In de eerste maand van het jaar verbleef ik acht dagen in het plaatselijke ziekenhuis, dat in het eerste decennium van deze eeuw op enkele honderden meters afstand van mijn woning in de weilanden werd gebouwd. Vanuit de ramen aan de noordkant van het gebouw kon ik de hele dag door mensen over het pad tussen het ziekenhuis en de overgebleven weilanden zien wandelen, vergezeld … [Lees meer...] overNiet de vogels voeren: het voornaamwoord het als subject
taalkunde
Van Kaussbaussen-Duits tot Griekse y
Dat Nicoline van der Sijs behalve een heel productieve ook een heel creatieve taalkundige is, bewijst ze opnieuw met haar nieuwste boek, Daar is geen woord Frans bij. In dat boek, dat verschenen is bij gelegenheid van haar afscheid van het Instituut voor de Nederlandse Taal, behandelt Van der Sijs uitdrukkingen, spotnamen, formules e.d. waar taalnamen in voorkomen. De … [Lees meer...] overVan Kaussbaussen-Duits tot Griekse y
Van hier tot Sittard
Van hier tot Tokio – Facetten (v) Het is het niet verrassend maar wel komisch door het allitererende extraatje dat er verstrekt wordt, wanneer Carmiggelt zich op zaterdag 6 februari 1954 zogenaamd op een klagende manier uitlaat. Hij doet geërgerd over de kritische brieven die hij soms op de krant ontvangt. Wat kúnnen groepen mensen (zelfs al in deze tijd zonder bv. Twitter … [Lees meer...] overVan hier tot Sittard
Inleiding in de morfologie (4/10): Flexie
Deze weken publiceer ik hier een tiendelige inleiding in de woordstructuur van het Nederlands voor studenten (Nederlandse) taalwetenschap. Vandaag: flexie (vervoeging en verbuiging). … [Lees meer...] overInleiding in de morfologie (4/10): Flexie
De minder bekende schat van Oss
Rijk zijn de giften die vorige eeuw bij Oss in de grootste grafheuvel van Nederland gevonden zijn. Vorstelijk is het zwaard met been en goud in houten hilt dat voor begraving opzettelijk omgebogen was. Oss heeft echter nog een andere oude schat: zijn naam. Rusting in heuvels Aan het begin van de ijzertijd in de Lage Landen, een kleine drieduizend jaar geleden, werd even … [Lees meer...] overDe minder bekende schat van Oss
Hoe zit het Nederlands als systeem in elkaar?
In het Nederlands taalgebied worden vele talen en dialecten gesproken. En zelfs binnen het Standaardnederlands bestaat variatie: niet iedereen gebruikt dezelfde klanken, woorden, en grammatica. Taalkundigen brengen met behulp van systematische interviews en digitale hulpmiddelen die variatie in kaart. Vervolgens gaan ze op zoek naar wetmatigheden: welke patronen zien we in de … [Lees meer...] overHoe zit het Nederlands als systeem in elkaar?
Schrijfwedstrijd ‘Neologisme’
Neerlandici en taalwetenschappers (in spe) uit binnen- en buitenland opgelet! Jong Neerlandistiek organiseert in de maand februari een schrijfwedstrijd met het thema ‘neologisme’. Met deze schrijfwedstrijd willen wij neerlandici in de breedte aanmoedigen om een blog te schrijven. Kan jij als taalkundige (in spe) een inzicht bieden in de productiviteit van het nieuwe … [Lees meer...] overSchrijfwedstrijd ‘Neologisme’
Stephen Laker fertält uur seelterfräiske Toalwietenskup
Stephen Laker oarbaijet as Toalwietenskupper an ju Kyushu-Universität in Fukuoka in Japan. Hie befoatet sik toutieds mä't Unnersäiken un Beskrieuwen fon ju Seelter Toal. Hie beskrift foar Taalportaal ju Fonologie fon't Seeltersk, man is uk mä morfologiske und syntaktiske Fäildfoarskenge biezich. In krit Video uut de Riege "Anne Äi" fertält Laker uur sien Oarbaid. … [Lees meer...] overStephen Laker fertält uur seelterfräiske Toalwietenskup
Op zoek naar de uitgang
Ziezo, het jaarlijkse ritueel achter de rug: het corrigeren en, zoals dat heet, quoteren van papers voor Taalvaardigheden. Dat is het belangrijkste vak dat ik ooit heb gegeven, maar geeft nogal veel werk voor een gepatenteerde luiwammes als ik. Dat ik er toch mijn best voor blijf doen komt, uiteraard, door het grote sociaaleconomische onrecht dat aan Taalvaardigheden … [Lees meer...] overOp zoek naar de uitgang
Ken je nie normaal prate!
Het is tegen de impliciete beroepscode onder taalkundigen om je te ergeren aan andermans taalgebruik. Zo'n ergernis belemmert dat je goed luisteren en de hele dag goed luisteren naar wat je taalgenoten zeggen behoort tot de maatschappelijke taken van de taalwetenschapper. Iemand moet toch horen en zien hoe de taal dag na dag steeds een klein beetje verandert! Dan kun je niet … [Lees meer...] overKen je nie normaal prate!
Etymologica: De geheimzinnige Veluwse bosnaam Sysselt
Het jaar is 1427 wanneer Arnold, hertog van Gelre, een stuk bos op de Veluwe afstaat aan zijn leenman Udo de Boze, heer van Kernhem. Dit bos heet dan de Zijsselt, nu de Sijsselt of Sysselt, een naam die met woorden voor toverkunst te verbinden is. Een kleine geschiedenis Heden staat de Sysselt (ter plekke uitgesproken als Sieselt) op de hoge grond … [Lees meer...] overEtymologica: De geheimzinnige Veluwse bosnaam Sysselt
Van hier tot Tokio – Facetten (iii)
Het is een sport om de oudste bewijsplaats vinden van van hier tot Tokio. En zoals het bij sporten als hardlopen, hoogspringen en gewichtheffen geldt (voorbeelden van het Olympische trio citius, altius, fortius) dat er altijd wel weer iemand sneller is, hoger kan of meer tillen, zo is het ook goed mogelijk dat iemand overbóden wordt als hij zoals ik hier beweer dat … [Lees meer...] overVan hier tot Tokio – Facetten (iii)
Inleiding in de morfologie (3/10): Afleiding
Deze weken publiceer ik hier een tiendelige inleiding in de woordstructuur van het Nederlands voor studenten (Nederlandse) taalwetenschap. Vandaag: afleiding (derivatie). … [Lees meer...] overInleiding in de morfologie (3/10): Afleiding
Englisch oder Niederländisch?
Sprachpolitik und Streit in den Niederlanden Text eines in Leipzig gehaltenen Vortrags Wir leben in interessanten Zeiten, was die Sprachpolitik betrifft. Noch nie zuvor war eine Sprache weltweit so stark verbreitet, in allen Lebensbereichen und in so vielen Regionen der Welt. Sprachen wie Latein oder Französisch waren in der Vergangenheit "internationale" Sprachen, aber … [Lees meer...] overEnglisch oder Niederländisch?
Verschijnt binnenkort: Het geheime leven van taalfouten
Waar komen taalfouten vandaan, en blijft fout altijd fout? Kunnen fouten in de vergetelheid raken? Komen er ook nieuwe bij? Gebruikmakend van de nieuwste wetenschappelijke inzichten beantwoordt Het geheime leven van taalfouten deze en vele andere vragen. Marten van der Meulen wil laten zien dat je taalfouten niet alleen moet misprijzen. Je kunt ze ook met verwondering … [Lees meer...] overVerschijnt binnenkort: Het geheime leven van taalfouten
Frommes
Yn earder tiden wie 'frouminske' in wurd dat brûkt waard om in minske fan it froulik slachte mei oan te tsjutten. De foarm frouminske is yn ûnbrûk rekke, mar de gearlutsen en ferbastere foarm frommes bestiet noch wol yn it Frysk fan hjoed-de-dei, bygelyks yn 'Dêr rint in frommes mei in laptop.' De fraach is oft frommes hjir neutraal is, mooglik sil elk dêr net … [Lees meer...] overFrommes
2 februari 2024: Grote Taaldag
De AVT, LOT en Anéla organiseren jaarlijks de Grote Taaldag, met aan het eind het feestelijke Taalgala, waar heel taalkundig Nederland bijeenkomt. Grote Taaldag 2024 De volgende Grote Taaldag, georganiseerd door AVT, LOT en Anéla, zal plaatsvinden op vrijdag 2 februari 2024, in Utrecht aan de Drift 21-25 (ingang via de bibliotheek op Drift 27). Het belooft weer … [Lees meer...] over2 februari 2024: Grote Taaldag
Van hier tot Tokio – Facetten (i)
Het is de twaalfde april 1988 als de Eerste Kamer de Defensiebegroting van 1988 behandelt. Is dat laat in het tweede kwartaal van het begrotingsjaar zelf? In ieder geval is Marie-Louise Tiesinga-Autsema (D66) er vroeg bij als zij volgens de Handelingen dit zegt: “In de Defensiekrant van 4 april 1987 stond vermeld dat er binnen Defensie een werkgroep zou komen die het … [Lees meer...] overVan hier tot Tokio – Facetten (i)
Leve de spreektaal
Altijd fijn, natuurlijk, als de krant opkomt voor taal en cultuur, zoals NRC dat vrijdag deed voor het Fries, en ook een beetje voor het Nederlands. De krant steunde daarmee een advies van de KNAW dat vorige week verscheen en waarin werd gesteld dat de Nederlandse overheid moet garanderen dat er minstens één universitaire opleiding Fries overeind moest blijven – zoals een … [Lees meer...] overLeve de spreektaal
Een kaper op de kust
De verenglishing van het Nederlands in Vlaanderen (4.3) In deze reeks vertellen onderzoeker Eline Zenner en taalliefhebber Jan Hautekiet het verhaal van de ‘verenglishing’ van het Nederlands in Vlaanderen. Een overzicht van de afleveringen in de aangroeiende reeks vind je hier. In dit vierde luik van de reeks bekijken ze de positie van het Engels in het hoger onderwijs. Waar … [Lees meer...] overEen kaper op de kust
Wêr is … keard?
In kollega op ’e Fryske Akademy frege my nei oanlieding fan de fynst fan in kacheltsje fan it Poptaslot fan Marsum oft ik de ûndertitel “mar wêr binne de oaren keard?” wol bêst genôch fûn. Ik hie der gjin problemen mei, mar bin fansels kleure troch de regio dêr’t ik opgroeide en de hast acht jier dat ik al yn de Fryske akademyske rûnten meidraai. Neffens rabbeltsjes yn ’e … [Lees meer...] overWêr is … keard?
Woordvorming
Inleiding in de Morfologie (2/10) Deze weken publiceer ik hier een tiendelige inleiding in de woordstructuur van het Nederlands voor studenten (Nederlandse) taalwetenschap. Vandaag: op wat voor woorden kunnen we in het Nederlands nieuwe woorden maken? … [Lees meer...] overWoordvorming
Weinig weten, veel vinden
Instrumenten en standaardwerken van de frisistiek voor onderzoek en onderwijs van neerlandici en anderen* * Ik wil Siebren Dyk en Willem Visser bedanken voor hun nuttig commentaar op dit artikel. Resterende fouten zijn uiteraard voor mijn rekening. Een belangrijk verschil tussen frisisten en neerlandici is dat frisisten beter op de hoogte zijn van de neerlandistiek … [Lees meer...] overWeinig weten, veel vinden
Meer of minder aan de orde zijn
Een intrigerend verschil in betekenis van taal: sommige zaken die iemand zegt zijn, puur door de gekozen vorm, lastiger te betwisten dan andere. Stel dat iemand zegt: En iemand anders zegt: Dan is hetgeen dat die ander betwist of Maria hier gisteren wel gegeten heeft, niet haar kwaliteit als de beste musicus van deze stad. Om dat laatste te betwisten moet je wat meer … [Lees meer...] overMeer of minder aan de orde zijn
Historische scheepspost ‘Gekaapte Brieven’ weer online
Eind december zijn de Gekaapte Brieven weer beschikbaar gekomen in een nieuwe zoekapplicatie en met nieuwe, verbeterde en aangevulde metadata. Het gaat om 6000 brieven en andere documenten zoals rekeningen die in de zeventiende en achttiende eeuw als scheepspost aan Nederlandse schepen zijn meegegeven. Tijdens een van de vier oorlogen tussen de Republiek en … [Lees meer...] overHistorische scheepspost ‘Gekaapte Brieven’ weer online
