Een cultuurjournalist wees ons er in Het Dagblad van het Noorden ooit op dat wij als veganisten allebei een nogal ironische achternaam dragen. Evers en De Haan zijn nou eenmaal een vreemde eend in de bijt in het rijk der veganisten. Oh wacht: zeiden we ‘vreemde eend’? Als we het helemaal volgens het boekje willen doen, moeten we dieren niet alleen uit ons dieet schrappen, maar ook uit negatief evaluerend taalgebruik. Althans, als we de Nederlandse Vereniging voor Veganisme mogen geloven. Zo vreemd zijn eenden ook weer niet.
Het is duidelijk dat veganistisch jargon heel wat losmaakt op Neerlandistiek. Het veelvoud aan reacties onder het artikel over de hamvraag was hier het levende bewijs van. Als veganistische veteranen kunnen wij natuurlijk niet achterblijven. Het wordt tijd om niet langer de kat uit de boom te kijken en een constructieve bijdrage te leveren aan respectvoller taalgebruik. Hieronder volgen vier alternatieven voor dieronvriendelijke uitspraken en gezegden.
1. Een kat in een zak kopen (een miskoop doen)
Dit spreekwoord is al heel oud: het kan teruggevonden worden in een spreekwoordenboek uit 1726. “Men moet geen kat in een zak koopen. De kooper zoude daar door lichtelyk konnen bedrogen worden, als ware de kat een haas.” De koper is teleurgesteld omdat hij een kat heeft gekocht die hij niet kan eten, terwijl hij een sappig haasje verwachtte voor zijn culinaire capriolen. Los van dat wij geen enkel dier eten of in een zak stoppen, snappen we dat niemand een miskoop wil doen. Kleine tip: als je een magnetron via Marktplaats koopt, check dan op de verkoopplek even of die het doet. In ieder geval voordat je het kolossale toestel met het openbaar vervoer naar huis brengt. Toch kun je zo’n magnetron niet vergelijken met een onschuldig spinnende kat die geen haas bleek te zijn. Miljoenen mensen zijn erg gelukkig met hun kat. Er zijn veel slechtere dingen om, al dan niet in een zak, te kopen. Een miskoop is iets wat je zeker niet nodig hebt, bijvoorbeeld: verstandskiezen! Die kiezen zijn we liever kwijt dan rijk.
Alternatief: Een verstandskies in een zak kopen
2. Kippenvel hebben (het verschijnsel dat je haren recht overeind gaan staan)
De site van de Veganistische vereniging leert ons dat kippenvel bij kippen ontstaat nadat ze gedood zijn en de veren uit hun lichaam zijn getrokken. De uitdrukking associeert onze huid wanneer we het koud hebben of ontroerd zijn dus met een kaalgeplukte kip. Daar willen wij onze huid tijdens een uitvoering van de Matthäus Passion in het Concertgebouw natuurlijk niet mee vergelijken. Gelukkig zijn er genoeg stekelige alternatieven in het plantenrijk waar geen mishandeling aan te pas komt. Denk aan de cactus!
Alternatief: Cactushuid hebben
3. Als haring in de ton zitten (zeer dicht op elkaar zitten)
Deze uitdrukking is als een vergeten groente. Die kan u namelijk wat ouderwets in de oren klinken. Dicht op elkaar zitten? Dat behoort al een tijd tot het verleden. Maar nu onze kakelverse minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport ons toch steeds meer permitteert, verwachten wij een razendsnelle comeback van deze uitdrukking. We zien de terugkeer graag tegemoet, maar dan wel zonder haring. Die vervangen we voor de meest op elkaar gedrukte groente in het HAK-schap: augurken.
Alternatief: Als augurken in een pot zitten
4. Een wolf in schaapskleren (een gevaarlijk iemand die zich als onschadelijk voordoet)
Een zoektocht naar de herkomst van dit spreekwoord leidt ons naar de Bijbel. Valse profeten worden vergeleken met roofzuchtige wolven, terwijl ze zich onschuldig voordoen door zich te hullen in schaapskleren. Valse profeten staan tegenwoordig alleen niet meer op iedere straathoek en bovendien beledig je met deze uitdrukking zowel wolf als schaap. Weg ermee! Met het spreekwoord dan, niet met de wolven en schapen. Mensen zijn nog altijd schadelijker voor hun omgeving dan wolven dat zijn en schapen hebben heus wel meer kleuren op hun persoonlijkheidsspectrum dan enkel de witte onschuld. Na het verschijnen van Claudia de Breijs boek over Amalia zijn we er heilig van overtuigd dat onze prinses de goedheid zelve is. Het ander uiterste laat zich ook makkelijk belichamen, en wel in ’s Nederlands meest beruchte drugsbaron: de heer Taghi. Daarom lijkt de onderstaande uitdrukking ons meer op zijn plaats.
Alternatief: Ridouan Taghi in de baljurk van Amalia
We hebben dus eens even flink zitten broeden op deze diervriendelijke alternatieven: een nieuwe stap in onze duurzame levensstijl. Nu rest ons alleen nog een naamsverandering, want een betere wereld begint uiteindelijk bij jezelf. Dan kun je natuurlijk niet aankomen met Evers en De Haan.
Laat een reactie achter