Bluets is een verwarrend, irriterend én uniek boek

In de Verenigde Staten is Bluets (2009) van Maggie Nelson zeer positief ontvangen, evenals in het Verenigd Koninkrijk. Sinds mei 2021 is er een Nederlandse vertaling. De recensies op de achterflap zijn lovend: ‘Een briljant boek dat je leven verandert’, volgens The Guardian en ‘Een klein boek vol wijsheid en schoonheid’, aldus The Times.

Nelson (1973) wordt omschreven als genreoverstijgend schrijver, essayist, dichter en criticus. Ze heeft negen boeken geschreven, waarvan De Argonauten (2015) wellicht het meest bekend is. Daarnaast geeft ze les in de stad Los Angeles, waar ze ook woont.

Het boek Bluets heeft als hoofdthema de kleur blauw en bestaat uit 240 korte teksten. In deze teksten gaat het onder meer over liefdesverdriet, fysieke en psychische pijn, film, muziek en kunst. Blauw is meer dan alleen een kleur, zoals fragment 75 mooi illustreert: ‘Ik voelde vooral hoe ik een dienaar werd van verdriet. Ik ben nog altijd op zoek naar de schoonheid die daarin schuilt, ofwel blauw als de blues.

Sinds dit studiejaar neem ik deel aan de leesclub van ZaZa. Bluets werd unaniem gekozen als openingsboek, zonder de leesclub zou ik dit boek waarschijnlijk nooit gelezen hebben.  

Bij de bespreking van het boek in het najaar zei ik ongeveer het volgende: ‘Ik vind het heel erg, maar ik begrijp het boek niet’. Ik voel me namelijk verslagen door het boek, maar zou zo graag de schoonheid en wijsheid willen zien.

Bluets ontroert, irriteert, is soms intimiderend of verontrustend. In tekst 134 schrijft Nelson: ‘Wie van blauw houdt, vult de zakken met stenen die trekken en loopt naar de rivier. Willekeurig welke rivier’. Deze twee zinnen ontnamen mij kort de adem tijdens het lezen. Intimiderend is het boek omdat Nelson zoveel lijkt te weten, waardoor ik continu het gevoel heb dat ik tekortschiet. Dit irriteert mij tegelijkertijd ook, ik wil graag alles begrijpen dat zij mij laat lezen, maar het lukt me niet. Er zijn regels in haar boek die ik vijf keer opnieuw heb gelezen, zonder ook maar het idee te hebben dat ik na de vijfde keer een stap verder was. Ontroerend zijn de teksten over een vriendin van Nelson. Die vriendin heeft een ernstig ongeluk gehad en Nelson bezoekt en verzorgt haar regelmatig. In deze teksten begrijp ik Nelson (eindelijk), ze schrijft over gevoelens die ik herken. Iedereen zorgt voor iemand, in meer of mindere mate, en niets is verdrietiger dan zien dat iemand van wie je houdt, pijn lijdt. Nelson beschrijft de pijn van haar vriendin hartverscheurend treffend.

Bluets is een duizelingwekkend boek en ik zou het, vrees ik, aan niemand cadeau geven. Het boek heeft echter wel indruk gemaakt en ik denk dat ik het nogmaals ga lezen. Wie weet kan ik mijn eigen ongemak, het moeten begrijpen, laten varen en opent Bluets zich alsnog, zoals een korenbloem in de zomer.