Decennialang hebben we het in het Nederlands moeten doen met de vertaling die W.F. Hermans maakte van de Tractatus Logico-Philosophicus van Ludwig Wittgenstein. En nu zijn er ineens twee nieuwe vertalingen verschenen! Onlangs besprak ik de vertaling van Victor Gijsbers, vandaag is de beurt aan die van Peter Huijzer en Jan Sietsma. De Tractatus bestaat uit een verzameling … [Lees meer...] over‘De grenzen van mijn taal’ betekenen de grenzen van mijn wereld
Artikel
Hermanus van den Burg • Why a widow in stead of a virgin was selected for the wedding
Vertaling van het gedicht van de dag van 5 februari. A Maid has quenched somebody's love-fire in a suit,But in a youthful wanton my soul finds no pleasure .An untrimmed tree will only carry tomboy treasure.Such Kissing 's hazardous, since Lust will bear wild fruit. A Maid destroys, a Widow cares for a Lover's quiet root;Experience has taught her Venus'es wise … [Lees meer...] overHermanus van den Burg • Why a widow in stead of a virgin was selected for the wedding
De betekenis van hondenfluitjes
Als je aan mij vraagt waar het in de taalwetenschap dezer dagen gebeurt, zou ik zeggen: in de studie van de betekenis. Ik probeer veel deelgebieden zo'n beetje te volgen, maar als het over betekenis gaat, ga ik altijd even rechtop zitten. Een van de interessantste discussies van dit moment wordt aangeroerd in een nieuw artikel van Eric Acton in het Journal of Linguistics. … [Lees meer...] overDe betekenis van hondenfluitjes
Etymologica: Eg gangi í tokuni
Aan het einde van haar wat onheilspellende lied Í tokuni zingt Eivør Pálsdottir over het dolen í endaleysu óvissuni ‘in het eindeloze onwisse’, een helderheid in het ons veelal nevelige Faeröers. Sommige streektaligen hier zullen meer van haar spraak begrijpen, waaronder de naam van het lied. Verwantschap Veel van de woorden die ze gebruikt, zoals we … [Lees meer...] overEtymologica: Eg gangi í tokuni
Een succesvolle tweetalige in de 17e eeuw
Te oordelen naar zijn pagina bij de DBNL was John Cruso niet meteen dé auteur waaraan iedereen denkt wanneer hij denkt aan de literatuur van de 17e eeuw. Er staat één werk van de schrijver op de pagina (zijn Epigrammata ofte winter-avondts tytkorting) en er is één artikel aan hem gewijd: in 1964, door J.C. Arens. Maar nu is er ineens een omvangrijke studie over hem, een … [Lees meer...] overEen succesvolle tweetalige in de 17e eeuw
Hermannus van den Burg • Why a virgin be chosen in marriage rather than a widow
Vertaling van ons 'gedicht van de dag' in het Engels door Cornelis W. Schoneveld: Others may choose a widow for their wedding-bed,Who uses art to have the fire of he who strokes her searing;But joy is lacking, where the art of kissing fakes endearing, It is a pleasurable flame, but not a fire by nature fed. It's guiltfree shame that holds our souls in steady … [Lees meer...] overHermannus van den Burg • Why a virgin be chosen in marriage rather than a widow
Ida Gerhardt en haar vele kaartcorrespondentes
De muur oogt leeg nu de kerst- en nieuwjaarskaarten weer zijn weggehaald. De goede wensen zijn in hart of dozen opgeslagen. Ida Gerhardt en Marie van der Zeyde schreven, kregen en bewaarden emmers vol post, ook prachtige ansichtkaarten met Kerst, Pasen en Pinksteren, verjaardagen, vakantie en ziekte. Het zou interessant zijn die te plaatsen binnen de geschiedenis van de … [Lees meer...] overIda Gerhardt en haar vele kaartcorrespondentes
Prescriptieve toevalligheden
Ik was ooit op een feestje bij mijn vriend W. Ook aanwezig was onze gemeenschappelijke vriend J. Die laatste gaf W. een kado (het was immers diens verjaardag). Het bleek om een boek te gaan, dat W. gretig begon door te bladeren. Daardoor viel er een ansichtkaart uit het boek op de grond. W. raapte hem op, las de achterkant, en keek hij toen stomverbaasd en eerlijk gezegd een … [Lees meer...] overPrescriptieve toevalligheden
‘Hier en daar had ik tegen hem willen schreeuwen: “Kom nou eens voor jezelf op!”’
Interview met Jan Paul Schutten over zijn boek Schaduwleven – Het dagboek van Constantijn Huygens jr. Constantijn Huygens jr. stond zijn hele leven in de schaduw van zowel zijn beroemde vader – de gelijknamige dichter en diplomaat – als zijn broer Christiaan – de bekende wetenschapper. Huygens zelf was de secretaris van stadhouder Willem III. Ook in die hoedanigheid bevond … [Lees meer...] over‘Hier en daar had ik tegen hem willen schreeuwen: “Kom nou eens voor jezelf op!”’
Waarom Van Duinkerken zich katholiek noemde
In de jaren dertig en veertig van de vorige eeuw zijn er kranten verschenen die zijn uitgegeven door nationaalsocialistische organisaties. De Koninklijke Bibliotheek onthoudt zich principieel van een inhoudelijk oordeel, maar wijst de gebruiker erop dat dit artikel uit een van deze kranten afkomstig is en discriminerende, beledigende of tot haat aanzettende uitlatingen kan … [Lees meer...] overWaarom Van Duinkerken zich katholiek noemde
Krachtig, bewonderenswaardig en ietwat onkenbaar
Haar leven lang heeft Hella Haasse in essays, interviews en gesprekken benadrukt hoe belangrijk voor haar het scheppen was, de creativiteit en de verbeelding. Haar oeuvre is daar het bewijs van. De ‘Lust zu fabulieren’ spat ervan af. Haar biografe noemt het schrijven een ‘tegengif’, dat de jonge Hella al begon in te zetten toen ze als 7-jarige aan haar lot werd overgelaten : … [Lees meer...] overKrachtig, bewonderenswaardig en ietwat onkenbaar
Het model voor René Richell uit De Haans roman Pathologieën (1908) geïdentificeerd
In het zojuist verschenen nummer van het onvolprezen cultuurperiodiek De Rode Haring is eindelijk mijn artikel over Carel de Nerée als model voor René Richell uit Jacob Israël de Haans roman Pathologieën (1908) verschenen. ‘Eindelijk’, want ik kondig dat al zeker zes of meer jaar aan en ik heb er in die jaren ook af en aan geploeterd. En dat ‘eindelijk’ is ook te … [Lees meer...] overHet model voor René Richell uit De Haans roman Pathologieën (1908) geïdentificeerd
Eigenlijk stelt het niet zo veel voor
Achter het achtervoegsel (14) In Een Nieuwe Escapette, een onderzoek naar de gebruiksmogelijkheden van het suffix –ette (De Bonth en Van Rossem, 9 januari 1988) noemden wij acht gebruiksmogelijkheden van dat suffix. Achtereenvolgens kan het een diminutief aanduiden, een vrouwelijk persoon, een imitatie, een kleine ruimte, een drank die de gezondheid heet te … [Lees meer...] overEigenlijk stelt het niet zo veel voor
Poëzie- en prozavoetbal, voetbalpoëzie, de voetballende dichter
In dit drieluik komen eerst twee tegengestelde voetbalstijlen aan de orde: poëzie- en prozavoetbal. Vervolgens: hoe hebben dichters van eigen bodem zich laten inspireren door het poëzievoetbal van Piet Keizer? Tot slot: de Vijftiger Remco Campert als voetballer. Pier Paolo Pasolini, Italiaans regisseur en schrijver, was ook een groot voetballiefhebber. In een essay uit 1971, … [Lees meer...] overPoëzie- en prozavoetbal, voetbalpoëzie, de voetballende dichter
Dialogisch en multiperspectivisch lezen in de brugklas
Afstand leren nemen en inzicht verwerven in wie spreekt en wie zwijgt Jonge en onervaren lezers hebben de neiging om mee te gaan met de verteller (Nikolajeva, 2010 en 2014). Ze zijn geneigd om vanuit zijn perspectief naar de wereld te kijken en zijn opvattingen over andere personages over te nemen. Zich verplaatsen in andere personages in een roman of een verhaal is geen … [Lees meer...] overDialogisch en multiperspectivisch lezen in de brugklas
Waarvan men niet spreken kan, daarover moet men spreken
Dit boek zal misschien alleen door diegene worden begrepen die de gedachten die erin zijn uitgedrukt – of in ieder geval daarop lijkende gedachten – zelf al eens gedacht heeft. Die woorden zijn natuurlijk van Ludwig Wittgenstein, ze vormen de eerste zin uit het voorwoord van zijn Tractatus Logico-Philosophicus. Althans in de gloednieuwe vertaling van Victor Gijsbers. De … [Lees meer...] overWaarvan men niet spreken kan, daarover moet men spreken
huid / vel
Verwarwoordenboek vervolg (254) huid / vel De woorden worden door elkaar gebruikt, maar er is een belangrijk nuanceverschil. En vel heeft meer betekenissen. huid omhulsel van menselijk of … [Lees meer...] overhuid / vel
Hans Clevers en de knikkers
Dat allerlei belangrijke academische titels en rollen, dat het grootste materiële succes, geen garantie zijn tegen afschuwelijk cynisme, werd deze week weer bewezen door Hans Clevers: universiteitshoogleraar in Utrecht, voormalig president van de KNAW, en in staat om het wetenschappelijk bedrijf te vergelijken met het verkopen van auto's. Tegen de Utrechtse universitaire … [Lees meer...] overHans Clevers en de knikkers
Sophie is internationaal aantrekkelijk, en Sophia, Sofie en Sofia ook
Voornamendrift 87 Zij dronk ranja met een rietje, mijn Sophietje zong Johnny Lion in 1965 over zijn toenmalige vriendin Sophie van Kleef, en het werd een hit. Maar niet bij ouders die een naam zochten voor hun kind. Het klassieke Sophia ‘wijsheid’ was in de 19e eeuw weliswaar een gangbare voornaam maar die zat in een glijvlucht die tot de jaren tachtig van de vorige eeuw … [Lees meer...] overSophie is internationaal aantrekkelijk, en Sophia, Sofie en Sofia ook
Terug naar Santpoort-Zuid
(In herinnering aan Menno Wigman en F. Starik) Vandaag, 1 februari, is het vier jaar geleden dat de dichter Menno Wigman (1966-2018) overleed. Op de begrafenis op Zorgvlied was ‘iedereen’ van de literaire grachtengordel aanwezig om afscheid te nemen van de jonggestorven dichter, die evenals de door hem bewonderde Rainer Maria Rilke, slechts 51 jaar was geworden. Toen we … [Lees meer...] overTerug naar Santpoort-Zuid
(Cata)strofen: Watersnoodmonumenten in taal
Tijdens deze Poëzieweek bespreekt de onderzoeksgroep Dealing with Disasters historische rampenpoëzie. Dit is de laatste aflevering van de serie (Cata)strofen, geschreven door projectleider Lotte Jensen. In de nacht van 31 januari op 1 februari voltrok zich een catastrofe in Nederland. In Zeeland, West-Brabant en Zuid-Hollandse eilanden braken de dijken door. De ramp ontnam … [Lees meer...] over(Cata)strofen: Watersnoodmonumenten in taal
Helpen versjes de woordenschat?
Wat is het nut van kinderrijmpjes? Dat is geen neoliberale vraag maar een evolutionaire: in allerlei culturen, misschien wel in alle culturen, zingen ouders liedjes voor hun kinderen en zeggen ze versjes op. Dat moet een verklaring hebben. Wat is die? Je zou kunnen denken dat het kinderen helpt met de ingewikkelde taak waar ze voor staan: hun moedertaal leren. Gedichtjes en … [Lees meer...] overHelpen versjes de woordenschat?
‘Joncker Jan uut den Vergiere’ : capittel 30 (slot)
Een schone ende ghenoechelijcke historie vanjoncker Jan uut den Vergiere, zoals gedrukt door Harman Janszoon Mullerte Amsterdam omstreeks 1590. Kritische editie van het unieke exemplaar: Göttingen, Niedersächsische Staats- und Universitätsbibliothek, sign. 8 FAB X, 132 RARA bezorgd door Willem Kuiper en Inge Van Outryve, Amsterdam 2021-2022 Capittel 30 Alle eerder verschenen … [Lees meer...] over‘Joncker Jan uut den Vergiere’ : capittel 30 (slot)
Sylvia Witteman leest een boek
Met Mystiek Lichaam publiceerde Frans Kellendonk een roman die beslist hoog in mijn persoonlijke Top 10 van Nederlandstalige naoorlogse boeken staat. Dus je zou zeggen: goed nieuws als de Volkskrant er in de Boekenbijlage (‘boekenbijlage’) weer eens aandacht aan besteedt. Zouden we maar niet stil wezen en blij? Ach, tsja, nou. Spijtig is namelijk dat Kellendonks … [Lees meer...] overSylvia Witteman leest een boek
(Cata)strofen: De Waal, verkoeling én verwoesting
Dichters schreven niet alleen over haar schoonheid, maar ook over de verwoesting van de natuur. Tijdens deze Poëzieweek bespreekt de onderzoeksgroep Dealing with Disasters historische rampenpoëzie. Dit is aflevering 4 van de serie (Cata)strofen, geschreven door promovendus Fons Meijer. Zelfs als de natuur zich van haar meest verwoestende kant laat zien, konden dichters … [Lees meer...] over(Cata)strofen: De Waal, verkoeling én verwoesting
