Door Henk Wolf Schijnbaar bizarre opmerkingen over de talen die iemand niet spreekt, laten zien dat een deel van de Nederlandstaligen denkt in een frame waarbij het gebruik van andere talen dan het Engels en Nederlands als afwijking van een sociale norm wordt gezien. … [Lees meer...] overWaarom we nooit lezen dat Frans Timmermans geen Baskisch spreekt
pragmatiek
‘Gereserveerd voor uw veiligheid’: mag je hier wel of niet zitten?
Door Ronny Boogaart Mensen die de Nederlandse corona-regels verwarrend en onduidelijk vinden, kunnen meestal heel precies uitleggen wat die regels zijn, dus met die verwarring valt het blijkbaar wel mee. Op drukke plekken in Amsterdam moet je ineens wel een mondkapje op? Exact zoals u zegt! Het is heel zelden dat je in het wild oprechte verwarring over een corona-maatregel … [Lees meer...] over‘Gereserveerd voor uw veiligheid’: mag je hier wel of niet zitten?
De opslag van overledenen
Door Henk Wolf In de Trouw van vandaag viel me de volgende zin op: "[...] in Texas worden koelwagens besteld voor de opslag van overledenen." Ik vind de zin raar door de keuze voor het woord overledenen. Waarom? Om dat uit te leggen, moet ik een klein stukje filosofie bespreken. … [Lees meer...] overDe opslag van overledenen
Stap voor stap over de evenwichtsbalk
Door Gudrun Reijnierse De tijd vliegt! Sinds mijn laatste blog is alweer een maand verstreken. Er gebeurde in de tussenliggende tijd op het gebied van (metafoor)communicatie rondom corona veel dat de moeite van het bloggen waard zou zijn. Toch wil ik eerst terugkomen op een metafoor van Rutte die ik in mijn vorige blog tijdelijk parkeerde: die van de stappen. In de … [Lees meer...] overStap voor stap over de evenwichtsbalk
Een beetje anders zitten te doen
Aan de constructie Wij lopen te lopen moet ieder zichzelf respecterend online tijdschrift voor Nederlandse taal- en letterkunde op gezette tijden aandacht besteden. Neerlandistiek deed dat bijvoorbeeld hier, hier en hier. Nu het respectabele Journal of Linguistics ook online is, konden zij natuurlijk niet achterblijven. Onlangs publiceerde het dit artikel waarin een groep … [Lees meer...] overEen beetje anders zitten te doen
Je kop
Door Henk Wolf Met het woord kop is iets geks aan de hand: de gevoelswaarde ervan wisselt namelijk nogal. En daar lijkt systeem in te zitten. … [Lees meer...] overJe kop
Waar zijn de kleinkinderen van Natasja Froger (54) logeren?
Door Ronny Boogaart Euh, ja, ik heb de app van RTL Boulevard op mijn telefoon. Als je die opent, kleurt je hele scherm fel oranje, dus je moet daar in gezelschap een beetje mee oppassen. Ik zou er ook niet over begonnen zijn als ze daar niet regelmatig zo onhandig formuleerden. Neem nou dit bericht van 9 februari jl. Natasja Froger (54) kan haar geluk niet op. Dit weekend … [Lees meer...] overWaar zijn de kleinkinderen van Natasja Froger (54) logeren?
Gezichtsverlies
Door Henk Wolf Introductie tot de beleefdheidstheorie, gemaakt als collegevervangende video voor studenten Nederlands van NHL Stenden Hogeschool. (Bekijk deze video op YouTube) … [Lees meer...] overGezichtsverlies
Hallootjes? Ja, daag!
Door Ronny Boogaart Om supersnel internet ‘uit en thuis’ te demonstreren, rent in de nieuwste campagne van T-mobile een vrouw in een lange regenjas door de stad, waarbij ze dwars door huizen heen gaat. Aan de wapperende regenjas zie je hoeveel haast ze heeft, maar ze houdt toch even in als ze een badkamer is binnengestormd waar een man in bad zit. Terwijl ze een volledige … [Lees meer...] overHallootjes? Ja, daag!
Alles wat je zegt heeft betekenis
Een mens kan geen woord zeggen dat niets betekent: Aaaaaawaaaaaa! Nee, dat woord staat niet in het woordenboek, er valt geen definitie van te geven. En toch, als ik het op de markt roep, betekent het van alles, bijvoorbeeld dat ik het me kan permitteren om zomaar wat te roepen, of dat ik krankzinnig ben, en dat mijn stem een beetje schor is. … [Lees meer...] overAlles wat je zegt heeft betekenis
Wie is Stijnen?
Door Henk Wolf Maandag stond er in de Trouw een passage waar ik even niets van begreep. Het gaat om het volgende stukje tekst uit het artikel De partneralimentatie wordt verkort; vrouwen staan financieel op eigen benen van Barbara Vollebregt: De man van Susan Stijnen (44) verdient meer en werkt fulltime. Om te kunnen zorgen voor hun twee kinderen gaat Stijnen in goed … [Lees meer...] overWie is Stijnen?
Kerkhofwandeling 2: een absurd vormgedicht
Door Henk Wolf Gisteren schreef ik over twee bordjes die waarschuwen voor laaghangende dan wel laag hangende takken. Ze staan bij de ingang van een kerkhof in de buurt van ons huis. Ze zijn daar niet het enige dat me in talige zin opvalt. Erg opvallend is ook de tekst op de bovenstaande foto. Die staat op een muurtje. Dat muurtje hoort bij een hokje waarin een computer … [Lees meer...] overKerkhofwandeling 2: een absurd vormgedicht
Communicatieapen!
Volgens sommige taalkundigen is het vermogen om taal te gebruiken, aangeboren. De taalkundige Stephen Levinson gelooft dat niet. Hij denkt dat mensen in plaats daarvan een aangeboren drive hebben om met geluiden te communiceren. En hij heeft daar bewijs voor. … [Lees meer...] overCommunicatieapen!
Ironie is niet het omgekeerde zeggen van wat je denkt
Ilja Leonard Pfeijffer als ironicus Het is een geleerd essay, dat Ilja Leonard Pfeijffer schreef over de ironie. Hij lardeert zijn betoog, Ondraaglijke lichtheid, – dat ongeveer tot strekking heeft dat de ironie een mooi stijlmiddel is maar dat het tot nihilisme voert wanneer je je hele leven ironisch gaat leven – met verwijzingen naar tal van geleerden uit binnen- en … [Lees meer...] overIronie is niet het omgekeerde zeggen van wat je denkt
Ik houd van koffie want koffie
Er is wereldwijd iets eigenaardigs gaande: woorden zoals want en omdat zijn in zo uiteenlopende talen als het Duits, Fins, Frans, Italiaans, Koreaans Noors, Roemeens, Russisch, Slowaaks, Tsjechisch én het Nederlands aan een nieuw leven begonnen. Waar je vroeger want bijvoorbeeld alleen kon gebruiken in zinnen als 'Ik kan niet komen want ik ga naar Lowlands', vind je nu … [Lees meer...] overIk houd van koffie want koffie
Over lijken
Door Henk Wolf Ik heb jarenlang een abonnement gehad op een Deenstalige krant. Daarin vielen me altijd de berichtjes op van het overlijden van bekende mensen. Die-en-die 'er død', stond er dan als kop: die-en-die 'is dood'. In Nederlandse kranten zie je, dat is althans mijn indruk, doorgaans wat omfloerstere formuleringen. In z'n taalcolumn in de Trouw schrijft Ton den Boon … [Lees meer...] overOver lijken
Zinnen als contracten
Het beste taalkundige artikel dat ik dit jaar gelezen heb is Communication as commitment sharing: speech acts, implicatures, common ground van de Nijmeegse taalfilosoof Bart Geurts. Het verscheen onlangs in het tijdschrift Theoretical Linguistics, met commentaar van allerlei vakgenoten. Geurts' ambities zijn groots. In zijn artikel wil hij een nieuw antwoord formuleren op … [Lees meer...] overZinnen als contracten
Het is even met Henk
Door Henk Wolf Toen er nog geen nummerherkenning was, moest je jezelf als beller expliciet bekendmaken aan de persoon die de hoorn had opgenomen. Daar zijn allerlei standaardzinnetjes voor: Je spreekt met Flip.Jansen spreekt u.Flip hier! Een in Friesland gebruikelijk zinnetje is (in de Friese en de Nederlandse versie): It is even mei Henk.Het is even met … [Lees meer...] overHet is even met Henk
Wees precies
Door Marc van Oostendorp Dat we van onze gesprekspartners normaliter een zekere precisie verlangen, valt gemakkelijk aan te tonen. Neem nu de volgende zinnen (die ik vertaal uit dit artikel). Een zon schijnt.Al Jans ouders zijn aanwezig op de ouderavond.Jan gelooft dat Parijs in Frankrijk ligt. Alle drie deze zinnen zijn vreemd. Ze lijken te veronderstellen dat we … [Lees meer...] overWees precies
Het Nederlands is ook een beetje een gebarentaal
Door Henk Wolf Het menselijke brein zit zo in elkaar dat het allerlei regelmatigheden ontdekt in de taal van anderen en die zo onthoudt dat ze ook weer gebruikt kunnen worden, grotendeels onbewust. Al in onze vroegste jeugd gaan de hersenen met dat project aan de slag. Dan verwerven kinderen hun moedertalen. Blijkbaar bestaat er een voorkeur voor om in die moedertalen … [Lees meer...] overHet Nederlands is ook een beetje een gebarentaal
Wegens omstandigheden
Door Marc van Oostendorp Een vrolijk moment, onlangs bij de Amerikaanse collega's van Language Log: blogger Victor Mair vond de volgende aankondiging ergens in San Francisco: In het Chinees lijkt er te staan dat de winkel dicht is om een specifieke reden; het is daarbij kennelijk niet nodig om te vermelden wat die reden dan eigenlijk is. In het commentaar meldde zich al … [Lees meer...] overWegens omstandigheden
Ironie en samen naar een concert gaan
Door Marc van Oostendorp Een van de fascinerendste verschijnselen in de communicatie is ongetwijfeld de ironie. Het is typisch menselijk: ik geloof niet dat er diersoorten zijn die elkaar ironisch bejegenen, en kunstmatige intelligentie is er bij mijn weten ook nog niet aan toe. Het is alleen de vraag hoe je het gebruik van ironie precies moet begrijpen. De klassieke … [Lees meer...] overIronie en samen naar een concert gaan
De soldaat zal zijn doelwit niet vermoorden [BOEM!]
. Door Marc van Oostendorp Je luistert naar een radio-documentaire en je hoort de presentator zeggen: "De soldaat zal zijn doelwit vermoorden". Terwijl hij het woord vermoorden uitspreekt klinkt het geluid van een explosie. Wat betekent dat? De natuurlijke interpretatie is natuurlijk: de manier waarop de moord plaats vindt is met een explosie. Maar nu: de presentator … [Lees meer...] overDe soldaat zal zijn doelwit niet vermoorden [BOEM!]
Die meneer
Door Henk Wolf Een collega van mij gebruikt de woorden meneer en mevrouw op een opvallende manier. Zet ze er een naam achter, dan is er niets ongewoons aan. De persoon over wie ze het heeft, wordt dan op een neutrale of positieve manier aangehaald. Meestal zijn die meneren en mevrouwen met een naam mensen uit eerdere levensfasen. Zo zou 'meneer Hilbertsen' een leraar kunnen … [Lees meer...] overDie meneer
Je distantiëren van degene die je citeert
Door Henk Wolf Op Facebook plaatste van de week iemand een link naar een filmpje over de kosten van een omschakeling naar andere vormen van energievoorziening. Het filmpje stond op de website van de partij Forum voor Democratie. De Facebookvriend schreef als begeleidend zinnetje bij de link: 'Niet dat ik een fan ben van FvD, maar ze hebben wel een behoorlijk punt'. Ik … [Lees meer...] overJe distantiëren van degene die je citeert
