• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Neuzelen en geneuzel: over z’n grootste populariteit heen

25 oktober 2023 door Siemon Reker Reageer

Neuzelbeurs, Rijswijk

Even doorgaan op wat Hero Brinkman in 2011 volgens de Handelingen zei? Hij sprak van geneuzel in de ruimte. Het allereerste geval dat ik kon vinden van het woord geneuzel dateert van een kleine 20 jaar tevoren. De vader van de huidige minister Van Gennip (Sociale Zaken) vroeg zich in 1993 in de Eerste Kamer af: “Ik weet niet of de term geneuzel ook parlementair geworden is”. Laat in datzelfde jaar lucht Annemarie Jorritsma (VVD) in de Tweede Kamer haar hart over een door haar partij vaak verfoeide term in de politiek: “Misschien geeft dat eindelijk de oplossing voor het geneuzel over deze koopkrachtplaatjes.” Haar partijgenoot Piet Blauw spreekt van “electoraal geneuzel”. (1994) Paul Rosenmöller van GroenLinks (ook in 1994): “Ik zal als vierde spreker bij deze regeling niet vervallen in geneuzel rond allerlei procedures hier.” Geneuzel doet kennelijk in deze jaren z’n intrede in het Binnenhofs.

Neuzelen was ‘door de neus praten’ wat al niet zo positief was, maar door de combinatie van de stam voorafgegaan door een negatief voorvoegsel ge- krijgt het éxtra negatieve lading. Kijk in krantenteksten naar de belendende woordjes en zie daar combinaties als geneuzel en prietpraat, geneuzel en gekibbel, geneuzel en gedoe of in omgekeerde volgorde getreuzel en geneuzel, gemor of geneuzel of een zeer poëtische variant liefdesgetut en geneuzel. Het spreken van geneuzel in de marge, op de vierkante millimeter of over drie cijfers achter de komma past bij het geneuzel in de ruimte van Brinkman (PVV). Alleen al door zulke talige buren of buurtgenoten weten we wat voor ontzettend negatieve inhoud er aan geneuzel toegekend wordt.

De bijvoeglijke naamwoorden die aan geneuzel voorafgaan maken het beeld van de inhoud van dat woord niet vrolijker. In de Tweede Kamer vallen geregeld combinaties als bureaucratisch geneuzel, procedureel geneuzel, ambtelijk en juridisch geneuzel. Noteer verder bijvoorbeeld Haags, Orwelliaans, politiek correct*), theoretisch, eindeloos, academisch geneuzel. Dit zijn alleen voorbeelden uit de jaren 2000-2009, waarin de PVV vanaf 2006 steeds meer het gebruik van geneuzel voor z’n rekening nam.
Dat werd nog sterker het geval in de periode 2010-219 toen het naast de eerdere voorbeelden ging over wollig, politiek, populistisch, groen, bureaucratisch, schriftelijk, feministisch, soft, eindeloos en multiculti/geitenwollensokken-geneuzel. In de voorbije Kamerperiode voegden Forum voor Democratie en Van Haga zich hoorbaar bij de voornaamste geneuzel-gebruiker PVV. Toch neemt de geneuzel-frequentie bij de leden van de fractie van Wilders de laatste paar jaar duidelijk af, ook het wegzetten van Europa of het klimaat als – nu ja dat woord.

*) Van Dale: “gezegd van (taal)uitingen die in overeenstemming zijn met het politieke streven om historisch achtergestelde groepen (vrou­wen, homo’s, minderheden) te emanciperen”

Dit stuk verscheen eerder op het blog van Siemon Reker

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel, Uitgelicht Tags: taalkunde, taalverandering, woordgebruik

Lees Interacties

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Paul Snoek • Een reus

Een reus kent zichzelf.
Hij zoekt een meisje zoet als een konijn
om weg te goochelen in en uit
de grote hoed van zijn hart.

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

OEUVRE

Het oeuvre van de dood is wel onmetelijk,
maar elke bladzij, blad na blad, is vastgeplakt
en ieder deel staat vastgespijkerd op de plank
en elke plank: nog in de boom onuitgehakt.

Bron: Barbarber, december 1969

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

1 juli – 15 september 2025: Over de grenzen van het boek

1 juli – 15 september 2025: Over de grenzen van het boek

11 juli 2025

➔ Lees meer
26 september 2025: Afscheid Peter-Arno Coppen

26 september 2025: Afscheid Peter-Arno Coppen

10 juli 2025

➔ Lees meer
Augustus: Eetvoorstelling ‘Muzikaal Feestmaal’ op Slot Zuylen en Muiderslot

Augustus: Eetvoorstelling ‘Muzikaal Feestmaal’ op Slot Zuylen en Muiderslot

8 juli 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1914 Karel Meeuwesse
1936 Mieke Smits
1939 Seth Gaaikema
sterfdag
1978 Sonja Witstein
2021 Mark de Haan
➔ Neerlandicikalender

Media

De laatste keuze van Rogi Wieg

De laatste keuze van Rogi Wieg

9 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Van Lacarise den katijf die enen pape sach bruden zijn wijf

Van Lacarise den katijf die enen pape sach bruden zijn wijf

8 juli 2025 Door Vianne Cré Reageer

➔ Lees meer
‘Pipi, paradoxen en leermomenten’

‘Pipi, paradoxen en leermomenten’

5 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d