Bij mijn stukje over de ontleding van "Welkom in Europa!" op de Facebookpagina van Neerlandistiek staan ruim tachtig reacties. Dat is voor dat forum een heleboel, helemaal als je rekent dat het een nogal technisch verhaal was en ik niet meer heb gedaan dan op basis van een oppervlakkige beschouwing heel voorzichtig een voorlopige voorkeur voor een analyse te geven. Voor … [Lees meer...] overBlij dat ik zo niemand ken
taalkunde
Generatie Beta maken
Moet alles een naam krijgen? Op een van mijn tochten over Wikipedia ontdekte ik ineens dat er een pagina bestaat voor 'Generatie Beta', volgens de encyclopedie zelf bestaande uit kinderen die geboren zijn van 'het midden van de jaren 2020 tot en met het einde van de jaren 2030'. Met andere woorden: die kinderen zijn nog niet geboren, of hooguit kun je de baby's … [Lees meer...] overGeneratie Beta maken
Chatbots als wandelende mieren
Wat betekenen de woorden die chatbots gebruiken? Betekenen ze wel iets? Dat roept de filosofische vraag op wat betekenen precies, eh, betekent. Wat betekent, pakweg, de zin 'de kat ligt te slapen' om te beginnen als een mens hem gebruikt? Meestal gaan we ervan uit dat de betekenis ligt in de relatie tussen die zin en de werkelijkheid om ons heen. In die zin bevindt zich … [Lees meer...] overChatbots als wandelende mieren
Het nieuwe vocaal
Dat was schrikken, gisteren, toen bleek dat een van mijn favoriete collega's in ScienceGuide genoemd werd als toekomstig minister van OCW: Het bleek allemaal een gerucht zonder veel grond – de Nijmeegse hoogleraar in kwestie, die overigens alleen een Deens paspoort heeft, wist van niets. Maar we werden wel getroffen door het woord vocaal dat in deze betekenis ('zijn mening … [Lees meer...] overHet nieuwe vocaal
“Meartaligenskoördinator”: misbetearde wurdsjebakkerij
Omrop Fryslân fernijde op 5 juny dat Wietske Poelman "meartaligenskoördinator" fan de gemeente Noardeast-Fryslân wurdt. Dat is moai nijs. It taalferskaat yn Noardeast-Fryslân is grut: de measte doarpen binne Frysktalich, Dokkum hat syn stedsk, yn it Lauwersmargebiet wurde dialekten praat dy't almeast by it Nedersaksysk rekkene wurde, al tinke guon dêr langer wat oars oer en it … [Lees meer...] over“Meartaligenskoördinator”: misbetearde wurdsjebakkerij
Video: Wat kun je met de opleiding Taalwetenschap?
Wat kun je nou met een opleiding Taalwetenschap? Loes van den Heuvel vertelt wat zij leuk vond aan de opleiding en over haar stage en werk bij Cito. … [Lees meer...] overVideo: Wat kun je met de opleiding Taalwetenschap?
Dinsdag, woensdag, donderdag, vrijdag
Vorige maand heb ik vier video’s gemaakt over de herkomst van de Engelse weekdagnamen Tuesday, Wednesday, Thursday en Friday. In die video’s zie en hoor je hoe de uitspraak de uitspraak in de afgelopen 2300 jaar stap voor stap is veranderd volgens de taalwetenschappelijke reconstructie. Hieronder kun je alle vier de video’s bekijken. Ze worden vergezeld … [Lees meer...] overDinsdag, woensdag, donderdag, vrijdag
“Europese Parlementsverkiezingen”: wat doet die buigings-e daar?
Peter-Arno Coppen heeft het in zijn column in de Trouw de afgelopen tijd meermaals gehad over de buigings-e in Europese Parlementsverkiezingen (zie hier en hier). Volgens hem analyseren sprekers die die -e gebruiken die klankreeks alsof ze betrekking heeft op "parlementsverkiezingen" die "Europees" zijn, niet als "verkiezingen voor het Europees Parlement". Dat lijkt me best … [Lees meer...] over“Europese Parlementsverkiezingen”: wat doet die buigings-e daar?
Deze stok is krom
Wat betekenen de zinnen 'de stok is recht' en 'de stok is krom'? Als je de betekenis van recht en krom logisch bekijkt, en daarbij rekening houdt met hoe onze wereld in elkaar zit, zou je moeten zeggen: 'de stok is recht' is nooit waar, want in iedere werkelijke stok zit wel ergens een buiging. En om dezelfde reden is 'iedere stok is krom' altijd waar en daarmee weinig … [Lees meer...] overDeze stok is krom
Verschenen: Taaltechnologie ontrafeld
Taal vormt de sleutel tot echte artificiële intelligentie. Maar wat schuilt er nu precies onder de motorkap van AI-tools? Redacteurs Cynthia Van Hee en Véronique Hoste geven het antwoord in het eerste Nederlandstalige boek over taaltechnologie. Vertaalsystemen, spraakbesturingssystemen en chatbots zoals ChatGPT zijn slechts een handvol voorbeelden van AI-toepassingen die … [Lees meer...] overVerschenen: Taaltechnologie ontrafeld
“Welkom in Europa!”: wat is de woordsoort van “welkom”?
Wat is de woordsoort van welkom in de zin "Welkom in Europa!" uit het songfestivalliedje Europapa? Die vraag stelde kortgeleden een stagelopende student in de Facebookgroep Leraar Nederlands. Dat leverde een aantal wrevelige reacties op van zittende leraren, die vonden dat de stagiair wel even had mogen googelen. Ze plaatsten screenshots van online-naslagwerken, maar zonder … [Lees meer...] over“Welkom in Europa!”: wat is de woordsoort van “welkom”?
Vacature: Wetenschappelijk medewerker Nederlandse Taalkunde, Universität Münster
Het Institut für Niederländische Philologie van de Universität Münster zoekt per 1/9/2024 een wetenschappelijk medewerker Nederlandse taalkunde en taaldidactiek. Hoofdopdracht van de medewerker is de voorbereiding van een proefschrift. De baan omvat daarnaast onderwijs in de Nederlandse taalkunde, taalbeheersing en didactiek, van 2-3 uur per week. Het gaat om een 75%-baan … [Lees meer...] overVacature: Wetenschappelijk medewerker Nederlandse Taalkunde, Universität Münster
Taal, psychologie en antipsychologie van 100 jaar geleden
Jac. van Ginneken (1877-1945) was een van de interessantste taalkundigen die Nederland heeft gekend – ook omdat hij niet alléén maar taalkundige was, maar actief in zo'n beetje alle aspecten van het intellectuele leven van zijn tijd, een vroege exponent van de katholieke emancipatie en iemand die deze emancipatie ook op allerlei manieren stimuleerde. In het tijdschrift … [Lees meer...] overTaal, psychologie en antipsychologie van 100 jaar geleden
De Van ’t Hek-grom
Er is de laatste jaren af en toe wat aandacht voor de vocal fry, het kraakje dat met name jonge, succesvolle vrouwen in hun stemgebruik leggen (ik hoor het in Nederland al een aantal jaar, en steeds meer – het verschijnsel is in Amerika tot nog veel bredere kringen van de bevolking doorgedrongen). Maar jonge vrouwen zijn natuurlijk niet de enigen die wat met hun stem doen. … [Lees meer...] overDe Van ’t Hek-grom
In de greep van het kruid
Het zo vertrouwde kleefkruid heeft vele namen, waaronder Drents en Gronings tongel en Middelnederduits tûnride. De ene is licht te begrijpen, de andere lijkt gek genoeg op Middelhoogduits zûnrite en Oudnoords túnriða, waarmee een boze geest bedoeld werd. Haakjes Kleefkruid behoort tot het geslacht walstro en woekert gewoonlijk waar de bodem voedselrijk en … [Lees meer...] overIn de greep van het kruid
Een puzzelboek voor taalliefhebbers
Een deel van de taalkundige training is: leren puzzelen. Je krijgt een verzameling feiten uit een, liefst volkomen onbekende, taal en je moet proberen daar een patroon in te vinden. Hier zijn wat voorbeelden uit het Tolaki, een taal die gesproken wordt op Sulawesi. Gegeven zijn de bedrijvende en de lijvende vorm van enkele werkwoorden, en hun vertaling in het Engels. De vraag … [Lees meer...] overEen puzzelboek voor taalliefhebbers
Prestige, motivatie, blootstelling
De verenglishing van het Nederlands in Vlaanderen (5.4) In deze reeks vertellen onderzoeker Eline Zenner en taalliefhebber Jan Hautekiet het verhaal van de ‘verenglishing’ van het Nederlands in Vlaanderen. Een overzicht van de afleveringen in de aangroeiende reeks vind je hier. In het vorige stukje toonden ze aan hoe veel kinderen al best wat Engelse woordenschat in hun … [Lees meer...] overPrestige, motivatie, blootstelling
Nog niet begonnen, of de ambities botsen al
Deze kop -- verder te nummeren als voorbeeldzin (1) a. -- werd gebruikt op de voorpagina van de NRC van zaterdag 18 mei jl., als prominente aankondiging voor een artikel verderop in de krant. Ze werd verduidelijkt door de onderkop: ‘Het coalitieakkoord zit vol tegenstrijdige plannen’. De kop was de aandachttrekker, de ondertitel verschafte de nodige context. Een … [Lees meer...] overNog niet begonnen, of de ambities botsen al
“Hebban olla vogala” nogmaals in de schijnwerpers
Ik beken dat ik de elfde-eeuwse “Rochester Probatio Pennae”, beter bekend als het “hebban olla vogala”-gedichtje, verhoudingsgewijs helemaal niet zo interessant vind. Veel spannender vind ik bijvoorbeeld de ingewikkelde tekstuele voorgeschiedenis van de veel oudere Wachtendonckse Psalmen (negende eeuw). Of de Friese kenmerken in de elfde-eeuwse Leidse Williram-tekst. Ook de … [Lees meer...] over“Hebban olla vogala” nogmaals in de schijnwerpers
28 juni 2024: Tweede Taalwetenschapscommunicatiedag
Op 28 juni 2024 is het tijd voor de tweede Wetenschapscommunicatie-dag! Na de geslaagde eerste editie afgelopen september, hopen we dat jullie opnieuw in groten getale naar Utrecht komen zodat het een inspirerende middag wordt. Thema: toegankelijk communiceren Het thema van de middag is toegankelijk communiceren - hoe bereik je een breder publiek? In twee korte, … [Lees meer...] over28 juni 2024: Tweede Taalwetenschapscommunicatiedag
Verschenen: Woordenboek Grieks / Nederlands
Ontdek de rijke wereld van het Oudgrieks met dit gloednieuwe Grieks/Nederlandse woordenboek! Het Oudgrieks is de taal van Ilias en Odyssee, van de vroegst gedocumenteerde geschiedschrijving, de oudste theaterstukken, en de eerste teksten over filosofie en wetenschap in de Europese literatuur. Dit belangrijke nieuwe woordenboek opent de deur naar deze schat aan oude teksten … [Lees meer...] overVerschenen: Woordenboek Grieks / Nederlands
21 juni 2024: Studiedag over Generatieve AI
Op vrijdag 21 juni 2024 vindt in de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal en Letteren in Gent een studiedag plaats over Generatieve AI (voornamelijk ChatGPT en andere grote taalmodellen) voor het Nederlands en de neerlandistiek. Op initiatief van computerlinguïst Walter Daelemans komen Dirk Geeraerts, Tim Van de Cruys, Lieve De Wachter, Frieda Steurs en Juliet … [Lees meer...] over21 juni 2024: Studiedag over Generatieve AI
Onthoofdlettering
Mijn vooroordelen gaan soms zo snel, dat het nog best een klus is ze te reconstrueren. Onlangs zag ik een optreden aangekondigd van de fantastische bassiste-zangeres Esperanza Spalding. Mijn aandacht werd echter opgezogen door de spelling van haar naam, die ze onthoofdletterd had tot esperanza spalding. Waarna mijn conclusie over me heen rolde. Zwart, activisme, … [Lees meer...] overOnthoofdlettering
Poulidor is een eponiem
'In Frankrijk was Poulidor altijd een buitengewoon populaire coureur geweest: een ware volksheld, met een hoge aaibaarheidsfactor. Nog tientallen jaren nadat hij was gestopt werd elke fietser in Frankrijk aangemoedigd met 'allez Poupou!' En nog altijd als de naam Poulidor valt wordt er geroepen: Poupou! Ja, die kennen we, dat was de eeuwige tweede. Poulidor heeft een … [Lees meer...] overPoulidor is een eponiem
Een wolf in de klas
Kranten vormen een bijzonder interessante bron voor taalkundig, letterkundig en historisch onderzoek. Al vanaf de zeventiende eeuw worden er in de Lage Landen kranten gedrukt waarin de lezers kennis konden nemen van belangrijke nationale en internationale politieke en militaire gebeurtenissen, zoals staatsbezoeken, veldslagen en vredesonderhandelingen. Daarnaast vormden kranten … [Lees meer...] overEen wolf in de klas
