De belangrijkste trend in de neerlandistiek van de afgelopen jaren: dat de grenzen opengaan. We wisten natuurlijk al heel lang dat het wonderlijk is om een vakgebied te laten bepalen door politieke grenzen. Er is geen vakgebied dat zich concentreert op de flora en fauna van Nederland en Vlaanderen, waarom zou je dan wel voor taal en literatuur die grenzen aanhouden? Wat we … [Lees meer...] overDe neerlandistiek en meertaligheid
taalbeheersing
Vacature: Hoogleraar Taalbeheersing van het Nederlands, Groningen
Welke rol speelt taal in communicatieprocessen? Wat is de functie en het effect van talige boodschappen in bijvoorbeeld overheidscommunicatie? Hoe kan het beheersen van de Nederlandse taal helpen de sociale ongelijkheid te verkleinen? Zulke vragen naar de werking van communicatieprocessen waarin taal een rol speelt, staan centraal in het onderzoek naar Taalbeheersing van … [Lees meer...] overVacature: Hoogleraar Taalbeheersing van het Nederlands, Groningen
Van fact-checking tot argument-checking
Het bestrijden van desinformatie in het Nederlandse nieuws Nieuwsverslaggeving lijkt steeds meer op een vorm van oorlog: feiten worden gepareerd met ‘alternatieve feiten’, fake news bestookt voortdurend de mainstream media, en men spreekt zelfs van ‘informatieoorlog’ of ‘informatieterreur’. Kunnen we aan de taal van journalisten en mediaorganisaties nog aflezen of het … [Lees meer...] overVan fact-checking tot argument-checking
Alle Nederlanders moeten Van Eemeren & Grootendorst lezen
Toen ik Nederlands studeerde aan de UvA, eind jaren tachtig, begin jaren negentig, kende de studierichting vier pijlers: moderne letterkunde, historische letterkunde, taalkunde en taalbeheersing. Het zal me niet verbazen als dit vandaag de dag nog zo is, al is het mogelijk dat een van de specialisaties vanwege een tekort aan studenten inmiddels is opgeheven. Zoals … [Lees meer...] overAlle Nederlanders moeten Van Eemeren & Grootendorst lezen
Ammodo-prijs voor Wyke Stommel
Op woensdag 18 mei ontving tijdens een zonovergoten bijeenkomst in de Rijksakademie van Beeldende Kunsten aan de voor neerlandici zo bekende Sarphatistraat in Amsterdam (zie de openingszin van De Uitvreter van Nescio) iHub (Interdisciplinary Hub for Digitalization and Society) van de Radboud Universiteit de prestigieuze Ammodo prijs voor grensverleggend … [Lees meer...] overAmmodo-prijs voor Wyke Stommel
Negatieve vooroordelen bij accenten van etnische minderheidsgroepen
Kandidaten met een Vlaamse naam ontvangen vaker een uitnodiging voor een sollicitatiegesprek dan kandidaten met een Turkse of Arabische naam, en ze kunnen makkelijker een huis huren. Discriminatie op basis van etnische achtergrond vindt frequent plaats op de arbeidsmarkt en huizenmarkt in diverse westerse samenlevingen, Vlaanderen incluis. Naam is echter niet het enige aspect … [Lees meer...] overNegatieve vooroordelen bij accenten van etnische minderheidsgroepen
‘De stem van het volk’ in coronatijden
In ‘NOS: Het Coronavirus: feiten en fabels’ beantwoordden experts de vragen van kijkers. Althans, zo presenteerde de NOS zelf het format van deze ‘Corona Q&A’s’. Conversatieanalytisch onderzoek laat zien dat de kijkers niet altijd eenduidig als vraagstellers werden gepresenteerd. Wiens vragen werden er dan eigenlijk gesteld: die van de individuele kijker, die van “het … [Lees meer...] over‘De stem van het volk’ in coronatijden
(Amerikaanse haakjes.)
Een van de vele websites die ik helaas te weinig volg is Follow the Money. Altijd als ik iets lees van de onderzoeksjournalisten die daar werken, heb ik er veel plezier aan, en steeds neem ik me voor om er meer van te lezen. Nu ook weer, nu ik het fascinerende, door FTM uitgegeven boekje Sywerts Miljoenen heb gelezen waarin precies uit de doeken wordt gedaan hoe een … [Lees meer...] over(Amerikaanse haakjes.)
22 april 2022: Masterclass academische taalvaardigheid voor docenten
Taalvaardigheid blijkt een struikelblok in de aansluiting tussen vo-wo. Op de Radboud Universiteit hecht men veel waarde aan een goede (academische) taalvaardigheid. Wat kunt u als docent doen om uw leerlingen in 4, 5 en 6 vwo voor te bereiden op een succesvolle start van een universitaire studie? Het programma bestaat uit twee delen: Deel 1: informatie over taalbeleid aan … [Lees meer...] over22 april 2022: Masterclass academische taalvaardigheid voor docenten
Moeten schoolboeken aantrekkelijk geschreven zijn?
"Vind jij het belangrijk dat je kleren er leuk uitzien of lekker zitten?" Ja, ik weet wel hoe ik jullie op het puntje van je stoel kan krijgen: door uit een geschiedenisboek voor de basisschool te citeren: Wijzer! Geschiedenis voor groep 7. Deze passage gaat zo verder: Vroeger vonden mensen kleren vooral belangrijk om hun lichaam te beschermen tegen het weer of tegen … [Lees meer...] overMoeten schoolboeken aantrekkelijk geschreven zijn?
Taal is meer dan dat
Dit is een afgeslankte versie van de afscheidsrede die Fons Maes heeft uitgesproken naar aanleiding van zijn afscheid als hoogleraar Communicatie en Cognitie aan Tilburg University op 18 maart 2022. De volledige tekst kunt u, met meer nuances en verwijzingen, hier vinden. Ik neem u mee naar een op het eerste gezicht verrassend klein onderwerp in het vakgebied van taal en … [Lees meer...] overTaal is meer dan dat
‘Geen zorgen’. Over copywriting en literatuur
Mocht het verplicht worden een visitekaartje te dragen, dan zou het mijne auteur-muzikant moeten vermelden. Bij vertoning zou ik rood kleuren van schaamte en nadien groen, van jaloezie. Had er copywriter-reclamecomponist kunnen staan! Je zult maar bedenker zijn van zinnetjes als ‘Schat, staat de Bokma koud?’, ‘Van Den Borre: uw akte van vertrouwen’ en ‘Als het aan de kat lag, … [Lees meer...] over‘Geen zorgen’. Over copywriting en literatuur
Stylen met stijlfiguren
Net zo verbluffend als bij een make-upmetamorfose, kun je de kracht van stijlfiguren laten zien met een VOOR/NA-vergelijking. Een voetbalcommentator had bijvoorbeeld iets redelijk neutraals kunnen zeggen als: Die overtreding zou de scheidsrechter met een kaart kunnen bestraffen. maar in plaats daarvan roept zij: Nou zeg scheids, dat is is toch minstens geel?! Het … [Lees meer...] overStylen met stijlfiguren
4 februari 2022: Webinar #Wijzijnneerlandici door studenten Nederlands
Masterstudenten Nederlandse taal en cultuur van de Universiteit van Amsterdam laten tijdens het webinar #Wijzijnneerlandici op 4 februari zien hoe dynamisch en veelzijdig hun vakgebied is. Zij presenteren hun onderzoek dat niet alleen interessant is voor vakgenoten, maar ook voor andere geïnteresseerden. In een maand tijd hebben de studenten een onderzoek bedacht en … [Lees meer...] over4 februari 2022: Webinar #Wijzijnneerlandici door studenten Nederlands
Dit artikel moet duidelijk herzien worden
Anonieme peer review is een fascinerend onderwerp voor studie van beleefdheid. Ja, beleefdheid is een eerbiedwaardig onderzoek, dank u wel voor het vragen. Wat doen mensen precies als ze beleefd zijn? En waarom geldt het bijvoorbeeld als beleefd om dingen indirect te zeggen? Dat zijn het soort vragen waarnaar beleefdheidsonderzoek wordt uitgevoerd, en omdat veel beleefdheid een … [Lees meer...] overDit artikel moet duidelijk herzien worden
Communicatieadviseur: ‘Ik ben echt vaardig geworden in gesprekken voeren, voor een groep staan en duidelijk overkomen’
Wat kun je eigenlijk worden met zo'n studie, en hoe? Daar willen we graag zoveel mogelijk antwoorden op, voor alle huidige studenten, studiekiezers, en andere nieuwsgierige meelezers. In de toekomstrubriek van Jong Neerlandistiek gaan we de komende tijd interviews verzamelen met afgestudeerden die een leuke baan hebben gevonden. Het eerste succesverhaal komt van een … [Lees meer...] overCommunicatieadviseur: ‘Ik ben echt vaardig geworden in gesprekken voeren, voor een groep staan en duidelijk overkomen’
Amper nog Nederlands in Amsterdam. Is dat erg?
In augustus vonden de VU introductiedagen plaats. Gedurende een kleine week maakte ik kennis met het bruisende (studenten)leven in Amsterdam. Hoewel ik rondliep in de hoofdstad van ons land, hoorde ik weinig Nederlands. In een museum sprak de rondleider Engels. Toen ze aan studenten vooraan vroeg wat zij studeerden, draaide de voorste zich naar mij om vroeg snel: ‘Wat is … [Lees meer...] overAmper nog Nederlands in Amsterdam. Is dat erg?
Antoine Braet (1942-2021): Modern retoricus en inspirerend leermeester
Voor mensen als Toine Braet ga je naar een universiteit toe. Dat wist ik nog niet toen ik Nederlands ging studeren in Leiden. Maar vandaag wel, en misschien al vanaf het eerste college dat hij ons het vak Retorische Analyse gaf. Stoicijns kijkend, houterig gesticulerend, met lichtnasale kraakstem kraakhelder formulerend, en dan ineens een lachende snor onder twee fonkelende … [Lees meer...] overAntoine Braet (1942-2021): Modern retoricus en inspirerend leermeester
Overleden: Antoine Braet (1942-2021)
Ons bereikt het bericht dat afgelopen dinsdag Antoine Braet is overleden, bij leven docent Nederlands, auteur van de in zijn tijd populaire schoolmethode Taaldaden en docent en hoogleraar Taalbeheersing aan respectievelijk de Universiteit Leiden en de Universiteit van Amsterdam. Hij was een groot kenner van de klassieke retorica en liet zien hoe deze nog steeds relevant was … [Lees meer...] overOverleden: Antoine Braet (1942-2021)
Reclame met een knipoog
YouTube vanuit Taalbeheersingsperspectief Iedereen die veel tijd doorbrengt op YouTube kent het. Je bekijkt het nieuwe filmpje van je favoriete YouTuber en het eerste wat je hoort is iets van de strekking: ‘deze video is gesponsord door bedrijf X!’ Daarop volgt dan een soort mini-reclameblok, hoogstens een paar minuten lang, waarin de YouTuber zélf iets van bedrijf X aan de … [Lees meer...] overReclame met een knipoog
Vaccineren: verplichten of vrijlaten?
Op 8 december meldde de NOS dat er geen meerderheid is voor een vaccinatieplicht in Nederland. Mijn ogen bleven hier onmiddellijk op hangen – en niet alleen doordat het vanwege de min of meer dubbele ontkenning (geen + plicht) een nogal complexe zin was. Wat betekent dat eigenlijk? En had de NOS dit nou niet wat handiger op kunnen schrijven, zoals bijvoorbeeld: de … [Lees meer...] overVaccineren: verplichten of vrijlaten?
Hoe gaat het? Goed
Een interessante plaats waar neerlandici zich de laatste jaren nuttig maken is de spreekkamer. Dokters voeren gesprekken met patiënten die zeker voor die patiënten vreselijk belangrijk zijn: ze hebben beperkte tijd en in die tijd moeten ze informatie overdragen aan iemand die vreselijk belangrijk voor hen is – de behandelend arts. Het is daarom goed dat zulke gesprekken … [Lees meer...] overHoe gaat het? Goed
Communiceren is een mooi ambacht
Er is een nieuwe editie van Leren communiceren! Het is niet overdreven om te zeggen dat dit al heel lang een van de weinige mooie studieboeken is van de opleiding Nederlands, een mooi vak dat niet uitblinkt in fraai uitgegeven leerboeken. Dat Leren communiceren een uitzondering is, heeft vast te maken met het feit dat het ook bij andere opleidingen wordt gebruikt – de uitgever … [Lees meer...] overCommuniceren is een mooi ambacht
In memoriam Ton van der Geest (Enschedé 1941- Haren 2021)
Na een lang ziekbed is vorige maand op 7 augustus, Ton van der Geest overleden. Hij was de laatste 17 jaar van zijn werkzame leven hoogleraar Taalbeheersing in Groningen, maar had daar vanwege zijn slechte gezondheid al in 1998 afscheid moeten nemen. Sindsdien heeft hij nog een aantal jaren voor het Ministerie van OCW met veel genoegen deel uitgemaakt van een adviescommissie … [Lees meer...] overIn memoriam Ton van der Geest (Enschedé 1941- Haren 2021)
Ontdekking: we weten niet wat overtuigt
Er worden op dit moment waarschijnlijk over de hele wereld dezelfde grapjes gemaakt over het onderzoek dat de Utrechtse hoogleraar Hans Hoeken publiceerde met zijn Amerikaanse collega Daniel O'Keefe in het tijdschrift Frontiers in Psychology. "Nu kunnen we wel ophouden met college geven", zal iedereen hebben gezegd die een cursus aanbood over hoe je met taal kunt overtuigen. … [Lees meer...] overOntdekking: we weten niet wat overtuigt
