Door Marc van Oostendorp De journalist Jan Kuitenbrouwer begon erover, gisteren op Twitter, en sindsdien laat het me niet meer los: de uitspraak door onze koning van de [v]. Nog geen twee geleden verscheen er een proefschrift waarin werd aangetoond hoe de uitspraak van de [v] steeds dichter bij die van de [f] komt te liggen (zodat er geen verschil meer is tussen vier en … [Lees meer...] overTroonrede 2015: inwesteringen
taalverandering
Mijn gezin
Door Marc van OostendorpWat een rake observatie, onlangs, op het onvolprezen Meldpunt Taal: Tegenwoordig hoor ik sommige jongeren het hebben over "mijn gezin", waar ze hun ouders + broers/zussen mee bedoelen. Ze hebben zelf nog geen kinderen. Ik moet wennen aan deze nieuwe betekenis omdat "mijn gezin" tot nu toe alleen door ouders gebruikt werd in de betekenis 'mijn … [Lees meer...] overMijn gezin
Finansjering
Door Marc van OostendorpDe taal borrelt. Je komt als enkel indidu oren en ogen tekort en daarom kun je als onderzoeker die geïnteresseerd is in de taal nu eigenlijk niet zonder Twitter, dat je berichten stuurt als:@fonolog Volgens @pem50 is er een -j in opkomst in het woord financiering: finansjiering. Hij hoort hem veel. Zegt het jou iets?— Yos M. (@falderappes) 8 … [Lees meer...] overFinansjering
De spreekwoordelijke WordPress 5 minuten installatie
Door Marc van Oostendorp Terwijl je even niet oplet zijn de woorden alweer van betekenis veranderd. Op het Meldpunt Taal schrijft iemand: BNR Radio meldde dat Warren Buffett zijn 'spreekwoordelijke grote olifant' ging schieten of geschoten had. Bij mijn weten bestaat er geen spreekwoord over het schieten van een olifant, wel van een bok. Dit wordt misschien het … [Lees meer...] overDe spreekwoordelijke WordPress 5 minuten installatie
Horen jullie nog een verschil tussen vee en fee?
Door Marc van OostendorpEen van de eigenaardige aspecten van talen is dat ze de hele tijd veranderen, terwijl die verandering mogelijkerwijs allerlei verwarring teweeg brengt. Ooit waren de ei en de ij verschillende klanken, zodat je nog verschil kon horen tussen eis en ijs. Hoe en waarom hebben we dat verschil ooit losgelaten?Wanneer je dat soort vragen wilt … [Lees meer...] overHoren jullie nog een verschil tussen vee en fee?
Zó niet cool
door Maartje LindhoutAf en toe hoor ik het iemand zeggen, soms ben ik dat zelf: Dat is echt zó niet aardig, zó niet cool, zó niet leuk. Altijd met nadruk op ‘zo’. Volgens mij is dit een redelijk nieuw verschijnsel. Als je dit zegt, wil je benadrukken dat iets in sterke mate alles behalve aardig, cool of leuk is. Toch? Hoe zit het met dit verschijnsel? Hoe ver kun je gaan en is … [Lees meer...] overZó niet cool
De nummer één
door Jan StroopKortgeleden zag ik op de website Taalmeldpunt.nl de volgende melding: “Flexa, het nummer één verfmerk voor doe-het-zelvers.” De melder vond kennelijk dat het nummer één een vreemde formulering is en inderdaad je leest en hoort in dit soort combinaties steeds de nummer één met ’t lidwoord de. Paar voorbeelden uit Google: De nummer één uien leverancier … [Lees meer...] overDe nummer één
Hoe kan de Nederlandse taal aangepast worden aan de hedendaagse gender-realiteit?
Onverwachte taalvragen in de Nationale Wetenschapsagenda (1) Door Marc van Oostendorp In deze zomerserie ga ik in op voor taalkundigen onverwachte vragen die 'het publiek' gesteld heeft aan de Nationale Wetenschapsagenda. Een van de ideeën achter die agenda is dat de wetenschap onverwachte vragen uit het publiek krijgt aangereikt. Vervolgens zijn wetenschappers zelf ook en … [Lees meer...] overHoe kan de Nederlandse taal aangepast worden aan de hedendaagse gender-realiteit?
Na aanleiding van
Door Marc van OostendorpKan een grammaticus eigenhandig het taalgevoel van vele generaties na hem beïnvloeden? Het begon gisteren met een tweet van de bekende taalkundige Jan Renkema:Steeds vaker 'na' i.p.v. 'naar'. Google, meer dan 340.000. 'Naar' 6,4 miljoen pic.twitter.com/7W1w9zaEnh— Jan Renkema (@Jan_Renkema) 16 juli 2015Ik word altijd achterdochtig als ik 'steeds vaker' … [Lees meer...] overNa aanleiding van
Tschijnt
Door Marc van Oostendorp Wat voor woord is tschijnt? Het lijkt op het eerste gezicht enkel en alleen een verbogen werkwoord: Tschijnt te gaan regenen. In een nieuw artikel in Studia Linguistica laten Julie Van Bogaert en Torsten Leuschner zien dat het woord in sommige regio's aan het veranderen is in een woordje dat je vrijelijk door een zin kunt strooien, … [Lees meer...] overTschijnt
Als ik jou was, zal ik alles bewaren
Door Marc van OostendorpHoe staat het ondertussen met was zal? Vijf jaar geleden openden we het Meldpunt Taal – dat staat nog steeds open voor al uw meldingen – en al snel haalde ik daar de eerste observatie uit. Een lerares meldde dat haar leerlingen dingen schreven zoals 'als ik jullie was, zal ik het doen'.Daar had ik toen nog nooit van gehoord. Ik kon ook … [Lees meer...] overAls ik jou was, zal ik alles bewaren
Beter bedenken we ff een nieuwe zinsbepaling
Door Maartje LindhoutSinds een paar jaar begint een echt goed voorstel bij voorkeur met 'beter'. Althans, bij jongeren. Beter koop jij ook even een kaartje. Beter is het morgen wel mooi weer. en Beter gaan we eerst naar het strand. zijn nu redelijk gebruikelijk, terwijl je die laatste zin voorheen zou corrigeren tot We kunnen beter eerst naar het strand … [Lees meer...] overBeter bedenken we ff een nieuwe zinsbepaling
Hoe mensen taal veranderen
Door Marc van OostendorpEr is een nieuw tijdschrift: het Journal of Historical Sociolinguistics! De eerste nummers zijn gratis online te lezen. Hoera!'Historische sociolinguistiek' is een vreemde term. Een van de grote wonderen van de menselijke taal is dat ze nooit stil staat. Geen enkele menselijke taal werd ooit op precies dezelfde manier gesproken door oma als door … [Lees meer...] overHoe mensen taal veranderen
En nee
Door Marc van OostendorpHier is een stijlfiguur die me al een tijdje intrigeert. Gisteren stond hij bijvoorbeeld op het weblog Amayzine:Casten is kijken of je gekozen wordt voor de show en fitten is, je voelde het al, je pakje passen. En nee, die verschillende opdrachtgevers houden geen rekening met elkaar dus op jouw schema staat vaak dat je op drie plekken tegelijk moet zijn. … [Lees meer...] overEn nee
Allebei wat anders
Door Marc van OostendorpIn deze video leg ik uit waarom mensen er bezwaar tegen hadden dat ik geen stropdas droeg en wat ze tegen me zeiden over anders. … [Lees meer...] overAllebei wat anders
Enniewee
Door Marc van OostendorpIs anyway een Nederlands woord? Ik hoor het regelmatig mensen gebruiken in Nederlandse zinnen; is dat een argument? Schakelen die mensen misschien in de loop van hun Nederlandse conversatie heel even – voor de duur van één woord – over naar het Engels om meteen daarna weer terug te keren? Of hebben we het woord inmiddels in onze woordenschat … [Lees meer...] overEnniewee
Hockeyblaadjesstijl
Door Marc van Oostendorp In het Engels zijn er hele "websites" aan gewijd, maar voor het Nederlands moeten we het doen met af en toe een "tweet":Haha! Leestekens zijn best lastig. #deventer pic.twitter.com/jdeZawo32G— Arjan van der Meij (@arjanvandermeij) 31 mei 2015Het "onnodige" aanhalingsteken – wie is niet groot geworden door erom te lachen? Op het internet kun je dat … [Lees meer...] overHockeyblaadjesstijl
Nu komt de uit de
Door Marc van Oostendorp "Dit is een gevalletje aap-mouw", zei een collega gekscherend. Want dat is de toon waarop die dingen gezegd worden: ironisch. Je hoort het de laatste tijd vaker, of ík hoor het in ieder geval de laatste tijd vaker, samenvattingen van spreekwoorden in twee zelfstandig woorden: 'spijker-kop', 'zwaluw-lente', 'boer-kiespijn'. Het zijn geloof ik altijd … [Lees meer...] overNu komt de uit de
Ik luk dat
Door Marc van Oostendorp"Taalverandering waar je bijstaat," meldde onlangs een jonge moeder op Facebook. Haar zoontje had gezegd Ik luk dat.Het is helemaal niet onwaarschijnlijk dat het Nederlands inderdaad dat zoontje gaat volgen. Wie weet wat de eenentwintigste eeuw ons nog allemaal gaat brengen! De verandering gaat in ieder geval de juiste kant op.Waarom is de ene woordgroep … [Lees meer...] overIk luk dat
Nog nooit heeft iemand een vis ingeslapen
Door Marc van OostendorpHet was me nog niet eerder opgevallen, maar nadat ik een melding las op Meldpunt Taal ineens wel: inslapen is aan het veranderen in een overgankelijk werkwoord. Het kan een zelfstandig naamwoorddragen:Een kop op metronieuws.nl: "Kat per ongeluk ingeslapen; meisje (10) ontroostbaar". Een zin uit de inleiding: "Het dier werd zonder … [Lees meer...] overNog nooit heeft iemand een vis ingeslapen
De taal langzaam veranderen!
Door Marc van Oostendorp René Appel toen hij de taal nog snel wilde veranderen. Nu gaan we het krijgen! dacht ik verheugd toen ik in de nieuwe Onze Taal een artikel van René Appel zag staan, de beroemde schrijver en voormalige taalkunde-hoogleraar. Dat artikel heeft als titel Hoe snel laten we de taal veranderen? en als ondertitel Pleidooi voor … [Lees meer...] overDe taal langzaam veranderen!
Het leven van een taalfout
Door Leonie CornipsIk hoorde voor het eerst ‘hun hebben dat gedaan’ toen ik begin jaren tachtig naar Amsterdam verhuisde. In ‘hun hebben’ is ‘hun’ onderwerp dat volgens de norm ‘zij’ zou moeten zijn zoals in ‘zij hebben dat gedaan’. De toenmalige minister Plasterk, als voorzitter van de Nederlandse Taalunie verfoeide sterk dit gebruik van hun in zijn column in NRC.Next van … [Lees meer...] overHet leven van een taalfout
Te gast zijn over
Door Marc van OostendorpHet gebeurde gisterenavond bij DWDD: minister Dijsselbloem was er te gast over Griekenland. Maar eerder deze week was Joris Luyendijk al te gast bij VPRO Boeken over zijn nieuwe boek, terwijl Jinek meldde:Vanavond:@BramvanOjikGL & @bpschut zijn te gast over jihadisten. Moeten we hun Nederlanderschap innemen? #jinek pic.twitter.com/IYsTzfI8oV— Jinek … [Lees meer...] overTe gast zijn over
GLIMS workshop over ditransitieve constructies, Gent, 24 februari
Op dinsdagmiddag 24 februari 2015 organiseert de onderzoeksgroep GLIMS van de Universiteit Gent een informele workshop over variatie en verandering in datieve en ditransitieve constructies. Op het programma staan zes lezingen waarin sprekers van binnen en buiten de UGent hun work-in-progress presenteren op het gebied van taalvariatie en verandering in de ditransitieve en/of … [Lees meer...] overGLIMS workshop over ditransitieve constructies, Gent, 24 februari
Er lopen hier veel beun-de-haasjes
Door Marc van Oostendorp "In de particuliere sector," zei een glazenwasser vorige week in een reportage over de maffia-achtige praktijken onder de zemen en sponzen, "lopen heel veel beun-de-haasjes". Daarmee lijkt de de in die uitdrukking zijn salto te hebben voltooid. Hij is enkele decennia ingezet, toen de BOVAG een campagne inzette om reclame te maken voor het … [Lees meer...] overEr lopen hier veel beun-de-haasjes