bedienden in het CDA-smaldeel – een technisch-saaie … [Lees meer...] overDe aanwezigheid van hooggeleerde getuigen in Kamerdebatten
De externe democratisering van universitair taalgebruik in de Tweede Kamer
Het was een groot debat op 17 januari j.l. en gaandeweg bleek dat alleen de eerste termijn van de kant van de Kamer op die dag gehaald zou worden. Wie het met enkel de tekst van de vergadering moest doen kon zien dat Martin Bosma de rol van voorzitter had. Wie anders zegt tijdens vergaderingen “U continueert” om een spreker van de zijde van de Kamer aan te moedigen om zijn/haar … [Lees meer...] overDe externe democratisering van universitair taalgebruik in de Tweede Kamer
Het zijn sterke benen die de weelde kunnen dragen
In de serie HeNLOS (Het Nieuws en Leerzame Oude Spreekwoorden) vandaag: Het zijn sterke benen die de weelde kunnen dragen. NOS 27-11-2023: 'Gisteren zei Van Strien aanvankelijk gewoon aan de slag te gaan als verkenner. Hij zei dat de beschuldigingen aan zijn adres ongegrond zijn en dat hij "er met kracht afstand" van neemt.' Ergens 'afstand' van nemen, maar … [Lees meer...] overHet zijn sterke benen die de weelde kunnen dragen
Waterige compromissen – en andere taal van politici
Hoe zetten politici taal in om hun publiek te overtuigen? In de aanloop naar de komende verkiezingen praten we erover met deskundige Robbert Wigt, auteur van een boek over de debatvaardigheden van Mark Rutte. Een gesprek over hoe je als politicus het debat naar je hand kunt zetten, over het belang van een goeie grap op zijn tijd, over wat Rutte zo'n goede debater maakt, en over … [Lees meer...] overWaterige compromissen – en andere taal van politici
