Eergisteren kwam Eugen Rochko, de maker van het socialemediaplatform Mastodon met een voor sommigen schokkend bericht: hij zou overwegen om een functie voor 'quote posten' te maken omdat mensen erom vroegen. Het bericht kwam een paar dagen nadat de Zweedse activiste Greta Thunberg op een ander socialemediaplatform, Twitter, een nu al beroemde 'quote post' had geplaatst. op … [Lees meer...] overHet belang van het laatste woord
taalbeheersing
Wat betekent schrijvende AI voor het schrijfonderwijs?
Ik heb het idee dat er echt iets wezenlijks gaat veranderen. Ineens heeft iedereen het erover; ChatGPT . ChatGPT is een Large Language Model, getraind door OpenAI. Het systeem kan zowel vertalen als nieuwe tekst genereren en velen, van journalist tot marketeer, van vertaler tot docent, vragen zich af: welke gevolgen gaat dit voor mijn beroep hebben? Gaat dit mijn werk … [Lees meer...] overWat betekent schrijvende AI voor het schrijfonderwijs?
sChatje, maak eens een tentamenvraag
Wil ik best toegeven, ik was verslaafd, de afgelopen twee weken. En nog, als ik iets vervelends moet doen, zoals kerstkaarten sturen, R-scripts schrijven of abstracts maken, dan is mijn eerste neiging: kan ChatGPT dat niet doen? sChatje, kun jij voor mij een kerstkaart naar Tante Annie sturen? Inmiddels is mijn blinde vertrouwen enigszins ontnuchterd, maar nog steeds is mijn … [Lees meer...] oversChatje, maak eens een tentamenvraag
Hoger opgeleiden hechten meer aan eenvoudige teksten
Er is de laatste jaren af en toe nogal wat te doen over eenvoudige teksten. Afgelopen maandag ging het daar ook over tijdens een college voor de eerstejaars die hun eerste onderzoekjes moesten presenteren. Een van hen is bezig met de vraag of het voor de overheid nu verstandig is om teksten te schrijven in een zogeheten 'B1-niveau', en toen kwam mijn collega Wilbert Spooren … [Lees meer...] overHoger opgeleiden hechten meer aan eenvoudige teksten
Bestaat er een vrouwelijke retorica?
Wat doen vrouwelijke politieke leiders anders in hun toespraken dan hun mannelijke collega’s? Bestaat er een vrouwelijke retorica?, zo vraagt hoogleraar Bestuurskunde Hans de Bruijn zich af. Eerder schreef Hans de Bruijn een serie lezenswaardige boeken over framing in de taal van politici. En de bondige columns die hij al tien jaar in Trouw publiceert over framing in politieke … [Lees meer...] overBestaat er een vrouwelijke retorica?
Hoe slecht communiceert de Europese Commissie?
Het leek me interessant onderzoek, waarover NOS Nieuws vorige week berichtte: de Europese Commissie zou aantoonbaar 'wollig en onbegrijpelijk' schrijven. Wolliger en onbegrijpelijker zelfs dan de andere onderzochte groepen, waaronder nationale regeringen. Alleen politicologen zouden het nog slechter doen. De NOS geeft zelf toe dat ze eigenlijk alleen de site Politico hebben … [Lees meer...] overHoe slecht communiceert de Europese Commissie?
Wanneer ben ik aan de beurt?
In het dagelijks leven zijn we regelmatig met elkaar in gesprek. Tijdens deze gesprekken wisselen sprekers voortdurend van beurt. Dit noemen we een 'beurtwisseling'. Om een gesprek vloeiend te laten verlopen, is het belangrijk om als luisteraar een beurtwisseling te voorspellen. Als de luisteraar het einde van de sprekersbeurt niet voorspelt, vallen er ongemakkelijke stiltes. … [Lees meer...] overWanneer ben ik aan de beurt?
Verschenen: 101 schrijftips die je moest missen op school
Persbericht Lannoo ‘101 schrijftips die je moest missen op school – voor meer aandacht, meer respons én meer speeltijd’. Zo heet het boek van tekstschrijver en schrijftrainer Mark Van Bogaert dat verschijnt in deze Week van het Nederlands. Al tientallen jaren doet Van Bogaert A/B-tests met verschillende tekstversies om te onderzoeken wat de meeste respons oplevert: versie … [Lees meer...] overVerschenen: 101 schrijftips die je moest missen op school
Ik herinner, herken en vind dat niet!
Mark Rutte had ‘geen actieve herinnering’ en Thierry Baudet ‘herkent zich niet’ in wat er over hem geschreven werd. Het is normaal om je reputatie te willen verdedigen. In deze voorbeelden wordt dat gedaan door ‘speaker commitment’ aan (veronderstelde) uitspraken te ontkennen of te verzwakken. Verdedigingsstrategieën In 2020 hebben Ronny Boogaart, Henrike Jansen en … [Lees meer...] overIk herinner, herken en vind dat niet!
Welk punt maakt Nederland vleesland?
De vleesindustrie lanceerde op 1 september j.l. de campagne “Nederland Vleesland, waar smaken verschillen” om de carnivoren onder ons een hart onder de riem te steken. De initiatiefnemers, o.a. de Centrale Organisatie voor de Vleessector (COV) en Producentenorganisatie Varkenshouderij (POV), willen “de beeldvorming waar nodig bijstellen en misvattingen zo mogelijk wegnemen”. … [Lees meer...] overWelk punt maakt Nederland vleesland?
De neerlandistiek en meertaligheid
De belangrijkste trend in de neerlandistiek van de afgelopen jaren: dat de grenzen opengaan. We wisten natuurlijk al heel lang dat het wonderlijk is om een vakgebied te laten bepalen door politieke grenzen. Er is geen vakgebied dat zich concentreert op de flora en fauna van Nederland en Vlaanderen, waarom zou je dan wel voor taal en literatuur die grenzen aanhouden? Wat we … [Lees meer...] overDe neerlandistiek en meertaligheid
Vacature: Hoogleraar Taalbeheersing van het Nederlands, Groningen
Welke rol speelt taal in communicatieprocessen? Wat is de functie en het effect van talige boodschappen in bijvoorbeeld overheidscommunicatie? Hoe kan het beheersen van de Nederlandse taal helpen de sociale ongelijkheid te verkleinen? Zulke vragen naar de werking van communicatieprocessen waarin taal een rol speelt, staan centraal in het onderzoek naar Taalbeheersing van … [Lees meer...] overVacature: Hoogleraar Taalbeheersing van het Nederlands, Groningen
Van fact-checking tot argument-checking
Het bestrijden van desinformatie in het Nederlandse nieuws Nieuwsverslaggeving lijkt steeds meer op een vorm van oorlog: feiten worden gepareerd met ‘alternatieve feiten’, fake news bestookt voortdurend de mainstream media, en men spreekt zelfs van ‘informatieoorlog’ of ‘informatieterreur’. Kunnen we aan de taal van journalisten en mediaorganisaties nog aflezen of het … [Lees meer...] overVan fact-checking tot argument-checking
Alle Nederlanders moeten Van Eemeren & Grootendorst lezen
Toen ik Nederlands studeerde aan de UvA, eind jaren tachtig, begin jaren negentig, kende de studierichting vier pijlers: moderne letterkunde, historische letterkunde, taalkunde en taalbeheersing. Het zal me niet verbazen als dit vandaag de dag nog zo is, al is het mogelijk dat een van de specialisaties vanwege een tekort aan studenten inmiddels is opgeheven. Zoals … [Lees meer...] overAlle Nederlanders moeten Van Eemeren & Grootendorst lezen
Ammodo-prijs voor Wyke Stommel
Op woensdag 18 mei ontving tijdens een zonovergoten bijeenkomst in de Rijksakademie van Beeldende Kunsten aan de voor neerlandici zo bekende Sarphatistraat in Amsterdam (zie de openingszin van De Uitvreter van Nescio) iHub (Interdisciplinary Hub for Digitalization and Society) van de Radboud Universiteit de prestigieuze Ammodo prijs voor grensverleggend … [Lees meer...] overAmmodo-prijs voor Wyke Stommel
Negatieve vooroordelen bij accenten van etnische minderheidsgroepen
Kandidaten met een Vlaamse naam ontvangen vaker een uitnodiging voor een sollicitatiegesprek dan kandidaten met een Turkse of Arabische naam, en ze kunnen makkelijker een huis huren. Discriminatie op basis van etnische achtergrond vindt frequent plaats op de arbeidsmarkt en huizenmarkt in diverse westerse samenlevingen, Vlaanderen incluis. Naam is echter niet het enige aspect … [Lees meer...] overNegatieve vooroordelen bij accenten van etnische minderheidsgroepen
‘De stem van het volk’ in coronatijden
In ‘NOS: Het Coronavirus: feiten en fabels’ beantwoordden experts de vragen van kijkers. Althans, zo presenteerde de NOS zelf het format van deze ‘Corona Q&A’s’. Conversatieanalytisch onderzoek laat zien dat de kijkers niet altijd eenduidig als vraagstellers werden gepresenteerd. Wiens vragen werden er dan eigenlijk gesteld: die van de individuele kijker, die van “het … [Lees meer...] over‘De stem van het volk’ in coronatijden
(Amerikaanse haakjes.)
Een van de vele websites die ik helaas te weinig volg is Follow the Money. Altijd als ik iets lees van de onderzoeksjournalisten die daar werken, heb ik er veel plezier aan, en steeds neem ik me voor om er meer van te lezen. Nu ook weer, nu ik het fascinerende, door FTM uitgegeven boekje Sywerts Miljoenen heb gelezen waarin precies uit de doeken wordt gedaan hoe een … [Lees meer...] over(Amerikaanse haakjes.)
22 april 2022: Masterclass academische taalvaardigheid voor docenten
Taalvaardigheid blijkt een struikelblok in de aansluiting tussen vo-wo. Op de Radboud Universiteit hecht men veel waarde aan een goede (academische) taalvaardigheid. Wat kunt u als docent doen om uw leerlingen in 4, 5 en 6 vwo voor te bereiden op een succesvolle start van een universitaire studie? Het programma bestaat uit twee delen: Deel 1: informatie over taalbeleid aan … [Lees meer...] over22 april 2022: Masterclass academische taalvaardigheid voor docenten
Moeten schoolboeken aantrekkelijk geschreven zijn?
"Vind jij het belangrijk dat je kleren er leuk uitzien of lekker zitten?" Ja, ik weet wel hoe ik jullie op het puntje van je stoel kan krijgen: door uit een geschiedenisboek voor de basisschool te citeren: Wijzer! Geschiedenis voor groep 7. Deze passage gaat zo verder: Vroeger vonden mensen kleren vooral belangrijk om hun lichaam te beschermen tegen het weer of tegen … [Lees meer...] overMoeten schoolboeken aantrekkelijk geschreven zijn?
Taal is meer dan dat
Dit is een afgeslankte versie van de afscheidsrede die Fons Maes heeft uitgesproken naar aanleiding van zijn afscheid als hoogleraar Communicatie en Cognitie aan Tilburg University op 18 maart 2022. De volledige tekst kunt u, met meer nuances en verwijzingen, hier vinden. Ik neem u mee naar een op het eerste gezicht verrassend klein onderwerp in het vakgebied van taal en … [Lees meer...] overTaal is meer dan dat
‘Geen zorgen’. Over copywriting en literatuur
Mocht het verplicht worden een visitekaartje te dragen, dan zou het mijne auteur-muzikant moeten vermelden. Bij vertoning zou ik rood kleuren van schaamte en nadien groen, van jaloezie. Had er copywriter-reclamecomponist kunnen staan! Je zult maar bedenker zijn van zinnetjes als ‘Schat, staat de Bokma koud?’, ‘Van Den Borre: uw akte van vertrouwen’ en ‘Als het aan de kat lag, … [Lees meer...] over‘Geen zorgen’. Over copywriting en literatuur
Stylen met stijlfiguren
Net zo verbluffend als bij een make-upmetamorfose, kun je de kracht van stijlfiguren laten zien met een VOOR/NA-vergelijking. Een voetbalcommentator had bijvoorbeeld iets redelijk neutraals kunnen zeggen als: Die overtreding zou de scheidsrechter met een kaart kunnen bestraffen. maar in plaats daarvan roept zij: Nou zeg scheids, dat is is toch minstens geel?! Het … [Lees meer...] overStylen met stijlfiguren
4 februari 2022: Webinar #Wijzijnneerlandici door studenten Nederlands
Masterstudenten Nederlandse taal en cultuur van de Universiteit van Amsterdam laten tijdens het webinar #Wijzijnneerlandici op 4 februari zien hoe dynamisch en veelzijdig hun vakgebied is. Zij presenteren hun onderzoek dat niet alleen interessant is voor vakgenoten, maar ook voor andere geïnteresseerden. In een maand tijd hebben de studenten een onderzoek bedacht en … [Lees meer...] over4 februari 2022: Webinar #Wijzijnneerlandici door studenten Nederlands
Dit artikel moet duidelijk herzien worden
Anonieme peer review is een fascinerend onderwerp voor studie van beleefdheid. Ja, beleefdheid is een eerbiedwaardig onderzoek, dank u wel voor het vragen. Wat doen mensen precies als ze beleefd zijn? En waarom geldt het bijvoorbeeld als beleefd om dingen indirect te zeggen? Dat zijn het soort vragen waarnaar beleefdheidsonderzoek wordt uitgevoerd, en omdat veel beleefdheid een … [Lees meer...] overDit artikel moet duidelijk herzien worden
