Willem van Toorn (1935) is een van de meest productieve en veelzijdige schrijvers van nu. Afwezig tijdens de Nacht van de Poëzie, maar aanwezig in de festivalbundel met een gedicht voor en over Remco Campert, en met zijn nieuwe dichtbundel De dagen. Dat het mis is in de wereld weet deze nestor als geen ander: de aarde is hard van droogte en hitte, uitgeputte kraanvogels … [Lees meer...] overDe dagen
Artikel
Tussen het prikkeldraad afgerasterd
Alleen al de opzienbarende lengte van het artikel dat Brigit Kooijman in NRC publiceerde trok mijn aandacht. Daarna fascineerde meteen het onderwerp, zo vanzelfsprekend dat het gebrek aan tekst erover met terugwerkende kracht opvalt. Wat doet een polemiek met betrokkenen? Kooijman pluist daarvoor ‘De nieuwe Revisor’ uit, het verwoestende artikel tegen … [Lees meer...] overTussen het prikkeldraad afgerasterd
Vondels Lijkklacht aan het vrouwenkoor
Op 12 februari 1635 overleed Vondels echtgenote, Maria de Wolff. Over dit verlies schreef Vondel een gedicht, gericht tot het zogeheten Vrouwenkoor in de Oude Kerk in Amsterdam, ‘O Heiligh Koor’, waar zij begraven zou worden, bij hun al eerder gestorven kinderen Sara en Constantijn. Ook hun dood had Vondel met gedichten herdacht. Vooral de gedichten op die kinderen zijn zo … [Lees meer...] overVondels Lijkklacht aan het vrouwenkoor
‘Een schoone historie van Margarieten van Limborch’ : capittels 30, 31 en 32.
Een schoone historie van Margarieten van Limborch ende van Heyndric, haren broeder, die veel wonderlike aventueren ghehadt hebben, want Margrieta wert een coninghinne van Armenien, ende Heyndric door sijn grote vromicheyt wert een keyser van Griecken, ende noch van veel ander kerstenen heeren die sijn mede hulpers waren, ende van haerder groter victorien die si door Gods hulpe … [Lees meer...] over‘Een schoone historie van Margarieten van Limborch’ : capittels 30, 31 en 32.
‘Maer deze maeght gaet al de mans te boven’
Een ideale klassieke tragedie is Sofocles’ Koning Oedipus. Vondel vertaalt dit spel in 1660, en in de opdracht aan Joan Huydecoper schrijft hij: ‘Aristoteles, in zijn tooneelonderwijs, voert het in, als een voorbeelt, waer in de twee hoofdcieraden, herkennis en staetveranderinge, krachtigh uitschijnen.’ In een aristotelische tragedie treedt een held op met wie het publiek zich … [Lees meer...] over‘Maer deze maeght gaet al de mans te boven’
De Heer der Ringen: Tolkien opnieuw vertaald
Sinds de verschijning van The Lord of the Rings van J.R.R. Tolkien is in al die jaren maar één Nederlandse vertaling uitgegeven, het bekroonde werk van Max Schuchart. Gezien de invloed en taalkundige diepgang van het boek kunnen we ons afvragen of een andere poging geen kwaad kan; een die bijvoorbeeld geen elfen maar elven heeft. Groot … [Lees meer...] overDe Heer der Ringen: Tolkien opnieuw vertaald
De kleur van een zuigzoen te deppen met een kruidendrankje
Waarom gedichten van Tibullus lezen? Dat er in 2022 bundels verschijnen zoals Mijn liefste is op het land van de Romeinse dichter Tibullus (circa 54-19 v. Chr), is een wonder. Het jaar waarin de lyriek van Hooft niet meer werd genoemd in een canonenquête! Tibullus was in zijn tijd een gewaardeerde dichter, en zijn kleine oeuvre is waarschijnlijk helemaal overgeleverd, maar … [Lees meer...] overDe kleur van een zuigzoen te deppen met een kruidendrankje
Een buitenstaander in Parijs
In de sporen van Willem Frederik Hermans Parijs is mooi als het regent. Door de regen verdwijnen de kleuren uit het straatbeeld. Het decor is grijs, zwart-wit als op foto’s en in films uit de jaren vijftig. Af en toe duikt er iemand met een paraplu op uit het trapgat van een metrostation. Een buitenstaander. Op de stoep liggen plassen. Auto’s passeren met slissende banden … [Lees meer...] overEen buitenstaander in Parijs
neerLanDIstIek Is eCht onMIsbaar Voor eLke taaL- en VIsLIefhebber UIt CaLLantsoog
De eerste letter van een zin, een eigennaam, een naam van een instelling, een aardrijkskundige naam en een naam van een taal schrijven we alle met een hoofdletter: “De schrijver van deze bijdrage, die Roland heet en werkzaam is bij het Instituut voor de Nederlandse Taal, wil graag naar Uppsala om zich verder te bekwamen in het Zweeds.” O-benen Helaas is het niet … [Lees meer...] overneerLanDIstIek Is eCht onMIsbaar Voor eLke taaL- en VIsLIefhebber UIt CaLLantsoog
Spreken Nederland en Vlaanderen dezelfde taal?
Dat er in het zogeheten Duitse taalgebied een felle discussie woedt over de vraag of met name Oostenrijk en Duitsland dezelfde taal spreken, en hoe we die taal dan moeten zien, met alle verschillen, dat weet de lezer van Neerlandistiek al sinds het verslag dat redacteur Eline Zenner schreef van een lezing van een Oostenrijkse taalkundige tijdens een recent congres. Het is een … [Lees meer...] overSpreken Nederland en Vlaanderen dezelfde taal?
Canonieke belevingswereld
In de zinvolle, prettig doorwakkerende, discussie over de Canon van de Nederlandse letterkunde duikt her en der ook weer, als het om scholieren gaat, de gedachte op dat literatuur moet ‘aansluiten bij de belevingswereld’ en ‘herkenning’ moet bieden. Ik verbaas me erover dat deze fenomenen als progressief en zelfs inclusief worden beschouwd, terwijl er in werkelijkheid een zeer … [Lees meer...] overCanonieke belevingswereld
‘Een schoone historie van Margarieten van Limborch’ : capittels 27, 28 en 29.
Een schoone historie van Margarieten van Limborch ende van Heyndric, haren broeder, die veel wonderlike aventueren ghehadt hebben, want Margrieta wert een coninghinne van Armenien, ende Heyndric door sijn grote vromicheyt wert een keyser van Griecken, ende noch van veel ander kerstenen heeren die sijn mede hulpers waren, ende van haerder groter victorien die si door Gods hulpe … [Lees meer...] over‘Een schoone historie van Margarieten van Limborch’ : capittels 27, 28 en 29.
mengeling / mengsel
Verwarwoordenboek vervolg (289) In het Verwarwoordenboek zijn 600 woordparen behandeld met vaak onduidelijke verschillen: afgunst-jaloezie, bloot-naakt, geliefd-populair, plaats-plek, enz. Nog steeds worden woordparen aangedragen met het verzoek om ook die te behandelen. Vandaar deze wekelijkse rubriek. De aanvullingen worden ook opgenomen in de … [Lees meer...] overmengeling / mengsel
Dit vreeswekkend zotte heden
Joke van Leeuwen is de grootmeester van zowel de trefzekere versregel als van het veelomvattende gedicht. De eerste en de laatste bladzijden van haar nieuwste bundel, 'Aan tafels' (2022), openen met deze regel: ik denk wie ik nabij wil hier aanwezig In die vloeiende vijfvoetige jambe ligt de nadruk niet op het woord 'ik', maar op 'denk' en op de tweede lettergreep van de … [Lees meer...] overDit vreeswekkend zotte heden
Thomas Heerma van Voss over literaire tijdschriften
De recensiedokter (10) Recensiedokter Evi Aarens diagnosticeert de literaire kritiek. Vandaag Thomas Heerma van Voss over de teloorgang van het literaire tijdschrift. In de jaren dat ik werkte aan mijn debuutbundel Disoriëntaties, eerst op een kostschool in Wales en daarna als student in Cambridge, stuurde ik af en toe een voltooide sonnettenreeks als ‘ongevraagde … [Lees meer...] overThomas Heerma van Voss over literaire tijdschriften
Digitalisering, canonisering en het ‘slachthuis van de literatuur’
Het digitaliseren van literair erfgoed vergroot de toegankelijkheid en digitale zichtbaarheid van literaire werken en auteurs. Dat is belangrijk voor het onderwijs, voor wetenschappelijk onderzoek en voor onze Nederlandstalige (lees)cultuur. Digitalisering heeft echter ook ongewenste bij-effecten. Juist door de digitale beschikbaarheid van werken wordt de canonisering van een … [Lees meer...] overDigitalisering, canonisering en het ‘slachthuis van de literatuur’
Misschien vinden we ons geheugen ooit terug
Op vrijdag 7 oktober reflecteerden verschillende neerlandici in de Koninklijke Bibliotheek op de resultaten van de canonenquête. Op Neerlandistiek worden de bijdragen van de sprekers gebundeld - opdat de discussie breder kan worden voortgezet. Ik lees in de resultaten van de enquête dat de gemiddelde leeftijd van de respondenten op 54,3 jaar ligt. Dat geeft mij nog net een … [Lees meer...] overMisschien vinden we ons geheugen ooit terug
Moslim-Nederlands
Sinds het artikel uitkwam dat de Leidse Berber-taalkundige Maarten Kossmann schreef over het gebruik van Berber en Arabische woorden door Marokkaanse meisjes in een chatgroep, heb ik er al een aantal keer college over gegeven. Het is een inzichtelijk artikel dat laat zien dat de meisjes precies weten wanneer ze zulke woorden gebruiken: als ze onderling grapjes aan het maken … [Lees meer...] overMoslim-Nederlands
‘Een schoone historie van Margarieten van Limborch’ : capittels 23, 24, 25 en 26.
Een schoone historie van Margarieten van Limborch ende van Heyndric, haren broeder, die veel wonderlike aventueren ghehadt hebben, want Margrieta wert een coninghinne van Armenien, ende Heyndric door sijn grote vromicheyt wert een keyser van Griecken, ende noch van veel ander kerstenen heeren die sijn mede hulpers waren, ende van haerder groter victorien die si door Gods hulpe … [Lees meer...] over‘Een schoone historie van Margarieten van Limborch’ : capittels 23, 24, 25 en 26.
Etymologica: Het Strooiestuk
In het in cultuur gebrachte deel van de Biesbosch ten westen van Werkendam lagen de gronden van een bekend geslacht akkerbouwers. Een deel van de in de Kooiwaard (zie kaart hieronder) gelegen gronden had een eigen (informele) naam: “Het Strooiestuk”. De familie wist niet waar de naam vandaan kwam. Hoe was men ooit aan die naam gekomen? Kaart van het betreffende gebied in … [Lees meer...] overEtymologica: Het Strooiestuk
Een enquête naar literaire klassieken en jongeren
Op vrijdag 7 oktober reflecteerden verschillende neerlandici in de Koninklijke Bibliotheek op de resultaten van de canonenquête. Op Neerlandistiek worden de bijdragen van de sprekers gebundeld - opdat de discussie breder kan worden voortgezet. Reden tot het uitzetten van deze enquête was onder meer de vraag of we onze klassieken met een canon kunnen behoeden voor de … [Lees meer...] overEen enquête naar literaire klassieken en jongeren
Die canon? Die kan altijd nog
Op vrijdag 7 oktober reflecteerden verschillende neerlandici in de Koninklijke Bibliotheek op de resultaten van de canonenquête. Op Neerlandistiek worden de bijdragen van de sprekers gebundeld - opdat de discussie breder kan worden voortgezet. De leesambassadeurs van Blink. Ze staan niet in de literaire canon van 2022. De een heet Kluun, een ander Özcan Akyol en de volgende … [Lees meer...] overDie canon? Die kan altijd nog
‘Joden zijn ook mensen’
Met de paplepel van Ewoud Sanders is een verschrikkelijk boek. Het behandelt het beeld dat in Nederlandstalige jeugdverhalen van joden is opgehangen, en dat is niet mals. Een zeer groot deel van de relevante verhalen heeft Sanders in de loop van jaren tot zich genomen, en voor zover de verhalen – ook na de Tweede Wereldoorlog – niet onvervalst antisemitisch waren, werd er vaak … [Lees meer...] over‘Joden zijn ook mensen’
De canon in de klas
Op vrijdag 7 oktober reflecteerden verschillende neerlandici in de Koninklijke Bibliotheek op de resultaten van de canonenquête. Op Neerlandistiek worden de bijdragen van de sprekers gebundeld - opdat de discussie breder kan worden voortgezet. De canon moet de klas in, omdat goed onderwijs altijd op inhoud georiënteerd is, en zonder canon hebben we geen inhoud.In plaats … [Lees meer...] overDe canon in de klas
Wuivend riet
Canons als inspiratiebron voor het onderwijs Op vrijdag 7 oktober reflecteerden verschillende neerlandici in de Koninklijke Bibliotheek op de resultaten van de canonenquête. Op Neerlandistiek worden de bijdragen van de sprekers gebundeld - opdat de discussie breder kan worden voortgezet. Canon: oorspronkelijke betekenis ‘recht als een rietstengel’, ‘meetlat’.(Irene … [Lees meer...] overWuivend riet
