Toen Arnold Zweig een roman publiceerde over de Nederlandse dichter en jurist Jacob Israël de Haan, spraken sommige critici daar schande van. De Haan was een 'brandende doornbosch', oordeelde Siegfried van Praag bijvoorbeeld. Diens leven was zo ingewikkeld en zo heftig, daar schreef je maar niet zo even een boek over. En nu heeft de Amsterdamse neerlandicus Jan Fontijn dat … [Lees meer...] overEen neuroot die onbekommerd zei wat hem juist leek
recensies
Je kunt Pechtold in één zin herkennen
Door Marc van OostendorpHoeveel tekst heb je nodig om te zien of een tekst afkomstig is van Geert Wilders of van Alexander Pechtold? Niet heel veel, laat Maarten van Leeuwen zien in zijn proefschrift Stijl en politiek, dat hij vandaag in Leiden verdedigt. Eén zin is meestal wel genoeg.Neem de volgende:De laatste jaren wordt de politiek niet meer beschouwd als de plek waar … [Lees meer...] overJe kunt Pechtold in één zin herkennen
Een nieuwe stijlgoeroe
Door Marc van OostendorpHet jaar van de stijl is heropend. Begin 2014 was ik er op dit weblog mee begonnen. Ik ging les nemen bij schrijvers, die me lesjes zouden geven zodat ik beter zou schrijven. Ik begon bij Ilja Leonard Pfeijffer, maar na een paar maanden stapte ik over op een andere leraar die van alles beloofde, maar waar nooit iets van kwam. (Ja, ik bedoel u, AS!) En … [Lees meer...] overEen nieuwe stijlgoeroe
Becanus’ tomeloze geestdrift voor de geesteswetenschappen
Door Marc van OostendorpJohannes Goropius Becanus wordt in inleidende colleges taalwetenschap wel ingezet om even lekker te lachen. Deze zestiende-eeuwse geleerde had immers voorgesteld dat Adam en Eva in het paradijs Nederlands gesproken hadden, dat het Nederlands dus de oudste en de meest eerbiedwaardige taal was, waar andere talen slechts verbasteringen van waren?Over … [Lees meer...] overBecanus’ tomeloze geestdrift voor de geesteswetenschappen
Ik zeg niet dat het een slecht boek is
Door Gaston DorrenVoor bijna tien euro krijg je een bundeltje van welgeteld 130 tekstpagina’s vol eerder gepubliceerde stukjes van Ronny Boogaart. In een avond ben je erdoorheen.Voor nog geen tientje krijg je een selectie uit Ronny Boogaarts artikelen van de afgelopen jaren. Bijna 140 pagina’s, goed voor uren leesplezier.Beide zinnen doen, strikt feitelijk bezien, … [Lees meer...] overIk zeg niet dat het een slecht boek is
Lang leve de lagere apen!
Door Marc van OostendorpHet leverde zelfs in Neder-L maar een kort berichtje op: het overlijden van Kees Lekkerkerker in 2006. Deze editeur van het werk van onder andere J. Slauerhoff en Ed Hoornik werd 96 jaar, had zich een leven lang ingespannen voor de Nederlandse letteren, en werd nauwelijks uitgeluid.Nu, meer dan acht jaar later, maakt de Haagse antiquaar Fokas … [Lees meer...] overLang leve de lagere apen!
Leven in de steenklomp
Door Marc van OostendorpHoe vaak zal Sander Bax de komende dagen geïnterviewd worden? Ik hoop: heel vaak en in heel veel media, want hij heeft een magistraal boek geschreven over Harry Mulisch, dat erin slaagt op een overtuigende manier allerlei nieuwe samenhang te laten zien in het oeuvre van de in 2010 overleden schrijver.Het is een boek dat doet wat zo'n boek moet doen – je … [Lees meer...] overLeven in de steenklomp
Was Lodewijk Stegman dronken?
Door Marc van Oostendorp Toen Willem Frederik Hermans in 1952 zijn rechtszaak won, verloor de literatuur. Dat heeft de Amsterdamse hoogleraar Thomas Vaessens de laatste jaren een aantal keer beweerd. Hermans stond voor de rechter omdat de hoofdpersoon in Ik heb altijd gelijk allerlei onaardige dingen zei over katholieken – dat ze zich maar bleven voortplanten en zo, het … [Lees meer...] overWas Lodewijk Stegman dronken?
Beleefd zijn in de zeventiende en de achttiende eeuw
Door Marc van OostendorpIn 1664 schreef Maartje Jaspers een brief aan haar zeevarende echtgenoot Gerrit Ariaanse van den Broek waarin ze hem vertelde hoe ze hem miste. "Ick seer verlangh," schreef ze, "om van ul eens schrijvens te hebbe, want ick suent den drieden mei geen schrivens van ul gesien en hebt (...) o doet toch sooveel en schrift eens metten eerste soo … [Lees meer...] overBeleefd zijn in de zeventiende en de achttiende eeuw
Hoe Vlaams mag uw Nederlands zijn?
Door Jan UyttendaeleDe redactie van De Standaard gaf de opdracht aan twee medewerkers van de Taalunie om een lijst samen te stellen van Vlaamse varianten van het Nederlands waarover op de redactie soms onenigheid bestaat. De lijst bevat duizend woorden, gekozen uit de ruim vierduizend die in Van Dale als ‘Belgisch’ worden gemarkeerd, wordt gepubliceerd in boekvorm onder de wat … [Lees meer...] overHoe Vlaams mag uw Nederlands zijn?
Wat een dappere ridder!
Door Marc van Oostendorp John Rabou en Ingrid Biesheuvel. Ferguut. De ridder met het witte schild. Rijswijk: De vier windstreken. Meer informatie bij de uitgever.Website John Rabou … [Lees meer...] overWat een dappere ridder!
‘Allez, moeder, het is te hopen dat je goed slaapt’
Door Marc van Oostendorp Een jaar of vijftien geleden had ik een heel fraai sluitende theorie, die moest verklaren waarom er in Nederland wél films, popliedjes en stripverhalen in het dialect gemaakt werden en in Vlaanderen niet. Waar het noorden Wilde mossels, Skik en Haagse Harry had, kon je in het zuiden geen cd'tje persen en geen pagina drukken … [Lees meer...] over‘Allez, moeder, het is te hopen dat je goed slaapt’
Goede boeken doodslaan
Door Marc van OostendorpHoe moet je je als lezer door de rijstebrijberg van boeken en teksten op de sociale media heen eten? De maagd Marino van Yves Petry heb ik wel een paar jaar geleden gekocht, maar na een paar bladzijden weer terzijde gelegd. Maar ik heb niet stilgezeten want de volgende tweet had ik dan weer in detail bestudeerd:Nee, geen goede keuze, Petry. … [Lees meer...] overGoede boeken doodslaan
Het leven: een toneelstuk zonder regisseur
Door Marc van Oostendorp Gehaast maakte Ilja Leonard Pfeijffer, de dichter met de lange manen en de poëtensnor, de romancier die ooit naar Genua fietste om daar in vrijwillige ballingschap te leven, de toneelschrijver van wie zojuist een fonkelend stuk in premiere was gegaan, gisterenavond een buiging. Hij wist van verlegenheid niet hoe snel hij van het toneel moest … [Lees meer...] overHet leven: een toneelstuk zonder regisseur
Een boek voor Zilverliefje en Johannes Gerardus Josephus Maria
Door Marc van Oostendorp De prijs voor de vrolijkste en meest enthousiaste taalauteur van het jaar gaat zonder enige twijfel naar Maarten van der Meer. Er is geloof ik geen Nederlandse uitgever die dit jaar géén boek over taal heeft uitgegeven, maar geen van die boeken is zo geschikt om aan je nicht cadeau te geven in december. Of die nicht nu Samantha heet of … [Lees meer...] overEen boek voor Zilverliefje en Johannes Gerardus Josephus Maria
Bourdieu vs. de Blanke Volksschrijver van Stad en Land
De persoon en het personage Gerard Reve Door Marc van OostendorpDe Franse socioloog Pierre Bourdieu schreef eens dat je best "met Marx tegen Marx in kon denken, of met Durkheim tegen Durkheim. (...) Dat is hoe de wetenschap werkt." Wat Bourdieu toen niet kon weten was dat er na zijn overlijden een jonge promovendus zou opstaan aan de Universiteit van … [Lees meer...] overBourdieu vs. de Blanke Volksschrijver van Stad en Land
Vroeger spraken wij Latijn voor in de mond
Door Marc van Oostendorp In de vroege middeleeuwen moet een grote groep mensen in het westen van ons taalgebied een (verbasterde) vorm van Latijn hebben gesproken. Dat beweert in ieder geval de Utrechtse hoogleraar Peter Schrijver in een nieuw boek. Pas toen daar in de loop van de tijd de stam van de Franken steeds machtiger werd, schakelden die mensen over op de taal van … [Lees meer...] overVroeger spraken wij Latijn voor in de mond
Met flauwekul de kost verdienen
Door Marc van Oostendorp "Wie zelf ook aan het verzamelen van taal wil beginnen," schrijft Wim Daniëls in zijn nieuwe boek De taal achterna, "moet één ding heel goed beseffen: je moet het vooral voor jezelf doen. Andere mensen vinden het niet zo’n probleem dat er taalgekken zijn, maar ze meekrijgen in die taalgekte is een heel ander verhaal, of, zoals mijn vader het ooit zei: … [Lees meer...] overMet flauwekul de kost verdienen
Seks is (soms) gezond!
Middeleeuwse tips en tricks uit Kennis in beeld. Denken en Doen in de Middeleeuwen Door Ine Kiekens Als mediëviste krijg ik van familie, vrienden en kennissen af en toe het volgende voorgeschoteld: “Vertel eens iets bijzonders, hoe zat dat nu eigenlijk in de middeleeuwen? Aten mensen met mes en vork? Wasten ze zich wel regelmatig? Welke kleren droegen ze? Maakten ze … [Lees meer...] overSeks is (soms) gezond!
Nederlands voor taalhelden: een gemiste kans?
Door Jan Uyttendaele Alle eerstejaarsscholieren van het middelbaar onderwijs in Nederland en Vlaanderen hebben op 1 september 2014 een gratis taalboekje gekregen van de Nederlandse Taalunie: Nederlands voor Taalhelden. Volgens een bericht op de website vande Taalunie is het ‘niet bedoeld als leerboek, wel als naslagwerk. Het is getoetst aan het referentieniveau … [Lees meer...] overNederlands voor taalhelden: een gemiste kans?
Niet de as bewaren, maar het vuur doorgeven
Over Wat er op het spel staat van Cyrille OffermansDoor Marc van OostendorpDe laatste schrijver aan wie Cyrille Offermans een essay wijdt in zijn nieuwe boek Wat er op het spel staat is Joke van Leeuwen, een schrijfster die zowel voor kinderen als voor volwassenen geschreven heeft. Dat een ernstig literatuurbeschouwer als Offermans, deskundige op het gebied van … [Lees meer...] overNiet de as bewaren, maar het vuur doorgeven
X | XXX
Over 'Nederlandstalige' avant-gardegedichten Door Marc van Oostendorp "Deze bloemlezing", schrijven Hubert van den Berg en Geert Buelens in hun nawoord bij hun bloemlezing Doe uw werk! Avant-gardistische poëzie uit de Lage Landen, "wil een representatief overzicht bieden van avant-gardistische gedichten in het Nederlands." De vraag is nu: wanneer is een … [Lees meer...] overX | XXX
Het aantal relaties tot een broodje ham is onbeperkt
Het wonder van de taal in meer dan 50 interviewsDoor Marc van OostendorpDe jaren tachtig! Dat waren nog eens tijden in de taalwetenschap. Er hing van alles in de lucht: we begonnen te begrijpen hoe taal werkte, hoe al die ingewikkelde, nergens precies opgeschreven regels die we in ieder gesprek moeiteloos hanteren in ons hoofdje pasten. En we hadden het idee dat we binnenkort … [Lees meer...] overHet aantal relaties tot een broodje ham is onbeperkt
Schrijven als Herp, onderzoeken als Dlabačová
Door Ine Kiekens Een doodgewone zondag in Gouda, 1477. Wie na de wekelijkse zondagsmis in de St.-Janskerk behoefte had aan nog meer religieus onderricht, kon zich hiervoor tot verschillende personen wenden. Minderbroeder-observant Jan Brugman bijvoorbeeld – jawel, diegene die ons bekend is van “praten als Brugman” – hield welluidende preken op het kerkhof. Iets verder … [Lees meer...] overSchrijven als Herp, onderzoeken als Dlabačová
Een intellectueel ondernemer in de zestiende eeuw
Door Marc van Oostendorp Sommige boeken maken de lezer vreselijk jaloers. In ieder geval mij: wat moet het fijn zijn geweest om over dit onderwerp te schrijven! Om hier onderzoek naar te mogen doen, om hier een paar jaar over na te denken, om deze wereld te mogen verkennen! De woordenaar, het boek van de historica Sandra Langereis over de legendarische zestiende-eeuwse … [Lees meer...] overEen intellectueel ondernemer in de zestiende eeuw
