“Zelden zoveel taalkundigen op één plek samen gezien!”, schreef iemand afgelopen dinsdag op Twitter, na de voorstelling van de nieuwe e-ANS, de Algemene Nederlandse Spraakkunst die dus sinds deze week in een gloednieuw jasje zit. De lancering van zo’n vernieuwde grammatica van het Nederlands, dat is voor een neerlandicus een beetje als de nieuwe PlayStation 5 voor een … [Lees meer...] over“Versoepelde” grammaticaregels? Stop taal in te zetten als een wapen om verdeeldheid te zaaien
Artikel
Voetbal is alleen vanavond
Taalbeschouwing voor groep 4 's Avonds voor ik ga slapen, kijken we altijd met zijn vieren tv. Mijn broertje Tim, die pas vier jaar is, mijn mama en mijn papa. 'Voetballen!' roept mama, als ze de tv aanzet. 'Ja!" roept Tim. Ik kijk naar papa. Voetbal, daar vinden wij niks aan. 'Ik wil liever een tekenfilm kijken', zeg ik. 'Ja,' zegt papa. 'Ik … [Lees meer...] overVoetbal is alleen vanavond
“Een toonbeeld van willekeurigheid en pseudo-wetenschappelijkheid”
Parthonopeus: editiewerk in uitvoering - deel 14 In de Bouwstoffen van het Middelnederlandsch Woordenboek zegt Lieftinck over Bormans’ uitgave van de Parthonopeus-fragmenten: “De uitgave is een toonbeeld van willekeurigheid en pseudo-wetenschappelijkheid.” Eerder had De Vreese in diezelfde Bouwstoffen al over de editie Bormans gezegd: “de uitgave is vrijwel … [Lees meer...] over“Een toonbeeld van willekeurigheid en pseudo-wetenschappelijkheid”
Die historie van Fortunatus borse : capittel [41]
Een nieuwe historie van Fortunatus borse ende van sijnen wunschhoet, seer playsant om lesen ende leerende hoe een jonck geselle hem heusschelijck houden sal met woorden ende met wercken, by hooghe, by leeghe, onder vrienden ende onder vremde, binnen slants ende buyten slants, met reysen, met coopmanschappen doen, inden houwelijck ende in meer ander accidenten die den mensche … [Lees meer...] overDie historie van Fortunatus borse : capittel [41]
Taaldiscriminatie bij Britse universiteiten
Er zijn Engelse universiteiten die nieuwe richtlijnen hebben ontworpen voor hoe docenten moeten omgaan met het taalgebruik van hun studenten. Volgens The Telegraph mogen docenten niet op taalfouten letten en ze mogen er hun beoordeling van de toetsen niet van laten afhangen, want dat is elitair en daarmee sluiten ze bepaalde studenten uit. Als wat er staat begrijpelijk is, dan … [Lees meer...] overTaaldiscriminatie bij Britse universiteiten
Natuurlijk meertalig
Als er één reden is om de neerlandistiek ooit af te schaffen, is het dat ze gebaseerd is op een illusie. 'De Nederlandse literatuur' en vooral 'de Nederlandse taal', het zijn termen die suggereren dat er in de wereld van taal en literatuur iets valt af te bakenen, dat je kunt zeggen: dit hoort er wel bij, en dat niet, maar dat zijn zeventiende-eeuwse fantasieën of … [Lees meer...] overNatuurlijk meertalig
flikkeren / knipperen
Verwarwoordenboek vervolg (215) flikkeren / knipperen Deze woorden voor ‘lichtbeweging’ verschillen in betekenis. flikkeren van licht: snel en onregelmatig in sterkte variëren Nog steeds kunnen ledlampjes gaan flikkeren als er een ander apparaat … [Lees meer...] overflikkeren / knipperen
Het eerste Nederlandse vrouwendichtgenootschap
Het achttiende-eeuwse Nederlandse literaire genootschapsleven is lange tijd beschouwd als een bolwerk voor geletterde heren. Dames met schrijftalent konden hoogstens een honorair lidmaatschap aangeboden krijgen. Zij werden geacht hun teksten op te sturen naar de dichtgenootschappen waarbij ze betrokken waren, maar zeker niet te verschijnen op de wekelijkse bijeenkomsten. Zo … [Lees meer...] overHet eerste Nederlandse vrouwendichtgenootschap
Wat betekent hopen?
Ik ben toch al taalkundige van vóór de tijd dat de meeste mensen geboren waren, maar ik ben nog steeds verkocht als ik een artikel lees met de mededeling "we zullen nu niet te diep duiken in de analyse van wanhoop". Die mededeling wordt gedaan in een nieuw artikel over hoop van de Australische geleerden Kyle Blumberg en John Hawthorne. Wat betekent het precies als iemand … [Lees meer...] overWat betekent hopen?
Die historie van Fortunatus borse : capittel [40]
Een nieuwe historie van Fortunatus borse ende van sijnen wunschhoet, seer playsant om lesen ende leerende hoe een jonck geselle hem heusschelijck houden sal met woorden ende met wercken, by hooghe, by leeghe, onder vrienden ende onder vremde, binnen slants ende buyten slants, met reysen, met coopmanschappen doen, inden houwelijck ende in meer ander accidenten die den mensche … [Lees meer...] overDie historie van Fortunatus borse : capittel [40]
Werken aan de nieuwe ANS
Dinsdag 20 april 2021 worden de eerste delen van de nieuwe versie van de Algemene Nederlandse Spraakkunst gepresenteerd (vanaf dinsdagavond 19 uur online e-ans.ivdnt.org). Eerdere versies van deze standaardgrammatica verschenen in 1984 (één deel, papier) en 1997 (twee delen, papier, gedigitaliseerd 2002). Gefinancierd door de Nederlandse Taalunie hebben taalkundigen van de … [Lees meer...] overWerken aan de nieuwe ANS
Een dubbele achternaam als keuze
Veel aandacht in de media heeft het nog niet gehad, maar er is een wet in de maak waardoor ouders de mogelijkheid krijgen om hun eerste en volgende kinderen beider achternaam te geven. Dus David van der Laan en Marije Groen kunnen hun kinderen de achternaam Van der Laan Groen of Groen Van der Laan geven (naast de sinds 1998 al bestaande mogelijkheid voor alleen Van der Laan of … [Lees meer...] overEen dubbele achternaam als keuze
Domweg ongelukkig in de Kolenkitbuurt
Multatuli geldt als taalvernieuwer. Vernieuwer van de literatuur, de taal van het geschreven woord. Niet voor niets begint de moderne letterkunde met Max Havelaar (1860), dat in de oorspronkelijke vorm nog steeds heel goed te lezen is. Geen mooischrijverij, maar vertelkunst zonder opsmuk. Geëngageerde literatuur; de schrijver wil het hoofd en het hart van de lezer raken in zijn … [Lees meer...] overDomweg ongelukkig in de Kolenkitbuurt
Nederlandsch hertaelt junior
Google Translate is een snelle en eenvoudige manier om een zakelijke tekst te vertalen. Vergeleken met een aantal jaren geleden is de kwaliteit van de geleverde vertalingen sterk toegenomen. Maar voor een soepele literaire vertaling is dat programma – vooralsnog – ontoereikend. Om het belang van goed vertalen te benadrukken en onder de aandacht van een breed publiek te brengen … [Lees meer...] overNederlandsch hertaelt junior
Bijbel van Wulfila
De geschiedenis van het Nederlands in 100 boeken Het Gotisch is een dode tak in de boom van de Germaanse talen. Wanneer het Duits en het Engels zussen van het Nederlands zijn, is het Gotisch op zijn best een oudtante. Omdat het de enige Germaanse taal is die zo oud is, geeft het inzicht in het oudste Germaans en daarom wordt het nog steeds bestudeerd. Wulfila (‘Wolfje’, … [Lees meer...] overBijbel van Wulfila
Die historie van Fortunatus borse : capittel [39]
Een nieuwe historie van Fortunatus borse ende van sijnen wunschhoet, seer playsant om lesen ende leerende hoe een jonck geselle hem heusschelijck houden sal met woorden ende met wercken, by hooghe, by leeghe, onder vrienden ende onder vremde, binnen slants ende buyten slants, met reysen, met coopmanschappen doen, inden houwelijck ende in meer ander accidenten die den mensche … [Lees meer...] overDie historie van Fortunatus borse : capittel [39]
‘Dagen van duisternis’ (1898)
Jeugdverhalen over joden (138) Door Pieter Brouwer (1868-1926)Oorspronkelijk Nederlands Herkomst en drukgeschiedenis Pieter Brouwer was hoofdonderwijzer in Leerbroek, in de provincie Utrecht. Hij was van gereformeerde huize. Tussen 1897 en 1917 schreef hij een kleine twintig jeugdboeken. De meeste verschenen bij uitgeverij G.F. Callenbach in Nijkerk. Brouwer was … [Lees meer...] over‘Dagen van duisternis’ (1898)
Taal is mijn ding
Als er iets was waarover ik vroeger vaak vocht met mijn siblings, dan was het wel mijn spullen. Ik herinner mij bijvoorbeeld levendig die ene keer dat ik thuiskwam van school, en erachter kwam dat mijn tweejarige zusje mijn zelfgekochte snoepjes in ‘t geniep had verorberd. Huilen. En boos. Ik ben heus niet de enige die verdrietig wordt van dergelijke zaken, want er zijn alleen … [Lees meer...] overTaal is mijn ding
Top 40 van de Gouden Eeuw – 6
Om opnames en uitgave van de Top 40 mogelijk te maken, zijn wij een crowdfundingsactie gestart: steunleiden.nl/project/top-40-van-de-gouden-eeuw .Doneer nu en ontvang de cd en/of het liedboek als beloning! Tien geboden Toen de Reformatie zich in de zestiende-eeuwse Nederlandse Republiek verbreidde, waren verschillende dichters bezig met het vertalen van de psalmen in het … [Lees meer...] overTop 40 van de Gouden Eeuw – 6
Confrontaties
Atangana Bekono’s superieure identiteitsspel Confrontaties van Simone Atangana Bekono is een van de mooiste en knapste boeken die ik de afgelopen tijd las. Het is enorm goed geschreven, technisch mooi opgebouwd en in zekere zin heel actueel. Verder neemt de schrijfster zelf zich voor je in met haar ideeën buiten het boek. In een interview met Trouw lezen we: Over haar … [Lees meer...] overConfrontaties
Bank / kleed / kous / tas
Gids voor verborgen spraakverwarringen tussen Belgen en Nederlanders (6) De landsgrens NL-BE trekt een duidelijke scheidingslijn doorheen het Nederlandse taalgebied voor wat betreft de huidige betekenis(sen) van een handvol woorden en uitdrukkingen; in deze gevallen gebruiken Nederlanders en Belgen dus dezelfde termen maar bedoelen ze er iets anders mee.Het spreekt voor … [Lees meer...] overBank / kleed / kous / tas
Die historie van Fortunatus borse : capittel [38]
Een nieuwe historie van Fortunatus borse ende van sijnen wunschhoet, seer playsant om lesen ende leerende hoe een jonck geselle hem heusschelijck houden sal met woorden ende met wercken, by hooghe, by leeghe, onder vrienden ende onder vremde, binnen slants ende buyten slants, met reysen, met coopmanschappen doen, inden houwelijck ende in meer ander accidenten die den mensche … [Lees meer...] overDie historie van Fortunatus borse : capittel [38]
Pontificaal, van vol ornaat naar opzichtig-nadrukkelijk.
De magnolia verzette zich enkele weken met zeker succes tegen de kou die lange tijd vanuit het Noorden het land binnenstroomde en stelde de bloei uit. Maar de prunusachtige boom op de foto voor de RK-kerk in Bedum trok zich van de kille polaire lucht niets aan en bloeide in de eerste aprilhelft van 2021 pontificaal. Komen we verderop op terug. Omdat de Centrumdemocraat Hans … [Lees meer...] overPontificaal, van vol ornaat naar opzichtig-nadrukkelijk.
Een geschiedenis van het Nederlands in 100 literaire werken
1: De Rigveda's De geschiedenis van een taal en de geschiedenis van de literatuur die in die taal geschreven is, worden meestal gescheiden behandeld. Daar is van alles voor te zeggen, maar ook wel het een en ander tegen. Literaire teksten bieden vaak heel goede – en in sommige periode nagenoeg de enige – voorbeelden van de taal. Bovendien laten schrijvers vaak, door hun … [Lees meer...] overEen geschiedenis van het Nederlands in 100 literaire werken
De dag dat ik sterf, begraaf me dan met boeken
Voor Pieter Muysken, van zijn vrienden en collega's Vandaag is de uitvaart van Pieter Muysken. Vrienden en collega's van over de hele wereld eren hem hier. Today is Pieter Muyskens' funeral. Friends and colleagues from around the world commemorate him on this page. Aafke Hulk Pieter was in mijn ogen echt het boegbeeld van de taalkunde in Nederland. Het is … [Lees meer...] overDe dag dat ik sterf, begraaf me dan met boeken