Door Marc van OostendorpMensen kunnen zich zorgen maken over de raarste dingen. Nu was er weer een mevrouw die het zo erg vond dat er iemand op de radio 'met niks' had gezegd. Moest dat niet eigenlijk 'zonder iets' zijn?Kijk, dat is nu een interessant probleem. Nou ja, niet de vraag wat het 'eigenlijk' moet zijn, want ik heb geen idee hoe je dat moet bepalen of aan wie ik het … [Lees meer...] overMet niks
Een lesje kansberekening
Door Marc van OostendorpToen ik me ruim een jaar geleden hier op Neder-L afvroeg of studenten in het wetenschappelijk onderwijs wel echt gemiddeld veertig fouten per A4'tje maakten, en hbo'ers tachtig, wist ik niet wat ik me op de hals haalde.Het werd een lange tocht om te proberen de teksten te achterhalen waar al die fouten dan in zouden staan; een tocht die zelfs langs … [Lees meer...] overEen lesje kansberekening
Een nieuwe taal voor Nederland?
Door Marc van OostendorpHet 8 uur-journaal heeft het vorige week niet gehaald, het bericht dat Nederland desgewenst ineens een taal rijker zou kunnen zijn: het Bildts, de taal die gesproken wordt in de Friese gemeente It Bildt. De Friese pers besteedde er wel enige aandacht aan: in het gemeentehuis was een rapport aangeboden van de Fryske Akademy en Mercator waarin stond dat … [Lees meer...] overEen nieuwe taal voor Nederland?
‘Sodemieteren’ heeft drie dimensies
Door Marc van OostendorpGeen enkele zin, hoe zakelijk ook, weerspiegelt alleen maar de wereld. Hij komt altijd van een spreker of een schrijver en wordt daardoor een beetje gekleurd door hoe die spreker of schrijver de wereld ziet – of hoe hij wilt dat wij die wereld zien.Sommige mensen stellen de wereld in schrillere kleuren voor voor dan anderen. Zij zeggen niet dat ze hun … [Lees meer...] over‘Sodemieteren’ heeft drie dimensies
Lettergreep
Door Marc van OostendorpOp deze zondagochtend geef ik een minicollege op video over de Nederlandse lettergreep. … [Lees meer...] overLettergreep
Laes! Dees’ eenicheydt
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (27)Het Nederlandse sonnet bestaat 450 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan?Door Marc van OostendorpWaarom hebben talen zoveel woorden? Waarom kun je waanzin niet alleen 'waanzin' noemen, maar ook 'gekte'? Omdat je soms je afschuw heel vaak wil uitspreken, maar niet steeds letterlijk hetzelfde wil zeggen.Neem het … [Lees meer...] overLaes! Dees’ eenicheydt
Land in zicht, geblinddoekt
Door Marc van Oostendorp Waarom bestaan de volgende regels in deze wereld? Stilstand in aanbouw, afbraak in aanbouw. 'Leegte, zo statig op haar stengel'; land in zicht, geblinddoekt. Je kunt die vraag op allerlei manieren proberen te beantwoorden, maar het is – in Nederland, anno 2015 – moeilijk om een antwoord op die vraag te bedenken dat niet op zijn minst omsluit: … [Lees meer...] overLand in zicht, geblinddoekt
De Dikke Van Dale heeft geen leeslint meer!
ZomernieuwsDoor Marc van OostendorpDe nieuwe, vijftiende editie van de Dikke Van Dale, die in oktober verschijnt, heeft geen leeslinten meer. Tot die conclusie kwamen de onvermoeilbare speurders van uw favoriete weblog voor de neerlandistiek, Neder-L, gisterenavond.De nieuwe druk wordt de eerste geheel nieuwe editie van het woordenboek in vijftien jaar. Bovendien zou het door … [Lees meer...] overDe Dikke Van Dale heeft geen leeslint meer!
Tschijnt
Door Marc van Oostendorp Wat voor woord is tschijnt? Het lijkt op het eerste gezicht enkel en alleen een verbogen werkwoord: Tschijnt te gaan regenen. In een nieuw artikel in Studia Linguistica laten Julie Van Bogaert en Torsten Leuschner zien dat het woord in sommige regio's aan het veranderen is in een woordje dat je vrijelijk door een zin kunt strooien, … [Lees meer...] overTschijnt
Taaldebat Vlaanderen-Nederland: 10-0
Door Marc van OostendorpAls het gisteren een tv-spelletje over taal was geweest, had je het kunnen zien aankomen: Vlaanderen zou wel weer winnen, en wel met ongeveer 10-0. Maar het was geen tv-spelletje, het was het verslag via YouTube van een vergadering van de Interparlementaire Commissie van de Nederlandse Taalunie.In die commissie zitten Nederlandse en Vlaamse … [Lees meer...] overTaaldebat Vlaanderen-Nederland: 10-0
Ja, hij spreekt geen Engels
Door Marc van OostendorpEr is de laatste jaren veel te doen over de betekenis van de woorden ja en nee. Nu staat er alweer een artikel in het prestigieuze tijdschrift Language, van de Amsterdammer Floris Roelofsen en zijn Amerikaanse collega Donka Farkas. Wanneer zegt iemand ja? En wanneer nee?Het is een uitgebreid artikel en Roelofsen en Farkas deinzen niet … [Lees meer...] overJa, hij spreekt geen Engels
Groot manifest der vreemde talen
Op deze mooie zondagmorgen een videobespiegeling naar aanleiding van het gisteren verschenen 'Groot manifest der Nederlandse taal'. … [Lees meer...] overGroot manifest der vreemde talen
Clachten en misbaer, en op het lest de doot
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (26)Het Nederlandse sonnet bestaat 450 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan?Door Marc van OostendorpMijn favoriete definitie van het leven komt van Justus de Harduwijn. In zijn sonnet Den Sondighen Mensche verhopt door de verdiensten Christi aen het H. Cruys hem naermaels te verblijden noemt hij het … [Lees meer...] overClachten en misbaer, en op het lest de doot
Als ik jou was, zal ik alles bewaren
Door Marc van OostendorpHoe staat het ondertussen met was zal? Vijf jaar geleden openden we het Meldpunt Taal – dat staat nog steeds open voor al uw meldingen – en al snel haalde ik daar de eerste observatie uit. Een lerares meldde dat haar leerlingen dingen schreven zoals 'als ik jullie was, zal ik het doen'.Daar had ik toen nog nooit van gehoord. Ik kon ook … [Lees meer...] overAls ik jou was, zal ik alles bewaren
Echte taaldata
Door Marc van OostendorpAf en toe kom ik ze tegen: onderzoekers die zeggen zich bezig te houden met 'echte taaldata'. Ze zeggen dat zonder blikken of blozen, althans, ik heb er nog nooit een ontmoet die erbij blikte of bloosde.Waarom niet? Zijn er ook ónechte taaldata, en zo ja, wie bestuderen die dan? En waarom?Het probleem is dat onechte gegevens in ieder wetenschappelijk … [Lees meer...] overEchte taaldata
Het eindexamen spellen
Door Marc van OostendorpVandaag vergadert de Tweede Kamer over de eindexamens van dit jaar. Voor het schoolvak Nederlands wordt dat waarschijnlijk een rustig jaar, behalve dat SP-Kamerlid Jasper van Dijk de spelling hoog op de agenda heeft gezet.De spelling! Eind vorig jaar had staatssecretaris Sander Dekker nog gezegd dat het natuurlijk uitgesloten was dat iemand die slecht … [Lees meer...] overHet eindexamen spellen
Hoe mensen taal veranderen
Door Marc van OostendorpEr is een nieuw tijdschrift: het Journal of Historical Sociolinguistics! De eerste nummers zijn gratis online te lezen. Hoera!'Historische sociolinguistiek' is een vreemde term. Een van de grote wonderen van de menselijke taal is dat ze nooit stil staat. Geen enkele menselijke taal werd ooit op precies dezelfde manier gesproken door oma als door … [Lees meer...] overHoe mensen taal veranderen
Is ‘pauk’ raarder dan ‘paus’?
Door Marc van OostendorpDezer dagen ben ik in Lublin voor een congres over fonologie. Zo hoor je nog eens wat, bijvoorbeeld over de klank [au].Mijn collega John Harris uit Londen gaf een lezing, waarin hij liet zien dat allerlei klankveranderingen in het Engels er in de loop van de tijd voor hebben gezorgd dat die klank alleen maar voorkomt voor een klank die je maakt met … [Lees meer...] overIs ‘pauk’ raarder dan ‘paus’?
Met de hoed rond
Door Marc van OostendorpIk heb een ideaal: dat iedereen op de hele wereld kan leren wat de taalwetenschap maakt. Dat is een reden dat ik hier iedere dag op dit digitale dorpsplein sta, de straatmuzikant van de Nederlandse taalkunde. Het is ook een reden om eerder dit jaar een online inleiding taalwetenschap te maken, een MOOC, voor de Universiteit Leiden.Af en toe moet je … [Lees meer...] overMet de hoed rond
Hem mijnen gheest zoo hoogh’ heft in de Locht
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (25)Het Nederlandse sonnet bestaat 450 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van OostendorpJustus de Harduwijn had als jonge katholieke priester opzien gebaard met een bundel liefdesgedichten, de Weerliicke liefden tot Roose-Mond. Later kreeg hij berouw van die lichtzinnigheid en publiceerde … [Lees meer...] overHem mijnen gheest zoo hoogh’ heft in de Locht
De top-50 van beste opleidingen Nederlands in de Benelux
We pakken de draad weer op in ons horrorfeuilleton De verleden tijd van lijken.Door Marc van OostendorpJoop, de specialist in Middelnederlandse voegwoorden, nieste. Hij zat nu al een uur achter zijn toetsenbord om zijn column te schrijven voor het universiteitsblad. Maandenlang had hij die rubriek – De verleden tijd van lijken had de hoofdredacteur hem in een speelse … [Lees meer...] overDe top-50 van beste opleidingen Nederlands in de Benelux
Een verheugend bericht: een voorlopig compromis
Door Marc van OostendorpDat was een verheugend bericht, vannacht. Hoewel de Taalunie de afgelopen maanden bij hoog en bij laag volhield dat de bezuinigingen op de internationale neerlandistiek echt nodig waren – de ministers wilden het, het had al in 2000 moeten gebeuren, het was onverantwoord geweest om hier ooit geld aan uit te geven –, blijkt het nu ineens allemaal een … [Lees meer...] overEen verheugend bericht: een voorlopig compromis
En nee
Door Marc van OostendorpHier is een stijlfiguur die me al een tijdje intrigeert. Gisteren stond hij bijvoorbeeld op het weblog Amayzine:Casten is kijken of je gekozen wordt voor de show en fitten is, je voelde het al, je pakje passen. En nee, die verschillende opdrachtgevers houden geen rekening met elkaar dus op jouw schema staat vaak dat je op drie plekken tegelijk moet zijn. … [Lees meer...] overEn nee
Zwart zijn en Afrikaans spreken
Door Marc van OostendorpHet apartheidsregime had het allemaal precies afgebakend: de officiële talen van Zuid-Afrika waren Engels en Afrikaans – de talen van de blanken, met dan nog weer een bijzondere plaats voor het Afrikaans, de blanke taal bij uitstek. In de afgelopen decennia is duidelijk geworden dat dit beeld onjuist is. Bij de volkstelling van 2001 bleek dat iets meer … [Lees meer...] overZwart zijn en Afrikaans spreken
De accénten van Stóry
Door Marc van OostendorpHeel hard roepen kun je in de schrijftaal met hoofdletters, met cursief, en in informelere registers met asterisken of aanhalingstekens. Het tijdschrift Story heeft nog een manier ontdekt: met accenten.Laten we bijvoorbeeld de voorpagina van het tijdschrift van deze maand erbij nemen:Maar liefst drie keer op één pagina worden accenten gebruikt om … [Lees meer...] overDe accénten van Stóry
