Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (77) Het Nederlandse sonnet bestaat 451 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp Het bijvoeglijk naamwoord spade ('laat') heeft zijn doodsstrijd nog lang weten te rekken. Inmiddels is het geloof ik verdwenen: ik geloof niet dat iemand het ooit op Facebook heeft gebruikt, tenzij misschien … [Lees meer...] overMijn spade lent’
De Taalunie als een zwerm spreeuwen
Door Marc van Oostendorp Men kan de Taalunie bekritiseren, men kan pleiten voor een Texit, maar men kan ook het feit vieren dat er zoiets bestaat. Wanneer je daarbij de problemen niet ontkent, is de vraag al snel: hoe moet het wél? Hoe zouden we het oude Taalunie-verdrag tussen Nederland en Vlaanderen opnieuw vorm kunnen geven op een manier die zuiniger is én beter … [Lees meer...] overDe Taalunie als een zwerm spreeuwen
Conferentie Nederlands Nu!
Door Christine Brackmann en Arnoud Kuijpers Een conferentie voor en door docenten Nederlands over de essentiële vragen van het vak, dat was Nederlands 2032? Nederlands Nu! Vier docenten uit het sectiebestuur van Levende Talen en zeven docenten uit de Facebookgroep Leraar Nederlands hebben onder aanvoering van Christine Brackmann de afgelopen maanden, naast alle … [Lees meer...] overConferentie Nederlands Nu!
Het ideale examen?
Door Arnoud Kuijpers Afgelopen jaar kende het examen Nederlands een dieptepunt als het gaat om alle kritiek die er zowel voor- als achteraf werd verkondigd. Er bestaat al langer onvrede over het examen, maar met alleen klagen verander je uiteindelijk niks. Aan de hand van twee socratische gesprekken van ongeveer een uur, hebben meer dan zestig docenten zich afgelopen zaterdag … [Lees meer...] overHet ideale examen?
De Taalunie moet saaier worden
Door Marc van Oostendorp Hoe zou een ideale Taalunie eruit zien? Stel dat we de talloze vreugdeloze bladzijden van de afgelopen jaren zouden kunnen omslaan, stel dat we helemaal opnieuw mochten beginnen om een ideale organisatie op te zetten die het taal- en letterenbeleid voor Nederland en Vlaanderen (en Suriname) mocht leiden – hoe zou die organisatie er dan uit moeten … [Lees meer...] overDe Taalunie moet saaier worden
Wat is de staat van het Nederlands?
Welke taal gebruiken inwoners van Nederland en Vlaanderen in welke situatie? Wanneer kiezen mensen voor Nederlands, en wanneer voor Frans, Fries, Chinees, Tamazight, Turks, of een andere taal? In onze internationale en multiculturele samenlevingen zijn antwoorden op deze vragen niet meer vanzelfsprekend. Daarom heeft de Taalunie het project Staat van het Nederlands ('StaatNed') … [Lees meer...] overWat is de staat van het Nederlands?
Waarom taalkundigen kaarten maken
Door Marc van Oostendorp Wij van het Meertens Instituut, wij maken, zoals jullie weten, kaarten. Dat doen we al tientallen jaren tot ieders tevredenheid – vroeger met de hand, en tegenwoordig met de computer. Maar nu opgelet, want hier volgt een goede vraag: waarom maken we eigenlijk die kaarten. Wat moet je ermee, behalve je eigen geboorteplaats opzoeken om te kijken of er … [Lees meer...] overWaarom taalkundigen kaarten maken
Waarom praten sommige mensen op een manier of ze een hete aardappel in hun mond hebben
Onverwachte taalvragen aan de wetenschapsagenda (20) Door Marc van Oostendorp Het geldt in het Nederlands niet als aanbeveling om in je taal te laten horen dat je veel geld hebt. Zou je in andere talen ook een licht smalende uitdrukking hebben zoals met een hete aardappel in de keel praten? Wat die uitdrukking precies betekent, valt dan weer moeilijk te definiëren. Het is … [Lees meer...] overWaarom praten sommige mensen op een manier of ze een hete aardappel in hun mond hebben
Lang leve de kommaneukers?
Door Marc van Oostendorp Het is een bekende anekdote, die Jolenta Weijers onlangs ophaalde op het weblog van het NWO-project Begrijpelijke taal. Ze trekt er, zoals veel mensen, alleen de verkeerde conclusie uit. Of in ieder geval een onvolledige. Een man is veroordeeld ter dood. Terwijl hij over de binnenplaats van de gevangenis in de richting van de galg schrijdt, komt er … [Lees meer...] overLang leve de kommaneukers?
Dichterbij Dichterbij Mathijs Gomperts
Door Marc van Oostendorp In mijn zondagochtendminicollege bespreek ik vandaag het filmpje Dichterbij Mathijs Gomperts. (Dat filmpje staat hier.) Ik heb trouwens gisteren mijn YouTube-kanaal ingericht. Abonneer je alsjeblieft! … [Lees meer...] overDichterbij Dichterbij Mathijs Gomperts
Door de vingren
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (76) Het Nederlandse sonnet bestaat 451 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp Mag ik eens klagen over een spellingkwestie? Vingren schrijven in plaats van vingeren, zoals sommige dichters doen, of onzichtbre in plaats van onzichtbare, zoals Jan Jacob Lodewijk ten Kate deed in zijn … [Lees meer...] overDoor de vingren
Helemaal de moeder
Door Marc van Oostendorp Er is een nieuwe uitdrukking, geheel en al van Nederlandse bodem, niks geen Engels. Ton den Boon schreef er zaterdag al over in zijn onvolprezen taalrubriek in Trouw (hier op Blendle, dus €) en op het Meldpunt Taal werd het een paar dagen eerder ook al opgemerkt: helemaal de moeder. De melder had de volgende zin van de website van het Eindhovens Dagblad … [Lees meer...] overHelemaal de moeder
In war zonder lidwoord
Door Marc van Oostendorp Hoe lang zullen krantenkoppen nog een herkenbaar genre vormen? Voor koppen boven online-artikelen gelden niet per se dezelfde eisen. Zo moesten koppen vroeger kort zijn, of preciezer nog: een lengte hebben die grafisch goed paste boven het artikel (en meestal was dat betrekkelijk kort). Een koppenmaker liet daarom lidwoorden en bezittelijk … [Lees meer...] overIn war zonder lidwoord
De Maatschappij der Nederlandse Letterkunde: Riet Schenkeveld – van der Dussen
Door Marc van Oostendorp Voor de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde maakte ik vier filmpjes, waarin ik vier leden interviewde: Wijnand Mijnhardt, Hilde Pach, Judith Pollmann en Riet Schenkeveld - van der Dussen. Die filmpjes zal ik ook hier presenteren. Vandaag: voormalig voorzitter Riet Schenkeveld. … [Lees meer...] overDe Maatschappij der Nederlandse Letterkunde: Riet Schenkeveld – van der Dussen
De Maatschappij der Nederlandse Letterkunde: Judith Pollmann
Door Marc van Oostendorp Voor de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde maakte ik vier filmpjes, waarin ik vier leden interviewde: Wijnand Mijnhardt, Hilde Pach, Judith Pollmann en Riet Schenkeveld - van der Dussen. Die filmpjes zal ik ook hier presenteren. Vandaag: Judith Pollmann, voorzitter van de Werkgroep Zeventiende Eeuw. … [Lees meer...] overDe Maatschappij der Nederlandse Letterkunde: Judith Pollmann
De Maatschappij der Nederlandse Letterkunde: Hilde Pach
Door Marc van Oostendorp Voor de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde maakte ik vier filmpjes, waarin ik vier leden interviewde: Wijnand Mijnhardt, Hilde Pach, Judith Pollmann en Riet Schenkeveld - van der Dussen. Die filmpjes zal ik ook hier presenteren. Vandaag: Hilde Pach, vertaalster uit het Hebreeuws en het Jiddisj. … [Lees meer...] overDe Maatschappij der Nederlandse Letterkunde: Hilde Pach
De Maatschappij der Nederlandse Letterkunde: Wijnand Mijnhardt
Door Marc van Oostendorp Voor de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde maakte ik vier filmpjes, waarin ik vier leden interviewde: Wijnand Mijnhardt, Hilde Pach, Judith Pollmann en Riet Schenkeveld - van der Dussen. Die filmpjes zal ik de komende dagen ook hier presenteren. Vandaag: de huidige voorzitter Wijnand Mijnhardt. … [Lees meer...] overDe Maatschappij der Nederlandse Letterkunde: Wijnand Mijnhardt
Linksche eerbied
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (75) Het Nederlandse sonnet bestaat 451 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp Het sonnet 'De geboorteplaats des Heilands' van Jan Jacob Lodewijk ten Kate heeft tot in de twintigste eeuw een bescheiden leven gekend als kerstgedicht (zie het hier bijvoorbeeld in 1929 afgedrukt in … [Lees meer...] overLinksche eerbied
Op de juiste manier genieten van gedichten
Door Marc van Oostendorp Er is een verschil tussen muziek en gedichten: voor het eerste hoor je zelden iemand reclame maken. Een enkeling wil misschien de jeugd nog met een bepaald genre laten kennis laten maken – klassieke muziek is kapot heftig! –, maar ik heb geloof ik nog nooit een warm pleidooi gelezen van een musicus voor de muziek. Voor de dichtkunst moet dat … [Lees meer...] overOp de juiste manier genieten van gedichten
Het zogenaamde ‘hotel’
Door Marc van Oostendorp Wat betekent zogenaamd? Er worden, zegt de Kasselse taalgeleerde Holden Härtl in een nieuw artikel, meestal twee mogelijke betekenissen onderscheiden (eigenlijk heeft hij het over sogenannt, maar ik doe maar even net alsof dat hetzelfde woord is; volgens mij kan dat wel): Een zogenaamde sepsis ontstaat door het verspreiden van bacteriën in het … [Lees meer...] overHet zogenaamde ‘hotel’
Waarom gebruiken mensen zoveel van die betekenisloze stopwoordjes en vullers zoals “hè” en “zeg maar”?
Waarom zeggen ze niet gewoon wat ze bedoelen? Onverwachte vragen uit de wetenschapsagenda (19) Door Marc van Oostendorp Sommige vragen in de Wetenschapsagenda tonen aan dat er grote taalproblemen zijn in de wereld: ergernis en zorgen om de medemens. Neem bijvoorbeeld de volgende vragensteller die kennelijk zelf geen problemen heeft, maar zich wel bekommert om de boosheid van … [Lees meer...] overWaarom gebruiken mensen zoveel van die betekenisloze stopwoordjes en vullers zoals “hè” en “zeg maar”?
Hoe nuttig is sociolinguïstiek?
Door Marc van Oostendorp De moderne wetenschapper doet geen dingen meer die nuttig zijn, maar alleen nog dingen met impact. In ieder geval de westerse wereld heeft dat begrip de afgelopen jaren stormenderwijs veroverd. Je kunt geen onderzoeksproject meer beginnen zonder dat je eerst hebt uiteengezet wat de impact ervan zal zijn. Hoewel het begrip al enige tijd … [Lees meer...] overHoe nuttig is sociolinguïstiek?
De Romaanse geest of de Germaanse
Door Marc van Oostendorp De eerste Nederlandse vertaling van Louis-Ferdinand Céline in 1934 kon niet op iedereens goedkeuring rekenen. "Katholieken mogen deze smeerlapperij niet lezen," schreef Gerard Knuvelder bijvoorbeeld in Roeping. "Men wordt van enkele pagina's trouwens al onwel, en gebruikt daarom het papier van de Reis naar het einde van de nacht op de plaats waar … [Lees meer...] overDe Romaanse geest of de Germaanse
Sterre Leufkens over taal
Door Marc van Oostendorp Deze week filmde ik de lezing van dr. Sterre Leufkens over taal tijdens de presentatie van haar nieuwe boek Taal. (Meer naar aanleiding van dat boek hier.) … [Lees meer...] overSterre Leufkens over taal
Lekker doorhotsen
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (74) Het Nederlandse sonnet bestaat 451 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp Wie het woord doorhotsen intikt bij Google, vindt vier treffers, waarvan er drie uit de laatste vijf jaar komen ('Het park gaat echter pas om acht uur open en dan is het nog anderhalf uur flink doorhotsen … [Lees meer...] overLekker doorhotsen
