Achter het Achtervoegsel 53

Heb je ze wel eens gehoord op de radio? De reclamespotjes voor AnaMel? Bij die naam denk je misschien aan een nieuw drankje op basis van melk, geïnspireerd op Chocomel, de beroemde chocolademelk van Nutricia in de gele pakken met chocoladebruine letters. Maar als je AnaMel oraal inneemt – ik zou het niet aanraden – kom je bedrogen uit. Het is namelijk een verzachtende zalf voor de geïrriteerde anus (ana-), op basis van honing (mel). Met een drankje heeft het dus helemaal niets te maken.

Zuiver, smakelijk en voedzaam

Anders ligt dat bij Ronette, een product waarvoor aan het begin van de twintigste eeuw reclame werd gemaakt. De oudste advertentie die ik heb kunnen vinden in Delpher, stond in de Vlissingse courant van 20 juni 1914. Ronette blijkt een cacaodrank te zijn, vervaardigd met cacao van de bekende firma Van Houten uit Weesp. De drank is gesteriliseerd en daardoor lange tijd houdbaar. Het bevat geen alcohol en heeft “een bijzonder heerlijken smaak”. Het drankje is zuiver van kwaliteit, zeer versterkend, smakelijk en voedzaam. Daarom wordt het aanbevolen door “Heeren Doktoren”. Vooral zieken en wielrijders zouden gebaat zijn bij deze non-alcoholische drank.

Ronette was op verschillende plaatsen verkrijgbaar. Niet alleen bij horecagelegenheden als hotels, cafés en lunchrooms maar ook in winkels. In de detailhandel was de cacaodrank te koop in flessen van een hele en van een halve liter. Zo spoorde ene Marc. van Dantzig,  die in 1910 op Dorpsstraat 102 in Apeldoorn een kruideniers- en comestibleswinkel had geopend, in de Nieuwe Apeldoornsche Courant van 25 juli 1916 de lezer aan deze heerlijke cacaodrank te drinken. De consument had daarbij de keus tussen een literfles voor 90 cent en een halveliterfles voor 50 cent. Bij concurrent J.W. Wolsink uit Hengelo was een literfles Ronette een stuiver goedkoper (Nieuwe Hengeloosche courant, 1 december 1917).

Vruchtensappen en -wijnen

De oorspronkelijke producent van Ronette was de in 1914 opgerichte ‘Naamlooze Vennootschap de Eerste Nederlandsche Fabriek van Alcohol-vrije Dranken, voorheen C.E.J. Röntgen’ uit Zutphen. De firma C.E.J. Röntgen bestond al aan het eind van de 19^e eeuw. Ook zij beperkte zich tot de productie van non-alcoholische dranken, zoals appelwijn (De Tijd, 15 februari 1898), meiwijn (Het nieuws van den dag, 12 juni 1899), perenwijn, pruimenwijn, bosbeswijn (Het nieuws van den dag, 24 december 1900) en Kronings-limonade (Zutphense courant, 14 maart 1898). Voor wie niet zo goed thuis is in onze vaderlandse geschiedenis: in 1898 werd de destijds achttienjarige Wilhelmina als koningin ingehuldigd. De fabriek van Röntgen produceerde ook  frambozen-, citroen-, kersen- en oranje-kwast (Zutphense courant, 27 september 1898). Dit drankje kende vooral in het laatste decennium van de 19^e eeuw een grote populariteit. De naam was – aldus het WNT – een verkorting en verbastering van het Engels lemon-squash, een drank bestaande uit citroensap met water en suiker.

“Vraagt Ronette!”

Zeker weten doe ik het niet, maar ik vermoed dat de naam Ronette is ontstaan door achter de eerste drie letters van de achternaam Röntgen zonder de umlaut (Ron) de uitgang –ette te plakken. Uit de begintijd van Ronette is een prachtige foto bewaard gebleven van een reclamewagen voor de cacaodrank. Op de achterzijde – bij een schip zouden we van spiegel spreken – wordt Ronette “de vorstin der dranken” genoemd. Op de zijkant van de wagen staat – verdeeld over drie regels – te lezen: “Vraagt Ronette, is en blijft JE cacaodrank”. Daarbij moet het woord Ronette twee keer gelezen worden: “Vraagt Ronette” & “Ronette, is en blijft JE cacadrank”. Wat verder opvalt aan die slogan, is het gebruik van het zeker toentertijd wat joviaal klinkende je in plaats van het formelere uw. Zou het bedrijf zich voornamelijk richten op een jong publiek? 

“Versterkend!”

Of er een relatie is met de Eerste Wereldoorlog weet ik niet, maar uit een bericht in de Zutphense courant van 9 oktober 1917 blijkt de N.V. Eerste Nederlandsche Fabriek van Alcoholvrije dranken, voorheen C.E.J. Röntgen failliet te zijn verklaard. Dat betekent overigens niet dat de cacaodrank Ronette ophoudt te bestaan. De productie wordt overgenomen door de N.V. “Gelria” uit Apeldoorn. Deze fabriek van “Drop en suikerwerken” is getuige een advertentie in de Nieuwe Apeldoornsche Courant van 27 maart 1918 groothandel in onder andere “Cacaodrank ‘Ronette’. Versterkend!”

Het bedrijf is present tijdens “De Vrije Koopmansbeurs” die in elk geval op vrijdag 11, 18 en 25 april 1918 wordt gehouden in de beurszaal van hotel “Zeelandia” in Apeldoorn. Deze beurs is zeker niet alleen bedoeld voor kruideniers. Alle grossiers, winkeliers en handeldrijvenden uit de gemeente Apeldoorn worden opgeroepen naar deze beurs te komen. Daar kunnen zij kennis maken met producten van firma’s uit Den Haag, Groningen, Winschoten én uit Apeldoorn. De cacaodrank Ronette van de N.V. Gelria wordt in elke advertentie voor de koopmansbeurs expliciet genoemd (“In het bijzonder vestigen wij Uwe aandacht op het artikel der laatstgenoemde firma”). Volgens de organisatie biedt die een mooie gelegenheid om kennis te maken met deze “heerlijke” en “fijne” cacaodrank.

Na 1918 heb ik geen verwijzingen meer kunnen vinden naar deze drank. De vorstin der dranken had kennelijk afstand gedaan  van de troon.