Zojuist is Nota Bene: Linguistics in the Netherlands 2024 verschenen. Het is de eerste editie van de opvolger van de voormalige ‘LIN-bundel’ (Linguistics in the Netherlands). Het nummer bevat dertien bijdragen van onderzoekers die in 2023 of 2024 presenteerden tijdens de jaarlijkse Grote Taaldag in Utrecht. Marco Bril (Universiteit Utrecht) en Kristel Doreleijers (KNAW Meertens … [Lees meer...] overVerschenen: Nota Bene 1:2 (Linguistics in the Netherlands 2024)
taalkunde
Vör een oortjen in hus liggen
De regionale taal Nedersaksisch kent een rijke verscheidenheid aan dialecten, waaronder het Sallands, Twents en Kollumerlands. Binnen het Sallands bestaan verschillende varianten, waarvan het Deventers deze week wordt uitgelicht. Een uitdrukking uit dit dialect luidt: Vör een oortjen in hus liggen. Een letterlijke vertaling zal de wenkbrauwen doen fronsen, maar semantisch … [Lees meer...] overVör een oortjen in hus liggen
Inleiding in de sociolinguïstiek
Eerste van een reeks videocolleges over de sociolinguïstiek. … [Lees meer...] overInleiding in de sociolinguïstiek
‘Nou ja, kijk, je denkt altijd na tijdens de kerst. Dat is onvermijdelijk’
Confuc (3) - Confucius, wat zou u doen als u geroepen werd om een land te besturen? - De taal goed gebruiken. Als de taal niet goed gebruikt wordt, zeggen de woorden niet wat ze moeten zeggen. Dan blijven de dingen die gedaan moeten worden ongedaan. De eerste persconferentie in het nieuwe jaar. De eerste zinnen van de minister-president lijken weinig nieuws te … [Lees meer...] over‘Nou ja, kijk, je denkt altijd na tijdens de kerst. Dat is onvermijdelijk’
Call for papers: Conference on Frisian Humanities 2025
Frisian Humanities: Bridges and Boundaries - Fryslân in a Global Context The Fryske Akademy, the Mercator European Research Centre on Multilingualism and Language Learning, the Professorship Multilingualism and Literacy of NHL Stenden University of Applied Sciences, the department of Frisian Studies of the University of Groningen, and the department Language, Technology and … [Lees meer...] overCall for papers: Conference on Frisian Humanities 2025
Wat versprekingen ons zeggen
De psychoanalyse is in wezen een taaltheorie. Ze vertelt ons iets fundamenteels over de mens en haar relatie tot de taal, namelijk dat we uiteindelijk toegang tot de diepste lagen van de mens hebben als we de taal maar serieus nemen. De psychoanalyticus luistert aandachtig naar de patiënt en haalt uit de taal allerlei dingen die er onbewust ingestopt zijn. Dit veronderstelt … [Lees meer...] overWat versprekingen ons zeggen
Een sprekende schrijver
Het gegeven peerd: De Tawl (2) De Tawl is een meeslepend boek – Dröge neemt je mee achter op zijn oranje fiets, hij laat je als een cameraman kijken door zijn lens en hij begeleidt zichzelf geregeld met fraaie, op z’n minst verrassende manieren van zeggen. Hij spréékt nog het meest. In de weergave van de tekst zie je dat aan tal van beknopte zinnen (dus zonder … [Lees meer...] overEen sprekende schrijver
Prozamolens
Onder wat Joseph Deleu nu weer allemaal naar boven heeft gehaald voor zijn poëzietijdschrift Het liegend konijn zitten opvallende 11 prozagedichten van Hanz Mirck. Prozagedichten zijn intrigerende stukjes tekst, zoals al blijkt uit de naam: normaliter zet je proza tegenover gedichten. Wat is dan een prozagedicht? Zo begint een van de kortere teksten van … [Lees meer...] overProzamolens
Taalverandering betrapt! 6: tenzij
Eric Hoekstra bespreekt zinnetjes met negatie overgeleverd uit verschillende periodes van het Oudfries. Vandaag deel 6: tenzij. Tenzij de kerk aan de waterkant van een plaats staat In de Oudfriese tekst Het Recht van de Skelta vinden we een passage over de eisen waaraan wegen naar de kerk moeten voldoen. Een van die eisen is dat er vier wegen naar de kerk moeten gaan. … [Lees meer...] overTaalverandering betrapt! 6: tenzij
Spreken we hier binnenkort allemaal Engels?
Wat voor iemand ben jij: iemand die om de 2 zinnen een Engels woord gebruikt of iemand die zich dood ergert aan al dat Engels en vreest dat de verengelsing het einde is van het Nederlands? Of we hier over enkele jaren allemaal Engels spreken, dat weet prof Eline Zenner, sociolinguïst aan de KU Leuven, ook niet - Eline is wetenschapper, geen helderziende. Maar of al dat … [Lees meer...] overSpreken we hier binnenkort allemaal Engels?
Missen en ontbreken
Tot een van de intrigerendste eigenschappen van de mens behoort het vermogen om te praten over dingen die er niet zijn. We weten dat zelfs de beste chatbots nog steeds moeite hebben om met ontkenningen te werken. Als je het meest geavanceerde model van ChatGPT vraagt om een afbeelding van een 'vrouw zonder handtas' krijg je dit: Een mens van ouder dan een paar jaar zal … [Lees meer...] overMissen en ontbreken
Verschenen: Taal en Tongval 76.2
Zojuist is Taal en Tongval Volume 76, Issue 2, 2024 verschenen. Deze aflevering bevat de volgende bijdragen: Het gehele tijdschrift is via open access gratis beschikbaar. … [Lees meer...] overVerschenen: Taal en Tongval 76.2
Etymologica: Mijn lieve, mijn tete
Zoete woorden komen en gaan, en gegaan uit onze taal is het oude teet ‘blij; lief’, dat niet zelden voor namen gebruikt werd en dan vaak als een liefkozend achtervoegsel diende. Het overleeft versleten in oorspronkelijk Germaanse namen als Hoite en Jelte. In alledaagse spraak Los is teet kennelijk maar één keer te vinden in de … [Lees meer...] overEtymologica: Mijn lieve, mijn tete
De overheid kan geen stap zetten of …
‘De overheid kan geen stap zetten of de Autoriteit Persoonsgegevens begint te keffen als een juffershondje’, zo luidde de kop boven een column van Elma Drayer, in De Volkskrant van 10-1-2025. Het is een tamelijk complexe zinsconstructie, zowel stilistisch als syntactisch, en zij nodigt zeker uit tot een nadere beschouwing. In de afgelopen dertien maanden heb ik op dit … [Lees meer...] overDe overheid kan geen stap zetten of …
Een leven met muziek en taal
Tekstportret Jacomine Nortier In de serie Tekstportretten laat Jan Renkema iemand poseren in zijn tekstatelier, ter gelegenheid van een bijzondere aanleiding. Onlangs nam Jacomine Nortier afscheid van de Universiteit van Utrecht. Van 1992 tot 2024 doceerde zij daar en deed ze onderzoek naar sociolinguïstiek, taalcontact, meertaligheid en NT2. Een paar maanden geleden … [Lees meer...] overEen leven met muziek en taal
The Human Language
The Human Language is een dertig jaar oude tv-serie over taal en taalwetenschap, nog steeds de moeite van het bekijken waar. Hij staat nu in zijn geheel op YouTube. … [Lees meer...] overThe Human Language
Online: Historische Grammatica van het Nederlands, deel 3
Kort geleden heb ik het derde deel van mijn historische grammatica voltooid. De beide vorige delen, over de klanken en over de vormen inclusief woordvorming, zijn respectievelijk in 2016 en 2020 verschenen. Er is overigens net als de beide vorige keren sprake van een verschijning in beperkte mate. Ook nu is het deel ondergebracht bij het Repositorium van de … [Lees meer...] overOnline: Historische Grammatica van het Nederlands, deel 3
Waarom is het Limburgs geen taal?
Het Fries is een taal, het Nedersaksisch een dialect en iemand die alleen af en toe ‘houdoe’ zegt heeft een accent. Maar wat is het verschil en wie bepaalt dat? Taalkundige Marc van Oostendorp legt het uit. … [Lees meer...] overWaarom is het Limburgs geen taal?
ChatGPT is zeker niet het enige taalhulpmiddel voor studenten
Wat kan het Instituut voor de Nederlandse Taal voor jou als student betekenen? Misschien heb je een van deze producten weleens gebruikt of heb je erover gehoord: het Algemeen Nederlands Woordenboek of Woordenlijst.org. Veel studenten weten niet dat deze taalhulpmiddelen afkomstig zijn van het Instituut voor de Nederlandse Taal. Het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) … [Lees meer...] overChatGPT is zeker niet het enige taalhulpmiddel voor studenten
Niet uit mijn naam
Confuc (2) - Confucius, wat zou u doen als u geroepen werd om een land te besturen? - De taal goed gebruiken. Als de taal niet goed gebruikt wordt, zeggen de woorden niet wat ze moeten zeggen. Dan blijven de dingen die gedaan moeten worden ongedaan. JournalistOxfam Novib is een actie gestart,‘Niet uit mijn naam’. Het doel van de actie is eigenlijk het stilzwijgen … [Lees meer...] overNiet uit mijn naam
Wordt de taalindustrie weggeblazen?
Hoe staat de taalindustrie ervoor? Er zijn in ons taalgebied weinigen – herstel: er is niemand – die hier zo'n goed overzicht over heeft als Frieda Steurs, de directeur van het Instituut voor de Nederlandse Taal. Onlangs publiceerde ze een goed overzichtswerk over de manieren waarop mensen met taalkundige kennis hun geld verdienen, en dan vooral in combinatie met digitale … [Lees meer...] overWordt de taalindustrie weggeblazen?
De over taalfouten klagende lezer heeft altijd gelijk
Een aantekening voor in de annalen van de taalmythologie: de rubriek van NRC-ombudsman Arjen Fortuin van vorige week. Hij leest als een parodie op het eeuwige taalgeweeklaag dat je zelfs honderd jaar geleden al in de krant tegenkwam. Toegegeven, het stukje opent met een grappige zin, al slaat die eigenlijk nergens op: Taal is een levend organisme, meneer De Bie”, hield … [Lees meer...] overDe over taalfouten klagende lezer heeft altijd gelijk
‘k krij er kiekenvliês van
Deze zin is uit het Zottegems. Het Zottegems wordt in en rond de Belgische stad Zottegem gesproken. Het hoort tot de Oost-Vlaamse groep. Typisch voor het Zottegems is daarom bijvoorbeeld dat de meeste werkwoorden in de verleden tijd zwak worden vervoegd. Zij hebben dan een uitgang op -dege/-tege (in het Zottegems wordt dus ‘baktege’ in plaats van ‘bakte’ … [Lees meer...] over‘k krij er kiekenvliês van
Waarom er geen tolken tussen het Frans en het Nederlands meer zijn
Een nieuw hoofdstukje in de verengelsing van Nederland; nieuw althans voor mij. Op een receptie in Parijs sprak ik onlangs met een Nederlandse tolk Frans-Nederlands. Zij had een glanzende carrière achter de rug, en werd in het verleden bijvoorbeeld altijd gevraagd als Nederlandse ministers hun Franse collega's in Parijs opzochten. Daar is langzaam maar zeker verandering in … [Lees meer...] overWaarom er geen tolken tussen het Frans en het Nederlands meer zijn
Cipoue
Tweetaligheid geeft een bijzonder kijkje in het menselijk taalvermogen. Nene is 11 en spreekt Nederlands en Italiaans. Die eerste taal is, zoals taalkundigen dat noemen, dominant: Nene woont in Nederland, gaat naar een Nederlandse school, haar beste vriendinnen zijn Nederlands, en Nederlands is de taal van de winkels en de scouting. Maar haar moeder spreekt altijd Italiaans met … [Lees meer...] overCipoue
