Door Marc van Oostendorp Voor het volgende voorbeeld van hoe vrouwen de schuld kregen van taalverandering moeten we naar Haarlem. (Het vorige voorbeeld staat hier.) Een keer in de paar jaar word ik opgebeld door iemand van een Haarlemse krant, podcast of zendpiraat, met de vraag of het waar is dat men in Haarlem het beste Nederlands spreekt. Ik stel dan altijd voor om naar … [Lees meer...] overHet verwrongenste Nederlands spreken de Haarlemse vrouwen
taalverandering
Jah met een verveelde h
Door Marc van Oostendorp Waar wordt geklaagd, spitst de taalliefhebber zijn oren, want daar is kennelijk iets aan de hand. Groot was dan ook mijn vreugde toen dit Ik zie steeds vaker mensen ‘Jah’ schrijven ipv ‘ja’ en ik word er bijzonder agressief van. Make it stop pls — Saloua (@Saloua095) 25 januari 2019 Gevraagd om een toelichting meldde de twitteraarster (een … [Lees meer...] overJah met een verveelde h
bɛstyderə
Door Marc van Oostendorp Een aardige observatie van Siemon Reker in zijn nieuwe boekje Dat gezegd hebbend (op 23 januari wordt het in Nijmegen gepresenteerd in aanwezigheid van politieketaalkanon Dries van Agt): premier Rutte spreekt de eerste klinker in het woord bestuderen consequent uit als de [ɛ] van pet. Je hoort het bijvoorbeeld duidelijk in het volgende, al wat oudere … [Lees meer...] overbɛstyderə
WhatsApp leidt niet tot taalverloedering
(Persbericht Radboud Universiteit) Actieve gebruikers van sociale media zoals WhatsApp blijken niet slechter te schrijven op school. Wel is er een klein verband tussen passief gebruik van WhatsApp en slechter schrijven. Dat blijkt uit onderzoek onder jongeren van taalwetenschapper Lieke Verheijen. Ze promoveert op 25 januari op het onderwerp aan de Radboud … [Lees meer...] overWhatsApp leidt niet tot taalverloedering
Pas verschenen: ‘Een mooie mengelmoes. Meertaligheid in de Gouden Eeuw’
Taal was belangrijk in de Gouden Eeuw. Schrijvers, dichters, taalgeleerden en journalisten legden zelfbewust de basis voor wat het Standaardnederlands zou worden, een taal waarop iedereen even trots leek te zijn als op de nieuwe Republiek. Tegelijkertijd openden de Lage Landen zich voor de rest van de wereld, onder andere door de handel en het vroege kolonialisme, maar ook door … [Lees meer...] overPas verschenen: ‘Een mooie mengelmoes. Meertaligheid in de Gouden Eeuw’
Wat eet een vissetariër?
Door Roland de Bonth Soms flauw, soms grappig, soms absurd. Dat zijn de sketches van het BNNVARA-programma Sluipschutters, waarin Ronald Goedemondt, Bas Hoeflaak, Leo Alkemade en Jochem Otten uiteenlopende typetjes spelen. Eén van mijn favoriete sketches speelt zich af in de winkel van – met ‘ambachtelijke’ spelling – Vleeschhouwerij en Poeliersbedrijf Korrel. Daar ontspint … [Lees meer...] overWat eet een vissetariër?
Tijd voor een taalverandering
Door Emma Kemp Taalverandering (of taalverloedering, maar dat is tegenwoordig net zo’n verboden term als Zwarte Piet) doet elk jaar weer stof opwaaien. Maar taalverandering is van alle tijden. En ook al zijn de consequenties niet mild, een verklaring ervoor zoeken kan soms verlichting bieden. De als/dan-kwestie Het afwijkende gebruik van ‘als’ in de vergrotende trap is … [Lees meer...] overTijd voor een taalverandering
‘Nee, jij trekt volle zalen’ en het verstrijken van de tijd
Door Marc van Oostendorp Gisterenavond was ik in een sentimentele bui en ook nog eens alleen thuis, dus toen dacht ik aan vrienden uit de jaren negentig. Een van hen herinnerde ik me omdat ze dingen zei als "Nee, jouw gezicht zetten ze op een postzegel" en vooral "Nee, jij trekt volle zalen". Het waren uitdrukkingen op momenten dat iemand een ander aan het kritiseren … [Lees meer...] over‘Nee, jij trekt volle zalen’ en het verstrijken van de tijd
Een voorhene interesse
Door Henk Wolf Recent omschreef een uiterst fatsoenlijke Friese wetenschapper op Facebook het woord neuken als 'in foarhinne taboewurd'. Dat is in het Fries net zo gek als in het Nederlands, waar voorheen ook normaal niet als bijvoeglijk naamwoord wordt gebruikt. Normaal niet, maar ook niet helemaal niet. Toen ik ging googelen, vond ik negen vindplaatsen met 'een voorhene'. … [Lees meer...] overEen voorhene interesse
It tsjerke
Door Henk Wolf Wanneer er in het Fries iets verandert, dan is het resultaat meestal dat die taal ietsjes meer op het Nederlands is gaan lijken, óf dat de verschillen tussen de twee talen wat regelmatiger zijn geworden. Een opvallende uitzondering daarop is de geslachtsverandering van het woord tsjerke ('kerk'). Dat is vanouds net als in het Nederlands een de-woord, maar een … [Lees meer...] overIt tsjerke
Gekke Henkie en achterlijke Joepie
Door Marten van der Meulen Dat voetbal en taal hand in hand gaan is al eeuwen bekend. Nieuwe woorden (rabona), interessante fenomenen (hattrick), nieuwe werkwoorden (VARren) keeper of doelman en ga zo maar door (zie hier voor een overzicht van voetbalartikelen in Onze Taal). Maar ook buiten het voetbal om gebeuren er interessante dingen. Zo zei Willem van Hanegem in zijn … [Lees meer...] overGekke Henkie en achterlijke Joepie
De eerste ouderdomsrimpels van ‘kúnst’ en ‘pluk de dag’
Door Henk Wolf Het proberen te betrappen van nieuwe taalveranderingen (en daar dan wat over schrijven) is een hobby van me. Nou heb je taalveranderingen ruwweg gezegd in twee soorten: er kan in een taal iets bij komen en er kan iets uit de taal verdwijnen. Taalveranderingen van het eerste type zijn een stuk makkelijker te vangen dan zulke van het tweede type. Deze week heb … [Lees meer...] overDe eerste ouderdomsrimpels van ‘kúnst’ en ‘pluk de dag’
De vriend en ik
Door Marten van der Meulen Een tijd geleden schreven we op het blog De taalpassie van Milfje over de vreemde discrepantie die bestaat bij het benoemen van man/vrouw-relaties (m'n mannetje vs het vrouwtje) en het vreemde gebruik van m'n mannetje voor mannelijke baby's. Nu attendeerde mijn kamergenoot Alan Moss (lees ook vooral zijn zeer leesbare stukken over zeventiende-eeuwse … [Lees meer...] overDe vriend en ik
Menig school heeft vacatures
Door Siemon Reker Dat menig bij het traditionele ontleden een onbepaald voornaamwoord heette was een passende aanduiding, veel beter dan bijvoorbeeld in het geval van alle of geen. Menig betekent dat er ‘nogal wat’ van de aangeduide groep vallen onder wat er beweerd wordt, bij alle en geen ontbreekt die onduidelijkheid, die onbepaaldheid. Als iets betrekking heeft op geen mens … [Lees meer...] overMenig school heeft vacatures
Kun je taalverloedering wel onderzoeken?
Door Peter-Arno Coppen In het stuk van Marten van der Meulen dat ik in mijn vorige blogpost besprak komt nog een interessante opmerking voor. In zijn beschouwing van de onderbouwing van het begrip taalverloedering merkt Marten op dat je daar eigenlijk onderzoek naar zou moeten doen: "Maar hier zit het probleem: dat onderzoek is er niet. Er is (voor zover ik weet) nog nóóit een … [Lees meer...] overKun je taalverloedering wel onderzoeken?
Meta-taalzeuren
Door Peter-Arno Coppen Op zijn eigen blog, doorgeplaatst in Neerlandistiek, opent Marten van der Meulen maar weer eens de aanval op mensen die klagen over taalverloedering (wat hij en passant kernachtig samenvat met de mooie term taalzeuren). Met genadeloze wetenschappelijke precisie legt hij enkele mechanismen bloot die ten grondslag liggen aan het feit dat mensen door de … [Lees meer...] overMeta-taalzeuren
Het probleem met taalverloedering
Door Marten van der Meulen Jongens, we kunnen ons weer verheugen: er is een nieuw programma over taal op tv! Gisteren was de eerste aflevering van de S.P.E.L.-show. Ik zal eerlijk zijn: mijn maag begon al bij het zien van de titel te borrelen, en ik heb dus ook niet gekeken. De tekst op de website van BNNVARA bracht namelijk een flinke portie antiperistaltiek met zich mee: … [Lees meer...] overHet probleem met taalverloedering
Taal in een weekendkrant
Door Siemon Reker Lezen veel abonnees een krant he-le-maal, laat staan een weekendkrant? Ik krijg NRC Handelsblad al een poosje dagelijks bezorgd maar ik kan me niet herinneren dat ik een exemplaar geprobeerd heb, van A tot Z te lezen. Dat is dit weekend veranderd – opeens zag ik dat er stukken in staan over het Rif-gebied in Marokko waarbij er niet over en weer naar elkaar … [Lees meer...] overTaal in een weekendkrant
Het werkwoord VARren
Door Marten van der Meulen Ik was de afgelopen dagen in Engeland, en dus volgde ik het WK voetbal op de BBC. Ik begon er lekker een beetje in te komen: spannende wedstrijden, rare regels (door op gele kaarten), ik vermaakte me prima. En er is altijd de kans op een leuke taaluiting: voetbal staat bekend om z'n nieuwe woorden, uitdrukkingen in een nieuw jasje en heel specifieke … [Lees meer...] overHet werkwoord VARren
Lekker genederlandst!
Door Marc van Oostendorp Er waart een spook door Nederland, het spook van "lekker genederlandst". Voor zover ik heb kunnen nagaan wordt het op allerlei plaatsen in het land gebruikt, vooral door jonge tieners. Ik kreeg een tweet doorgestuurd – als mensen over dit soort dingen beginnen op de sociale media zijn er soms vriendelijke andere mensen die mij bij de discussie … [Lees meer...] overLekker genederlandst!
Zit niet zo te haten
Door Marc van Oostendorp In zijn spetterende afscheidslezing van de Universiteit Utrecht liet Gerrit Bloothooft afgelopen vrijdag nog eens zien hoe interessant voornamen zijn, zoals hij dat nu ook al maanden doet op Neerlandistiek. Ze zijn het perfecte modeverschijnsel, hét verschijnsel om te bestuderen als je mode in zijn puurste vorm wil zien: "mode zonder reclame" noemde … [Lees meer...] overZit niet zo te haten
Vacature: doctoraatspositie Historische Nederlandse Taalkunde
De betrekking wordt aangeboden binnen het project 'Hoe voorspelbaar is taalverandering?', onder supervisie van Prof. Dr. Freek Van de Velde, in de onderzoeksgroep QLVL (Taalkunde). QLVL legt zich toe op kwantitatieve benaderingen van taalvariatie en taalverandering. Project Hoewel er binnen en buiten de taalkunde pessimisme heerst over de voorspelbaarheid van … [Lees meer...] overVacature: doctoraatspositie Historische Nederlandse Taalkunde
Een nieuw achtervoegsel in 2017
Door Siemon Reker Is er in 2017 een nieuw achtervoegsel in de Tweede Kamer opgedoken? Dat is niet helemaal zeker maar waarschijnlijk is het wel. In ieder geval is het kalenderjaar 2017 de tijd dat -gedreven in vergelijking met andere jaren voldoende vaak als suffix in de Handelingen genoteerd werd om te veronderstellen dat dit het jaar van De Doorbraak is. Het gaat in 2017 … [Lees meer...] overEen nieuw achtervoegsel in 2017
Taalkundige fact check: wie gebruikt het werkwoord ‘difficulteren’?
Door Marten van der Meulen Gisteren stond er op Neerlandistiek.nl een interessant stuk van Marc van Oostendorp over een tweet van Geert Wilders, waarin deze het woord ‘difficulteren’ gebruikte. Van Oostendorp ontkracht een aantal misverstanden rond dit werkwoord. Zo is het waarschijnlijk niet afkomstig uit het Engels, want het werd al gebruikt in een tijd waarin de invloed van … [Lees meer...] overTaalkundige fact check: wie gebruikt het werkwoord ‘difficulteren’?
Laten zien
Door Nico van Lieshout Ik was bezig mijn voorbereidingen te treffen voor de aanstaande les aan vijf atheneum. De klassenset van De Spaanse Brabander van Bredero (1585 – 1618) lag op een hoge stapel op de hoek van mijn tafel, maar voor we daarmee verder zouden gaan (we waren tot het einde van het derde bedrijf gekomen), wilde ik twee liefdesgedichten van Pieter Corneliszoon … [Lees meer...] overLaten zien
