Door Henk Wolf Er zijn veel Nederlandstaligen die het woordje dat we als er schrijven net zo uitspreken als het woordje d'r, dus met een [d] aan het begin, dan eventueel een sterk gereduceerde klinker (de sjwa) en daarna een [r]. Die begin-[d] is historisch, want in veel contexten is er ontstaan uit daar. Ook de uitspraak waarbij er rijmt op ver (zonder [d], maar met een … [Lees meer...] overD’r zij licht
Artikel
Een gebruikersenquête voor de BNTL
De Bibliografie voor de Nederlandse Taal- en Literatuurwetenschap, die vroeger in kloeke papieren delen verscheen, is sinds 2008 gratis toegankelijk via www.bntl.nl. Daar vinden nog elk jaar duizenden gebruikers uit binnen- en buitenland hun weg naar relevante secundaire literatuur. Maar hun aantal daalt ieder jaar. Nochtans is de BNTL een onvolprezen bron van informatie, met … [Lees meer...] overEen gebruikersenquête voor de BNTL
Vlogboek – Lucretia van Merken en haar toneelstuk Jacob Simonszoon de Rijk (1774)
Vandaag verschijnt er een nieuwe, herspelde editie van het achttiende-eeuwse toneelstuk Jacob Simonszoon de Rijk (1774) van Lucretia van Merken (1721-1789). Deze schrijfster werd door het tijdschrift Vaderlandsche Letter-oefeningen 'Hollands beroemdste dichteres' genoemd en ze werd in haar tijd bejubeld door zowel lezers als collega's. In deze video kennismaking met deze … [Lees meer...] overVlogboek – Lucretia van Merken en haar toneelstuk Jacob Simonszoon de Rijk (1774)
Het geval casus
Door Marc Kregting Vergis ik me of is de betekenis van casus buiten de taalkunde aan het veranderen? En spelen de cultuurindustriële dinges en het rentabiliteitsgeloof daar weer eens een rol in? Een casus is, voor zover ik weet, import-Latijn voor een geval. Meer in het bijzonder een mens aan wie iets ergs is overkomen, een ziektegeschiedenis. Freud heeft over zulke … [Lees meer...] overHet geval casus
De lengte van een proefvisitatie
Iemand heeft een nieuwe rol in ons managershorrorfeuilleton De verleden tijd van lijken Door Marc van Oostendorp "Dames en heren", zei Wouter Pieterse, de voormalig hoogleraar Financiële Letterkunde die inmiddels al weer lang geleden in een manager veranderd was en sindsdien promotie had gemaakt tot hoofd Human Resource Management van de universiteit maar soms nog iets … [Lees meer...] overDe lengte van een proefvisitatie
Gedicht: Gust Gils • drie gedichten
de toekomst wie graag de toekomst wil kennenvindt blijkbaarde hele troep nog niet voorspelbaar genoeg licht de sterkste lichtbrontrekt wel de meeste insekten aanmaar niet de verstandigste … [Lees meer...] overGedicht: Gust Gils • drie gedichten
Waar vind je nog frisisten?
door Goffe Jensma en Henk Wolf Een ijzeren wet in universitair Nederland is dat de grote vissen de kleine eten. Om financieel het hoofd boven water te houden openen Colleges van Bestuur en Faculteitsbesturen aan hun geesteswetenschappelijke faculteiten steeds bredere opleidingen om daarmee steeds omvangrijkere groepen studenten te interesseren. Het visje Fries heeft in deze … [Lees meer...] overWaar vind je nog frisisten?
12 juni 2019, Amsterdam: presentatie My Mother’s Mother’s Mother
Op 12 juni wordt in Amsterdam het boek My Mother's Mother's Mother. South African Women's Writing from 17th Century Dutch to Contemporary Afrikaans'.. gepresenteerd, geschreven door Pieta van Beek (researcher UU en US) en Annemarié van Niekerk. Het boek telt 962 bladzijden en schetst aan de hand van originele vrouwenteksten in het Nederlands en … [Lees meer...] over12 juni 2019, Amsterdam: presentatie My Mother’s Mother’s Mother
De verdachte moet wel thuis zijn geweest
Door Marc van Oostendorp Moeten kan van alles betekenen, bijvoorbeeld dat iemand een bepaalde verplichting heeft ('u moet betalen') of dat iets noodzakelijk is ('het balletje moet eerst door dat hekje voor de deur geopend kan worden'). Daarnaast heeft het werkwoord een betekenis die vooral lijkt te gaan over kennis. In dat geval wordt moeten soms vergezeld van wel. De lampen … [Lees meer...] overDe verdachte moet wel thuis zijn geweest
Gedicht: Gerrit Achterberg • Tuinbaas
Tuinbaas De tuinbaas, met zijn valse bakkebaardenen roodgeverfde konen, dribbelt rondtussen de kassen en de kouwe grond;een bolhoed op zoals vroeger mijn vader. Als ik hem spreken wil doet hij bedaarderdan nodig is. Waarschijnlijk ruikt hij lont.We lopen samen op. Ik hou m'n mond,machtig in mijn gevoel van eigenwaarde. … [Lees meer...] overGedicht: Gerrit Achterberg • Tuinbaas
beurs / portemonnee
Verwarwoordenboek Vervolg (121) Door Jan Renkema In het Verwarwoordenboek worden zo’n 500 woordparen behandeld met vaak onduidelijke verschillen: afgunst-jaloezie, bloot-naakt, geliefd-populair, plaats-plek, enz. Talrijke lezers hebben woordparen aangedragen met het verzoek om ook die te behandelen. Vandaar deze wekelijkse rubriek. Mocht u ook een … [Lees meer...] overbeurs / portemonnee
Wetenschap of communiceren?
Door Marc van Oostendorp "De meeste wetenschappers zijn geen ridders te paard", waarschuwde de jonge onderzoeker Ludo Schoenmakers een paar dagen geleden op Voxweb, de journalistieke website van mijn Radboud Universiteit. Schoenmakers, die een proefschrift schrijft over een onderwerp in de fysisch-organische chemie, was kennelijk om zich te vertreden naar een avondje … [Lees meer...] overWetenschap of communiceren?
Gedicht: Bert Van Raemdonck • Letterperk
Uit Hier raken we mij kwijt, de debuutbundel van Bert Van Raemdonck. Letterperk Ik sta in een veld vol klapwoorden die bloeien met de grond gelijk,een werpnet onder het gevoel om nu niet,nooit alleen te kunnen zijn Het antwoord op je vraag:hier raken we mij kwijt Ik zie de gember grijpen naar de lisen ook de gladde witbol probeert bodemlooste varen in een handgeschreven akker … [Lees meer...] overGedicht: Bert Van Raemdonck • Letterperk
‘Fietsen worden echt verwijderd’
Door Emma Kemp Het bordje met deze tekst vond ik aan de gevel van een sleutelmaker op een drukke kruising in Amsterdam. Bij het maken van dit bordje had iemand waarschijnlijk behoorlijk de pest erin gehad dat er elke dag weer fietsen klakkeloos tegen het raam waren neergezet, waardoor niet meer te lezen viel hoe opmerkelijk snel deze vakman was in het uitvoeren van zijn … [Lees meer...] over‘Fietsen worden echt verwijderd’
Welke taalvoorschriften willen we zo langzamerhand weleens kwijt?
Door Henk Wolf In het onderwijzen van taalvoorschriften zit een rare paradox. Aan de ene kant is het nuttig om mensen taalvoorschriften te leren. Als ze die kennen, kunnen ze zich eraan houden en dat heeft een aantal voordelen. Ze worden dan serieuzer genomen en het komt minder vaak voor dat discussies over de vorm van hun taal de aandacht afleiden van de inhoud. Aan de … [Lees meer...] overWelke taalvoorschriften willen we zo langzamerhand weleens kwijt?
Goedgehumeurd lulkoek vertrappend
(Weer es wat over de (letterkundige) neerlandistiek) Door Jos Joosten In een essay in de recente Nederlandse Boekengids zoekt Piet Gerbrandy naar oorzaken van wat inmiddels buiten de wandelgangen de ‘crisis in de neerlandistiek’ wordt genoemd. Gerbrandy is eminent poëziecriticus voor De Groene en dichter van een oeuvre dat stilaan wel aan de Constantijn Huygensprijs toe … [Lees meer...] overGoedgehumeurd lulkoek vertrappend
Oproep: er moet een neerlandistische podcast komen
Door Marc van Oostendorp Het begon met een artikel over online cursussen, MOOCs, dat het afgelopen lange weekeinde in Trouw verscheen. Het beschreef het fenomeen en de hooggespannen verwachtingen die er ooit over waren, en hoe we inmiddels een realistischer beeld krijgen van wat MOOCs wel of niet kunnen. Het was aardig dat Miracles of Human Language werd genoemd, want daar … [Lees meer...] overOproep: er moet een neerlandistische podcast komen
Gedicht: Jan Veth • Stadsgezicht
Stadsgezicht Zacht in het vochte regenvlies vervloeid,Staan plans van natte kleur, met kalme, pureKontoeren: donker-fonklend ookre muren,En daakjes van karmijnrood, dat stil gloeit Bij ’t fijne grijs der lucht, die klammig broeit.De scheeve dake’ en waggelende murenGlibbren van gave, glanzende glazuren,Door fijn, geduldig reegnen neergesproeid. Dat wou ’k, als in email, dun … [Lees meer...] overGedicht: Jan Veth • Stadsgezicht
Pablo is enorm een god in het diepst van zijn gedachten
door Henk Wolf Weet u wat hip is? Het schaalbaar maken van het Nederlands! Van alles wat geen gradaties kende, wordt langzaam op een schaal gezet. Zo schreef ik een poosje terug over woorden als meisjemeisje, die het woordje meisje schaalbaar maken: dankzij het woord meisjemeisje kan iemand meer of minder 'meisje' zijn. Kortgeleden hoorde ik iemand over een nuffige kat … [Lees meer...] overPablo is enorm een god in het diepst van zijn gedachten
Vlogboek – Andreas Burnier / Charles den Tex / Iris Boter
In deze video vind je een bespreking van de volgende drie boeken:Andreas Burnier - Een tevreden lachCharles den Tex - De vriendIris Boter - Zwaartekracht (Bekijk deze video op YouTube.) … [Lees meer...] overVlogboek – Andreas Burnier / Charles den Tex / Iris Boter
Een nieuwe theorie over hoe zinnen zich ontvouwen in de tijd
Door Marc van Oostendorp Soms lees je een wetenschappelijk boek, waarvan je meteen denkt: dat wordt niks. Ik ben in mijn carrière overigens een paar keer in de gezegende omstandigheid geweest dat ik een paar jaar later met veel succes precies de in dat boek voorgetelde theorieën ging aanhangen: niets is bevredigender aan het wetenschappelijk bedrijf dan tot een geheel nieuw … [Lees meer...] overEen nieuwe theorie over hoe zinnen zich ontvouwen in de tijd
Gedicht: Jan Veth • Rembrandt’s Sybille
Rembrandt's Sybille Wat peinst gij, jonge en paarl-omschenen Vrouwe,Wier aanschijn, in doorluchte duisternisGedompeld, sidderend en ongewis,Ootmoed en wijsheid spelt en droef betrouwen? Wie zijt gij, met die vreemd getrokken brauwen,Boven die oogen, waar geen glans in is, —En welk gemurmel van geheimenisLiet zulk een weemoed op uw wangen dauwen? Zijt gij de Geest van … [Lees meer...] overGedicht: Jan Veth • Rembrandt’s Sybille
Is het Friese woord ‘gebeure’ een hollandisme?
Door Henk Wolf Wie in een Nederlands-Fries woordenboek kijkt of een cursus Fries volgt, die leert dat het Nederlandse gebeuren in het Fries barre zou zijn. Wie dan echter luistert naar het gesproken Fries, ontdekt dat dat barre een zeldzaam woord is, vooral in gebruik bij mensen die een cursus Fries hebben gevolgd. Het woord dat in het gesproken Fries domineert, is gebeure. … [Lees meer...] overIs het Friese woord ‘gebeure’ een hollandisme?
De kleine Kindervriend (1804)
Jeugdverhalen over joden (40) Door Ewoud Sanders De kleine Kindervriend (1804)Auteur: Mattheus van Heijningen Bosch (1773-1821) Herkomst en drukgeschiedenis Mattheus van Heijningen Bosch kwam uit een ‘deftig burgerlijk geslacht’ in Groningen. Tijdens zijn studie rechten in Groningen raakte hij betrokken bij de Patriottenbeweging. Dit leidde ertoe dat hij zijn … [Lees meer...] overDe kleine Kindervriend (1804)
De Dapperstraat
Door Marc van Oostendorp Ik draag het gedicht De Dapperstraat van J.C. Bloem voor. (Bekijk deze video op YouTube) … [Lees meer...] overDe Dapperstraat