Verlies, liefde en leegte: De mitsukoshi troostbaby company

Dit artikel verscheen eerder in Het Bureau, het blad van ZaZa, studievereniging Nederlandse Taal en Cultuur in Groningen.

Onlangs bespraken we in de leesclub* het boek De mitsukoshi troostbaby company (2021) van Auke Hulst. De inhoud van deze recensie is deels voortgekomen uit deze gezamenlijke bespreking.

De mitsukoshi troostbaby company begint als volgt: Ik wou dat ik het allemaal over kon doen. Deze doorgestreepte zin vormt direct een kernachtige samenvatting. Hoe graag je het soms ook zou willen, je kan niet terug in de tijd, iets overdoen is geen optie. Het is een verhaal over de impact van een abortus, een onomkeerbaar besluit, op het mannelijke hoofdpersonage.  

Het is geen eenvoudig boek om te lezen, de lezer moet oplettend blijven, onder andere door de structuur. In dit boek bevindt zich namelijk nog een boek, een futuristische roman genaamd De lasso van de tijd. Daarnaast lezen we afwisselend over verleden en heden, waarbij het heden zich afspeelt in 2032.

Het hoofdpersonage is een schrijver, genaamd Auke van der Hulst. Hij is opgegroeid in Oost-Groningen, maar woont inmiddels in Amsterdam. Belangrijk in de roman is zijn stukgelopen knipperlichtrelatie met Mila. Een moeizame relatie, waarin liefde aanwezig is, maar waarin lust een belangrijker rol lijkt te spelen. Als de seks niet zo vlammend was geweest, dan waren ze wellicht nooit samengebleven. Op enig moment raakt Mila ongepland zwanger en zij besluit, na veel weifelen, dat ze een abortus wil. De pijn en eenzaamheid van dit besluit, ervaren door Auke, de niet-geworden vader van hun dochter, staan centraal in de roman.

Auke kiest ervoor om, zeven jaar na de abortus, de leegte van het niet-geboren kind op te vullen met een robot, een meisje van zeven jaar. Deze robot wordt gemaakt door de Mitsukoshi troostbaby company in Japan, met behulp van DNA van zijn ongeboren kind. We volgen in de roman hoe Auke een relatie opbouwt met Scottie (de robotdochter) en we zien hem bij het schrijven van zijn futuristische roman De lasso van de tijd. Delen van deze roman lezen wij als lezer ook. Auke schrijft hierin over de relatie tussen Kaj en Sam, die als synoniemen gelezen kunnen worden voor Auke en Mila. In de tijd waarin Kaj en Sam leven, is tijdreizen in een ver stadium van onderzoek. Kaj meldt zich aan als vrijwilliger, hij wil terug in de tijd reizen om de abortus te voorkomen.

Beide verhalen gaan over leegte, over gemis. Auke vult de leegte van zijn ongeboren dochter op door de ‘bestelling’ van Scottie. Scottie is waanzinnig slim, zorgzaam en empathisch, maar wordt voor Auke nooit wie ze had moeten zijn. In De lasso van de tijd vecht Kaj tegen de leegte die hij ervaart na de abortus, hij weigert zich erbij neer te leggen. Hij riskeert zelfs zijn leven door te gaan tijdreizen, zo graag wil hij vader worden, of wellicht wil hij vooral de leegte niet meer ervaren.

Bij de bespreking van het boek zijn de meningen verdeeld. De algemene tendens is dat iedereen vindt dat de structuur van het boek uniek is. Die structuur maakt dat het boek blijft boeien, zelfs als het zo nu en dan irriteert. Dit gebeurt bijvoorbeeld als je leest over Kaj en Sam, dat verhaal ken je echter deels omdat je al gelezen hebt over Auke en Mila. Bij twee leesclubleden zorgt het boek ook voor een gevoel van afkeer, veroorzaakt door een paar gewelddadige scènes in De lasso van de tijd. Scottie verovert daarentegen langzaamaan je hart, en één van de leden huilde bij de laatste zinnen van het boek. Een boek dat een scala aan emoties en gevoelens oproept.

De slotconclusie over deze roman is niet eensgezind. Daar waar de een dit het sterkste boek van Hulst vindt, vindt een ander vorige boeken beter en een derde lid zou deze roman niemand aanraden.

Samenvattend, als je een boek wilt lezen met een bijzondere structuur, waarin maatschappelijke thema’s als abortus, aardbevingen en politiek naar voren komen, liefde en gemis de rode draad vormen, en je science fiction kan waarderen, lees dan dit boek!

* Deze leesclub maakt onderdeel uit van ZaZa, studievereniging Nederlandse Taal en Cultuur in Groningen.