Hoe gebruiken sprekers van het Nederlands woorden voor seksuele oriëntatie? Welke woorden gebruikt u wel en welke niet? En wanneer gebruikt u deze woorden juist wel of niet? Marijn Boomars, een promovendus aan de Universiteit van Manchester, heeft een enquête gemaakt waarmee zij inzicht in deze vragen hoopt te krijgen. Zij zoekt daarom naar sprekers van het Nederlands die 18 … [Lees meer...] overOproep: Woorden voor seksuele oriëntatie in het Nederlands
taalkunde
Soms schuchter, op een gemoffeld herenrijwiel
In memoriam Cor van Bree (1932-2025) De historisch taalkundige Cor van Bree is op 92-jarige leeftijd overleden. Hij was van 1968 tot 1997 verbonden aan de Vakgroep Nederlands in Leiden; vanaf 1983 als hoogleraar. Een aimabel mens en een gewaardeerde collega. Een paar herinneringen. Toen ik in 1975 in Leiden kwam werken, deelde ik een kamer met hem. Beroemd was zijn … [Lees meer...] overSoms schuchter, op een gemoffeld herenrijwiel
Een bedachtzaam en beminnelijk mens
In memoriam Cor van Bree (1932-2025) Wie in een kring van taalkundigen de naam Cor van Bree laat vallen, krijgt als reactie ‘ik heb de band lek’. Want dat is de constructie waarmee Cor, die afgelopen zaterdag, 6 april, volstrekt onverwacht thuis in Oegstgeest op 92 jarige leeftijd overleden is, naam gemaakt heeft en waarover zijn dissertatie uit 1981 gaat: … [Lees meer...] overEen bedachtzaam en beminnelijk mens
I love you
Wat betekent het eigenlijk, als je in de Engelstalige wereld voor het eerst tegen iemand zegt: I love you? Dat zinnetje lijkt zo eenvoudig – drie woorden in een voor de hand liggende volgorde – maar over alle eenvoudige dingen kun je eindeloos nadenken. Onlangs verscheen een artikel over in het Journal of Language and Sexuality – ja, ook blijf me na decennia in dit vak verbazen … [Lees meer...] overI love you
Het belang van minderheidstalen
"Soms moet je ver weg gaan om jezelf te vinden" Wat is het belang van minderheidstalen? En hoe nauw zijn de belevingswereld en de taal die je spreekt verbonden? In de FryslânDOK 'In mijn dromen hoor ik je' volgt filmmaker Murk-Jaep van der Schaaf theatermaker Wessel de Vries tijdens het Europese project 'Phõne'. Dat is een cultureel project om de diversiteit van Europese … [Lees meer...] overHet belang van minderheidstalen
Het ‘acuut’ van minister Van Hijum
Natuurlijk grijpt elke spreker wel naar die elementen uit het lexicon die als stopwoordjes aangemerkt kunnen worden. Als er dan een min of meer woordelijk verslag van iemands uitspraken gemaakt wordt (zoals in de vergaderzaal van de Tweede Kamer gebeurt door die respectabele maar onzichtbaar gemaakte stenografen) dan valt zeg maar zo’n safeword meer of minder exact aan te … [Lees meer...] overHet ‘acuut’ van minister Van Hijum
Op har Limburchsk
Besprek fan it publyksboek Hoe Limburgers over vrouwen praten, S.pl. 2025. ISBN: 978-94-6506-998-2, NUR 616 fan Joske Piepers,* basearre op har proefskrift People, pronouns, and unpredictable things: A usage-based approach to sociopragmatic gender in Limburgian Op 14 maart ll. is Joske Piepers promovearre op People, pronouns, and unpredictable things: A usage-based approach … [Lees meer...] overOp har Limburchsk
Wat wil de bonobo?
Waar komt menselijke taal vandaan? Het is nauwelijks voorstelbaar dat iets zo ingewikkelds, en iets waarvan de mens als soort zo afhankelijk is, zomaar uit de lucht is komen vallen. Er moeten een lange evolutie aan voorafgegaan zijn. Andere zoogdieren hebben voor zover we weten ook allemaal een manier om met geluid te communiceren – zelfs de giraf, al horen we die niet, omdat … [Lees meer...] overWat wil de bonobo?
Call: Discovering and uncovering Cleverlandish
Taoltje in de buurt: een degske offe ut Klèffelaonds Friday May 23, 2025 – Centre for Language Studies, Radboud University Cleverlandish, also known as Kleverlands in Dutch, is a dialect continuum within the Low-Franconian speaking area. Its geographical extension goes beyond national borders, as it stretches westwards in the Netherlands, particularly the easternmost … [Lees meer...] overCall: Discovering and uncovering Cleverlandish
Leve de historische taalkunde!
Ik ben enorm vereerd dat de redacteuren van Neerlandistiek de Wassenbergh penning aan mij hebben toegekend, zeker met zulke illustere voorgangers als Hans Bennis, Michiel van Kempen, Marita Matthijsen en Frank Willaert. Ik zie deze penning niet zozeer als een waardering voor mij persoonlijk, als wel voor mijn vak, de historische taalkunde. Eeuwenlang stond taalkunde gelijk … [Lees meer...] overLeve de historische taalkunde!
Nieuwe ronde van het Meertens Jongerenpanel: docentwetenschappers gezocht!
In december 2024 is het Jongerenpanel van het Meertens Instituut van start gegaan. Het Jongerenpanel werkt via docentwetenschappers. Zij nodigen leerlingen vanaf 16 jaar uit om in de klas mee te doen met taalwetenschappelijk onderzoek. Dat gebeurt via digitale vragenlijsten. Taalonderzoekers van het Meertens Instituut zijn geïnteresseerd in taalvariatie, waaronder de taal van … [Lees meer...] overNieuwe ronde van het Meertens Jongerenpanel: docentwetenschappers gezocht!
Kakistocratie
Hoe een overtreffende trap werkt in het Proto-Indo-Europees Een woord dat je sinds de herverkiezing van Donald Trump steeds vaker voorbij ziet komen is kakistocratie – letterlijk: ‘regering door de slechtsten’. Het is een moderne samenvoeging van twee Oudgriekse woorden: κάκιστος (kakistos, ‘slechtste’) … [Lees meer...] overKakistocratie
Volhardend, nieuwsgierig, enthousiasmerend
Laudatio voor Nicoline van der Sijs bij de uitreiking van de Everwinus Wassenbergh Penning 2025 Het was nu de Everwinus Wassenbergh-penning vijf jaar bestaat onvermijdelijk geworden: de jury van wat in de volksmond wel heet de ‘Nobelprijs voor de neerlandistiek’, heeft unaniem besloten om de penning voor 2025 toe te kennen aan prof. dr. Nicoline van der Sijs. Haar naam is … [Lees meer...] overVolhardend, nieuwsgierig, enthousiasmerend
En we noemen haar *ette
Achter het Achtervoegsel 52 In de vijftigste aflevering van Achter het Achtervoegsel stonden vrouwelijke voornamen op -ette centraal. Omdat de Nederlandse Voornamenbank van het Meertens Instituut gegevens bevat uit de periode tussen 1790 en 2018, hoopte ik via enkele historische corpora – het Corpus Gysseling, het Corpus … [Lees meer...] overEn we noemen haar *ette
Voornaamwoorden in de katholieke mis
Als je open staat voor de wonderlijkste vragen over taal, krijg je de wonderlijkste vragen over taal. En zo mocht ik onlangs naar een kerk in Amsterdam om er in gesprek te gaan met de theoloog Peter Tomson over de taal van de eredienst. Hoe bereid je je op zoiets voor? Een van mijn fascinaties is die met de taal van de lyriek. Dat is taal die zichzelf buiten de orde stelt. … [Lees meer...] overVoornaamwoorden in de katholieke mis
Wat een accent met ons doet
Stel je voor: je nodigt een vriend uit voor het avondeten – iemand voor wie jouw taal geen moedertaal is. Terwijl jij in de keuken staat, raak je afgeleid en brandt het eten volledig aan. Zodra het brandalarm eindelijk zwijgt, maakt je vriend een grapje om de spanning te breken: “Wauw! Ik wist niet dat jij zó’n goede kok was!” Voor moedertaalsprekers is de ironie meteen … [Lees meer...] overWat een accent met ons doet
Oudsaksische Heliand
Taalverandering Betrapt! Deel 11 Eric Hoekstra bespreekt zinnetjes met negatie overgeleverd uit verschillende periodes van het Oudsaksisch en het Oudfries. Vandaag deel 11: Oudsaksische Heliand Het goede evangelie dat nergens zijn gelijke heeft We staan even stil bij drie belangrijke teksten uit Oudgermaanse talen hier bekeken: Hier ontbreekt nog de … [Lees meer...] overOudsaksische Heliand
9 mei 2025: kunstuitingen als vorm van taalwetenschapscommunicatie
Op 9 mei 2025 is het tijd voor de derde Taalwetenschapscommunicatie-dag! In deze tijden lijkt wetenschapscommunicatie belangrijker dan ooit en we hopen dan ook dat jullie opnieuw in grote getale naar Utrecht komen. Thema: kunstuitingen als vorm van taalwetenschapscommunicatie Het thema van de middag is kunstuitingen als vorm van … [Lees meer...] over9 mei 2025: kunstuitingen als vorm van taalwetenschapscommunicatie
De pisang en den pagger
Woordgeslacht bij Multatuli Gezegend de cultuur met een canon, met boeken waarover eeuwenlang uitentreuren gesproken wordt. Het Nederlands heeft niet veel van zulke boeken, maar wel een paar: ook in dit opzicht zijn we een beetje gezegend. Want we hebben de Reynaert en de Max Havelaar. Over dat laatste staat in het laatste nummer van Internationale Neerlandistiek een … [Lees meer...] overDe pisang en den pagger
Van Nederlands tot Proto-Nostratisch
Hoe ver kunnen we terug in de tijd? Taalkundige reconstructie begint bij de simpele observatie dat sommige talen verdacht veel op elkaar lijken. Neem bijvoorbeeld het Nederlandse vader, het Duitse Vater, en het Engelse father – dat is wat je noemt verdacht veel gelijkenis. Dat zou in theorie het gevolg van ontlening kunnen zijn. Ontlening is … [Lees meer...] overVan Nederlands tot Proto-Nostratisch
De enkel-/meerfout
Al heel lang, denk ik, ben ik geboeid door een taalfenomeentje dat ik voor eigen plezier de ‘enkel-/meerfout’ noem, terwijl ik niet eens weet of het wel echt om een fout gaat. Het is een fenomeentje dat vaker voorkomt dan ik had verwacht toen ik erop begon te letten (ja, ik weet het: waarneming is theorieafhankelijk, maar dan nog), en iets wat vaak voorkomt in de omgangstaal … [Lees meer...] overDe enkel-/meerfout
Is die een robot?
Dat Donald Trump ongelijk heeft, blijkt uit een nieuw artikel van mijn Nijmeegse collega's Lynn de Rijk, Mieke Breukelman, Evi Dalmaijer en Wyke Stommel. In dat onderzoek analyseerden de collega's nauwkeurig de gesprekken tussen een zorgverlener en een patiënt in de aanwezig van een robot. Die robot zou de patiënt later interviewen en in de gesprekjes legde de zorgverlener … [Lees meer...] overIs die een robot?
28 maart 2025: Oratie Jan Don
Taal is een fundamenteel menselijk vermogen. Maar hoe verwerven we taal en hoe is taal ingebed in ons cognitieve systeem? Jan Don, hoogleraar taalwetenschap en taalonderwijs aan de Open Universiteit onderzoekt het taalsysteem aan de hand van woordvorming. Hoe groeit taal in mensen en hoe hangt het samen met andere hogere cognitieve functies waarover we als mensen beschikken. … [Lees meer...] over28 maart 2025: Oratie Jan Don
‘Er was geen congres, of ze had er de aandacht getrokken’
Categorische ontkenning bij de NoC In de laatste aflevering van zijn immer belangwekkende managersfeuilleton op dit platform, ‘De verleden tijd van lijken’, van 9 februari jl., , introduceert Marc van Oostendorp een personage Femke als volgt: Er was geen vooraanstaand wetenschappelijk tijdschrift of Femke had erin gestaan met haar haarscherpe … [Lees meer...] over‘Er was geen congres, of ze had er de aandacht getrokken’
Is taal 135.000 jaar oud?
De moderne mens kan niet bestaan zonder taal. We leven allemaal in samenlevingen die complexer zijn dan de gemiddelde roedel van andere sociale dieren, ook als we in traditionele groepen in het Amazon-gebied wonen. We maken voortdurend gebruik van elkaars gedachten, dankzij de taal, en zouden niet kunnen overleven als we alles ons leven lang alleen moesten doen en zonder de … [Lees meer...] overIs taal 135.000 jaar oud?
