Zegt de een tegen de ander: toch een goede ingreep een paar jaar geleden, de wissel van “trein afgeschaft” naar “rijdt vandaag niet”. Klopt, zegt de ander. Het maakt het minder hard, het frustreert me minder. Het sluit ook mooi aan bij de steeds uitgebreidere verantwoording die de NMBS, ons Belgische spoorbedrijf, aandraagt bij vertragingen. We verzamelen wat we de laatste … [Lees meer...] overTwee taalkundigen wachten samen op de trein
taalkunde
Invloed Nederlands op Fries varieert
De Friese spreektaal heeft veel variatie, niet alleen wat de Friese dialecten, maar ook wat de invloed van het Nederlands betreft. De resultaten uit onderzoek van taalkundige Nika Stefan (Wrocław, Polen, 1985) bevestigen het wijdverbreide voorkomen van leenwoorden en leenconstructies in het gesproken Fries en het verschil met de Friese standaard, maar laten ook zien dat … [Lees meer...] overInvloed Nederlands op Fries varieert
Spreken Nederland en Vlaanderen dezelfde taal?
Dat er in het zogeheten Duitse taalgebied een felle discussie woedt over de vraag of met name Oostenrijk en Duitsland dezelfde taal spreken, en hoe we die taal dan moeten zien, met alle verschillen, dat weet de lezer van Neerlandistiek al sinds het verslag dat redacteur Eline Zenner schreef van een lezing van een Oostenrijkse taalkundige tijdens een recent congres. Het is een … [Lees meer...] overSpreken Nederland en Vlaanderen dezelfde taal?
Een spoedcursus dierentaal op de middelbare school
Op 16 en 17 mei was ik te gast op mijn oude middelbare school, het Peellandcollege in Deurne, om gastlessen Nederlands te geven aan alle 5 vwo-klassen. Nog nooit eerder had ik voor de klas gestaan. Ik was dan ook behoorlijk nerveus, maar ik was vastberaden om de leerlingen een kijkje te geven in de wondere wereld van de Neerlandistiek. Dierentaal? Mijn les begon ik … [Lees meer...] overEen spoedcursus dierentaal op de middelbare school
De r in de ontwikkeling des Nederlands
ijk als de verscheidenheid in uitspraak van onze r thans is, vroeger ging zij vooral met de tip van de tong. Die gewoonte heeft de nodige sporen achtergelaten in allerhande Nederlandse woorden. Hoe dan ook hebben weinig medeklinkers in de geschiedenis van onze taal zo op hun omgeving ingewerkt als de r. Een bonte verzameling Enkele jaren terug kon de … [Lees meer...] overDe r in de ontwikkeling des Nederlands
Dutch in Japan (1600-1900)
In this video Chris Joby describes the distinctive features of his book on Dutch in Japan (1600-1900) and provides details of the paperback edition, which will be published in November 2022 (price 49 euros) … [Lees meer...] overDutch in Japan (1600-1900)
Hoe sluit jij je kinderen uit?
1993. "Non, il ne faut pas dire son nom. S’il ne vient pas, elle sera deçue.” Uit m’n vel van frustratie sprong ik. Het was kristalhelder dat zich een gesprek voltrok waar ik niet van op de hoogte mocht zijn en dat dus per definitie interessant moest zijn. Het was even helder dat er met opzet een taal werd gehanteerd die ik niet beheerste om mij uit dat gesprek te houden. Hoe … [Lees meer...] overHoe sluit jij je kinderen uit?
Verschenen: Handboek taalkunde
Hoe zit taal in elkaar en hoe leren en gebruiken mensen taal? Het nieuwe Handboek taalkunde behandelt op een toegankelijke en overzichtelijke manier het fascinerende systeem achter taal. Het boek omvat alle leerdoelen over taalbeschouwing uit de kennisbasis voor toekomstige docenten Nederlands en biedt andere studenten een boeiende inleiding in de … [Lees meer...] overVerschenen: Handboek taalkunde
Nîet Jan van d’n bakker, maer oonzen Jan
Woordgeslacht in het Hellendoorns De afzonderlijke talen waarin het Indo-Europees zich in de loop der tijd heeft opgesplitst, laten een heel geschakeerd beeld zien van hun genussystemen. Veel van die talen verdelen hun nomina over twee of drie klassen: Twee klassenDrie klassenbezield en niet-bezieldmannelijk en vrouwelijkmannelijk, vrouwelijk en onzijdigniet-neutraal en … [Lees meer...] overNîet Jan van d’n bakker, maer oonzen Jan
Dat is me pas contextafhankelijk!
Twitter is een goudmijn. Neem nou dit epos van één zin in de onderstaande tweet. Ik zag het veldboeket in kwestie niet, maar de emotie en oprechtheid van @HeidiB1970 spatten alsnog door mijn beeldscherm heen. Drie dingen begreep ik niet. Wat bedoelt ze hier eigenlijk mee? Waarom voelt het zo oprecht? En wat is in hemelsnaam toch een veldboeket? Wat deze tweet onder andere … [Lees meer...] overDat is me pas contextafhankelijk!
Het Je ne sais quoi van de literatuur
Mislukte wetenschappelijke artikelen zijn soms ook interessant. Een voorbeeld lijkt me het artikel Relevance. Cognition, communication and...? van de Britse geleerde Tim Wharton. Dat het artikel mislukt is op het eerste gezicht geen wonder, want Wharton wil met een taalkundige theorie (Relevance Theory) het raadsel van de literatuur verklaren: hoe is het mogelijk dat zoiets … [Lees meer...] overHet Je ne sais quoi van de literatuur
Waarom de overheid niet ‘eindelijk doorzet’ met genderneutrale taal
Dat wat meer taalkunde op de middelbare school geen overbodige luxe zou zijn, bleek maar weer eens uit een artikel in NRC van vorige week. De schrijfster Sarah Meuleman balde er een vuist voor genderbewuste taal. En wat ze schreef was onzin. Het ging niet eens om Meulemans standpunt. Ze wil dat er beter na wordt gedacht over taal waarin beter wordt uitgedrukt hoe er over … [Lees meer...] overWaarom de overheid niet ‘eindelijk doorzet’ met genderneutrale taal
15 oktober 2022: Koninklijke Zuid-Nederlandse Maatschappij voor Taal- en Letterkunde en Geschiedenis
KANTL, Koningstraat 18, Gent Alle lezingen zijn openbaar; men hoeft geen lid te zijn om ze bij te wonen. Programma 9:45 Ontvangst met koffie 10:00 – 10:15 Welkomstwoord (en AV) 10:15 – 11:00 Plenaire lezing (Afdeling Taalkunde) Dana Louagie (ULiège) Een blik op de grammatica van Australische Aboriginaltalen 11:00 – 12:30 Sectielezingen Taalkunde ⁎ … [Lees meer...] over15 oktober 2022: Koninklijke Zuid-Nederlandse Maatschappij voor Taal- en Letterkunde en Geschiedenis
Gebruik nou toch eens modale partikels!
Laten we het nog eens over modale partikels hebben, die moeilijk te beschrijven en te begrijpen woordjes die van een lomp bevel een beleefde suggestie kunnen maken, zoals Ga zitten tegenover Ga maar zitten of van een onbeleefde vraag een beleefde Mag ik naar de WC?Mag ik misschien even naar de WC? of van een botte mededeling een uitspraak die ruimte suggereert … [Lees meer...] overGebruik nou toch eens modale partikels!
Grotere verkeershinder
Op weg tussen Gent en Aalter botsten we dit weekend op wegenwerken. Daar kwam naar goede gewoonte wel wat signalisatie(*) bij kijken: oranje wegmarkering hier, geel-wit knipperlichtje daar. Omdat ik het genoegen had passagier te zijn die dag, kon ik de pogingen om de weggebruiker de juiste kant uit te gidsen rustig in me opnemen. En zo viel mijn oog op een bord dat jaren terug … [Lees meer...] overGrotere verkeershinder
Voornaamwoorden en de blauwe ogen van Mark Zuckerberg
Een gedenkwaardige bijeenkomst, gisteren, in het Nederlandse hoofdkantoor van Meta. Instagram wil in de aanloop naar 'International Pronoun Day' op 3 oktober aanstaande voor een aantal talen waaronder het Nederlands (bij Meta noemen ze dat 'Nederlands/Vlaams') de mogelijkheid bieden dat gebruikers hun eigen voornaamwoorden mogen kiezen. Voor het Engels kan dat al sinds mei … [Lees meer...] overVoornaamwoorden en de blauwe ogen van Mark Zuckerberg
Menselijke taal is als een olifantenslurf
Angela Stöger heeft een mooi beroep: bioakoesticus is ze, gespecialiseerd in de manieren waarop dieren geluiden maken om met elkaar te communiceren, en misschien ook wel met ons. Ze is een van de vooraanstaande jonge onderzoekers in haar vak en vertelt er smakelijk over in haar boek Over zingende muizen en piepende olifanten. Het moet al een fascinerend vak zijn omdat er nog … [Lees meer...] overMenselijke taal is als een olifantenslurf
Zelfs
In zijn stuk Hoe eerlijk is het Engels schrijft Marc van Oostendorp o.a.: “[H]et is onduidelijk hoe je ervoor zou moeten zorgen dat de kinderen in Kaboel net zo goed Engels leren als die in Londen of zelfs in Amsterdam.” Ik bleef even haken bij dat zelfs. Dat focuspartikel suggereert een onwaarschijnlijker waarde op een schaal, vgl.: Je haalt beslist een acht, misschien … [Lees meer...] overZelfs
Dat ziet er een interessante constructie uit!
Lang geleden, toen ik mijn eerste serieuze academische taalkundige baan had, was mijn directe leidinggevende (die term kende ik toen gelukkig nog niet) een in Leuven opgeleide Vlaming (in de zin van Nederlandstalige Belg). Hij sprak zeer verzorgd Nederlands, maar was in allerlei taalkundige aspecten herkenbaar als Belg. Een van de constructies die hij weleens gebruikte, en die … [Lees meer...] overDat ziet er een interessante constructie uit!
In memoriam Saskia Daalder, 12 januari 1948 – 8 september 2022
Er zijn wetenschappers die invloed uitoefenen in hun vakgebied door hun publicaties: ze behalen een of ander resultaat, maken het openbaar, andere onderzoekers en studenten lezen het en bouwen erop voort. Zo gaat de wetenschap vooruit. En er zijn wetenschappers die invloed uitoefenen doordat ze iets bedenken, mogelijk en onmogelijk geachte verbanden leggen, en hun intellectuele … [Lees meer...] overIn memoriam Saskia Daalder, 12 januari 1948 – 8 september 2022
Heb je verf nodig voor kleurennamen?
Het leek een plausibele theorie: om veel kleurennamen te hebben, heb je technologie nodig – verfstof, of manieren om gekleurde steentjes aan een ketting te rijgen. Jagers-verzamelaarsvolkeren hebben meestal maar weinig kleurnamen: iets voor rood, iets voor zwart, iets voor blauw en groen samen. Zij hebben, zo is de redenering, ook niet veel aan zulke namen. Planten en bloemen … [Lees meer...] overHeb je verf nodig voor kleurennamen?
Call for Papers: The Dutch Language and Contact Linguistics
For an edited volume edited by Christopher Joby and Nicoline van der Sijs The key question that the proposed edited volume attempts to answer is in what contexts the Dutch language has had contact with other languages outside the Dutch language area and what the consequences of this contact have been. Since it emerged as a continuum of nederduytsch dialects in the first … [Lees meer...] overCall for Papers: The Dutch Language and Contact Linguistics
Wat doen Franstaligen als ze de verleden tijd moeten vormen van een onbestaand werkwoord in het Nederlands?
Sommige Nederlandse werkwoorden vormen hun verleden tijd door -te of -de toe te voegen aan de stam (speelde, werkte …). Die werkwoorden noemen we ‘zwak’. Andere Nederlandse werkwoorden vormen hun verleden tijd door de stamklinker te wisselen (reed, zwom …). Die werkwoorden noemen we ‘sterk’. Er zijn nog wat andere strategieën, en er zijn ook werkwoorden die beide vormen … [Lees meer...] overWat doen Franstaligen als ze de verleden tijd moeten vormen van een onbestaand werkwoord in het Nederlands?
Ernstige zorgen
In de nieuwsapp van de Volkskrant (10 september) kwam ik een bericht tegen waarvan de kop meldt dat de VS 'zich ernstige zorgen maken' over de Russische behandeling van oppositieleider Navalny. Dit is een in mijn ogen opmerkelijke constructie, die al een tijdje voorkomt in het Nederlands. Het gaat hier om het woord ernstige. Vergelijk nu eerst de volgende … [Lees meer...] overErnstige zorgen
Hoe eerlijk is het Engels?
Wat betekent het dat het Engels op weg is een wereldtaal te worden? Moeten we dat toejuichen of moeten we proberen er iets aan te doen? Gegeven het belang van de ontwikkelingen – een wereld waarin iedereen Engels spreekt is echt wel een andere dan een wereld waarin die taal vooral interessant is voor toeristen naar het Verenigd Koninkrijk – zou je verwachten dat er af en toe … [Lees meer...] overHoe eerlijk is het Engels?